Volksdansen is aan
10de onderhevig.../'
Overdracht met bewogen
pleidooi voor herstel
van vervallen fort
1
Maak een
proefrit in de
mrazend
komplete Renault 5
Cosmopolitan!
Fotoserie „De Schans" roept historisch besef wakker
xelse groep bestaat 25 jaar
•w
Excursies op
piekdag"
Schaakclub start met
simultaan van Dros
V V
Parachutiste gewond
Eerste bijeenkomst
Plattelandsvrouwen
Lichtmast plat
Garage Dros B.V
Jt| |AG 8 SEPTEMBER 1989
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
[iiksdansgroep Texel viert zaterdag haar 25-jarig jubileum.
van het eerste uur is Freek „vader" Veldwisch, die in zijn
lo&le als jeugdherbergbeheerder zowel Texelaars als toeristen
msiast maakte voor deze vrijetijdsbesteding,
voetsporen trad Gerhard Smeenk uit De Cocksdorp, die
h beurt werd opgevolgd door Gatske Ykema.
tolksdansleraren van verschillende pluimage vertellen over
hobby.
er al in de oude jeugdherberg
egonnen. Een mooi gebouw
>l met een trapgevel. Ze wor-
nóg witheet om in het raad-
Sze eraan denken dat het
zonder te vragen werd afge-
vertelt „vader" Veldwisch.
ansen was toen al een hobby
m. Hij was vooral goed thuis
ingelse dansen, die in die tijd
ig populair waren. „Ik zeg het
volksdansers eerst een poos-
dies in die Engelse technieken
gehad, zie je dat aan hun
leginperiode van de volksdans-
zorgde Ruud van der Wulp als
jngetje met een accordeon
egeleidmg. Dinsdag werden in
jdherberg door Veldwisch en-
ïisen met Texelaars en gasten
nomen. Veldwisch: „Lekker
ijke dansen, zodat ze allemaal
e hadden van: hé, dat kunnen
J Dan zei ik altijd dat ze goed
:st moesten doen omdat er
iemand met ze in Den
ip de folklore zou dansen. Daar
nwe dan de volgende dag op
dium. Het publiek werd daarbij
ren. We hebben echt meege-
dat drie, vierhonderd jongelui
»sten. Dat was onvoor-
kenden er veel meer. Om zo hier en
daar wat op te pikken ben ik Kerst
en Paascursussen gaan volgen".
Die bijscholingscursussen werden
vaak door buitenlandse volksdanslei-
ders gegeven, zodat meteen de juiste
stijl van dansen werd aangeleerd.
Onthouden
Omdat Smeenk vond dat hij nóg
meer dansen moest leren heeft hij,
terwijl hij het diploma al op zak had,
weer een jaar van de opleiding ge
volgd. „Ik deed alleen mee aan het
dansen: Joegoslavisch en Ne
derlands".
Volksdansen is lichamelijk zwaar.
Smeenk: „Je kunt het met sport ver
gelijken. Het is vaak zweten ge
blazen".
Het onthouden van zoveel verschil
lende dansen lijkt moeilijker dan het
is. Er worden beschrijvingen van de
bewegingen van de armen en de voe
ten en de figuren gemaakt. „Er be
staan verschillende systemen om
volksdansen op papier te zetten",
legt Smeenk uit.
Het volksdansen kent veel vaste
grondpatronen en bewegingen die re
gelmatig terugkomen. „In de Balkan-
dansen vormt de groep een lange rij
en wordt er veel met armen en be
nen gedaan. In de Engelse dansen
loop je meer en worden figuren in
kleine groepjes gemaakt".
Vader Veldwisch had al veel dansen
geleerd op een jeugdcursus in Voor
burg voor hij naar Texel kwam. „Ik
werd zó enthousiast, ik kon gewoon
niet meer stoppen. Nóg niet trou
wens. Ik heb een groep oudere da
mes, maar na de Kerst is het echt af.
Op den duur moet je wel stoppen".
Mode
Volksdansen is aan mode onderhevig.
„Vroeger was het allemaal Engels en
Scandinavisch wat de klok sloeg.
Frans heeft zich altijd ertussen ge
handhaafd. Pas later kwamen de
Joegoslavische- en Balkandansen op.
Tegenwoordig is er soms weer een
opleving, Iers bijvoorbeeld", vertelt
Smeenk.
In 1981 kreeg hij het te druk met zijn
werk als schoolmeester in De Cocks
dorp. Gatske Ykema, van oorsprong
Friezin, werd bereid gevonden zijn lei
derschap over te nemen.
„Ik ben opgeleid voor lerares handen
arbeid en kinderverzorging en daar
zat volksdansen bijin. Dat trok me
meteen erg. Tien jaar geleden ver
huisde ik naar Texel en toen ik ont
dekte dat hier een volksdansgroep
was heb ik me niet lang bedacht",
vertelt Gatske. Ze was een enthousi
ast lid en het bestuur van de groep
benaderde haar of zij de officiële lei
dersopleiding aan het Landelijk Cen
trum voor Volksdansen in Amsterdam
wilde volgen. Samen met Corry
Maas en Wim de Bruin ging Gatske
er op af.
„Het was een zware opleiding, want
het niveau was hoog", vertelt ze. Na
een jaar nam ze de groep over, ter-
De Texelse volksdansers in actie In De Ferrever tijdens een cursus Ierse dansen
wijl Gerhard Smeenk als haar stage
begeleider functioneerde. Ze slaagde
met vlag en wimpel.
Gatske: „De kunst van het lesgeven
is het kunnen overbrengen. Ik heb de
dansen wel op papier, maar ze moe
ten eerst in mijn benen zitten voor ik
ze aan anderen kan leren. We gebrui
ken dansen van allerlei nationalitei
ten. Het leukste vind ik de dansen
waar pit in zit. Snel voetenwerk en
muziek met warmte".
De groepleidster vindt het belangrijk
regelmatig met nieuwe dansen te ko
men. Om bij te blijven volgt ze gere
geld weekenden voor dansleiders.
De Texelse volksdansgroep oefent el
ke week en verzorgt af en toe optre
dens tijdens speciale gelegenheden.
Twee keer per jaar wordt een dans-
weekend op Vlieland gehouden, sa
men met de groepen van Terschelling
en Vlieland.
Deze groepen en die van Den Helder
zijn zaterdag ook uitgenodigd voor
het jubileumfeest. Het begint om
14.00 uur in kampeerboerderij Jon-
kersbergen aan de Hemmerweg bij
Den Hoorn. Er wordt een toneelstuk
opgevoerd door veertien leden. Het is
een sprookjesachtig verhaal waarin
wordt geacteerd, gezongen en ge
danst.
Schroom
voor de jeugdherbergbezoe-
verrassing darhun eigen
Veldwisch het volksdansen
lolklore leidde en dat deed hen
schroom om mee te doen
men.
tsdansen in de jeugdherberg
jblijvend. Toch was er een
roep Texelaars die kwam,
Igeen weer. Dinie en Adrie
jen namen de leiding van de-
i groep op zich rond 1964.
inavonden werden verplaatst
i Ferrever, toen nog de gym-
de HBS. Gerhard Smeek
lief lid van de groep en nam
ng al snel over van het echt-
nsbergen. „We hadden twee
«Kiekbanden, waar een hele-
jelse dansen op stonden die
lende. Er stond ook wat Israe-
Amerikaans op en een beet-
vertelt Smeenk.
Opleiding
ple met enkele andere dansers
sjdleiderscursus in Den Helder,
j'n twintig nieuwe dansen
doorgenomen. Eind 1966 be
denk aan een officiële volks-
■eiding. Eerst een
reidend jaar in Alkmaar, daarna
ill jaar in Amersfoort. „Daar
A internationale dansen zoals
Joegoslavisch, Bulgaars. Die
door aan de groep op Texel,
meteen stage liep", aldus
d dat hij, in vergelijking met
cursisten in de opleiding, wei-
sring had. „Ik kende misschien
lansen die ik bij de Texelse
tod geleerd en nog eens veer
de opleiding, maar die ande
den al veel langer en die
Om 16.00 uur is het tijd voor „Goud
van Gerhard", een serie volksdansen
uit de tijd dat Gerhard Smeenk leider
was.
Van 18.00 tot 20.00 uur speelt de
„Texelse Dubliners-band" Manannan
en daarna is er een volksdansbal met
muziek van het orkest „Stroop" uit
de Zaanstreek.
Leden, oud-leden, vrienden, kennis
sen en toekomstige leden zijn wel
kom. Wie nog geen uitnodiging heeft
gehad kan bellen naar Floris Mulder,
telefoon 15490.
Op maandagavond opent schaakclub
En Passant in de Lindeboom om
20.00 uur het nieuwe seizoen met
de traditionele simultaanseance,
waarin de schakers het opnemen te
gen Texels kampioen Jaap Dros.
Naast alle clubleden zijn ook huis
schakers en toeristen welkom. De
deelname aan de simultaan is gratis.
Van 19.00 uur tot 20.00 uur start op
dezelfde avond in de Lindeboom
weer een cursus schaken voor de
jeugd onder leiding van Wim Hoek
man. Belangstellende jeugdschakers
kunnen zich opgeven aan de zaal.
Het fort De Schans bij Oudeschild is een historisch zeer belang
wekkend objekt, interessant voor een breed publiek. Daarom
moet zo snel mogelijk worden begonnen met herstel. Dat is de
boodschap die dinsdagmiddag op overtuigende wijze werd ver
tolkt door de 28-jarige Pip Barnard uit Oosterend bij de over
dracht van de foto- en tekstproduktie „De Schans, een vergeten
monument" aan de Stichting Texels Museum.
Barnard maakte de uitvoerige tekst
die hoort bij de twaalf foto's die door
Pieter de Vries van De Schans wer
den gemaakt en die een sfeervol
maar niet erg opwekkend beeld ge
ven van de situatie waarin het fort
zich thans bevindt. Tekst en foto's
werden tesamen met een partij oude
voorwerpen die op het schansterrein
werden gevonden, getoond op de
Toer In expositie „Verdedigingswer
ken" in het raadhuis in Den Burg en
werden daar bekroond. De makers
stelden de gemeente in de gelegen
heid om de serie te kopen, maar tot
hun teleurstelling werd daar niet op
ingegaan. De betreffende adviescom
missie vond dat hier geen sprake
was van echte kunst en meende
daarom dat het ongewenst was de
serie aan het gemeentelijk kunstbezit
toe te voegen. Kort daarop meldde
de stichting Texels Museum zich als
gegadigde. Directeur Jan Kuiper wilde
de serie graag hebben voor het Mari
tiem en Juttersmuseum in Oude
schild. De zaken kwamen snel rond.
De Vries en Barnard verkochten hun
schepping voor f2500,- aan de stich
ting en de stichting kreeg van de ge
meente een extra subsidie van
f2500,- om deze aankoop te bekosti
gen. Dat geld kwam overigens niet
uit het fonds dat is bestemd voor
kunstaankopen maar uit het „mu
seumpotje"...
Ludiek
De Vries en Barnard hadden vervol
gens de twaalf foto's en het tekst-
Fr.'-W?'
-i9
■Bil Jk
rv Mi
TCvVrv
ikranwl^ïf." VBn De Schans luisteren de genodigden geboeid naar de historische uiteenzetting van Pip Bernard. Zaterdag a.s. zullen
noleidingen worden gegeven voor andere geïnteresseerden.
boek onopgemerkt kunnen afleveren
in het museum, maar ze maakten
van de overdracht een ludieke ge
beurtenis, die dinsdagmiddag plaats
greep op het terrein van De Schans
in aanwezigheid van twintigtal geno
digden. De over te dragen foto's wa
ren her en der op de wallen en langs
de grachten van het fort opqesteld,
op de plaatsen waar ze waren ge
maakt. De genodigden wandelden
van de ene foto naar de andere en
Barnard fungeerde daarbij als rondlei
der, die op zeer interessante wijze
wist te vertellen over de geschiedenis
van het fort, de bouwwijze, de func
ties van de verschillende onderdelen
en het nog steeds voortgaande ver
val. De rondleiding (aan de hand van
acht pagina's speciaal voor deze ge
legenheid gemaakte tekstl eindigde
in het centrale gedeelte bij de kruit
kamer, waar de genodigden een glas
wijn, „Juttertje" of jus d'orange kon
den drinken.
Onbekend
De mensen die deze bijzonder aardi
ge en instructieve overdracnht mee
maakten waren vertenwoordigers van
het gemeentebestuur, stichting Texels
Museum, Dorpscommissie van Oude
schild, Historische vereniging, Jut
tersmuseum en de Vereniging tot
behoud van Natuurmonumenten. Het
merendeel van hen was nooit eerder
in het fort geweest en was verbaasd
over wat daar al wandelend te bele
ven viel. De bedenkers van de ludieke
overdracht schoten dus in de roos
want dat was precies hun bedoeling.
Herstelwerk
Er ligt een plan voor herstel van De
Schans in drie fasen. De eerste fase
(kosten f150.000,-1 voorziet in het
uitbaggeren van de grachten, het
opknappen van de door konijnenho
len ondermijnde wallen en het aan
leggen van een dam. De tweede fase
betreft de reconstructie van de origi
nele ophaalbrug, ten koste van
f78.000,- en de derde fase voorziet
in het opnieuw opmetselen van de
kruitkamer, wat ongeveer een ton
gaat kosten.
De Vereniging tot behoud van Na
tuurmonumenten (sinds 1958 eige
naar van De Schans) is bereid de
eerste twee fasen voor te financieren
zodat ze onmiddellijk kunnen worden
uitgevoerd, echter onder voorwaarde
dat van rijkswege (Monumentenzorg)
de kosten voor tenminste 80% bin
nen vier jaar worden terugbetaald.
Zaterdag a.s. is het Landelijke
Monumentendag. Ter gelegen
heid daarvan houdt het Mari
tiem en Juttersmuseum in
Oudeschild „piekdag". wat be
tekent dat het publiek dit mu
seum lopen van 9.00 tot
17.00 uurl kan bezoeken voor
een toegangsprijs van slechts
een piek oftewel een gulden.
De Oudheidskamer in Den
Burg is zelfs gratis toegankelijk
lopen van 10.00 tot 12.30 en
van 13.15 tot 15.00 uur).
In het fort De Schans zullen
op de piekdagtwee gratis
rondleidingen worden gegeven
door Pip Barnard: om 11.00 en
15.00 uur.
De dinsdag overgedragen foto
serie „De Schans, een verge
ten monument" is ingaand
zaterdag te bezichtigen in het
nieuwe entreegebouw Ivóór de
kassa, dus gratis) van het
Martitiem en Juttersmuseum
in Oudeschild.
Tot dusver is Monumentenzorg niet
bereid die garantie te geven. Hoewel
De Schans een rijksmonument is,
besteedt men de schaarse gelden lie
ver aan restauratie van gebouwen.
Aan de medewerking van de ge
meente Texel ontbreekt het niet,
maar de financiële mogelijkheden zijn
daar beperkt.
De 20-jarige Nicole Kuil uit Wupper-
tal is woensdag gewond, toen zij bij
het parachutespringen veel te hard
neerkwam op het vliegveld Texel.
Het ongeluk gebeurde even voor het
middaguur toen het meisje de zeven
de sprong maakte van de cursus
voor het A-brevet. De parachute van
het „square"-type, ging goed open
maar de lijnen draaiden in elkaar. Het
meisje heeft deze „twist" niet laten
verdwijnen maar heeft de stuurlijn in
getrokken, waardoor de parachute
kantelde en een draaibeweging ging
maken waardoor de valsnelheid te
hoog werd. In zo'n geval moet de re
serveparachute in werking worden
gesteld, maar dat is niet gebeurd. De
automatische opener van de reserve
parachute heeft niet gewerkt omdat
de daarvoor benodigde valsnelheid
nog niet was bereikt. Het meisje
sloeg op een ongelukkige manier te
gen de grond en liep daarbij diverse
kwetsuren op.
Late dokter
Na een telefoontje naar de regionale
alarmcentrale was een ambulance
snel ter plaatse, maar het duurde een
half uur voordat er ook een dokter bij
was terwijl de toestand van het
meisje zich ernstig liet aanzien. Hier
over ontstond nogal wat verontwaar
diging
onder de omstanders. De regionale
alarmcentrale zou hebben geweigerd
een dokter te sturen, hoewel daarom
nadrukkelijk was gevraagd. Desge
vraagd vernamen wij later van de
alarmcentrale dat de meeste Texelse
artsen er prijs op stellen dat in geval
van een ongeluk eerst de ambulance
wordt opgeroepen. Het ambulance
personeel beoordeelt dan ter plekke
of een dokter nodig is. In ernstig lij
kende gevallen zoals dat van woens
dag kan van deze regel worden
afgeweken.
De regelingen zijn overal in de regio
anders. In Den Helder, aldus een
woordvoerder van de alarmcentrale,
rukt de ambulance altijd uit zonder
dat de dokter direkt wordt geroepen,
ook in zeer ernstige vallen. Het am
bulancepersoneel wordt voldoende in
staat geacht om te beoordelen of
een dokter nodig is en kan zelf eer
ste hulp bieden. Elders in de regio
geldt de regel dat de dokter altijd te
gelijk met de ambulance wordt gea
larmeerd als zich op de openbare
weg een ongeluk voordoet; bij onge
lukken in gebouwen komt in eerste
instantie alleen de ambulance.
De afdeling Texel van de Nederlandse
Bond van Plattelandsvrouwen begint
het nieuwe seizoen op dinsdag in de
kantine van het LBO, aanvang 20.00
uur. Op deze eerste avond komen
twee dames van de Commissie
Vrouw van de Provinciale Bond een
inleiding houden met als titel: „Iedere
tijd is leeftijd". Er zal worden gespro
ken over wonen en actief blijven of
worden. Ook niet leden zijn welkom.
Het nieuwe programmaboekje laat
zien wat er het komende seizoen aan
lezingen en cursussen wordt gebo
den. Voor verdere informatie over de
Plattelandsvrouwen kan men zich
wenden tot: A. Heerschap-
Berkenbosch (telefoon 18603) of A.
Westbroek-de Boer (telefoon 13525).
Een 77-jarige automobiliste reed
maandag met haar BMW een licht
mast plat op de Elemert. Het gebeur
de doordat ze tijdens het rijden
probeerde iets uit haar tas te halen,
waardoor ze niet meer oplette. De
voorkant van de auto was zwaar be
schadigd.
Oorspnongweg 3,1795 LA Eierland-TéxeL
Telefoon (02220) 112 33/114 23.
