Cjroen c%wartsJexeU in het harL,
Schatkaarten" blijken
Waardevol en betrouwbaar
Manege Akenburg moet hippisch
centrum van Texel worden
aarlijkse f150.000,= nog niet zeker
Uitbreiding binnenbak
Texels Museum verder
met eigen jaarkaart
>okschade na
am in de pan
Exposities over
„Russenoorlog"
en visserij
Wéér hogere score
voor Jantje Beton
Bekeuringen
Dominee De Jong naar
Hoek van Holland
ERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - NR. 10.436
DINSDAG 28 NOVEMBER 1989
advertenties, abonnementen, etc.
3| eveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
J ion 02220-12741, na 18.00 uur 14881 Telefax 02220 - 14111
cue Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
10-12741.
i werktijd deze week tot en met dinsdag a s.
de Graaff, Pater Witteplein 3, Den Burg, telefoon 02220-15639
Postgiro 652
Bankrelaties Amro Bank nr. 46.99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742; N.M.a nr. 67.34.60.398
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs /40,40 per half jaar; Los f\—
gemeente Texel heeft bij de ministeries van financiën en bin-
ilandse zaken een verzoek ingediend om in aanmerking te ko-
jj n voor een jaarlijkse subsidie van het rijk, die tenminste
0.000,= zal bedragen. De hiervoor benodigde historische
dskaarten zijn onlangs boven water gehaald. „Wij hebben
ide hoop dat ons verzoek gehonoreerd wordt, maar zeker
et je het nooit," aldus gemeentesecretaris Piet Zoon.
nepen om kaarten, waarop Den
aangemerkt staat als stad, le
ien enkele maanden geleden 75
:ties op. Hieronder een enkeling
Texel zelf, maar verreweg de
- ste van de vaste wal. Ambtenaar
Blankevoort, net met VUT, toon-
ich bereid pro deo te onderzoe-
of er bruikbare kaarten bij waren.
|een inventarisatie leek de trefkans
gemeente Leek (Groningen) het
it. Twee particulieren daar ble
ieder over een kaart te beschik-
Hun reactie had niets met elkaar
laken, er was geen enkele vorm
contact geweest. De eigenaren
de kaarten werden uitgenodigd
een bezoek aan het eiland, waar
robeerd werd de kaarten te be
telen. Zoon: „Met onze niet-
(undige ogen. Dat ging natuurlijk
Deskundig
ierd vervolgens driftig gezocht
een deskundige aan de vaste
Via via kwam de gemeente te-
it bij een doctor in de cartografie,
nachtig in Odijk (Utrecht),
zijn met die kaarten in de auto
haar toe gereden. Goed verze-
uiteraard en erg voorzichtig,
verwachtingen waren na het
ite telefoongesprek niet hoog-
lannen. Ze was bang dat we
temaal vanaf Texel" voor niets
(en komen. Na een korte bestu-
ng van de kaarten, kwam ze ech-
al vrij snel tot de conclusie dat
ets waardevols in ons bezit had-
Volgens haar werd Den Burg on-
(enbaar als stad aangeduid."
Authentiek
cartografe heeft de twee kaarten
t beschreven. Volgens haar zijn
iuthentiek, in gerenommeerde
sterdamse cartografische bedrij-
vervaardigd en in 1792 en 1830
a in een pan met vet die op het
njis was gezet voor het frituren
bitterballen, leidde donderdag-
id omstreeks half twaalf tot
tl in de woning van de familie D.
Vries aan de Beatrixlaan. Het vuur
betrekkelijk snel worden gedoofd
ii de ravage was groot. De keu-
was grotendeels zwartgeblakerd,
ifzuigkap was verwoest en een
itic schrootjeswand was gesmol-
Bovendien drong een verstikkend
kgordijn door tot in alle vertrekken
ide bovenverdieping) van het
t Het echtpaar De Vries zag zich
door gedwongen de nacht elders
te brengen. De brandweer, die
Wig ter plekke was, inspecteerde
geruime tijd of er nergens vuur
r smeulde.
in druk uitgegeven. De kaartmakers,
Covents Zoon en Van Baarsel
Zoon, werkten in het verleden in op
dracht van de landelijke overheid. De
kaarten zijn volgens haar kwalitatief
goed en de inhoud is over het alge
meen betrouwbaar. De cartografe
komt in haar schrijven tot de conclu
sie dat beide kaarten vergelijkbaar
zijn met de kaarten uit de collectie
Bodel Nijenhuis. Uitsluitend deze se
rie van negen historische kaarten
werd tot voor kort door beide mi
nisteries als geldig bewijsmateriaal
geaccepteerd.
Toen in april van dit jaar de Groning
se gemeente Bellingwedde middels
een andere „betrouwbare kaart" in
aanmerking kwam voor subsidie, ging
de gemeente Texel met hernieuwde
moed op zoek naar andere kaarten,
die nu gevonden lijken te zijn.
Kopergravures
De kaart uit 1792 is een kopergravu
re van 92 bij 63 centimeter, een zo
genaamde „nieuwe" kaart van
Noord-Holland, verdeeld in de hoog
heemraadschappen Kennemerland,
Westfriesland, Waterland en de
drooggemaakte meren Purmer, Wor-
mer, Beemster, Schermer, alsmede de
eilanden Texel, Vlieland en Terschel
ling. Op de kaart staat ook nog een
deel van Friesland. Het symbool voor
Den Burg is hetzelfde als de symbo
len voor Hoorn, Enkhuizen, Harlingen,
Franeker en Bolsward. Den Burg
wordt hier dus duidelijk als stad aan
gemerkt.
De andere kaart is de Nouvelle Carte
de Poste du Royaume des Pays-Bas
et du Grand-Duché Luxembourg. De
ze voormalige postkaart is van om
streeks 1830. Hierop staan de
Nederlanden (België en de noordelijke
Nederlanden) en het groothertogdom
Luxemburg. Ook dit is een kopergra
vure van 78 bij 54,5 cm, getekend
door C. Covens en gegraveerd door
C. van Baarsel en Zoon. De kaart is
opgedragen en aangeboden aan prins
Frederik, ten behoeve van het post
wezen in het koninkrijk der Nederlan
den in 1830. Onderaan de kaart staat
een aanduiding van Den Burg als
stad.
Feestvreugde
Twee weken geleden toog een ge
meentelijke delegatie naar het mini
sterie van financiën, waar door de
cartografe een deskundige toelichting
gegeven werd. Op het ministerie wa
ren tevens twee vertegenwoordigers
van binnenlandse zaken en een verte
genwoordiger van de raad voor ge-
meentefinanciën aanwezig. Ter plekke
is een formeel verzoek gericht aan de
ministers Dales en Kok, vergezeld van
foto's van de kaarten op ware groot
te, gemaakt door Daan Koopman.
„Op zijn vroegst zal het verzoek half
maart 1990 gehonoreerd worden,"
vertelt Piet Zoon. „Het zou erg leuk
zijn - mits we er natuurlijk voor in
aanmerking komen - als het bericht
samen zou vallen met de viering van
Texel 575 jaar stad. Dat kan de
feestvreugde alleen maar verhogen."
Versobering
Om voor het „besluit verfijning histo
rische stadskernen" in aanmerking te
komen, moet de gemeente een kern
op haar grondgebied hebben, die in
de periode van omstreeks 1600 tot
ongeveer 1850 als stad werd aange
duid. Daarnaast moet het door aan
eengesloten bebouwing gekenmerkte
deel van de kern omstreeks 1830
qua structuur nu nog tot een vol
doende oppervlakte ongewijzigd aan
wezig zijn. Met andere woorden: de
kern moet tenminste vijf hectare
aaneengesloten bebouwing vertonen,
overeenkomstig het begin van de 19e
eeuw. De gemeente Texel heeft de
aaneengesloten bebouwing geraamd
op 9.08 hectare. Volgens Zoon kan
het ministerie dit getal nog bijstellen
in neerwaartse zin.
„We voldoen aan het minimum
criterium. De verfijningsregeling waar
we over praten is een uitvloeisel van
de financiële verhoudingswet, een
wet die de financiële verhouding tus
sen rijk een gemeente regelt. Het
besluit verfijning historische stads
kern is in 1986 ter discussie ge
weest. Er waren plannen om het
besluit in te trekken. Dat is niet ge
beurd, maar er is op financieel ge
bied wel een versobering ingetreden.
Als het verzoek gehonoreerd wordt,
verwacht Zoon niettemin een bedrag
van anderhalve ton.
In het Maritiem- en Juttersmuseum
in Oudeschild zullen volgend jaar
twee bijzondere tentoonstellingen
worden gehouden: vanaf 10 maart is
er een expositie over de opstand van
de Georgiërs (de „Russenoorlog")
en vanaf half juni is er een expositie
over de Texelse visserij.
Het op deze onderwerpen betrekking
hebbende materiaal wil men graag
uitbreiden en daartoe wordt een be
roep gedaan op het publiek. Het mu
seum verzoekt ieder die foto's,
brieven, gebruiksvoorwerpen,
scheepsmodellen en andere beziens
waardigheden heeft en deze (tijdelijk)
wil afstaan, contact op te nemen
met conservator W.P. van der Vis, te
lefoon 14956 of (privé) 14526.
Manege Akenburg, straks dertig meter langer
Manege Akenburg heeft haar
bestaansrecht ruimschoots bewezen.
Er wordt veel gebruik gemaakt van
de accommodatie, niet alleen voor
paardesport, maar ook voor andere
andere activiteiten. De Stichting
Overdekte Manege Texel (SOMT) wil
daarom de binnenrijbaan aan de
Akenbuurtse weg uitbreiden met
dertig meter.
Daarnaast zal de buitenbak worden
voorzien van verlichting, zodat men
daar ook gebruik van kan maken als
het donker is.
De uitbreidingsplannen voor de bin
nenbak verkeren nog in een pril sta
dium. SOMT-voorzitter Piet Daalder:
„We lopen er al een jaar over te den
ken. In het voorjaar hebben we aan
de overkant enkele maneges bekeken
om ons te oriënteren en vervolgens is
het idee van een verlenging met der
tig meter eruit gerold".
Manege Akenburg draait als een
trein. Meteen na de opening in 1987
kreeg men een fors aantal abonne
mentshouders. Dat zijn er inmiddels
zestig. Daarnaast wordt de binnenrij
baan voor een respectabel aantal
uren afgehuurd door rijverenigingen
De Kleppertjes en De Waddenruiters
en voor het paardrijden van gehandi
capten.
Multi-functioneel
„Het is een multi-functionele ruimte,
die onder andere ook wordt gebruikt
door de touwtrekkers en voor de
koeienveiling. De padvinderij heeft
hier ook al eens onderdak gevonden
tijdens een verregend milieuwee
kend", aldus Daalder.
De SOMT heeft tien commissies, die
allen proberen het gebruik van de
binnenmanege te stimuleren en daar
door geld in het laatje te krijgen. Een
"an de vrijwillige brandweer bekijkt de schede boven het keukenfornuis.
De musea die zijn aangesloten bij de
Stichting Texels Museum (STM)
doen met ingang van 1990 niet
meer mee aan de landelijke mu
seumjaarkaart. Vanaf 1 januari a.s. is
het dan niet meer mogelijk om met
deze kaart een gratis bezoek te
brengen aan EcoMare, het Maritiem
en Juttersmuseum en de Oudheidka
mer. Bij het Agrarisch Wagenmu
seum kan dat nog wel. In plaats
hiervan geeft de STM een eigen mu
seumjaarkaart uit. Tevens komt een
nieuwe combinatiekaart in de roula
tie waarmee alle Texelse musea één
keer kunnen worden bezocht tegen
gereduceerd tarief.
Gehoopt wordt dat het museumbe-
zoek op Texel dankzij beide nieuwe
kaarten een stimulans zal krijgen. De
eigen museumjaarkaart van de STM
kost f17,50 voor volwassenen en
f12,50 voor kinderen tot en met 13
jaar. Kaarthouders hebben een jaar
lang onbeperkt toegang tot de drie
aangesloten musea. De STM-
jaarkaart is speciaal bedoeld voor
Texelaars en andere regelmatige be
zoekers. Het betreft een persoonsge
bonden jaarkaart voorzien van een
pasfoto, gledig per kalenderjaar. De
kaart is verkrijgbaar bij de musea van
de STM.
De kaart waarmee alle Texelse musea
één keer kunnen worden bezocht
gaat f9,75 kosten (kinderen f6,75).
Een flinke besparing: volwassenen
die alle musea zouden bezoeken,
zouden f16,- moeten betalen, kinde
ren HO,75. Bij elk museum zal de
kaart te koop zijn en bovendien bij de
VW.
De Stichting Texels Museum heeft
het besluit om van de landelijke mu
seumjaarkaart af te zien genomen
naar aanleiding van de nieuwe ver
deelsleutel voor de verdeling van de
landelijke opbrengst. Het ziet ernaar
uit dat de musea van de Stichting
Texels Museum hierdoor veel minder
geld krijgen dan in voorgaande jaren.
Bovendien is de prijs van de mu
seumjaarkaart fors gestegen, waar
door hij in 1990 f40,- gaat kosten.
De STM vindt dat met dergelijke be
dragen het doel -museumbezoek sti
muleren voor alle bevolkingsgroepen-
wordt voorbijgeschoten.
speciale cursuscommissie heeft gere
geld dat deze winter opleidingen voor
het toiletteren van rij- en tuigpaarden
en voor het koetsiersbewijs worden
gegeven.
Minder tijd
Omdat ook de aangespannen vereni
gingen steeds meer gebruik maken
van de bak, blijft er minder tijd over
waarop de abonnementshouders er
terecht kunnen. „Dat wordt steeds
moeilijker. In het begin werden er
nog niet zoveel uren geclaimd voor
activiteiten en daarmee is men eigen
lijk een beetje verwend. Nu moet er
steeds meer rekening mee worden
gehouden dat de manege is ver
huurd. Als de rijbaan wordt uitge
breid kan men deze echter door een
simpele afscheiding met hekjes in
tweeën delen. Dan kan er in twee
groepen worden gereden", vertelt
Daalder. Als de plannen zijn gereali
seerd, staat er een overdekte ruimte
van 78 bij 27 meter, die niet alleen
praktisch is voor ruiters.
Toen het idee van uitbreiding een
maal was geboren is overwogen er
een complete tweede binnenbak ach
ter of naast te maken. Maar dat plan
werd al snel ter zijde geschoven.
Bestuurslid Sjef Beers: „We wilden in
ieder geval een extra lange bak heb
ben, zodat er meer mogelijkheden
baan. Dat gaat toch om bedragen
De collecte voor het Nationaal
Jeugdfonds („Jantje Beton") die eer
der deze maand werd gehouden,
heeft op Texel f3477,25 opgeleverd.
De helft van dit bedrag vloeit terug
naar de collecterende jeugdorganisa
ties. De opbrengst vertoont nog
steeds een stijgende lijn; ditmaal was
de score iets hoger dan de topresul-
taat van vorig jaar. Deelnemers aan
de collecte waren: drumband DEK,
jeugdclub Het Molenbos, speel-o-
theek Den Burg, kinderdagverblijf i.o„
Scouting Texel, drumband Excelsior
en kinderboerderij De Mars. Laatstge
noemde werd dit jaar verblijd met
een subsidie van enkele duizenden
guldens uit het Nationaal Jeugd
fonds.
In Den Burg zijn woensdag diverse
bekeuringen uitgedeeld aan bromfiet
sers, die in het centrum reden op
plaatsen waar dit is verboden. Enke
len werden tevens geverbaliseerd om
dat hun vervoermiddel technische
mankementen had.
Dominee Kees de Jong uit Oosterend
heeft het beroep aangenomen dat op
hem was uitgebracht door de Her
vormde gemeente van Hoek van Hol
land. Dat betekent dat hij het eiland
gaat verlaten. Hij zal na Pasen in zijn
nieuwe standplaats beginnen en is
dan zes jaar werkzaam geweest als
predikant van de Hervormde gemeen
te van Oosterend.
van f7000,- en f6000,-. Maar nu we
écht wat belangrijks willen, hopen
zijn voor het aangespannen rijden.
Maar als we er een ruimte dwars
achter maken is dat een heel eind
van de foyer en daardoor verlies je
het contact een beetje Dan wordt
het zo'n apart hoekje Dat leek ons
niks".
Subsidie
Voor de verlenging moet grond wor
den verworven. De eigenaar hiervan
staat positief tegenover de plannen
van de SOMT. Het geld voor de ver
bouwing wil men bijeen krijgen met
acties en subsidies. „We hebben ook
al wat geld gespaard. Maar daar
naast willen we investeringssubsidie
aanvragen bij de gemeente en hopen
we nog wat deksels van potjes bij de
provincie te krijgen. Kijk, we kloppen
niet voor ieder wissewasje aan bij de
gemeente. We hebben al de nodige
investeringen zelf bekostigd, zoals de
tapijtsnipperbodem van de binnen- en
buitenrijbaan en nu weer de cross-
we wel op een gemeentelijke bijdra
ge", aldus Daalder. Het staat voor de
SOMT als een paal boven water dat
de abonnementsprijzen niet mogen
stijgen, ondanks de uitbreiding.
Als alles meezit hoopt men begin
1991 met de bouw te kunnen begin
nen. Een deel van de werkzaamhe
den zal, net als bij de bouw van het
complex, door vrijwilligers worden
uitgevoerd. „Gelukkig zijn er veel
mensen waar wij een beroep op kun
nen doen", aldus Beers.
Kerstbokaal
Voor komende tijd staan nog enige
activiteiten op het programma. Tradi
tioneel wordt de bekende „Kerstbo-
kaalwedstrijd" verreden, waarbij
deelnemers sponsorgeld verwerven
voor de manege Daarnaast hoopt de
SOMT dat het indoor/outdoor-
weekend dat altijd in het voorjaar
wordt gehouden, uitgroeit tot een
groots evenement. „Er komen maar
weinig ruiters van de overkant naar
Texel, want dat is ze teveel gedoe
Maar als ze hier twee dagen meerde
re dressuurproeven kunnen starten én
kunnen springen, dan is het wel de
moeite De eindwedstrijd van de
mencompetitie valt in hetzelfde
weekend, dus het wordt één groot
hippisch feest", vertelt Daalder.
Democratiseren
De SOMT heeft in korte tijd veel be
reikt. Men heeft in 1988 de stichting
gedemocratiseerd. Mensen die zich
betrokken voelen bij deze hippische
instelling kunnen voor f 25,- per jaar
„aangeslotene" worden. Daarmee
krijgt men toegang tot de algemene
vergaderingen en kan invloed worden
uitgeoefend op het beleid. De abon
nementshouders hebben automatisch
al stemrecht. Daalder: „De manege is
geen zaak van zeven idiote
bestuursleden, maar van heel Texel.
Het moet het hippische centrum van
het eiland worden. En er zijn veel
meer mensen die er binding mee
hebben. Als we nog eens een grote
wedstrijd kunnen houden rond de
manege; met dresuur en een hoofd-
ring voor mennen en springen, dan
heb ik mijn zin. Dan hebben we de
plannen grandioos verwezenlijkt".
