Nieuws uit Assen op 'n
papier aan het raam
Het „persbureau" van
Bram van der Meulen:
t Amateurtje verruilt de
klucht voor de ernst
Extra banen voor vrouwen
bij het arbeidsbureau
J|NSDAG 6 MAART 1990
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
po
t
ipl
Ik
ir
i'
Berichten van „de jongens" uit As
sen kon je te neten komen in de
Weverstraat. Voor de ramen van het
woonhuis van de heer A. IBram) van
der Meulen hingen regelmatig hand
geschreven mededelingen, zodat het
thuisfront volkomen op de hoogte
werd gehouden. Van der Meulen
was de enige die telefonisch contact
mocht onderhouden met „Assen".
Deze Van der Meulen, vertegenwoor
diger van Keijser Co, was al spoe
dig nadat de eerste en tweede groep
Texelse mannen in november 1944
van het eiland waren vertrokken, be
trokken bij de tot stand brenging van
een informatielijn Texel-Assen. In een
door hemzelf opgetekend verslag in
zake de deportatie schrijft Van der
Meulen dat hij samen met de heer A,
Eelman van het postkantoor het ini
tiatief hiertoe nam. Zij riepen de hulp
in van de directeuren van postkanto
ren in Harlingen, Leeuwarden en As
sen. In deze laatste plaats werden
tevens particulieren ingeschakeld. „In
Leeuwarden heeft ook een mevrouw
Jorna zich zeer verdienstelijk ge
maakt, door haar onvermoeide pogen
contact met de jongens te maken,
ondanks de storm en sneeuwbuien",
schrijft Van der Meulen.
Hij brengt hulde aan het personeel
van de genoemde postkantoren en
dat in Den Burg. „Hen was niets te
veel om telefonische inlichtingen te
verstrekken."
Comité
Van der Meulen nam ook plaats in
een comité dat werd opgericht om
de belangen van de tewerkgestelde
mannen zoveel mogelijk te kunnen
behartigen. Hij werd daartoe ontbo
den bij de burgemeester op het raad
huis. Na een lange bespreking werd
het uitvoerend comité samengesteld
uit de heren W.N. Kelder, G.J.B. Mul
der en A. v.d.Meulen, waarvan de
laatste als penningmeester fungeerde.
Van der Meulen zou tevens de tele
foonberichten coördineren, alsmede
zorgdragen voor de expeditie van
post en pakketten. Buiten de burge
meester om werd een subcomité ge
vormd om eventueel behulpzaam te
zijn, omdat men niet wist hoe lang
een en ander zou kunnen duren.
Allereerst werd afgesproken een ver-
voersmogelijkheid voor een
rechtstreekse post- en pakkettenver-
binding met Assen te organiseren.
Een bespreking met de autoriteiten
had een gunstig resultaat.
Jaap Schoorl werd met het bekende
resultaat benaderd. De belanghebben
den droegen spontaan bij in de on
kosten. Na Schoorls eerste reis op
23 november, werd een tweede
transport samengesteld dat op 1 de
cember per Teso naar Harlingen werd
vervoerd. Van daaruit zorgde het Ro
de Kruis voor verder transport. We
gens gebrek aan vervoersmiddelen
ging deze zending in gedeelten, zodat
veel vertraging ontstond.
Toen op Sinterklaasavond de Duitsers
met een grote razzia circa 130
„staatsgevaarlijker!" hadden opge
pakt, kwam het comité wederom in
actie. Bram van der Meulen in zijn
verslag: „Na een vergeefse poging
om verschillende mensen vrij te krij
gen, vertrok deze groep op 7 decem
ber 1944 's morgens om zeven uur
lopend naar Oudeschild. Te Oude-
schild gelukte het om voor 32 men
sen uitstel te krijgen, in verband met
hun gezondheid en leeftijd."
Van der Meulen roemt zijn mede-
comitélid Kelder, ambtenaar van de
gemeentesecretarie. „De heer Kelder
ging naar Assen om enige sociale re-
/lX irt -J-L- yCZ." c yO. Sr
ZZ-- X- c A-' yU-y.-fZyy
c y
M -J '*yrr:-
l/jsiyrrw A- j cjU.
-/ yU
Ju iai.
Ui-C-:. C - CtrP-i-
/z.- yj.*. f (y, .ft-, /c,
i .Ct,
</y,- 1 «*- c ■^.Z/ L r /«y
J lA Z- i - A -/../«■
j. L4-<scty v
Voorbeeld van een raambiljet met handgeschreven mededelingen over ,,de jongens" in Assen.
gelingen en verdere verzorging van
de jongens te bepleiten en tevens
stappen te ondernemen voor hen die
moeilijk konden worden gemist. Voor
al de boeren waren zeer gedupeerd.
Hulde aan de heer Kelder voor het
geen hij daar in samenwerking met
de heren Scharp, van der Kolk en
Ben Mulder tot stand heeft ge
bracht."
Misbruik
Er werd begrijpelijk zeer vaak getele
foneerd tussen Assen en Texel. De
Duitsers vonden dat er sprake was
van misbruik en stelden een verbod
in. Alleen Van der Meulen mocht, na
veel moeite, als enige van de tele
foon gebruik maken. Zodoende werd
afgesproken dat alle mededelingen
die aan het comité in Assen moesten
worden doorgegeven en dat Van der
Meulen elke avond tussen zes en ze
ven uur zou bellen. Het gebouw Port
Natal gaf echter geen toestemming
om te bellen. Geen nood, de in As
sen aanwezige Van der Kolk en Mul
der kregen de gelegenheid om ten
huize van dokter H. Kroeze de tele
foonberichten van Texel op te van
gen.
Het huis van Van der Meulen werd
gepromoveerd tot „persbureau" en
telefoon- en berichtendienst. Van der
Meulen schrijft dat hij zodoende „het
genoegen mocht smaken iedere
avond vóór acht uur veel damesbe
zoek te ontvangen om de laatste be
richten uit het verbanningsoord te
vernemen" Hij zorgde ervoor dat het
middelste raam steeds werd ververst
met aanplakbiljetten met het laatste
nieuws. Voorts had hij de regeling
van de pakkettendienst.
Smeekbeden
„Ook dit was vaak een bron van
smeekbeden om de pakketten iets
zwaarder te mogen maken dat was
toegestaan", aldus Van der Meulen.
Er moest echter een norm worden
gesteld aangezien het éénmaal voor
gekomen was dat een aanhanger we
gens te zware belasting defect
raakte, wat op een afstand van 170
kilometer (Texel-Assen) niet minder
dan rampzalig was. Van der Meulen:
„De dames waren matadoren in het
bedelen om iets zwaardere pakken en
ik werd wel eens zenuwachtig van al
dat knipogen."
Voor zieken en voor hen die heel no
dig kleren moesten hebben, werd een
uitzondering gemaakt.
Het comité maakte zich hard voor
een wekelijkse postverbinding. Met
het postkantoor in Den Burg was
overeengekomen de postroute als
volgt vast te stellen: eerst naar Den
Helder, dan met de bus van de mari
newerf naar Den Oever, vandaar per
dijkwacht naar Kornwerderzand, van
daar naar Harlingen en dan verder
per spoor naar Assen. Dijkwachters
namen de post dus mee over de Af
sluitdijk.
Klachten
„Deze verbinding was echter niet
ideaal, omdat door omstandigheden
de post niet altijd mee kon komen.
Gevolg was dat telkens post bleef
liggen en er kwamen reeds klachten
uit Assen en Vries, waar of de post
toch bleef. Want post betekende voor
die jongens méér dan een briefje van
honderd."
Besprekingen met de autoriteiten
werden gevoerd om een andere
oplossing te bewerkstelligen. Het
mooist zou een rechtstreekse koerier-
dienst van Assen naar Texel en om
gekeerd zijn. In eerste instantie lukte
dat niet. Wél kreeg de heer Scharp
vergunning om de post per fiets uit
Harlingen op te halen. Op 29 januari
kwam de toestemming voor een
rechtstreekse verbinding Texel-Assen
v.v. Als koeriers werden aangewezen
de „Assenaren" Van der Kolk, Scharp
en Mulder Die smaakten dus het ge
noegen af en toe thuis te komen!
Tandem
Het waren echter geen pleziertocht
jes. Voor één man waren zulke toch
ten eigenlijk niet te volbrengen. De
oplossing kwam in de vorm van een
tandem, beschikbaar gesteld door
Fup Zegel en Jan Maat.
Met Pinksteren was iedereen weer
terug op Texel. De laatste groep zat
op een gegeven moment in Harlin
gen. Groot was de vreugde toen Van
der Meulen hun namen aanplakte.
Terstond werden plannen beraamd
om hen vóór de pinksterdagen thuis
te krijgen. Teso had geen schip vrij,
maar het lukte met twee beschikbaar
gestelde blazers. Op het laatste mo
ment kwam Teso-directeur Van der
Vlies echter opdraven met het be
richt dat alsnog van de „Voorwaarts"
gebruik kon worden gemaakt.
Met vele bedankjes besluit Van der
Meulen zijn verslag. Het laatste dan
kwoord is gericht aan de Assenaren.
Dank aan de burgers van Assen
waar zovelen een tweede huis von
den en waar zelfs verschillende jon
gens een stevige kennismaking met
het vrouwelijk schoon hebben opge
daan. Wij wachten met spanning op
de bruiloft."
De woning van Van der Meulen aan de Weverstraat.
ïoneelvereniging 't Amateurtje heeft
er met het stuk „Soms is het te
at" bewust voor gekozen eens iets
inders te brengen dan de gebruikelij-
Je klucht. De vereniging voerde voor
en zeer goed gevulde zaal een he-
lendaags stuk met een lach en een
raan ten tonele, zoals de vooraan-
ondiging al luidde. Daarmee bleek
tiets te veel gezegd. Het toneelstuk,
leschreven door J. Hemmink-Kamp,
«vatte beide elementen. Hoewel
et spel hier en daar wat meer sub-
iliteit had kunnen gebruiken, hield
let de aandacht van het publiek van
et begin tot het eind gevangen.
lia Kleinveld speelde Susan van Laar,
en vrouw die door haar man en kin
leren wordt beschouwd als een stuk
en het meubilair. Haar zorgen voor
iet gezin worden als vanzelfsprekend
leschouwd. Susan heeft naast haar
uishoudelijke beslommeringen, in al-
b stilte kans gezien boeken te schrij-
'en. Op een dag ontvangt zij een
jrief, waarin staat dat haar roem de-
|initief is en dat zij zich als een ver-
logende vrouw kan beschouwen.
Is zij dit heuglijke feit aan haar ge
zin wil mededelen, blijkt er niemand
ok zelfs maar tijd te hebben om
jven naar haar te luisteren,
lia Kleinveld stond in de rol van Su-
:an voor de zware taak wanhoop,
lenzaamheid en vechtlust uit te beel-
len. Zij deed dit op een zeer accep-
abele, onderkoelde manier, waarin
'ooral de eenzaamheid goed uit de
'erf kwam Aannemelijk ook was zij
n haar uiteindelijke weigering alles in
jet huis zelf te doen. Aleen de kof-
leschenkerij zat was dwars. Haar
weigering om koffie in te schenken
vas in het begin voor het publiek re
ien om te lachen, en riep in het
weede bedrijf medevoelen op. De
rerbazing rond de weigering
■offie te schenken speelde in het
lerde bedrijf echter nog. Iets wat on
natuurlijk overkwam, tèmeer daar het
hele stuk op het laatst van koffiedrin
ken aan elkaar leek te hangen. Ook
al is iets symbolisch bedoeld, als het
te vaak wordt herhaald, boet het aan
kracht in, waardoor het zelfs irritant
kan worden. Regisseuse Tjitske Lui
ken, die de regie verder beslist niet
onverdienstelijk heeft gevoerd, had
hier wellicht een stokje voor kunnen
steken.
Zwijggeld
Dirk Roeper speelde Frans Van Laar,
de echtgenoot van Ria Kleinveld.
Roeper zette een zeer aannemelijke
schuinsmarcheerder neer, die zijn kin
deren zwijggeld betaalt om zijn esca
pades geheim te houden. Roeper
speelde zijn rol overtuigend. Ten op
zichte van zijn vrouw was hij beurte
lings bevelend, onverschillig en niets
(ont)ziend.
Marjan Heerschap was te zien als
dochter Yvonne. Zij speelde een pri
ma rol, die aan uitstraling niets te
wensen over liet. Lui, uitsluitend le
vend voor zichzelf, wist zij niettemin
het publiek met haar levenslust (voor
feestjes en dergelijke) in haar ban te
krijgen. Ab-Jan Witte viel te bewon
deren als zoonlief Edwin, ook liever
lui dan moe. Hij maakte met deze rol
een aardig debuut, waarbij hij gelijk
bij opkomst de lachers door zijn
„langharige" uitmonstering al op zijn
hand kreeg. Witte leek van zenuwen
geen last te hebben en wist, ook
dankzij een goede timing, de lachers
te behouden.
Thea Hin en Jo Zoetelief traden op
als de ouders van Ria Kleinveld. Rol
len die duidelijk de sympathie van
het publiek hadden. Terecht, want
beiden zetten een niet onderdienste-
lijk stuk toneel neer. Het tweetal had
weinig woorden nodig om hun mis
noegen tegen schoonzoon Dirk Roe
per kenbaar te maken. Jo Roeper
maakte vooral indruk tijdens een
woedeaanval. Zo sterk, dat het pu
bliek even vreesde dat hij met zijn
A IBramvan der Meulen.
stok de schoonzoon werkelijk te lijf
wilde.
Bliksem
Annie Hin en Henk Tjepkema vertolk
ten de rollen van de ouders van Dirk
Roeper. Tjepkema slaagde er goed in
een vader neer te zetten, die met le
de ogen toeziet zijn zoon de zaak
langzaam maar zeker naar de bliksem
helpt. Tjepkema deed het vooral goed
in de scène waarin hij het roer weer
van zijn zoon overneemt. Hij wist
doortastendheid te mengen met
afkeer.
Annie Hin maakte haar debuut als
een moeder die tussen haar man en
zoon probeert te schipperen. Zij deed
dit niet onverdienstelijk, haar rol was
echter niet groot genoeg om werke
lijk een oordeel te kunnen geven.
Jos Witte speelde Bas, vriend van de
zoon des huizes. De rol van Jos Wit
te diende een schril contrast te vor
men met de rol van Ab-Jan Witte.
Jos Witte slaagde hierin, hij zette een
hardwerkende, begrijpende jongen
neer.
Corine Plaatsman vervulde als Bella
(de vriendin van Dirk Roeper) een
korte maar krachtige rol. Zij spreidde
in woord en gebaar de juiste dosis
„dellerigheid" ten tonele, waarmee ze
Dirk Roeper volledig naar haar hand
wist te zetten.
Dien Plaatsman was souffleuse, Ank
Plaatsman en Regina Luiken waren
verantwoordelijk voor de grime en de
techniek was in handen van Bert
Key se r.
Ria Kleinveld (r) met haar toneeloudersThea Hin en Jo Zoetelief
Voor deze banenpresentatie zijn alle
werkgevers in Noordholland benaderd
om speciaal vacatures voor vrouwen
te melden. De uit verschillende re
gio's afkomstige vacatures zijn in
Alkmaar verzameld, vermenigvuldigd
en verspreid naar elf arbeidsbureaus
in Noordholland, waaronder Alkmaar,
Schagen, Wieringerwerf, Den Helder
en Den Burg.
De Job Centra bieden 8 maart een
uitgebreid overzicht van vacatures in
tal van branches; zoals b.v. admi
nistratief, commercieel, verzorgend,
technisch en horeca. Mevr. Koorn is
coördinatrice van dit project dat een
initiatief is van de emancipatiecom
missie. „Opvallend is dat er relatief
veel vacatures voor technische be
roepen zijn ingediend. Kennelijk zijn
werkgevers ervan doordrongen, dat
de „traditionele" beroepsbevolking te
rugloopt en dat vrouwen prima
krachten zijn. Daarnaast zijn er een
flink aantal vacatures in de sector
bejaarden- en verzorgingstehuizen, is
er veel vraag naar (leerling-)
bejaarden- en ziekenverzorgsters. De
horecabranche aan de kust vraagt
voor het komende seizoen dames
voor de bediening, schoonmaak- en
keukenwerkzamheden. Een aantal in
stellingen en bedrijven hebben meer
dere vacatures ingediend; zij
verwachten via de vacaturepresenta
tie snel in contact te komen met ge
motiveerde en vakkundige vrouwen.
Deze dag is voor (herintredende)
vrouwen de gelegenheid zich te
oriënteren op de arbeidsmarkt of wel
licht direct de ideale full- of part-time
baan uit te zoeken. Daarnaast kun
nen zij terecht in het informatiecen
trum waar deskundige consulenten
aanwezig zijn om alle vragen op het
gebied van de arbeidsmarkt en
(bij)scholing te beantwoorden. Ik wil
daarom vrouwen die (weer) aan het
arbeidsproces willen deelnemen,
oproepen om op 8 maart naar het ar
beidsbureau in hun omgeving te ko
men", aldus mevr. Koorn.
Op 8 maart. Internationale vrouwen
dag, organiseren de arbeidsbureaus
een intergewestelijke banenpresenta
tie voor vrouwen. Dit is een geza
menlijk project van vijf GAB's in
Noordholland, waarbij werkgevers
benaderd zijn om vacatures voor
vrouwen in te dienen. Vrouwen die
(weer) aan het arbeidsproces willen
deelnemen, worden uitgenodigd de
ze dag naar de Job Centra van de
arbeidsbureaus te komen. Hun
komst zal zeker de moeite waard
zijn; er zijn maar liefst 400 extra va
catures gemeld.
