Groen "Zwarts jexeh in het harL,
Ik moet m'n mosselen toch
rgens tijdelijk opslaan"
w
cd
MILI
SCHARREL
VARKENSVLEES.
F
Culturele prijs voor
koraalonderzoeker Bak
'^zakelijk
■*t#U
irk Slik moet „gekraakt'perceel ontruimen:
Z!
ros Roeper (PvdA)
blgend jaar lid
lovinciale Staten?
v>
Geslaagd
Reddingboot rukt uit
voor kanovaarders
NATUURMEST
VERVUILD?
■JUICHT 15 SEPTEMBER 1887 NR. 10.491
DINSDAG 26 JUNI 1990
advertenties, abonnementen, etc.
,a De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
Jn 02220-12 741. na 18.00 uur 14881. Telefax 02220 - 1411
ctie Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
[0-12741
m werktijd deze week tot en met dinsdag
greet
Berndsen, Wilhelminalaan 58, Den Burg, telefoon 02220-14896
Postgiro 652
Bankrelaties Amro Bank nr. 46.99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742; N.M.B nr. 67.34.60.398
Verschijnt dinsdags en donderdags.
Abonnementsprijs f41,40 per half jaar; Los /1.10
(lis overheid is de gemeente Texel geen gesprekspartner meer,"
lus Jim Le Roux, hoofd ruimtelijke ordening. „Bestuurlijk ge-
i betreuren we dat enorm." Bij koninklijk besluit is onlangs
loten het aanlegvergunningenstelsel van de gemeente voor
I mosselvisserij te schrappen uit het intergemeentelijk bestem-
ligsplan Waddengebied. Een maatregel waarop door het Over-
lorgaan Waddeneilanden (OOW) inmiddels zeer ontstemd is
reageerd. Dirk Slik.Texels enige mosselvisser, is met behulp
i de gemeente Texel al jarenlang vruchteloos bezig een (mi-
el vergunning voor een mosselperceel los te krijgen,
leze pogingen zullen we op een andere manier voort moeten
hen. Nu via de weg van overleg en lobby," aldus Le Roux.
gens Le Roux zitten de gezamen-
k eilanden met de tenen krom om-
I de mosselteelt zich naar het
lelijk deel van de Waddenzee uit-
„Tot op heden vindt tot aan
Iwantij van Terschelling mossel-
li plaats. Onder Ameland en
liermonnikoog worden geen mos-
I gekweekt. De eilanden willen de
jurlijke situatie daar heel graag
juden. Het belang van Texel is op
foment Dirk Slik te helpen en
belangstellenden in het noor-
i eventueel andere percelen te
1 om de werkgelegenheid op te
ten."
IZeeuwse mosselvissers hebben
lm toe een monopoliepositie in
|Waddengebied.
ielvisser Slik stelde het ministe-
:gin juni op de hoogte van het
feit dat hij illegaal een mosselperceel
in gebruik had genomen („gekraakt").
Direct onder de dijk, nabij gemaal De
Schans, gebruikt Slik een stukje
Waddenzeegrond voor het tijdelijk op
slaan van zijn mosselen. Op 18 juni
ontving Slik een brief van minister
Braks, met het verzoek zijn illegale
perceel binnen 14 dagen te ontrui
men. Slik heeft inmiddels gereageerd
met een verzoek om méér duidelijk
heid. „De minister zegt totaal niet
waarom ik daar wegmoet. Ik wil me
kunnen verweren. Dat is juist de be
doeling van de hele zaak." In maart
1991 worden alle contracten in het
Waddenzeegebied opnieuw bekeken.
Een reden voor Dirk Slik opnieuw
een poging te wagen zich tussen de
Zeeuwen tedringen. „Ik geef mezelf
helemaal geen kans, maar proberen
feht heeft Texel volgend jaar een
«ardigde in Provinciale Staten
|i Noordholland. Ex-
itnteraadslid Hans Roeper is
x het bestuur van de afdeling
il van de Partij van de Arbeid
((gedragen als kandidaat op een
Kiesbare plaats.
IHalf september kunnen nog kan-
(sien worden aangemeld bij het
nestelijk PvdA-bestuur. De leden
(het gewest krijgen daarna de ge
lheid hun voorkeur uit te spre-
t leden-afgevaardigden van de
üngen zullen uiteindelijk in de-
r toep,,
cember de definitieve volgorde van
de kandidaten bepalen. De verkiezin
gen voor Provinciale Staten zijn in
het voorjaar van 1991. Hans Roeper
is door de PvdA Texel met name kan
didaat gesteld vanwege zijn kennis
op gebied van ruimtelijke ordening en
milieu. Bij beide beleidsterreinen is de
invloed van de provincie op de ge
meenten groot en zal dat ook de ko
mende jaren met kwesties zoals
vuilverwerking zeker blijven. Roeper
geniet inmiddels ook bij de PvdA-
coliega's van de provincie een gunsti
ge reputatie als deskundige op voor
noemde terreinen. Op basis van de
brief die hij namens de Texelse PvdA-
fractie aan de zusterfractie in de sta
ten stuurde, besloot de meerderheid
van de provinciale PvdA-fractie vóór
de bouw van vier windmolens bij Ou-
"deschild te stemmen. Gezien de
opstelling van PvdA-gedeputeerde
Margaretha de Boer zou de gehele
fractie aanvankelijk tegen het wind
molenplan stemmen, maar door de
Texelse lobby gingen 22 van de 28
PvdA'ers uiteindelijk „om". In de brief
van Roeper werd benadrukt dat het
windmolenproject een „uniek experi
ment" is, omdat gekoppeld aan de
electriciteitscentrale door windenergie
opgewekte stroom direct in het Texel
se net kan worden gepompt. „Als de
centrale ooit zou moeten verdwijnen,
bestaat het experiment niet meer en
kunnen wat mij betreft de windmo
lens ook weg", aldus Hans Roeper in
een persoonlijke toelichting.
Overigens heeft ook de Texelse CDA-
fractie bij haar CDA-collega's van de
provincie om ondersteuning gevraagd
van de door Groen Links ingediende
motie. Ook het CDA stemde in meer
derheid vóór de windturbines.
Naast gewoon varkensvlees verkopen we nu
ook scharrel-varkensvlees. Scharrelvarkens hebben
een dierwaardiger bestaan onder diervriendelijker
omstandigheden. Ze hebben voldoende licht en
loopruimte. Dit wordt punctueel
gecontroleerd. Al deze zorg be
tekent wel dat u voor scharrel
vlees ietsje meer betaalt. U
vindt dit scharrelvlees, dat u
herkent aan het hier af-
gebeelde vignet, in onze
zelfbedieningsafdeling.
Albert Heijn, Waalderstraat 48, Den Burg.
doe ik het uiteraard wel."
Nettenfabrikant
Dirk Slik begon rond 1978 met mos
selvisserij. Geheel toevallig was zijn
entree in die wereld niet. Zijn vader
voer op het mosselonderzoeksvaar-
tuig „Hydra". Aan boord van de
TX'55 „Nooit Volmaakt" vertelt Slik
hoe het allemaal begon. „Tja, hoe zat
het ook allemaal weer. Nou, op een
dag kwam er een nettenfabrikant
langs. Hij wilde via de „Hydra" laten
onderzoeken of het mogelijk was
mosselen in netten te kweken. Toen
mijn vader er geen tijd voor bleek te
hebben, bood ik aan het uit te probe
ren. De Directie Visserij en het Pro-
duktschap stonden er aanvankelijk
welwillend tegenover. Niks geen pro
blemen in het begin."
Stroming
Slik probeerde jarenlang allerlei loka-
ties uit, maar kwam uiteindelijk tot
de conclusie dat deze vorm van
hangcultuur geen haalbare kaart was.
„Het wilde hier gewoon met. Door de
stroming kwam er zoveel kracht op
de netten te staan dat ze omsloegen.
De mossels konden daardoor hun
bek niet opendoen. En als ze dat niet
kunnen, groeien ze niet. Mossels
moeten eigenlijk in een beetje rustig
water.
„We hebben toen zo links en rechts
een zootje kisten bij elkaar geschooid
en het bleek inderdaad goed te wer
ken. Het zijn speciale kisten, die van
de grond afstaan en makkelijk opge
zet kunnen worden. De kisten staan
opgestapeld in rekken. Je kunt ze
ook in ondiep water opzetten. Iets
wat met de netten niet kon. Om veel
mosselen in je net kwijt te kunnen,
moest je in diep water gaan zitten.
Nu heb je maar een betrekkelijk klein
plekje nodig."
Hoewel deze vorm van hangcultuur
Dirk Slik voor zijn schip Nooit volmaakt".
redelijk voldoet, blijft Slik met een
probleem zitten. Hij heeft dringend
een stukje grond nodig om de mos
selen op te slaan en de kisten vol te
scheppen. Staatssecretaris Ploeg zeg
de in het verleden schriftelijk het fel
begeerde mosselperceel toe. Verder
dan de toezegging kwam het echter
nooit. Verleden jaar nam Slik het heft
in handen door nabij gemaal De
Schans een stukje Waddenzeegebied
(100 bij 200 meter) te „kraken".
„Wat ik doe als ik geen vergunning
voor een mosselperceel krijg? Ik ga
gewoon door. Het is m'n brood, ik
kan er net van leven. Omdat mijn
mosselen in kisten gekweekt worden,
smaken ze niet naar prut. Om die re
den kan ik er wat meer voor vragen.
Al mijn mosselen worden op Texel af
gezet. Ik ga gewoon door. Of ik er
niet moedeloos van word? Och, je
went er aan. Het duurt al tien jaar.
We zullen wel zien. De minister is nu
weer aan zet. Laat hij maar met een
duidelijke uitspraak komen. Dan kan
ik tenminste in beroeo."
In 1982 kreeg Slik officieel vergun
ning voor de mosselvisserij. In 1985
besloot hij het kweken met behulp
van netten er aan te geven. Slik
kwam in in contact met iemand die
hem aanraadde het telen van mosse
len eens in kisten uit te proberen.
Met oesters zouden via deze metho
de goede resultaten zijn bereikt. Om
dat de hangcultuur met netten toch
niet voldoende rendement opleverde,
besloot Slik een poging te wagen.
Aan de MTS „Noorderhaaks" in Den
Helder slaagden de Texelaars Verlin
Eelman, Jerry van Heerwaarden en
Coen Schoonheden voor de studie
richting werktuigbouwkunde Eiland-
genoot Henk Messemaker behaalde
het diploma petroleum- en gastech-
nologie
„Ik beschouw deze prijs als een be
wijs dat het belang van ons weten
schappelijk werk algemeen wordt
ingezien en daarom kan blijven reke
nen op brede maatschappelijke
steun. Ik ben er daarom erg blij
mee". Aldus prof dr Rolf Bak uit De
Waal die op 3 juli a.s. op Curacao de
Cola Debrot-prijs in ontvangst zal
nemen uit handen van de gezagheb
ber van het eiland.
De prijs (genoemd naar schrijver
gouverneur Debrot van de Nederland
se Antillen) is door het bestuurscolle
ge van Curacao aan de Texelse
bioloog toegekend wegens zijn ver
diensten bij het wetenschappelijk on
derzoek van koraalriffen. De
resultaten van dit onderzoek zijn van
groot belang gebleken bij het be
schermend beheer van de riffen en
de educatie op dit gebied. De Cola
Debrot-prijs is eigenlijk een cultuur
prijs die zo mogelijk eens per jaar
wordt toegekend aan iemand die zich
op cultureel gebied bijzonder ver
dienstelijk heeft gemaakt. Het begrip
cultuur wordt echter breed opgegevat
zodat van tijd tot tijd ook weten
schapsmensen op deze wijze in het
zonnetje worden gezet.
Veldwerk
De in Den Helder geboren Rolf Bak
(46) heeft met zijn gezin van 1970
tot 1984 op Curacao gewoond, als
medewerker van het Caraibisch Ma
rien Biologisch Instituut („Carmabi").
De laatste tijd werkte hij daar ook
voor het NIOZ. Op de Antilliaanse rif
fen heeft hij als aanvoerder van enke
le andere biologen veel veldwerk
verricht waarbij hij duizenden uren
heeft gedoken. Het ging erom de fac
toren vast te stellen die van invloed
zijn op de groei of achteruitgang van
diverse soorten koralen, waaronder
de effekten van duikende en vissen
de toeristen die in steeds groteren
getale naar de schitterende Antilli
aanse riffen komen. Ook de gevolgen
van vervuiling en veranderingen in
het zoutgehalte (onder meer veroor
zaakt door het lozen van warme pe
kel door de drinkwaterfabriek)
werden bestudeerd, evenals de snel
heid waarmee koralen groeien en de
herstelmogelijkheden na vernielingen.
Onderwatertuinen
Koraalriffen komen in enorme opper
vlakten in tropische zeeën over de
hele wereld voor. Ze ontstaan door
dierlijk leven. De in kolonies levende
koraaldiertjes hebben een kalkskelet
dat na hun dood in stand blijft waar
door in de loop van miljoenen jaren
kalkrotsmassa's zijn gegroeid. Door
veranderingen in het zeewaterniveau
en door vulkanische werking zijn veel
koraalbanken aan de oppervlakte ge
komen en vormen dan eilanden en
atollen. Levende koralen komen voor
in de meest uiteenlopende vormen en
kleuren en bieden een leefomgeving
voor vissen, kreeften, poliepen en an
dere organismen die tot de meest
kleurige en exotische ter wereld be
horen. De koraalriffen zijn dan ook
paradijzen voor onderwatersportlief
hebbers. Zij vormen een van de be
dreigingen van deze
onderwatertuinen. Het zijn echter bij
na allemaal arme ontwikkelingslanden
waar koraalriffen voorkomen en daar
om zijn de toeristen hartelijk welkom.
Het besef groeit echter dat de riffen
behouden moeten blijven wil men er
tot in lengte van jaren van kunnen
blijven genieten. De onderzoekingen
van Rolf Bak hebben veel gegevens
opgeleverd die nodig zijn om te kun
nen bepalen welke beschermende
maatregelen voor de riffen zinvol zijn.
Dit heeft op de Antillen geleid tot de
aanwijzing van onderwaterparken,
waar het verboden is om te ankeren,
waar geen koralen mogen worden af
gebroken en waar bijv. speervissen
verboden is.
De reddingboot Siegfried Egmundis
is vrijdagmiddag uitgerukt voor drie
kanovaarders. Het drietal was naar
de Ballastplaat ten zuidoosten van
de vuurtoren gevaren, maar had
moeite met de terugtocht door de
harde wind (kracht zeven) en de
sterke ebstroming ter plaatse (3,5
mijl per uur).
Twee dames uit Tiel en Haarlem wa
ren vrijdag op pad met een instruc
teur van het Kanocentrum.
Reddmgbootschipper Jaap Groen zag
hen rond 12.00 uur gaan. Later
kwam vanuit de toren het signaal dat
de instructeur met één van de twee
de oversteek probeerde te maken,
maar dat de andere op de ballast
plaat met een peddel stond te zwaai
en. Dit werd opgevat als noodsignaal,
waarna de reddingboot uitrukte. Met
de rubberboot werd het tweetal be
naderd wat naar de kust probeerde
te roeien. De vrouw, die enkele ma
len was omgeslagen, was uitgeput
en werd aan boord van de Siegfried
genomen. De instructeur vervolgde
alleen zijn weg naar de kant. Vervol
gens werd het andere meisje opge
pikt door de reddingboot. Jaap
Groen: „Die instructeur was nogal
verbolgen dat wij kwamen. Hij dacht
dat ze het makkelijk hadden kunnen
redden. Maar ik denk dat hij beter
kwaad op zichzelf had kunnen zijn,
het weer was echt niet geschikt voor
zo'n tochtje".
Prof dr Rolt Bak ...erkenning...
De gegevens vonden ook hun weg
naar schoolboekjes en andere media
die zich met educatie bezig houden.
De betekenis van het werk is zelfs
wereldwijd. Ook andere „koraallan-
den" maken dankbaar gebruik van de
publicaties van Bak en het kleine in
stituut op Curacao kreeg door hem
een leidinggevende positie op dit we
tenschappelijke terrein.
Rolf Bak werkt tegenwoordig bij het
NIOZ als wetenschappelijk hoofdme
dewerker. Sinds een jaar is hij boven
dien bijzonder hoogleraar (Treub
leerstoel tropische mariene biologie)
aan de Universiteit van Amsterdam.
Zijn huidige studie is gericht op mi
croscopisch dierlijk leven in de zeebo
dem. Dat is weliswaar en ander
vakgebied dan de koralenstudie, maar
het een sluit goed op het ander aan.
Zelfs is Bak ervan overtuigd dat de
resultaten van zijn huidige werk van
direct belang zijn voor de koralenstu
die. Het onderzoek in de Antillen
gaat intusssen door. „Ik heb daar nu
twee promovendi en vier studenten
zitten", aldus Bak. „We zijn nog lang
niet klaar want er is nog heel veel
dat we niet begrijpen".
w
Uit onderzoek blijkt dat met een ver
keerde bemesting je tuintje langza
merhand in gifgrond kan veranderen.
Nu zal dat bij ons vaak niet zo'n vaart
lopen. We wonen immers op het
platteland waar pure mest voorhan
den is?
Maar voor wie om welke reden ook
de voorkeur geeft aan kant en klare
bemesting de volgende aanbeveling:
De volgende meststoffen zijn in de
Consumentengids van mei als
„goed" of „zeer goed" aangemerkt
Asef: gedroogde mest en koemest:
Frikone korrels: Geiesto koemest
korrels: Naturado koemest: Potal kor-
relstalmest: Terravit stalmest; Tur
kenburg koemest korrels; DCM
gazon meststof en moestuin
meststof: Europlant bio tuin azet.
Bron Consumentengids 5-'90
Publ. Gemeente Texel
