■f
Nieuwe vogelopvang voor Eco Mare kost vier ton
„Voorlichting heeft
illeen maar zin als
ie niet tegen de
vierkaai vecht"
I991n:
Kunst voor vogels
scoI£z?s
Vogelopvang
Jan Kuiper: „Als de vogelop
vang is vernieuwd is mijn vol
gende grote wens het
realiseren van een educatieve
vleugel aan het centrum".
Vier ton. Dat bedrag hoopt EcoMare bijeen te krijgen met
een nieuwe inzamelingsactie. Doel is dit keer een vernieu
wing van de vogelopvang. Niet alleen om het publiek een
beter beeld te geven van het werk dat voor deze diersoort in
het centrum wordt gedaan, maar ook omdat de huidige ac
commodatie na de voorjaarsstormen echt op instorten staat.
„Wat wij doen is eigenlijk
symptoombestrijding. De aan
tallen vogels die wij redden
hebben geen invloed op het al
of niet voortbestaan van de po
pulatie. Maar het gaat om een
stukje dierenleed. Misschien
dat door het aanschouwlijk
maken van ons werk iets aan
de oorzaak van het probleem
kan worden gedaan".
Het wassen brengt voor de vogels veel spanning met zich mee.
De kortste revalidatieperiode
die een vogel bij EcoMare door
maakte bestond uit enige uren.
Jan Kuiper: „We hebben een
bak bij de weg waar men bui
ten de openingsuren olieslach
toffers in kan doen. Ik keek er
op een ochtend in en toen
vloog er een vogel uit. Tuut,
tuut....zo snel zijn wij!"
en gaas. Je houdt ze heus wel even
in leven, maar 't is echt dierenleed.
Wij doen het niet, we maken ze af.
Er zijn mensen die verder gaan. Maar
dan heb je één man nodig om één
vogel te redden.... Kijk, dét gaat ons
te ver. Dan verlies je het werkelijke
doel uit ogen".
Realistisch en nuchter blijven. Dat
staat hoog in het vaandel van Eco
Mare. Opvangen ten koste van alles
is meer dierenmishandeling, dan die
ren helpen, vindt men. Discussie over
binnengebrachte vogels is niet vaak
nodig. Kuiper: „Een vogel die hele
maal onder de olie zit wordt doodge
maakt. Daar kun je niets mee. Dat is
niet uit laksheid of zo, maar waarom
zou je een dier dat tóch doodgaat
eerst nog drie weken pesten". Brug
ge vult aan dat voor zeldzame soor
ten nog wel uitzonderingen worden
gemaakt. „Een papegaaienduiker bij
voorbeeld. Eigenlijk kan het dan niet,
maar je probeert het toch. En uitein
delijk blijkt dat het inderdaad niet
gaat. Kleine alken zijn net zoiets. Een
vogel die je niet veel ziet, dus dan
probeer je het".
Nieuwe medewerkers moeten eerst
een tijdje meedraaien voordat ze aan
deze gang van zake gewend raken.
Brugge: „Een jaar ongeveer. Ik heb
het ook gehad hoor. Toen zei De
Haan ook: laat die jongen maar gaan,
komt vanzelf wel. En inderdaad...."
Het opvangen van olieslachtoffers is
duur en arbeidsintensief. Dat hangt
natuurlijk af van de mate van vervui
ling. Sommige vogels verblijven
maanden in de opvang, anderen vlie
gen na twee weken al weer.
Zwerfvuil
Buiten olieslachtoffers worden bij
EcoMare ook vogels binnen gebracht
met verwondingen door bijvoorbeeld
zwerfvuil. Die zijn verstrikt geraakt in
netten of vislijnen of hebben poten
en vleugels beschadigd aan blikjes.
Het gaat meestal om zeevogels.
Brugge: „Wij hebben opvallend weinig
roofvogels, vergeleken met andere
asiels. Terwijl ze hier wél zijn". De
verschillende soorten kunnen niet bij-
elkaar in één opvangruimte worden
gezet. Daarom is bij de plannen voor
nieuwbouw gekeken naar een moge
lijkheid om in te spelen op het aan
bod. Zodat bijvoorbeeld van één
groot hok drie kleinere kunnen wor
den gevormd. Maar ook zo dat er
geen ruimte onbenut is. Kuiper:
„Geen speciale opvangplek voor een
roerdomp die je maar eens in de vier
jaar krijgt, maar de mogelijkheid om
die la minute te vormen".
De plannen zijn ontworpen door ar-
chitecktenburo Vegter uit Leeuwar
den, ook het 'brein' achter het
EcoMare-gebouw. Het bedrag van
vier ton moet worden opgebracht
door acties. Kuiper: „We richten ons
op particulieren, scholen en andere
groepen. Want er zijn geen overheids
instanties die we hiervoor aan hun
jasje kunnen trekken. We hopen dat
er volgend jaar kan worden gebouwd,
maar we hebben geen idee of dat te
realiseren is".
ISDAG 6 NOVEMBER 1990 TEXELSE COURANT PAGINA 9
De bouwtekening van de nieuwe vogeioopvang,
van vers en schoon zeewater. „Er zijn
opvangcentra die met zoet grondwa
ter werken, maar de resultaten zijn
opvallend minder dan met zeewater.
Het zoutgehalte speelt een rol", ver
telt Brugge.
Palmolie
De vogels die bij EcoMare worden
binnengebracht zijn niet allemaal het
slachtoffer van stookolie. Bijna nog
erger zijn de problemen die palmolie,
visolie en kokosolie veroorzaken. De
ze natuurlijke oliën mogen legaal
worden geloosd. De moeilijkheden
ontstaan echter door de middelen die
Van 1 november tot 1 april is
EcoMare weer gesloten op zon
dag. De zondag heeft qua be
zoekersaantallen in het seizoen
inmiddels een belangrijke bij
drage geleverd.
vermengd zijn met deze producten.
Eenmaal geloosd ontstaat een lij
machtige substantie op het water.
„We dachten de eerste keer dat we
vogels vol bisonkit binnen kregen. En
het lozen van die troep még. Daar
hebben ze vergunning voor. Heel
frustrerend. Dét zijn zaken die wij in
ons verhaal kwijt willen, want er
moet zo snel mogelijk een eind aan
komen. Voorlichting heeft alleen maar
zin als je niet het gevoel hebt dat je
tegen de bierkaai vecht", aldus Brug
ge. Tot nu toe zijn de problemen met
stookolie echter groter. De vogels zijn
er in het najaar en de winter het
slachtoffer van als ze voor de Neder
landse kust komen fourageren.
Het lijkt alsof in de loop der jaren
steeds meer vogels het slachtoffer
zijn van olie. Dat klopt, maar er wor
den ook meer exemplaren naar op
vangcentra gebracht. Brugge: „Ik
weet zeker dat vroeger veel werd ge
dacht: geef 'm een klap op z'n kop,
dan is hij uit zijn lijden verlost. Dat is
veranderd. Men wordt tegenwoordig
opgevoed met het idee dat het dier
misschien nog is te redden".
In EcoMare worden allerlei soorten
vogels opgevangen. De zeekoet en
de Jan van Gent is de laatste jaren
een veel geziene gast. Vroeger wer
den ook regelmatig alken binnen ge
bracht. „We hebben eens een invasie
van eidereenden gehad omdat juist
die toen met een grote groep in een
vlek terecht kwamen. En in de jaren
zestig waren er veel zwarte zeeëen-
den. Die zie je eigenlijk niet meer, die
zoeken hun heil kennelijk op een an
dere plek", vertelt Brugge.
Zwempoten
Iedere soort vogel vergt een eigen
benadering. Sommige zijn moeilijk te
revalideren. Futen en duikers bijvoor
beeld. „We hebben nog steeds de
kennis niet om die goed te helpen.
Ze kunnen niet op het droge staan
met hun zwempoten. Koeten lopen
tenminste nog een beetje als een
soort pinguin in de rondte. Maar een
fuut gaat zitten en blijft zitten. Dus
die bevuilt zichzelf vreselijk en die
slijt gewoon. We hebben hier wel
proeven gedaan met natte dweilen
een plan van vier ton.
De koeten vol olie. zoals er jaarlijks honderden bij EcoMare binnenkomen.
Lals met de meeste taken van Eco-
ire is het ook nu weer Gerrit de
tan die in een ver verleden is be
tonen met het opvangen van vogels
ter iets aan mankeerde. Het oude
bseum dat ooit in de Dennen heeft
fetaan fungeerde al als provisori-
he opvang.
trend zette zich voort, ook na de
thuizing naar de huidige lokatie in
duinen nabij paal 17. Er vond zelfs
breiding plaats. In 1978 werd de
nelvijver die er nu nog is aange-
jd. Een jaar later vond overkapping
ets.
Henk Brugge: „Mijn wens voor
de toekomst betreft een glas
wand voor het zeehondenbas
sin. Dan kun je zien hoe ze
zwemmen".
nr die tijd was de opvang veel pri-
never geregeld. In bakken, zonder
n zwemvijver. Er was wel een
brt natuurlijke waterbak, een klei-
5 eigenlijk. „Voor veel vogels kan
It best. Maar met name voor zee
gels onder de olie is vers water
or een voorspoedig herstel belang-
i En dat is toch waar wij, vooral
lens de wintermaanden, het meest
ie te maken hebben", vertelt
oMare-directeur Jan Kuiper,
aanleg van de vijver was een ver
tering. Maar als er enige grote vo-
s zoals Jan van Genten werden
inengebracht, was de ruimte gauw
I, „Je kon niet spreken van: het is
rekend op een bepaalde hoeveel-
d vogels. Dat hangt duidelijk af
ti de soort".
Olievogels
Noordholland bestaat een plan
or de opvang van olievogels. Hierin
eft EcoMare een regionale functie,
fi betekent dat het centrum in ge
lvan milieurampen enige honder-
n slachtoffers zal opnemen. Kuiper:
hevogels, het klinkt als een nieuwe
ort. Maar dat is het bijna ook. Ze
i er namelijk altijd, het is een
uctureel probleem",
plannen voor een verbouwing zijn
it zozeer geënt op uitbreiding van
opvangcapaciteit. „De hokken zijn
de loop der jaren wat wrakkig ge-
wden. Tja, en wat dan? Opknappen
dezelfde manier of wat anders...."
ntwee redenen werd voor het
itste gekozen. Men wil de omstan-
iheden voor de vogels beter ma-
n. „Voor een aantal soorten werkt
it we nu hebben prima, maar we
bben ook wel eens een lepelaar
!nen, Als die rechtop in deze hok-
o wil staan stoot hij constant z'n
fr Het mag duidelijk zijn dat dat
it bevordelijk is voor het welzijn
n het beest. En enkele jaren terug
huldigg vogelopvang in het centrum staat op instorten. (Foto Salko de Wolf)
Het wassen van de olievogels zal ook
in de nieuwe situatie niet aan het pu
bliek worden getoond. Dat brengt na
melijk zowiezo al veel stress voor de
dieren met zich mee, zonder dat er
nog tientallen nieuwsgierige ogen op
hen zijn gericht. Verzorger Henk
Brugge: „Ze moeten daarna vieren
twintig uur drogen en dan staan ze
in een soort cirkel. Het is inderdaad
een kwestie van voorwas, hoofdwas
en drogen in de trommel...."
Om de spanning bij de dieren niet
onnodig op te voeren, proberen de
verzorgers ze zoveel mogelijk met
kunnen we ze pas wassen".
Zodra de olie is verwijderd moeten
de vogels zichzelf weer „waterdicht"
maken, door met hun snavels hun
verenkleed te „poetsen". Hierbij ver
spreiden ze een substantie uit hun
klieren over hun lichaam. Schoon wa
ter is hiervoor essentieel.
De revalidatie van olievogels nam
door de groeiende ervaring van de
verzorgers een steeds grotere vlucht.
De huidige vogelvijver heeft een fil
tersysteem en is aangesloten op het
zeewatersysteem van de zeehonden
bassins. Daardoor is men verzekerd
in een strenge winter hadden we in
eens vier van de acht roerdompen
die er op het eiland waren. Die ston
den voortdurend gebukt. Over roofvo
gels heb ik het nog niet eens
gehad", vertelt Kuiper.
Maar men wil met de verbouwing
ook het „aanschouwelijk onderwijs"
verbeteren. Door de bezoekers van
EcoMare te laten zien wat er allemaal
wordt gedaan met de olieslachtof
fers, wil men hen bewust maken van
de problemen die er zijn. „Eén zo'n
zielige zeekoet die onder de olie zit
zegt veel meer dan honderden dia's,
verhalen, teksten. Het toont in leven
de lijve het misdadige karakter van
de olielozingen. En wil er wat aan
gebéuren, wat natuurlijk uiteindelijk
ons doel is, dan moeten er genoeg
mensen zijn die het belangrijk vinden
dét er wat aan wordt gedaan", aldus
de EcoMare-directeur.
Dierentuin
Het verhaal vertellen aan het publiek
is belangrijk, maar in de huidige si
tuatie kan dat niet goed. In de hok
ken kan men niet kijken en er is een
vijver met vogels die er op het oog
gezond uitzien. Kuiper: „Het is nu
meer een dierentuin-achtige presenta
tie dan dat we het hele proces laten
zien. Dat willen we. Van de zielepo-
ten die hier binnenkomen tot het mo
ment dat ze net zijn gewassen. En
daarna natuurlijk het stadium dat ze
bijna weer kunnen worden vrij
gelaten".
rust te laten. Ze worden alleen vast
gepakt om te wassen en later om ze
weer vrij te laten. Nadat ze bij Eco
Mare zijn binnengebracht laat men ze
twee weken ongemoeid. Brugge:
„Een wilde vogel, zo uit de Noordzee,
die plotseling op het droge uit een
bakje moet eten heeft wel wat aan
passingsproblemen. Na de gewenning
Texels kunstenaar Henk Noor-
lander houdt binnenkort een
expositie in EcoMare. Veel van
zijn tekeningen en schilderijen
hebben dode vogels als on
derwerp.
Ter ondersteuning van de actie
voor een nieuwe vogelopvang
stelt Noorlander één van zijn
werkstukken ter beschikking.
Om ook minder kapitaalkrachti
ge kunstliefhebbers een kans
op het werk te bieden is beslo
ten een inschrijving te houden,
ledereen kan hieraan meedoen
tegen een minimale inleg van
ƒ10,-. Tegen het eind van de
actie wordt het kunstwerk ver
loot onder de inschrijvers.
