Voorzichtige aftasting van
(zuster)band met Paaseiland
„Zo ver weg en toch een
band zou heel leuk zijn"
Bezoek Chilenen ontspannen verlopen:
Binnenkort nieuws
rond „jumilage"
rhriller in studie
Meeschrijven met
Amnestygroep Texel
Honderden fietsen
werden „gemerkt"
Ergerniswekkende zin
uit bestemmingsplan
Verkeerscontrole:
17 man op de bon
Horloges ontvreemd
Op Texel wonend Chileens echtpaar: tse%"d,?exn.r ons eiland 2a'ver
JINSDAG 15 JANUARI 1991
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
Willem van der Vis Irl geeft ambassadeur Tapia Iml uitleg in het Maritiem- en Juttersmuseum. terwijl burgemeester Schipper toeluistert.
IFoto Bert Koning)
Chileense ambassadeur Jorge
\ntonio Tapia Valdes komt terug om
iet NIOZ nogmaals te bezoeken,
lurgemeester Schipper brengt een
lezoek aan de Chileense ambassade
sn kunstenaar Niek Welboren krijgt
jij zijn werkbezoek aan Paaseiland
indersteuning op ambassadeursni
veau Dit zijn de resultaten van het
lezoek van de Chileense ambassa
deur en zijn cultureel attaché Ana
Maria Fernandez Parodi vrijdag aan
rexel. In ontspannen sfeer verkenden
iet Texelse gemeentebestuur en de
Chileense afvaardiging de mogelijk-
leden om de zusterhand tussen Paa
seiland en Texel opnieuw inhoud te
runnen geven.
Jmdat Paaseiland te ver weg is om
jijvoorbeeld groepen uit te wisselen,
tullen de contacten op een andere
nanier moeten verlopen. Voorlopig
wordt een voorzichtige start gemaakt
■net uitwisseling van nadere informa-
:ie. Wethouder Krijnen-Baijs ontvangt
linnenkort nadere bijzonderheden
iver Chili en Paaseiland. „Vooral op
sultureel gebied. De ambassadeur
vertelde ook van plan te zijn te zijner
lijd hier op den duur een tentoonstel-
ing te houden," aldus de wethouder.
Het Chileense gezelschap (de ambas
sadeur werd overigens vergezeld door
tijn vrouw) werd ontvangen door
xirgemeester Schipper en wethouder
(rijnen-Baijs. Voorts waren kunste-
laar Niek Welboren, Leendert Rogge
veen en van de gemeente W. Stam
sn I. Gonzalez-Lira aanwezig.
Ma de kennismaking hield wethouder
(rijnen-Baijs een verhandeling over
Je Texelse cultuur, waarna ambassa-
jeur Tapia het één en ander over
Chili en Paaseiland vertelde.
Hieruit bleek dat het toerisme op
'aaseiland niet te vergelijken is met
iet toerisme op Texel. Het afgelopen
aar schijnen er 4500 toeristen te zijn
jeweest, waarmee de grens volgens
je ambassadeur is bereikt. Het gros
van detoeristen bezoekt het eiland
rouwens maar voor een aantal uren,
ils tussenstop tijdens een doorgaan-
Je vliegroute over de Pacific,
(ervolgens bekeek het gezelschap
Jia's van Leendert Roggeveen uit
Voorhout, een verre nazaat van Ja-
tob Roggeveen, die Paaseiland in
1722 ontdekte. Leendert Roggeveen
lezocht Paaseiland onlangs en maak-
:e van dit bezoek een dia-serie. Wet-
ïouder Krijnen toonde zich van de
jeelden onder de indruk en is voor-
lemens belangstellende Texelaars de
jelegenheid te bieden de serie ook te
>ekijken. „Misschien is EcoMare daar
wel een geschikte plaats voor."
Miek Welboren kreeg tijdens de lunch
iet officiële besluit van b en w aan-
jeboden, waarin hij voor maximaal
1000,- gemeentelijke financiële on-
lersteuning krijgt voor zijn bezoek
lan Paaseiland. De kunstenaar wordt
verzocht voor dit bedrag een teke-
ling van de Rede van Oudeschild te
naken (Roggeveen vertrok destijds
vanaf dit punt) en die, niet meer al-
een op persoonlijke titel, maar toch
lok mede namens de gemeente
ëxel, aan te bieden aan de autoritei-
Volgens wethouder Krijnen-
Baijs moetde zusterhand met
Paaseiland volkomen los wor
den gezien van het door Geor
gië ingediende verzoek tot het
aangaan van een jumilage
(vriendschapsband) met Texel.
„Het zijn - mede gezien de af
stand - volstrekt verschillende
zaken."
Volgens de wethouder wordt
aan een eventuele jumilage ge
werkt en is op korte termijn
een pré-advies te verwachten.
Na ontvangst van het Georgi
sche verzoek (ongeveer een
jaar geleden) werd besloten on
derzoek te doen naar wat er op
dit gebied onder de Texelse be
volking leeft en een inventarisa
tie te maken van landen
waarmee eventueel een vriend
schapsband kan worden aange
gaan. Volgens de wethouder is
tot nu toe het geheel bekeken
en is de zaak niet toegespitst
op Georgië. „B en w moeten
nu een visie op de zaak ont
wikkelen," aldus Krijnen-Baijs.
VC toneel uit De Cocksdorp heeft
e komische thriller „De Bemoeial"
an Jack Popplewell in studie geno
ten. De uitvoering is 16 maart in het
ierlandse Huis. De regie is in handen
an Björn Ezerman.
ten van Paaseiland. De Chileense
gasten ontvingen van de gemeente
de nieuwste Texelfilm en een boekje
over Souwtje de Wijn.
Welboren overhandigde de ambassa
deur een in 1972 gemaakte prent
van het Zeemanskerkje in Oude
schild.
Zeemanskerkje
Na een korte rondrit in de buurt van
de Hogeberg (waarbij de regen zich
spelbreker toonde), deed het gezel
schap het Maritiem- en Juttersmu
seum aan, waar zij werden
ontvangen door Willem van der Vis.
In het museum werden diverse histo
risch van belang zijnde voorwerpen
bezichtigd en kregen de gasten een
wrakkenkaart overhandigd. De haven
plaats werd uiteraard met verlaten
zonder een bezoek aan het Zeemans
kerkje in de Trompstraat, waar koster
A. Westerlaken de historische achter
grond van de kerk ten opzichte van
de zeevarenden belichtte. Het feit dat
ambassadeur Tapia en mevrouw Fer
nandez vrij goed Nederlands bleken
te spreken, maakte de contacten op
alle fronten eenvoudiger.
IMioz
„Het is voor ons natuurlijk heel leuk
als de contacten met Paaseiland
worden aangehaald. Het is toch wel
bijzonder als twee eilanden, zo ver
van elkaar verwijderd, op één of an
dere manier samen een band heb-
ben "Isabel Gonzalez-Lira (32 jaar)
en Santiago Gonzalez (36 jaar) zijn
geboren Chilenen. In juli 1978 verlie
ten zij hun om politieke redenen hun
vaderland, dat toen nog onder de
dictatuur van Pinochet gebukt ging.
Zij vertrokken naar Nederland, waar
zij door goede vrienden werden op
gevangen. Sinds vier maanden wo
nen zij met hun twee kinderen in
Den Burg.
Mevrouw Gonzalez, die op het ogen
blik bij de afdeling culturele zaken
van de gemeente Texel werkzaam is,
nam vrijdag deel aan de ontvangst
van de Chileense ambassadeur Tapia
en diens cultureel attaché, mevrouw
Fernandez. Waar nodig gaf zij
toelichting aan de vrouw van de am
bassadeur, maar veel actie hoefde zij
niet te ondernemen. „De vrouw van
de ambassadeur kan het Nederlands
gaanknollen, een onderwerp waar
NlOZ-medewerker F. Jansen op is af
gestudeerd (mangaanknollen in de
Noordzee). Het bezoek krijgt dus ze
ker een vervolg.
Nadat het gemeentebestuur in Den
Burg afscheid van het gezelschap
nam, bleek de ambassadeur de
smaak te pakken tehebben. Hij wilde
graag nog even een wandelingetje
door het centrum maken. Niek Wel
boren voldeed gaarne aan dit verzoek
en leidde de Chilenen rond.
Positief
De Texelse kunstenaar, die vanwege
zijn voorgenomen bezoek aan Paasei
land de directe aanleiding vormde
voor het overleg met de Chileense
ambassade, is tevreden over de gang
van zaken. „Het is allemaal heel posi
tief verlopen. Ik krijg ondersteuning
op ambassadeursniveau en heb ver
schillende contactadressen van Chi
leense kunstenaars gekregen. De
ambassade wil voorts bemiddelen in
adressen voor mijn verblijf op Paasei
land. Mevrouw Fernandez heeft ook
toegezegd mogelijkheden tot exposi
tie van mijn werk in Santiago te be
kijken. Dat zou natuurlijk helemaal
geweldig zijn."
Welboren, die al heel lang door Paa
seiland met zijn geheimzinnige beel
den wordt geobsedeerd, nam in mei
verleden jaar het initiatief om de in
1972 uitgeroepen (zuster)band tus
sen Texel en Paaseiland te versterken.
De kunstenaar wil, ondersteund door
de gemeente Texel, in de loop van dit
jaar enkele maanden op het Chileen
se eiland doorbrengen om daar te
werken. Om zijn bezoek te financie
ren (alleen de vliegreis kost heen en
terug al ruim f3.500,-) heeft Welbo
ren het plan opgevat een nog te ma
ken Paaseiland-prent (kosten f75,-) te
verkopen. Intekenaars krijgen de
niet spreken, maar wel aardig ver
staan. Ze begreep geel goed wat er
gebeurde," aldus Isabel Gonzalez.
Nadat zij hun geboorteplaats Santia
go hadden verruild voor Alkmaar,
kreeg Gonzalez - die in Chili visteelt
studeerde - na enkele maanden de
kans om stage te lopen bij het Nioz.
De stage werd omgezet in een vaste
betrekking en in 1988 nam Gonzalez
deel aan een expeditie naar de Zuid
pool. Voor deze ondernemingen werd
- en wordt nog steeds - vertrokken
vanuit Chili.
Nadat de reis was beëindigd, vloog
mevrouw Gonzalez haar man in Chili
tegemoet om in hun vaderland een
vakantie door te brengen. Bij deze
gelegenheid, in januari 1989, brach
ten zij ook een bezoek aan Paasei
land, zes uur vliegen vanaf Santiago.
„We zijn er een paar dagen geweest.
Het is een heel interessant eiland,
met een tropisch klimaat en indruk
wekkende beelden. Het bezoek was
meer dan de moeite waard," aldus
het echtpaar, dat hoopt dat Niek
Welboren straks als „cultureel ambas-
prent na afloop van de reis in passe
partout afgeleverd, voorzien van een
originele handtekening van de
kunstenaar. Inmiddels zijn er 40 pren
ten verkocht, zodat de vliegreis in
ieder geval is bekostigd.
Reisverslag
Welboren hoopt echter dat er nog
méér mensen zijn die een prent wil
len bestellen. „Het verblijf daar zal
ook niet goedkoop zijn en ik wil erg
graag na mijn terugkomst op Texel
een zo uitgebreid mogelijk reisverslag
in de vorm van prenten kunnen expo
seren." Zodra de kunstenaar vertrekt,
komt er een stop op de prent-
verkoop. Belangstellenden die nog op
een Paaseiland-prent willen inteke
nen, kunnen contact met de kunste
naar opnemen (tel. 11214).
„En wie weet komt er nog eens een
Chileense kunstenaar hier exposeren.
De Scholerie is er uitstekend voor ge
schikt," aldus Welboren.
Eigen plek
De familie Gonzalez heeft zich, na ja
ren in de kop van Noord-Holland te
hebben gewoond, op Texel gevestigd.
„Waarom? Omdat het ons hier bevalt.
We gaan het ons nu gezellig maken.
Mensen moeten een eigen piekje
zoeken en we denken dat nu hier te
hebben gevonden. We zijn voorlopig
niet van plan naar Chili terug te ke
ren. Dat heeft niets meer met het
bewind te maken, maar wel met het
feit dat we ons Nederlander voelen
en het ook zijn gewórden. We zijn
hier vrij jong gekomen en hebben on
ze kinderen in dit land gekregen. Ze
zijn nu twaalf en vier jaar oud."
Santiago Gonzalez ziet voor het Nioz
wel mogelijkheden om met Chili sa
men te werken. „Misschien kunnen
er Nederlanders aan boord van Chi
leense schepen worden geplaatst. En
het feit dat de expedities vanuit Chili
vertrekken, biedt natuurlijk ook mo
gelijkheden tot samenwerking of con
tacten."
Het echtpaar hoopt dat Niek Welbo
ren straks als „cultureel ambassadeur
van het eiland Texel" ons eiland op
waardige wijze zal vertegenwoordigen
en het nodige over de Texelse cultuur
aan de Paaseilanders zal overbrengen.
„Op cultureel gebied zijn er natuurlijk
allerlei mogelijkheden om contact te
hebben. Niek kan een begin maken."
In het blad „Wordt vervolgd" van
Amnesty International worden maan
delijks voorbeelden genoemd van
mensen die onrechtmatig gevangen
worden gehouden en/of gemarteld.
Via het schrijven van brieven wordt
een beroep gedaan op de autoritei
ten om de gevangenen in kwestie
vrij te laten en aan het martelen een
einde te maken. De Texelse werk
groep van Amnesty International
heeft voor deze maand drie brieven
gemaakt.
De eerste brief is voor Tiao Suson-
mang Sisaleumsak in Laos. Deze
voormalige minister van Post en Tele
com en vice-voorzitter van de Natio
nal Consultatieve Council is één van
de 33 mensen die al vijftien jaar zon
der aanklacht of proces worden vast
gehouden voor „heropvoeding" in de
provincie Houa Phanh in het noord
oosten van Laos. Hij is nooit beschul
digd van enig erkend strafrechtelijk
delict. Amnesty is van mening dat hij
wordt vastgehouden wegens zijn ge
weldloos verzet tegen het politieke
systeem dat in 1975 werd ingevoerd.
Henrik Gjoka in Albanië is nummer
twee. Deze 39-jarige automonteur uit
Tirana werd in 1986 veroordeeld tot
13 jaar gevangenisstraf. Hij werd be
schuldigd van een poging „de staat
te ontvluchten", een daad die toen
nog als verraad werd beschouwd.
Eerst zat Gjoka in de werkkampen
van Spac en Oafe e Barit, waar poli
tieke gevangenen onder zware en
soms gevaarlijke omstandigheden ko-
In het kader van de actie „Zonder
fiets is het niets" die werd gehou
den tussen 16 november en 8 de
cember j.l., werden 286 fietsen door
Texelse rijwielherstellers onder han
den genomen.
227 rijwielen werden voorzien van
een veiligheidsslot en postcode plus
huisnummer van de eigenaar en 59
fietsen kregen, naast het veilig
heidsslot dat ze al hadden, alleen
postcode en huisnummer.
De actie werd gevoerd door de
Rijkspolitie in samenwerking met alle
rijwielherstellers van Texel. De politie
beschouwt de actie als een succes.
Het viel op dat het merendeels wat
oudere fietsen waren die werden
aangeboden om van slot en „kente
ken" te worden voorzien. Nieuw ge
leverde fietsen worden door de
meeste rijwielhandelaren al uitgerust
met de genoemde anti diefstal
voorzieningen.
De oudste fiets die bij de actie onder
handen werd genomen was een Ga
zelle van 35 jaar oud. Die werd aan
geboden bij Henk Troost in Den
Hoorn en is al die tijd eigendom ge
weest van mevrouw Rennie Kalis, die
er dus heel goed op heeft gepast en
er dan ook zeer aan is gehecht.-
Wethouder Barendregt heeft aange
boden in overleg met het TVO de
zinsnede „Hoe ruimer in het alge
meen de mogelijkheden voor de on
dernemer zijn, hoe groter de kansen
op aantasting van het leefmilieu" uit
het momenteel ter visie liggende
bestemmingsplan Den Burg te veran
deren. De wethouder kan zich voor
stellen dat de zinsnede irritatie
opwekt. Volgens Barendregt is de zin
niet nieuw aangebracht, hij stond in
1982 al in het bestemmingsplan en
is opnieuw overgenomen. „De zin is
te algemeen gesteld. We zullen er
verandering in brengen."
per en pyriet delven. Medio 1990
werd hij overgebracht naar de streng
beveiligde gevangenis van Burrel.
De laatste brief is voor Mulugetta
Morissa in Ethiopië. Deze 45-jarige
voormalige ambtenaar wordt al tien
jaar zonder proces vastgehouden. De
redenen voor zijn voortdurende de
tentie zijn niet duidelijk. De autoritei
ten gaven geen officiële verklaring
voor hun arrestatie.
Wie ook voor deze mensen wil schrij
ven kan kosteloos voorbeeldbrieven
ontvangen. Voor brieven en meer in
formatie: Willem Witte, Oesterstraat
17, Oosterend, telefoon 18870.
Bij een drie uur durende controle op
alle verkeer richting veerhaven en
omgeving Den Burg heeft de politie
zeventien bekeuringen uitgedeeld.
De overtredingen varieerden van fiet
sen zonder licht tot rijden door rood
licht.
De politie voerde de controle uit in
twee rijdende auto's, donderdagoch
tend van 6.00 tot 9.00 uur. Twee
maal deelden de wachtmeesters een
prent uit aan bromfietsers die hun
voertuig hadden opgevoerd. Vijfmaal
gingen fietsers op de bon die zonder
deugdelijke verlichting over straat
gingen. Zesmaal bleek de verlichting
van een brommer niet in orde en
éénmaal die van een auto. Een auto
mobilist die door het rode licht reed,
kreeg een proces verbaal, evenals
een bromfietser die een fietser voor
ttrok. Streng was de politie ook voor
een automobilist die op de Bernhard-
laan een verkeerszuil aan de linkerzij
de passeerde. Een
politiewoordvoerder noemde het re
sultaat „een vrij hoge score voor een
paar uur controleren". Aangetoond is
dat controles altijd wel nodig zullen
blijven. „Men kent de wet wel, maar
handelt er niet naar. In de toekomst
zullen we daarom regelmatig contro
les houden."
Acht heren- en één dameshorloge
zijn donderdag bij een juwelier in Den
Burg weggenomen. De horloges, al
len van het merk Casio, stonden bui
ten in een standaard naast de
winkelingang. De uurwerken zijn tus
sen 13.15 en 15.00 uur weggeno
men. De waarde bedraagt 71700,-.
De politie verzoekt eventuele getui
gen zich te melden.
Losgebroken. De Koog ontwaakte
vorige week eventjes uit de win
terslaap. Een kudde van circa tien
losgebroken pony's maakte de stra
ten onveilig. De dieren zouden zijn
ontsnapt uit een weiland in de Ne
derlanden. De politie ontving diverse
telefoontjes van verontruste Kogers,
maar toen hermandad poolshoogte
kwam nemen was er geen pony
meer te zien.
'Chemicaliën. De politie heeft nabij
de strandopgang bij paal 20 zondag
een vat met chemicaliën aangetrof
fen. Omdat het etiket uitwees dat
het een huid-irriterende stof betrof,
werd met behulp van de brandweer
het vat afgevoerd en veiliggesteld.
•Koelkast. Bij Paal 9 spoelde zondag
rond 10.30 uur een koelkast (merk
Candy) aan. De politie waarschuwde
na de ontdekking de strandvonderij,
die het huishoudelijke apparaat vei
ligstelde De politie vermoedt, gelet
op de redelijke staat waarin het ap
paraat verkeert, dat de koelkast af
komstig is van het Koreaanse schip
„Maystar". Onlangs verloor dit schip
een flinke partij hout.
Isabel en Santiago Gonzalez tijdens hun vakantie bij één van de vele indrukwekkende beelden die Paaseiland rijk is.
Laatste onderdeel van de rondrit
vormde een bezoek aan het Nioz.
Chili bouwt op het ogenblik ook een
onderzoeksschip en de ambassadeur
wil de kennis die het Nioz heeft op
het gebied van het wetenschappelijk
instrumentarium graag gebruiken.
Nioz-directeur E. van Abs zegde toe
de ambassadeur graag van dienst te
zijn. Omdat het Chileense zeeonder-
zoek in feite nog in de kinderschoe
nen staat, informeerde de
ambassadeur naar de mogelijkheden
om Chileense stagiaires op het NIOZ
te plaatsen. De ambassadeur bleek
voorts zeer geïnteresseerd in man-
