Cjrom ^warLr Jexeh in het harL,
Dnderhoudskade
tijdig klaar?
„Mosselvissers schuldig
aan hun eigen problemen7 7
Jimmink nieuwe heemraad
van Waterschap Texel
Eidereendenbestand aanzienlijk gedaald
log geen financieel accoord met Rijkswaterstaat
toppen voormalige
elkfabriek vernield
Texel gedupeerd
door tussenbalans
Handtekeningen:
Molenkoog moet
langer geopend
Groene routes
afgesloten
GERICHT 15 SEPTEMBER 1887 NR. 10.560
DONDERDAG 28 FEBRUARI 1991
advertenties, abonnementen, etc
qeveld De Rooy BV., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
>foon 02220-12741. na 18.00 uur 14881 Telefax 02220 - 14111
lactie Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45. Den Burg, telefoon
220-12741
lactie buiten werktijd
ard Timmerman, De Rede 23a, Den Hoorn, telefoon 02220-19746.
Postgiro 652
Bankrelaties Amro Bank nr. 46 99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742; N.M.B. nr. 67 34 60.398
Verschijnt dinsdags en donderdags.
Abonnementsprijs M3.95 per half jaar; Los /T.20
Bso vreest dat de dringend noodzakelijke onderhoudskade, die
I de veerhaven van 't Horntje moet worden gebouwd, niet voor
et stormseizoen 1991-1992 gebruiksklaar zal zijn. Met de uit-
Dering van dit miljoenen vergende projekt is nog steeds niet be-
Dnnen omdat veel tijd is gaan zitten in overleg en voorbereiding
an Rijkswaterstaat.
it ontwerp voor de nieuwe kade is
niddels besteksklaar. maar over de
anciering is het laatste woord nog
>t gezegd, mede omdat de kosten
nmerkelijk hoger uitpakken dan
nvankelijk werd gedacht.
ie jaar geleden stelde Teso de ver-
nging van de bestaande kade al bij
kswaterstaat aan de orde. De hui-
je kade, in 1961 aangelegd voor
t afmeren van de toenmalige kleine
adingsschepen, is veel te licht voor
i huidige dubbeldekkers, waarvan er
k regel één permanent aan deze ka-
5 is afgemeerd. De kade kan een
entuele (lichtel aanvaring met
ierstaan en is ook niet bestand te-
n de enorme kracht die er bij
ïrm door het schip via de lijnen en
Iders op wordt uitgeoefend, zodat
t allerminst denkbeeldig is dat de
ïlengat of de Schulpengat zich on-
Br dergelijke omstandigheden losrukt
of drift raakt. Bijkomende proble-
ren zijn dat de huidige onder-
Oudsligplaats onvoldoende
liliteiten biedt voor het uitvoeren
an werkzaamheden aan boord en
lat een voorziening ontbreekt om
pto's te lossen en laden als de ge-
fone fuikhaven defekt zou raken,
trder vindt Teso de plaats van de
jiidige onderhoudskade ongelukkig,
e reserveboot ligt dicht bij de vaar-
van de in- en uitvarende dienst-
lot waardoor het niet is uitgesloten
it de dienstboot de reserveboot
it als er bij het binnenvaren van
haven iets zou misgaan.
|so en Rijkswaterstaat dragen se-
I
nbekenden hebben maandagmiddag
ind 13.00 uur en dinsdagmorgen
Ind 09.00 uur negen porceleinen
joppen van de voormalige melkfa-
jiek vernield. In een gedeelte van de
ibriek staan bloembollen opgesla-
in, die bij een bepaalde temperatuur
joeten blijven bewaard. Vernieling
in de stoppen had tot gevolg dat
bollen niet meer konden worden
srwarmd. Echte schade is echter
et ontstaan.
Als gevolg van de door het ka
binet gepresenteerde tussen
balans zal de gemeente dit
jaar naar eerste voorlopige
schattingen f140.000,- moe
ten bezuinigen. Voor 1992
moet rekening worden gehou
den met een negatief effect
van f400.000,-. Daar komt
nog een „efficiëncy-korting
ziekteverzuim" van ongeveer
f130.000,- bij.
De schattingen zijn voor b en
w aanleiding om een sterk te
rughoudend financieel beleid te
gaan voeren. Het collegewil in
vesteringen voor 1991 pas aan
de orde stellen als de uiterste
noodzaak daarvan is aange
toond. In een aantal gevallen
kan dat eventueel leiden tot
met doorgaan of corrigeren van
voorgenomen investeringen. De
Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) noemt de
tussenbalans een „regelrechte
ramp".
Schrale troost in dit geheel is
een financiële meevaller uit de
reinigingsrechten van 1990. In
de voorjaarsnota is rekening
gehouden met een meerop
brengst van f13.000,-. Dit be
drag blijkt echter f46.000,-
hoger uit te vallen.
dert jaar en dag gezamenlijk verant
woordelijkheid voor de technische
voorzieningen die nodig zijn voor het
onderhouden van de veerdienst: Teso
zorgt voor de schepen en Rijkswa
terstaat voor de „infrastructuur", dus
de havens en alles wat daarbij hoort.
RWS en Teso zijn het er over eens
dat er een nieuwe, veel zwaarder uit
gevoerde kade moet komen. Rijkswa
terstaat vindt een betrekkelijk
eenvoudige voorziening die aanvanke
lijk op twee miljoen gulden werd ge
raamd voldoende, maar Teso wilde
een kade met veel meer faciliteiten,
die 3,4 miljoen gulden zou kosten.
Om de daardoor ontstane patstelling
te doorbreken, bood Teso aan de ex
tra kosten zelf te betalen, in de vorm
van een bijdrage over een aantal ja
ren. Dat werd niet van de hand ge
wezen, maar Teso en Rijkswaterstaat
dachten verschillend over de rentere
geling die dan zou moeten gelden.
Daarbij komt nog dat de genoemde
ramingen inmiddels veel te laag zijn
gebleken; de kade van het door Teso
gewenste type zal dus aanmerkelijk
meer kosten dan f3,4 miljoen.
Vertrouwen
„We zijn er nog niet uit", aldus Teso-
recteur Theo Hoogerheide, die overi
gens spreekt van een goede onder
handelingssfeer en er alle vertrouwen
in heeft dat men elkaar zal vinden.
Beide partijen hebben hoop dat in
mei met de werkzaamheden kan
worden begonnen, al is dat rijkelijk
laat omdat dan nog aan de kade
wordt gewerkt als het stormseizoen
al is begonnen. Voor het stormvast
afmeren van het reserveschip zal
men dan aangwezen zijn op Den Hel
der of een andere havenplaats, wat
allerlei problemen oproept zoals het
niet snel kunnen inzetten van het
schip als dat nodig is. Aan het ont
werp voor de kade, van het door
Teso gewenste type, is intussen ge
woon doorgewerkt en het is nu bijna
besteksklaar.
Blijkens dit ontwerp zullen de be
staande „veerstoepën" die destijds
voor de zijladingsschepen werden
aangelegd en een eindje in de haven
kom steken, worden verwijderd. Er
komt één lange kade voor inplaats
met vloedpalen, damwanden e.d. van
een veel diepere en zwaardere
constructie. Het schip dat hier af
meert steekt met de kop in een soort
fuik met buffers. Op betrekkelijk een
voudige wijze zou hier later een brug
gemaakt kunnen worden, waardoor
allerlei materieel via de grote rijdeu-
ren aan boord gebracht kan worden
en die ook als noodvoorziening kan
dienen als de gewone fuikbrug defekt
zou raken. De reserveboot zal aan de
nieuwe kade worden vastgelegd aan
tien bolders die elk een trekkracht
van 30 ton kunnen weerstaan. Van
het plan om gebruik te maken van
zg. tensionwinches (die de lijnen
waaraan het schip vast ligt, automa
tisch strak houden) is afgezien, o.a.
wegens de hoge kosten: anderhalf
miljoen gulden voor twee stuks. Bij
de kade komt een gebouwtje waarin
zich de aansluitingen voor water en
Spannende verkiezingen voor
Texelse provinciekandidaten,
sn Politie let extra op milieudelicten.
Groeten uit de Golf.
a Jaap Broersma begeleidde bouw
twee Teso-schepen.
w Vandalisme-registrator: Ameland
voorbeeld voor Texel'
elec-tra bevinden en waarin reserve
afmeermaterieel wordt opgeslagen.
Het kadeproject is onder andere kost
baar omdat de haven ter plaatse aan
merkelijk dieper moet worden, wat
betekent dat de bestaande zinkstuk-
kenbekleding van de havenbodem
over een grote oppervlakte moet
worden verwijderd.
Traditie
Het is niet voor het eerst in de ge
schiedenis van Teso dat de haven
voorzieningen achterlopen bij de
ontwikkeling van het varend mate
rieel. Toen de veerhaven nog in Ou-
deschild was, moest de toenmalige
boot De Dageraad al wachten op de
steiger. Teso's eerste boot met kopla-
ding „Marsdiep" moest destijds
maanden ongebruikt in de haven van
Den Helder liggen omdat de fuikha
ven van 't Horntje nog moest worden
aangelegd en jarenlang heeft de dub
beldekker „Molengat" maar één dek
kunnen gebruiken omdat de aanpas
sing van de fuikhavens op (politieke)
bezwaren stuitte. Hbogerheide „Ons
tempo is nu eenmaal anders dan het
tempo van de overheid".
George Jimmink uit Bargen is door
het college van hoofdingelanden
voorgedragen als nieuwe heemraad
van het Waterschap Texel. Jimmink
zal heemraad J. Vermue opvolgen,
die per 1 juli aanstaande aftreedt
wegens het bereiken van de
65-jarige leeftijd.
Jimmink werd gisteravond gekozen
na een felle tweestrijd met Geert
Timmer. In de eerste, vrije ronde was
het verschil minimaal: 12 om 10
stemmen. De tweede ronde leverde
een nek-aan-nek race op, met als
eindresultaat 13 stemmen voor Jim
mink, 10 voor Timmer en 1 blanco.
Jimmink reageerde verrast, maar aan
vaardde zijn uitverkiezing. Hoewel het
door de aanwezigen niet werd uit
gesproken, leek deze stemming
suitslag niet toevallig tot stand te zijn
gekomen. Jimmink behoorde in de
begrotingsvergadering en de daarop
volgende extra vergadering in decem
ber j.l. tot de groep hoofdingelanden,
die tegen het begrotingsvoorstel van
dijkgraaf en heemraden stemde. Tim
mer bevond zich onder de voorstem
mers. Met de keuze van Jimmink wil
een meerderheid van de hoofdinge
landen kennelijk hun kritische hou
ding in het bestuur laten doorklinken.
Overigens is de benoeming nog niet
officieel; volgens gebruik zal Jimmink
aan de Kroon worden voorgedragen.
Timmer staat nummer twee op de
voordracht.
Extra verkiezing?
De verkiezing kreeg gisteravond nog
een staartje. Hoofdingeland Jan Duin
stelde voor om haast te maken met
de opvolging van Jimmink. Volgens
het reglement mag worden gewacht
met het kiezen van een nieuwe
In vakbladen wordt de laatste weken
een hevige discussie gevoerd over
het aantal eidereenden op het Wad.
Volgens Nioz-onderzoeker Cees
Swennen is het aantal heleméal niet
schrikbarend toegenomen, maar juist
flink gedaald. De laatste tellingen
wijzen uit dat in het Nederlandse
deel van de Waddenzee zo'n 40 pro
cent minder eidereenden fourageert
dan in voorgaande jaren. In januari
zijn er ongeveer 120.000 geteld. De
bewering van mosselvissers dat
enorme aantallen eidereenden zich
tegoed hebben gedaan aan mosse
len en kokkels op hun kweekperce-
len, verwijst Swennen naar het land
der fabelen. ,,Te zot voor woorden."
Onderzoek heeft uitgewezen dat on
der de eidereenden in vergelijking
met andere jaren, sprake is van een
hoger sterftecijfer. De oorzaak hier
van is niet bekend. Voorts bestaat de
indruk dat veel eidereenden hun toe
vlucht hebben gezocht in het Duitse
deel van de Waddenzee, waar nog
veel wilde mosselbanken zijn.
Het voedsel van eidereenden bestaat
voor 80 procent uit mosselen en kok
kels. Een volwassen eidereend eet
dagelijks tussen de 50 en 100 mos
selen (van ongeveer vijf centimeter
groot). De mosselen gaan met schaal
en al naar binnen. Ook mosselbroed
kunnen ze dagelijks in grote hoeveel
heden verorberen.
Na beschuldigingen van mosselvis
sers dat enorme aantallen eidereen
den hun percelen leegvraten en na
een aanvraag van een afschotvergun
ning door de voorzitter van de
Zeeuwse Visserijbelangen (waarbij de
mosselkwekers zijn aangesloten)
haalde Swennen fel uit. Tijdens de
Visserijdagen in Bakkeveen om
schreef hij de mosselvisserij als een
niet-produktieve bedrijfstak, die mo
gelijk een bedreiging vormt voor het
ecosysteem in de Waddenzee.
De Nioz-onderzoeker meent dat de
mosselvissers de problemen aan zich
zelf te wijten hebben. „In de loop der
jaren hebben de vissers alle wilde
mosselbanken kaalgevist. De eide
reenden moéten wel uitwijken naar
1
■l
•tiiiT» liM
Nioz-onderzoeker Cees Swennen: ..Eidereenden moeten wel uitwijken naar door vissers aange
legde percelen. Alle wilde mosselbanken zijn leeggevist.'
de door vissers aangelegde perce
len."
Failliet
Daar komt bij dat er, vermoedelijk
door een gril van de natuur, al twee
jaar lang geen zaadval heeft plaats
gevonden. Het gevolg hiervan is dat
mosselkwekers volgens Swennen het
nog aanwezige mosselbroed en kleine
halfvolwassen mosselen overal uit de
Waddenzee weghalen en naar hun
percelen vervoeren. „Ze zaaien meer
dan ze oogsten. Ik heb begrepen dat
een kilo uitgezaaid mosselzaad, een
kilo mosselen oplevert. Als een boer
zo zou werken, is hij snel failliet."
Het weghalen van kleine mosselen
op deze manier wordt door Swennen
als 'roofbouw' gekwalificeerd. „De
methode die mosselkwekers hanteren
is zó bruut, dat bij het eersteaanra-
ken van het zaad al 50 procent
breekt en dood gaat. Als het zaad
moet worden verlegd of als zeester
ren uit het zaad gehaald moeten wor
den, gaat er wéér een percentage
dood."
Zuiniger
Swennen vindt dat de mosselvissers
betere methoden moe'ten gaan toe
passen, méér onder controle zouden
moeten staan en zuiniger met de
kleine mosselen moeten omspringen.
„Ik wil om het te verduidelijken een
vergelijking trekken met een aardap
pelkweker. Als die op dezelfde wijze
te werk ging, zou je jaarlijks, om de
Nederlandse bevolking van aardap
pels te voorzien, alle aardappels uit
heel Europa moeten ophalen om als
pootgoed te dienen. Dat kan toch ge
woon niet."
Volgens de onderzoeker is de werk
wijze van de kokkelkwekers vergelijk
baar met die van de mosselkwekers.
„Een regelrechte bedreiging van het
ecosysteem van de Waddenzee. Bio
logisch wordt met groot verlies ge
werkt. Vroeger lagen de
verhoudingen heel anders. Voor de
oorlog konden de Zeeuwse mossel
vissers uit één gezaaide kilo mosse
len, acht kilo verkopen."
Topjaar
Swennen noemt nog een andere re
den voor het klagen van de mossel-
vissers. „Ze hebben een topjaar
gehad. Ze hebben nog nooit zoveel
verdiend als nu. Deels daarom zijn al
le percelen leeggehaald. Dat moet
niet op de eidereenden worden afge
wenteld. Dat hebben ze zelf gedaan
omdat de prijs zo hoog lag."
Ingenieur L. Westbroek uit Den Burg,
voorheen werkzaam bij het Rijksinsti
tuut voor Visserijonderzoek, is het
lang niet met Swennen eens. In een
ingezonden brief in „Visserijnieuws"
zegt hij dat de werkelijkheid anders
ligt. „Door middel van het kweken
van mosselen hebben de Nederland
se mosselkwekers een natuurlijke
hulpbron tot exploitatie gebracht, die
het produceren van voedsel uit de
zee tot doel heeft. Deze vorm van
zeebouwkunde heeft per hectare
Waddenbodem, en het gaat hier om
ongeveer 3.000 hectare effectief ge
bruikt oppervlak, een opbrengst aan
hoogwaardig voedsel voor menselijke
consumptie, die ongeveer anderhalf
maal meer is dan de opbrengst van
één hectare weiland met grazende
koeien."
Volgens Westbroek worden boven
dien bij een jaarlijkse opbrengst van
ongeveer 25.000 ton mosselen en
kokkels (nat gewicht), ongeveer
60.000 kilo fosfaat en 500.000 kilo
stikstof uit de Waddenzee afgevoerd.
Swennen geeft hierop als commen
taar dat dit veel lijkt, maar dat dit
maar een paar procent van de totale
invoer is. „Het stelt helemaal niets
voor."
Swennen is van mening dat het on
derzoek naar schelpdierteelt in Neder
land niet biologisch genoeg, maar té
technisch wordt bekeken. „Het mini
sterie van landbouw en visserij kijkt
er niet naar om. Ik heb dat jaren te
rug al aan de kaak gesteld. Maar er
is niets gebeurd. Toch moeten de
mosselkwekers een betere methode
gaan hanteren. Anders gaat het niet
goed."
Lees verder pagina 2
hoofdingeland tijdens de jaarlijkse
verkiezing, in dit geval in november.
Dat zou betekenen dat normaliter de
nieuwe hoofdingeland pas aantreedt
in januari volgend jaar. Van juli (het
moment dat Jimmink heemraad
wordt) tot januari zou het college van
hoofdingelanden dus bestaan uit 24
in plaats van 25 leden. In het verle
den gebeurde dat wel vaker en werd
hiertegen nooit bezwaar gemaakt.
Gisteravond gebeurde dat wel. Duin
kreeg onmiddellijk steun van hoofdin
geland Klaas Barendregt. Dijkgraaf
Jac. Dijt zegde toe in de eerstvolgen
de waterschapsvergadering (in mei)
met een voorstel te komen over de te
volgen procedure.
Uitdaging
In elk geval hadden de hoofdingelan
den gisteravond een nieuw gezicht in
de gelederen Flip Breman woonde
voor de eerste maal als hoofdinge
land de vergadering bij. J.S. Keijser
en H.W. Stark werden opnieuw be
noemd tot hoofdingeland. Breman
memoreerde de spannende stemming
in de vorige vergadering, waarbij hij
tegenkandidaat Ed Moojen juist de
baas bleef. Hij bedankte zowel voor
als tegenstemmers en noemde de
nieuwe functie „een uitdaging".
Peil
In de vergadering kwamen verder
weinig opzienbarende zaken aan de
orde. Zonder discussie ging het colle
ge van hoofdingelanden akkoord met
voorstellen tot vaststelling van het
zomer- en winterpeil van de nieuw te
graven waterpartij in 't Stappeland
nabij De Koog, aanpassingen aan de
sloot langs de Postweg ter hoogte
van het buurtschap Zuid-Eierland en
een nieuwe hoofdwatering ten be
hoeve van afwatering van het in
dustrieterrein bij Oudeschild. In de
rondvraag informeerde Chiel Kuip
naar een eventuele renovatie van de
Deltadijk van de Prins Hendrikpolder.
De glooiing is aan groot onderhoud
toe. Dat is echter een kostbare ge
schiedenis; getracht wordt de rijks
overheid te bewegen extra subsidie
beschikbaar te stellen. Het water
schapsbestuur heeft inmiddels de
eerste contacten hierover gelegd met
het rijk, zo deelde dijkgraaf Dijt mea
Op initiatief van Annelies Peet uit
Den Burg is een handtekeningenac
tie gehouden voor uitbreiding van de
openingsuren van zwembad Molen
koog. Zij zal de lijst maandag aan
wethouder Tine Krijnen aanbieden.
„Ik kwam op het idee doordat vele
mensen klaagden dat het zwembad
in het weekend al om 15.30 uur
dicht gaat. Dat is bijna de moeite
niet", aldus Annelies Peet. Zij consta
teerde dat vooral ook veel toeristen
die voor de eerste keer kwamen zich
bekocht voelden. „Het bad gaat om
12.00 uur pas open. En na een kort
middagje word je er alweer uitge
jaagd. Enkele toeristen kwamen om
15.00 uur en er werd hen niet ge
zegd dat ze maar een half uurtje
hadden. Zulke mensen zie je echt
niet meer terug, die gaan de volgen
de keer naar het strand."
Mevrouw Peet wijst erop dat het ge
meentelijke zwembad De Schots in
Den Helder 's zomers wel de gehele
dag is geopend en bij extreem mooi
weer zelfs tot 's avonds laat. „De
toegangsprijzen van Molenkoog gaan
dit jaar wel weer omhoog, daar zou
wat tegenover moeten staan."
Met ingang van 1 maart zijn de groe
ne routes en het noordelijk deel van
de Slufter weer afgesloten. De bebor-
ding wordt hieraan aangepast. De
rustperiode gaat bijna gelijk in met
de komst van de eerste lepelaars. Af
gelopen zondag werden de eerste ge
signaleerd. In de Geul zijn er zeven
waargenomen, in de Muy één.
*Oud papier.Scouting Texel haalt on
danks de naar het nulpunt gedaalde
prijs voor oud papier, nog wél papier
op. Laat daar geen misverstand over
bestaan.
