e stranding van de „Pomona
u
KORT TEXEIS
A J)iy. m
e
Stadsbus Den Helder
Grondverkoop
voor trafo's
ERDAG 28 MAART 1991
TEXELSE COURANT
PAGINA 15
f I worden. In dat geval zou de verkoop
van de aan de wal gebrachte spullen
hem in staat stellen het hulploon aan
de visserlui te betalen.
fV ft Queen ol London nn/t
l Anhtmu* iti49
- ji 'j* A
Bllmdmu IW
t'Ijf kreuur fictlAA 1632
I J f'1*
«1 ril W Ot Jonpt Anlono- IH*P -ij.*'1 <2fTtV A Lar^brrtuy 1*14
ÉhAnn f Cz-riofui. 1650 É'.^TSS Jttk
T>omai Amowenh
Ifr
kf,f Puur en Jan.
L CquuUor 109
Auro/O. I0'J4
Alirrf.
UanA CalKafina
"*4t" t WSB ,„ndrJadant>na. XHir
\[M Go*lf Tn>uu.. 1043 r *2fj
lir^- Oc
,85i A mal to 1042
-rtirtr+.'Unj
m 45 - J>:rsra^;. J^fe
ff if hord. 1691 (pfguianng
Orcaninfl Maria.
Groot'
v
Kr.Hf.nobu.
fampFU 16.1»
C£-tutr( Vlok «k
~r t - -1 "«-X
rji'i
L'j6 *f fa Tnn
worden genoemd. Het schip was
zwaar beschadigd en grotendeels
ontwricht. De koperen platen die de
huid hadden bedekt - tegen pokken,
kokerwormen en dergelijke- hingen in
rafels bij het vaartuig neer. Aan dek
was ook het een en ander zwaar be
schadigd, waarbij onder anderen de
verschansing als verloren moest wor
den beschouwd.
Uiteindelijk kwamen de drie experts
tot de slotsom dat de totale waarde
van het schip in haar huidige
toestand f 3100,00 bedroeg. Ook
was er voor ƒ1189,00 aan zeilen, rol
len zeildoek, touwwerk, een boot en
vele andere zaken verloren gegaan.
De totale reparatiekosten bedroegen
volgens de experts f 3418,00. Of ka
pitein Thiessen zijn schip heeft laten
repareren is niet bekend. Wel werd
op 2 januari 1851 in de herberg De
Rijzende Zon op de haven van Oude-
schild een verkoping gehouden. Het
betrof 500 Nederlandse ponden rood-
blad koper afkomstig van de /„Porno-
na'. De totale opbrengst was t
434,37 waarvan f 38,5214 verko-
pingskosten en f 10,5914 registratie
kosten, zodat Thiessen uiteindelijk f
385,25 ontving.
En de gieren?. Zij zaten alweer op
hun post bij het strand rustig op het
volgende slachtoffer te wachten. Zij
hadden de tijd, de winter duurde im
mers nog lang genoeg!
N.Z.H., wat kennen jullie je personeel
en hun gedrag naar buiten toch
slecht. Ook ik stond bij degenen die
een uur moesten wachten. Als enige
ben ik toen het N.Z.H. kantoor bin
nengelopen. Daar zaten twee chauf
feurs om de koffie terwijl de derde
net weg liep. Toen ik hen beleefd
vroeg of zij een aan de kant staande
bus in wilden zetten om alle wach
tende Texelaars even naar de boot te
brengen antwoordden zij lakoniek:
„Nee, dat kunnen wij niet doen. U
moet gewoon een uur wachten". Be
grijpt u nu dat ik mij zeer beledigd
voel als de N.Z.H. zegt dat het voor
val hen niet bekend is!! De bussen
richting Texelse boot gaan gemiddeld
te laat, behalve als de trein te laat is.
Dan rijden ze opeens wel op schema.
Het enige dat deze busdienst hoeft
te doen is mensen naar de boot
brengen. Waarom kan er niet op een
verlate trein worden gewacht? De
chauffeurs in de kantine wisten zelfs
dat de trein te laat was! Ook vertel
den zij dat de bus die voor onze
ogen vertrok „vol" was. Sorry, maar
uw maatschappij hanteert dan wel
verschillende definities voor het
woord „vol". Er waren n.l. nog een
heleboel lege stoelen in die bus. Ooit
wel eens voor de deuren van de bus
gestaan die ze dicht doen als de
bestuurder een stroom mensen aan
ziet komen? Zeer deprimerend. En
waarom wilde de desbetreffende
chauffeur bij de boot de mensen er
zo snel mogelijk uit hebben en weg
wezen? Voelde hij soms ook dat hij
toch fout had gehandeld? En nog be
weert de N.Z.H. nergens van te we
ten. Hoezo oogkleppen!! De
zondagavond geeft ook vaak proble
men. Nog steeds schijnt het niet bij
de N.Z.H. te zijn doorgedrongen (hoe
zo oordopjes) dat bij de boten van 6,
7 en 8 uur twee bussen niet overbo
dig zijn. Verder zou ik wethouder Ba-
rendregt willen vragen zich de moeite
te besparen om de totale dienstverle
ning op dit traject aan te passen.
De gemeente heeft in de loop der ja
ren enkele stukjes grond uitgegeven
aan het electriciteitsbedrijf (toen nog
TEM) voor het plaatsen van transfor
matorgebouwtjes („trafo's"). Door de
nauwe contacten tussen TEM en de
gemeente werd als erfpacht een
symbolisch bedrag afgesproken. Later
werd deze erfpacht echter opgetrok
ken naar een reële prijs.
Aan het PEN wordt tegenwoordig
grond voor trafo's verkocht. De ge
meente heeft met dit bedrijf een af
spraak gemaakt over aankoop van de
in erfpacht uitgegeven stukken.
Het PEN heeft ook nog iets terug
voor de gemeente: drie stukjes grond
waar in het verleden trafo's hebben
gestaan. De ruil kan niet helemaal
uit, het PEN zal nog f7272,50 toe
moeten betalen.
Zelfs nu er ruimte genoeg is om nor
male aansluitingen te hebben tussen
trein, bus en boot en vice versa,
blijkt het voor de N.Z.H. al moeilijk
om dat te organiseren. Als je de tus
senliggende tijd gaat proberen te ver
korten krijg je nog meer problemen.
Dan gaan we weer terug naar jaren
geleden. Dat was öf een kaartje en
de trein niet óf andersom.
Nee, deze aansluitingen kunnen prima
zo blijven. Alleen zal de N.Z.H. een
aantal chauffeurs een socialere hou
ding t.o.v. de Texelaars moeten aan
meten. Goede en klantvriendelijke
chauffeurs zijn er ook bij de N.Z.H.,
maar zoals altijd lijden de goede on
der de slechte. Ik zou zeggen: chauf
feurs, denk nog eens na over vrijdag
8 maart om ongeveer 20.20 uur. Zat
u toen in het kantoor? Zwijg dan niet
en durf te zeggen dat ik u die vraag
heb gesteld.
Een al jaar heen en weer reizen
de student:
Anja Witte
Geslaagd. Voor het examen kok
aan de Culinaire Vakschool te Gronin
gen slaagde L.A. Huisman uit Den
Hoorn.
Onder dak. De bedrijvenactie van
het Koninklijk Texels Fanfarecorps be
gint niet pas op 22 april, zoals wij
meldden, maar ging al op 22 maart
van start. De actie, bestemd voor het
nieuwe verenigingsgebouw, loopt tot
26 april. In de week na 26 april zijn
particulieren aan de beurt. De actie
„Onder dak" wordt feestelijk afgeslo
ten op 4 mei.
Kruisvereniging. In verband met
Goede vrijdag is het Kruisverenigings
gebouw (voorheen Groene Kruis) aan
de Wittekruislaan morgen de gehele
dag gesloten. Ook het magazijn is
niet geopend. Voor dringende geval
len kan men terecht via de centrale
in Den Helder, tel. 02230-23024.
Zaalstofzuiger. De vijftien jaar
oude zaalstofzuiger van sporthal Ons
Genoegen mag worden vervangen.
De nieuwe machine, die in eigen be
heer wordt gemaakt door meerdere
zuigapparaten in een frame te plaat
sen, gaat totaal f9827,08 kosten.
Raadhuis. Nu de verbouwing van
het raadhuis is afgerond, blijkt dat er
f11.804,- is overgehouden. Dit bedrag
gaat naar de post algemene
middelen.
Bevoegd. Wethouder Tine Krijnen
krijgt de bevoegdheid subsidies uit de
pot ontwikkelingshulp te verstrekken,
mits de aanvragen aan de gestelde
criteria voldoen en het budget toerei
kend is. De gemeente keert maximaal
35 procent uit.
Tanzania. Het Tanzaniacomité heeft
f2689,28 bijeen gebracht voor de
aankoop van goederen voor een huis
houdschool en een ziekenhuis. De
gemeente geeft 35 procent subsidie,
dus f941,24.
et het schrijven van een kort briefje bevestigde op-
rstrandvonder Willem Bok het einde van de laatste reis
n het kotterschip „Pomona".
imen met haar echtgenoot de Etrurische god „Vertumnus'
eld de godin„Pomona" zich bezig met het rijpen der
jchten en de rijping der boomvruchten in het bijzonder.
iu de stranding van de met kastanjes geladen „Pomona"
n actie van één van de mythologische rivalen van haar
ischermgodin zijn geweest of het gevolg van wind en
romingen rond Texel? Afgaand op de nu volgende
heepsverklaring van kapitein en eigenaar Boy Thies Peter
ïiessen houden we het maar op het laatste.
Met behulp van twee vaartuigen en
een aantal manschappen begon men
de „Pömona" te lossen. De kastanjes
werden naar het strand gebracht en
vandaar met een kar naar een veilige
plek in de duinen vervoerd. Daarvan
daan werden ze later via De Cocks-
dorp met een lichter (drijvende bak)
naar Oudeschild gebracht. Ondertus
sen was de bemanning druk bezig al
le zeilen, tuigage „zoomede alles wat
in den kajuit voorhanden was" naar
de wal te brengen teneinde het schip
zo licht mogelijk te maken. Later op
de dag begonnen de vermoeienissen
van de vorige dagen en nachten hen
parten te spelen. Geheel afgemat
vroegen ze de kapitein verlof zich
naar de wal te mogen begeven.
Thiessen gaf die toestemming zodat
de stuurman, twee matrozen en de
kok naar het strand gingen. Daar
werd hen „door den zorgen van voor
noemde vice consul den noodige
hulp en gelegenheid tot rusten ver
schaft".
Kapers op kust
De kapitein had inmiddels een aantal
duistere personen als gieren op de
rand van de duinen zien zitten. Aan
gezien hij voldoende had gehoord
over de roofzucht van deze lieden,
leek het Thiessen verstandig voorlo
pig aan boord te blijven. De 13e no
vember werd niet gelost. Aan de wal
werd die dag door de kapitein en
stuurman ten overstaan van de nota
ris en getuigen Jan Corneliszoon
Schagen en Petrus Schuiver de
scheepsverklaring (reisverslag) opge
maakt.
Bij zijn terugkomst aan boord leek al
les in orde en waren de „roofvogels"
verdwenen, dus kapitein Thiessen
was gerust gesteld. Hij had echter
beter moeten weten. Bij inspectie
bleken een vat wijn en een kist cho
colade uit het ruim te zijn verdwe
nen. Ook vond hij een hoeveelheid
gebroken flessen. Vermoeid besloot
de man zijn kooi op te zoeken. Naast
hem, op hun ten anker liggende
scheepjes, vierden de visserlui
feest.... En begeleid door hun lui
druchtige gezang viel de kapitein uit
eindelijk in slaap.
Midden in de nacht schrok Thiessen
plotseling wakker. Hij merkte dat de
wind weer tot stormachtig was toe
genomen en voelde zijn schip bewe
gen! Snel ging hij aan dek en zag dat
de visserlieden ondanks de feestroes
op tijd waren verdwenen. Wegens
gebrek aan hulp zette hij zich alleen
aan het ankerspil. Met de in hemzelf
aanwezige „ellebogenstoom" (spier
kracht) lukte het Thiessen zijn schip
bijna een halve kabellengte (100 me
ter) in de richting van het uitgezette
anker te trekken. Doornat en dodelijk
vermoeid overzag de kapitein het re
sultaat van zijn beulswerk. Pech was
echter zijn deel, want op dat mo
ment brak de ankerketting en werd
de nu veel lichtere „Pomona" hoog
op het vaste strand gezet.
Nog steeds gaf Thiessen de strijd
niet op. Diezelfde dag liet hij, om zijn
schip nog lichter te maken, de nog
aangeslagen zeilen, kettingen, boom,
gaffel en lopend touwwerk aan de
wal brengen. Op die manier hield hij
tevens rekening met de mogelijkheid
dat zijn schip uit elkaar geslagen zou
doosten als wanneer zij op den mid
dag een ure van dien dag in de
haven van Texel behouden arriveer
den en het schip op de door den ha
venmeester aangegeven plaats
vastlegden". Intussen hadden de koo
plieden Klaas van der Sterre en Mi-
chiel Kooger zich bezig gehouden
met de lading kastanjes. In opdracht
van vice consul Willem Bok was die
lading overgebracht naar Oudeschild.
Samen met, jawel het mes sneed
ook toen al aan diverse kanten, ma
kelaar Willem Bok kwamen zij tot de
conclusie dat de kastanjes waren be
schadigd door zee, stuifzand en he
melwater. Hun advies was dan ook
de zaak zo snel mogelijk te verkopen
in het belang van de geïnteresseer
den. De officiële stukken vermelden
verder niets over een eventuele ver
koop.
Schaderapport
Zoals gebruikelijk werd ook van de
„Pomona" een schaderapport opge
maakt. Als experts werden deze keer
een oude bekende ex-kapïtein Jonas
Noordberg, kapitein Willem Blom bei
de uit Oudeschild en de scheepstim
mermanbaas Simon Lastdrager uit
Nieuwediep aangesteld. Nadat het
schip op de helling was getrokken
werd ze door de drie heren aan een
nauwkeurig onderzoek onderworpen.
De „Pomona" was veilig in Oude
schild aangekomen, dat wel. Afgaan
de op de uitkomst van het
schaderapport mocht dit een wonder
Zandbank
Later op de dag viel de wind weer
helemaal weg. Vanaf dat moment tot
aan de twintigste hebben de ,,door
den kapitein tot hulp geroepen vis-
scherlieden onophoudelijk alle pogin
gen en kunstmiddelen zooals van het
weggraven van zandbank en dergelij-
ken aangewend op voornoemd schip
weder vlot te krijgen". Uiteindelijk
werd al hun zwoegen toch beloond.
Op die dag draaide de wind naar het
zuiden. De bemanning werd weer
aan het ankerspil gezet, de visserlui
maakten vast en tot groot verdriet
van de gieren bewoog het schip zich,
zwaar stotend, stukje voor stukje
naar dieper water. Tot ieders verwon
dering bleek de „Pomona" geen wa
ter te maken. Met behulp van een
paar vletten werden snel de zeilen,
touwwerk en andere spullen weer
aan boord gebracht. Daar construeer
de men een noodzeil, hieuwde het
anker en verzeilde rondom de noord-
hoek van Eierland tot voor De Cocks-
dorp, waar ze die avond het anker
lieten vallen.
Na de volgende ochtend opnieuw het
anker te hebben gelicht „hebbende
een flauwe koelte uit het noor-
yj J"
)n/Ui
Kruispeiling
ichtereenvolgens Bill of Portland,
Catherines Pt. op het eiland
it, Beachy Head en Dungeness
isseerd te zijn, nam stuurman
Stian Chnstensen tegen midder-
)t op 10 november een kruispei-
met het kompas van de vuren
North Foreland en South Fore-
De uitkomst hiervan gaf een
tie van 51° 16' Noord 1° 40'
I, wat overeen komt met vijftien
noordoost van Dover,
iet passeren van de straat van
ïr was al gebleken dat het weer
Ie Noordzee slechter was dan
had verwacht. Een gure stor-
htige noordwesten wind zorgde
hoge aanschietende zeeën en
dikke verstopte lucht, zodat op
ovember geen observaties kon-
worden gedaan. In de middag
de wind toe tot een ware storm
et westnoordwesten. Bij hoge
n werd het grootzeil gereefd en
de „Pomona" een koers van
doost ten oosten voorliggen.
Dodelijk
mg rek«werk kwamen de kapi-
en zijn stuurman „s avonds om
r op een gegist bestek (geschat-
ïsitie) van 53° 26 'Noord en 3°
Dost, waarop zij oost ten noor-
Singen sturen. Laatstgenoemde
leningen, die uitkwamen op een
ie van ongeveer veertig mijl
noordwest van Texel, èn de te
m koers zouden dodelijk voor de
tona" blijken te zijn.
op de avond liep de wind naar
'oordwesten en nam in kracht
2waar voor de hoge zeeën we-
ind stoof de „Pomona" door de
lonkere nacht. Intussen grijnsde
Bn paar mijl afstand de branding
de Texelse kust begerig naar zijn
vermoedende prooi. Om half
If was het zover. Tot hun grote
itting zagen de mannen plotse-
ïen vlakte van schuim recht
Jit. Bijna op hetzelfde moment
ite het schip zwaar aan de
1, waarbij het angstaanjagende
d van het schrapende zand on-
'e bodem de mannen deed hui-
Krakend brak het roer af,
door de „Pomona" als een vlieg
n dodelijk web van geweld zat
tgen. Sidderend en steunend
de „Pomona" over de eerste
heengeslagen om vervolgens
ir op de tweede bank te bonken,
'esd klemde de bemanning zich
vast. Gezien het geweld waren zij
doodsbang dat hun schip ter plekke
uit elkaar geslagen zou worden.
Onbeweeglijk
Geen moment liet de branding de ar
me „Pomona" met rust. Zwaar wer
kend werd ze ook over deze bank
heen geslagen om uiteindelijk vlak bij
het vaste strand onbeweeglijk vast te
blijven zitten. Terwijl de zee gestadig
over het schip heen rolde, probeerden
de mannen uit levensbehoud een
boot uit te zetten. Deze werd echter
onmiddellijk in stukken geslagen,
waarop men zich aan de pompen
zette. Die sloegen echter lens (haal
den lucht).
In die benauwde toestand zat er
niets anders op dan te proberen de
nacht zo goed mogelijk door te ko
men. Bij het aanbreken van de dag
nam de wind plotseling snel in kracht
af. Na overleg kwam de bemanning
tot de conclusie dat men op de
noordwestpunt van Texel moest zijn
gestrand. Deze conclusie bleek juist
en werd bevestigd door de vissers,
die al snel rondom het schip versche
nen. Hun aanbod om te helpen bij
en aantal dagen voor Sarossa op
vier van Bilbao ten anker te heb-
gelegen, had de „Pomona" haar
ig kastanjes ingenomen. Nadat
laar was gemaakt en kapitein
ssen zich ervan had overtuigd
zijn schip voldoende zeewaardig
vertrokken zij rond het middag
van zondag 3 november richting
van Biscaya, op weg naar Ham-
Ier zeer gunstige weersomstandig-
en - matige zuidzuidoosten wind -
seerde het schip met haar vijf be-
iningsleden tijdens de tweede
:ht in de ochtend van 7 november
issant en zeilde vervolgens Het
aal in. Gezien de onbetrouwbaar-
0 van het weer op deze plaats in
1 tijd van het jaar, besloot Thies-
stijf onder de Engelse wal te
>en. In de nacht van 8 november
3.30 uur peilden zij Startpoint in
noordoosten op een afstand van
Duitse mijlen, dat is zestien zee-
m.
het bergen van schip en lading w
„op goede mannen zeggen" (een
man een man een woord een woord)
door de kapitein aangenomen.
Verloren?
Even later verscheen ook Willem Bok
in zijn functie als opperstrandvonder.
Daar hij er van uit ging dat de „Po
mona" als verloren diende te worden
beschouwd, bood hij de kapitein alle
hulp aan, voortvloeiende uit de
strandvonderijwettenThiessen
was echter van mening dat de „Po
mona" weer naar dieper water kon
worden gewerkt. De aanwezige vis
serlui dachten daar, mede door de te
verwachten verdiensten, hetzelfde
over.
Willem Bok verdween, om na een
half uur in zijn functie als vice consul-
van de vrije Hansestad Hamburg op
nieuw aan boord te verschijnen. Dit
maal bood hij de kapitein alle
benodigde hulp aan bij het vlot bren
gen van zijn schip om het vervolgens
op een veilige plaats te laten anke
ren. Deze hulp werd door Thiessen
geaccepteerd. Met behulp van een
visserschuit werd vervolgens een
zwaar anker met ketting naar de zee
kant uitgezet. Op die manier hoopten
ze bij het volgende tij met behulp
van het ankerspil het schip naar die
per water te kunnen trekken. Tevens
werd besloten om over te gaan tot
het lossen van de lading kastanjes,
wat het afbrengen van de „Pomona"
zeker zou vergemakkelijken.
