Jutten is net
e weet nooit wat je krijgt
Jieuvve museum-medewerker Maarten Boon
FF
Vuilinzameling
Texelse brandweer
rukte vaker uit
Mestopvang was
niet vochtdicht
Vogelaars vroeg op pad
Texels werk in RAI
Diefstal boormachine
Poliklinieken gesloten
Waterschap
JERDAG 28 MAART 1991
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
37-jarige Maarten („van Koos") Boon uit De Cocksdorp gaat
af 1 april drie dagen in de week groepen rondleiden in het
tersmuseum. Educatief medewerker, zo heet zijn functie offi-
Maar hij ziet het zelf anders. „Ik ben jutter in hart en nie-
Het is dus meer van mijn hobby mijn werk maken. En zo
j ik ook nog wat tijd over voor mijn andere werk als
ifsmid."
arten, getrouwd met Corrie en va-
van drie zoons, heeft er zin in.
I sfeer lijkt me daar erg prettig,
is met allemaal jagen en jakke
lk werd er leuk binnengehaald."
reageerde enige tijd geleden op
advertentie. Voor het museum
■d iemand gezocht die het één en
Ier op gebied van jutterij had mee-
naakt en daarover kon vertellen,
arten dus. „Ik zou zo effe gauw
t een verhaal weten, maar als ik
ir rondloop tussen die spullen
ik ik: oh ja, dat was daar en daar
i en toen gebeurde er dat...."
arten heeft zelf verschillende ge
le spullen aan het museum gele-
d.
I |utten werd hem met de paplepel
■goten. Zijn vader was regelmatig
het strand te vinden. „Dan kwam
[huis en zei hij: kijk nou toch es
I ik heb gevonden. Als kind wil je
h óók met iets bijzonders thuisko-
in" Maarten raakte „verslaafd"
n het strand. Zelfs na een avondje
fin De Koog ging hij 's nachts over
strand terug naar huis. „Ja, je
iet maar nooit wat eraan komt. Ik
js zo nieuwsgierig als de pest."
Fanatiek
ICocksdorper heeft geen tijd meer
n iedere dag naar het strand te
lan. Maar zo gauw hij de kans
jjgt. is hij er te vinden. „Het liefst
machts, want de strandvonderij is
natiek geworden de laatste jaren. In
ïnacht heb ik het rijk voor mij al
en en kom ik niemand tegen."
laarten beaamt gretig dat jutten
pannend is. „Je weet nooit wat je
't, net sinterklaas. Soms is het
[rikken hoor. Ik was eens in een
[donkere nacht op het strand en
lag wat. Goh, een flinke klos hout,
Iht ik. Erheen dus. Maar het be-
g en het béét. Was het een zee-
id.... Sindsdien ben ik wel heel
rzichtig. Ik stamp eerst even flink
de grond als ik iets vind en als
I met beweegt stel ik pas een na-
onderzoek in."
tegenstelling tot „opperjutter van
lel" Cor Ellen, gaat Maarten liever
it met de fiets het strand op. „Het
ft een spoor na. Mijn broers (Herk,
[en Erik-red.) en ik hebben het ook
fa wel eens met een bromfiets ge-
Sbeerd, maar dan loop je op gege-
n moment zóveel bekeuringen op
i het niet leuk meer is. Later ben
ik overdag nog wel eens met paard
en wagen gegaan om de handel op
te halen die ik 's nachts in de duinen
had verborgen."
Knipperlicht
De eerste grote vondst die Maarten
deed was een golfmeetboei van
Rijkswaterstaat. „Er zat een lichtje op
dat automatisch aangaat als het don
ker wordt. Dat was wel een pro
bleem, want hoe kreeg ik dat uit
zonder die lamp te beschadigen? An
ders staat er wat te knipperen in de
duinen. Ik heb er maar een paar zak
ken overheen getrokken." 's Nachts
haalde hij het gevaarte samen met
zijn broer op met een aanhanger ach
ter de auto. Maarten meldde bij Rijks
waterstaat wat hij had gevonden. De
boei bleek wel J20.000,- waard. „En
dan blijkt dat je maar f 200,- voor
zo'n duur ding krijgt. Een rotstreek.
Maar ik heb er eerst wel een stukkie
roestvrijstalen ketting afgesloopt,
want dat kon ik zelf goed gebruiken."
Materiaal waar Maarten zelf niets
aan heeft, geeft hij aan het museum.
„Buitenlandse bierkratten, kurkenzak-
ken, reddingsgordels, ik zou niet we
ten wat ik daar zelf nog van kan
maken. Hout is een andere zaak. Dan
ga ik zelf voor. Jutters zijn de krab
ben van de kust. We halen ook aller-
Maarten Boon: Jutters zijn de krabben van de kust...."
lei milieu-onvriendelijke spullen van
het strand, zoals blikken verf en ter
pentijn."
Verbergen
Aan de meeste vondsten zit een ver
haal vast. Volgens Maarten heeft het
weerbeeld op het moment van het
vinden en de controle van de strand
vonderij daar ook mee te maken. „Er
hangt een bepaalde sfeer, een span
ning. Als er meerdere jutters zijn,
hoop je altijd dat ze niet jouw in de
duinen verborgen vondsten wegha
len. Dat is het ergste dat je kan over
komen. Mijn broers en ik zijn door
mijn vader op het hart gedrukt dat
we afblijven van spullen die door an
dere jutters in de duinen zijn gelegd.
Ja, soms had je iets verborgen en
dan groef de strandvon der het uit.
Daar kan je niks aan doen. Als ze je
pakken, ben je de lui. Dat hoort erbij
en het geeft er een zekere spanning
aan."
Maarten zegt geen hekel te hebben
aan de strandvonders, al vindt hij hen
soms te fanatiek. „Kijk, je mag offi
cieel een plank van een meter mee
nemen. Maar als ik een leuke van
tweeënhalve meter vind, neem ik 'm
graag mee." In het verleden gaf hij
wel eens een vondst aan, maar om
dat het praktisch niks oplevert is hij
daarmee gestopt. „Dank je wel en
een briefje dat je wat had gebracht.
Dat is alles wat je krijgt. Als ze er nu
eens redelijke prijzen voor gaven, zou
ik het wel bij de strandvonders bren
gen. Dan ben ik eerlijk in de weer en
koop ik wel nieuw hout, of ik koop
het gevonden hout terug van hen."
Volgens Maarten Boon spoelt er te
genwoordig veel minder aan. „Alles
gaat in het groot: containers en pak
ketten. Je moet met gereedschap het
strand op om wat los te krijgen.
Maar er zijn ook leuke kleine dingen.
Zo spoelden er een tijd terug hele se
ries plastic dekseltjes aan. Ik dacht:
waar zou dat nou toch van wezen?
Naderhand kwamen de blikken aan
die eronder hoorden. Kijk, dat is
leuk."
Gevaarlijk
Weersatellieten worden ook regelma
tig door jutters gevonden. „Ik wist de
eerste keer niet wat het was. Je gaat
het openmaken. Er zat een natte bat
terij in. Ik probeerde de handel weer
aan de gang te krijgen en toen bleek
het storing op televisie op te leveren.
Ja, je moet wel uitkijken als je het
een en ander sloopt. Vader zei inder
tijd al: jongens, denk erom, als er
vinnen aan zitten en er zit een punt
aan, blijf er dan af." Maar op een
mooie dag liepen Maarten en zijn
broers over het strand. Ze vonden
iets dat aan bovenstaande beschrijv
Maarten zal in de fijne kneepjes van het rondleiden worden ingewijd door Gelein Jansen.
ing voldeed, helemaal van koper en
zo'n dertig centimeter lang. „Het
glom tegen ons aan, helemaal opge
poetst door het zand dat eroverheen
was gestoven. We konden het niet
over ons hart verkrijgen om het zo te
laten liggen en eerst vader op te ha
len. We hebben het heel voorzichtig
opgepakt en ergens begraven, we
scheten zowat in ons broek van de
zenuwen. Achteraf bleek het een on
schuldige logvin te zijn, die vroeger
werd gebruikt om de snelheid van
een schip mee te meten."
Uitvindingen
Volgens Maarten is niet alleen het
jutten op zich aantrekkelijk, maar ook
het thuis onderzoeken van de
vondsten, ,/s Avonds in de schuur
maak je het schoon, kijk je wat het
is. Ik wil altijd graag weten waarvoor
iets is gebruikt en waar het vandaan
komt. We hebben al eens een hele
partij kaarsen gehad. Niemand nam
ze mee, want ze zaten onder de teer.
Maar wij wel. En dan ben je met uit
vindingen bezig om zoiets schoon te
krijgen. We haalden ze door een op
de kop gezette trechter, dat werkte
uitstekend. We hebben voor tien jaar
kaarsen!"
Volgens Maarten kan je het zo gek
niet bedenken of je vindt het wel op
het strand. Maar er zijn zaken die hij
nog eens graag zou willen vinden.
„Een vat drank! Dat lijkt me schitte
rend. Mijn broer vond eens een vat
rosé. Dat hebben we uitbundig ge
vierd. Nou was dat niet de lekkerste
drank, maar omdat het voor niks is,
is het algauw lekker genoeg. We
schepten het met gejutte hoosvaatjes
uit het vat. En de volgende dag een
gigantische pijn in je hersens....Maar
het lijkt me geweldig om nog eens
zo'n groot vat te vinden. En dat dan
met een stuk of wat jutters soldaat
maken, terwijl de strandvonder er
ook nog effe bij komt zitten om te
genieten van een drankje. Gezellig
met elkaar. Met strijd bereik je niks."
Rondleidingen
In zijn functie als educatief medewer
ker bij het museum moet Maarten
groepen rondleiden. Hij heeft dat
nooit eerder gedaan en vindt het
best een beetje griezelig. Gelein Jan
sen, de huidige educatief medewer
ker, zal Maarten de eerste keren
begeleiden. „Je kan niet ineens van
niks naar alles. Maar als het in m'n
straatje is, praat ik makkelijk, dus ik
denk dat ik er zo overheen ben. Ik
heb zelf het een en ander meege
maakt op jutgebied, dat scheelt
enorm. En ik ben voor mezelf, lopend
over het strand, al hardop verhalen
aan het vertellen. Gewoon om te pro
beren, kijken hoe het klinkt."
Gelein en Maarten hebben in Cor El
len een illustere voorganger, wiens
beeld onlosmakelijk met het Jut-
tersmuseum is verbonden. „Een fijne
vent. Hij berichtte altijd al er wat
gaande was op zee, hij hield namelijk
alles in de gaten met een scanner.
Het is een goede verteller. We gingen
vaak naar hem toe om naar zijn ver
halen te luisteren. Hij is echt mijn
voorbeeld, voor mij is hij een groot
man."
Door zijn werkzaamheden krijgt
Maarten het steeds drukker. Maar hij
is er stellig van overtuigd dat hij blijft
jutten. „Ik zal er nooit mee kunnen
stoppen. Daarom zal het werk voor
het museum ook niet saai worden op
den duur. Er komen immers steeds
nieuwe verhalen bij."
T.de G
VERVOLG VAN PAGINA 1
bare, maar helaas onvermijdelijke
jji van afvalverwerking,
ds meer vuilstortplaatsen raken
Omdat de verbrandingstarieven
en, nemen de kosten voor afval-
erking steeds meer toe. De eni-
plossing, die ook nog voordelen
ff het milieu biedt, is vermindering
Bde hoeveelheid afval. Dit kan
ff verschillende vuilsoorten die
I hergebruik geschikt zijn apart in
jpmelen.
De bron
|zogenaamde „scheiden bij de
n", dus in de huishoudens, levert
rbeste resultaat op. Dit is geble-
|uit diverse proeven elders in het
■elft van het gewicht van het Ne-
landse afval wordt gelevert door
Omdat het voor iedereen her-
Ibaar is, is het eenvoudig GFT
jrt te houden. Met simpele midde
lkan van het GFT goede compost
•den gemaakt, op een manier die
Sp overlast of milieuhinder geeft,
op deze wijze verkregen compost
ïen zuiver product met bodemver-
Irende eigenschappen dat voldoet
falie normen. Er zijn goede afzet-
gelijkheden voor. Daarnaast is
^postering een goedkopere ver-
jjongsmethode dan verbranding.
Sfhoudens kunnen ook zelf thuis
Jposteren. Dat scheelt de ge-
ente extra inzameling en verwer-
9- Helaas levert deze
^Postering op kleine schaal niet
g goede resultaten op als op gro-
pchaal en is de inspanning die de
/olking moet doen veel groter. Niet
ereen heeft een geschikte tuin en
■alle GFT is geschikt, bijvoorbeeld
Wat het vliegen aantrekt.
Op Texel haalt gemeentewerken het
vuilnis op. Daarnaast is er een parti
culier bedrijf dat middels grote con
tainers vuil inzamelt, voornamelijk bij
recreatiebedrijven en sloopwerk
zaamheden.
De gemeentelijke reinigingsdienst
haalt eens per week volgens een
vaste route het vuilnis op. Men be
schikt hiervoor over drie vrachtwa
gens. Deze zijn voorzien van een
mechanisch systeem voor het legen
van minicontainers.
Voor het GFT wil het college kiezen
voor een „beluchte" 140 liter mini-
container. Het beluchtingssysteem
bestaat-uit een perforatie in de wand
^n deksel en een roestvrijstalen bo-
demrooster, waardoor er minder
stank is bij opening van het deksel
en waardoor het af te voeren ge
wicht wordt gereduceerd. Bij etage
woningen zal een speciale
GFT-container worden geplaatst.
Om het scheiden van GFT te bevor
deren zullen misschien keukenem
mers met een deksel worden
uitgereikt. Het GFT mag namelijk niet
in plastic zakken in de container wor
den gedaan.
Voorlichting
Om te voorkomen dat ophalen van
het GFT extra werkdruk voor de reini
gingsdienst veroorzaakt, is een plan
uitgewerkt waarbij de ene week het
normale huishoudelijke afval wordt
opgehaald en de andere week het
GFT.
Voordat het zover is zal de gemeente
een uitgebreide voorlichtingscampag
ne houden.
EEN BETER MILIEU
BEGINT BIJ JEZELF
De Texelse brandweer is vorig jaar
95 maal uitgerukt. Dat is 31 keer
meer dan in 1989. Deze stijging is
grotendeels te danken aan natuur-
branden (25), hulpverlening zoals het
ophalen van aangespoelde chemica
liën en het verwijderen van omge
waaide bomen of gebouwen. Zestien
maal was sprake van loos alarm.
De eerder genoemde cijfers staan in
het jaarverslag 1990 van de brand
weer. In dat jaar zijn tien nieuwe
mensen aangesteld, die inmiddels de
benodigde basisopleiding volgen. Alle
38 brandweerlieden werken op vrij
willige basis, behalve commandant H.
Groote. Hij kreeg vorig jaar assisten
tie van een tweede beroepskracht. C.
van Trigt werd namelijk aangesteld
als administratief ambtenaar. De
Texelse brandweer streeft naar 43
vrijwilligers, dus er zijn nog enige va
catures. Begin dit jaar is met name
voor De Cocksdorp een werving
scampagne gehouden.
Traditiegetrouw oefent de brandweer
iedere eerste maandag van de
maand. Het valt niet mee om goede
lokaties daarvoor te vinden. Meder-
werking van derden wordt hierbij zeer
op prijs gesteld.
Rookgenerator
De oefeningen moeten uiteraard zo
realistisch mogelijk zijn. Daarom is in
de loop van 1990 een rookgenera tor
aangeschaft. Dit apparaat is vooral
van belang voor het beproeven van
de persluchtapparatuur. Dat het goed
werkt is gebleken: bij een oefening in
een bouwbedrijf te De Cocksdorp
kwamen grote rookwolken vrij, waar
door ongeruste buurtbewoners dach
ten dat er echt brand was
uitgebroken.
De alarmering van de brandweer en
ook van de ambulance geschiedt via
de regionale alarmcentrale te Den
Helder. Deze centrale is vanaf Texel
bereikbaar onder nummer 12066.
Ook sinds de komst van het 06-11
nummer roept deze alarmcentrale de
brandweer op en wordt via de mobi
lofoon contact gehouden met de
brandweerwagens.
Wie belt naar 06-11 krijgt de rijkspoli
tie Alkmaar aan de lijn. Deze instan
tie verbindt door naar de
alarmcentrale Den Helder. Het is be
langrijk dat iemand die een brandmel
ding doorgeeft via 06-11 duidelijk de
plaats van de brand doorgeeft en er
bij vermeldt dat het op Texel is. Na
dat men is doorverbonden moet
opnieuw de plaats van de brand wor
den doorgegeven. De alarmcentrale
schakelt dan eerst de brandweer in
en zal daarna nog wat bijzonderhe
den van degene die belt willen
weten.
Bij twee boerderijen aan de Leemkuil
en aan de Hoornderweg heeft de po
litie ondeugdelijke mestopvangplaat-
sen ontdekt. Op gebied van
vochtdichtheid lieten ze te wensen
over. Bovendien werden bij beide be
drijven hoeveelheden grof vuil aange
troffen. De eigenaren hebben enige
weken de tijd gekregen om de situa
tie te verbeteren.
Maandag 1 april (géén grap!) gaan
leden van het IVN Texel en andere
belangstellenden vroeg op pad om
vogels te kijken onder leiding van Ed
win van Egmond. Deelnemers verza
melen zich bij Ploegelanderweg 5 om
uiterlijk 6.30 uur. Wie meer wil we
ten kan bellen naar nummer 15015.
Voor de wedstrijd Creatieve Vrije-
tijdskleding '91 met als thema Vlin
ders, zijn bij voorselectie voor
deelname uit vele honderden inzen
dingen ook twee Texelse werkstuk
ken uitgekozen.
Het betreft een uit hout gezaagde en
beschilderde Koninginnepage van Rei-
nie Dijkshoorn-Lap en Corrie Timmer
maakte een olieverf, waarop diverse
vlinders zijn te bewonderen, zoals de
Atalanta, de Kleine Vos en de Gehak
kelde Aurelia. De werken zijn te be
zichtigen op de Huishoudbeurs/Huis
of Interieur RAI te Amsterdam van 4
tot 14 april.
Bij de opbouw van een strandpavil
joen in De Koog is een boormachine
van het merk Makita gestolen. Een
28-jarige man uit Den Burg had het
apparaat tussen de middag even la
ten liggen in het onafgesloten ge
bouw. De waarde van de machine is
f650,-
In verband met de komende feestda
gen zullen de poliklinieken van het
Geminiziekenhuis op de volgende da
gen gesloten zijn:
Vrijdag 29 maart (Goede Vrijdag),
maandag 1 april (Paasmaandag);
maandag 29 april; dinsdag 30 april
(Koninginnedag); donderdag 9 mei
(Hemelvaartsdag), vrijdag 10 mei en
maandag 20 mei (Pinkstermaandag)
Voor de overige diensten geldt de re
geling als op zondag. Op die dagen
zullen ook de bloedafnamepunten in
Den Helder en omstreken niet zijn
geopend.
VERVOLG VAN PAGINA 1
geling binnen de regeling" is het wa
terschap niet ingegaan.
Ingrijpend
Het dagelijks bestuur van het water
schap zegt begrip te hebben voor de
nieuwe situatie, maar maakt zich wel
zorgen over de reorganisatie en af
slanking die nu aan de orde komt.
De arbeid die het wegenbeheer van
het waterschap met zich meebrengt,
omvat vier formatieplaatsen. Het is
niet uitgesloten dat de betreffende
mensen door de gemeente worden
overgenomen, maar het kan best zijn
dat het afstoten van de wegentaak
ook gevolgen heeft voor de overige
werkzaamheden waarmee het water
schap zich bezig houdt, zodat het ef-
fekt van de op handen zijnde
reorganisatie veel verder strekt.
Het Waterschap Texel heeft totaal
twintig krachten in dienst: acht kan
toormensen, twee machinisten en
tien technische mensen voor langs
de weg". Gemeente en waterschap
hebben verklaard zich in goed over
leg te zullen inspannen om de (socia
le) gevolgen van de verandering zo
goed mogelijk te regelen. De proble
matiek is vrij complex zodat men
daar de eerste maanden wel zoet
mee is.
Los daarvan staat het bij voorbaat
vast dat er in de toekomst aanzienlijk
minder rijksgeld beschikbaar komt
voor de wegen op Texel. Ook de ge
volgen van de tussenbalans zullen
aan het eiland niet ongemerkt voorbij
gaan, zodat de gemeenteraad al op
korte termijn zal moeten zorgen voor
verlaging van uitgaven en/of verho
ging van inkomsten.
