men als nieuw eilandproduct?
zelvlasteelt op Texel
irug na dertig jaar
MILI
zakelijk
}H viert feest met
;varieerd programma
dagen sport en gezelligheid
„Ratten, fretten,
stormmeeuwen".
Uit het politierapport
Geld gestolen
uit hotelkamer
Kanovaarders naar
ziekenhuis gebracht
06 - 022 60 33
Gemeentewerken wordt
beter bereikbaar
Gemeente weigert bij
paal 28 surfschool
ZDH mag tent zetten
Nog plaats vrij in
heteluchtballon
DAG 25 JULI 1991
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
it eerst dit jaar wordt op Texel weer vezelvlas verbouwd,
'.estiger jaren was het een geliefd product bij akkerbou-
\3ar door de opkomst van de kunstvezels nam de belang
voor linnen af. Door subsidies en promotie wordt
<erd de vlasteelt opnieuw onder de aandacht te krijgen
telers. Aardappelhandelaar Jan Boon uit De Cocksdorp
■ich op Texel sterk voor het veelzijdige gewas.
neer teelten verdwijnen,
voorbeeld, daar zijn zoveel
ten van dat het niet meer
>lijk is voor een agrariër om
wen." Aan het woord is
Hij vindt het jammer dat
ixel in zulke gevallen gebruik
maakt van de braakligrege-
isidie vangen om niks met
doen, dat is waardeloos,
en wat anders inplaats van
ssen die langzaam van het
rdwijnen. Producten zoeken
litzicht bieden. Vlas is daar
Het is nu nog geen vetpot,
is beter dan niksdoen."
Verwerken
in contact met het bedrijf
uit Nagelen in de Noord-
ir. Dit is het enige vlasver-
jedrijf in Nederland, vorig
iet door enkele akkerbou-
ilashandelaren. „Er werd al-
lat vlas in Nederland
maar dat ging naar België.
Gent zijn bekende verwer-
isen. Flevovlas wil, met het
werkgelegenheid, proberen
n eigen land te houden. Dat
)k aanmerkelijk in de trans-
enkele Texelse agrariërs
jewas te interesseren. Er
ïectare aangeplant bij zeven
Er is een afnamecontract
met het Nederlandse verwerkingsbe
drijf gesloten.
Mummies
Het vezelvlas biedt verschillende mo
gelijkheden: de vezels kunnen worden
gebruikt voor de productie van linnen
en de zaadbollen met het lijnzaad
worden gebruikt in de verfindustrie,
als veevoer, of als natuurlijk medicijn
(het heeft onder andere een laxeren
de werkingl. De vlasteelt is erg oud,
wel 5000 jaar. De bakermat is de
Nijldelta in Egypte. Er zijn oude mum
mies gevonden die waren begraven in
linnen gewaden, gemaakt van een
zeer fijne kwaliteit vlas.
In 1905 werd de vlasteelt op Texel
geïntroduceerd. Vlas groeit goed op
grond die niet zo erg is verrijkt met
meststoffen en die is op het eiland
aanwezig.
Vooral na 1935 nam de teelt een
grote vlucht. Boon: „In tijden van
spanning in de wereld was er veel
vraag naar vlas. Er konden dan ook
verschillende nuttige zaken van wor
den gemaakt die in oorlogen nodig
waren, zoals kleding, touwen en ten
ten." Een bijkomende reden waarom
het product zo in de lift zat was dat
na '34 veel kolonieën werden af
gestoten, waardoor er gebrek aan ka
toen ontstond. Linnen bleek een
goede vervanging.
Het laatste hoogtepunt voor de vlas
bouw kwam in de vijftiger jaren, ten
tijde van de koude oorlog en de on
lusten in Korea. Maar toen was het
gebeurd: kunstvezels zoals nylon en
draion werden uitgevonden. Deze
konden goedkoop worden geprodu
ceerd en verdrongen het linnen van
de markt.
Milieuvriendelijk
Maar het vlas is terug. Jan Boon:
„Op Texel werd vroeger altijd een
zeer goede kwaliteit vlas verbouwd.
Hoe fijner, hoe beter. Vlas verdraagt
geen stikstof of andere mest. Het is
een zeer milieuvriendelijk gewas. Op
Texel is veel grond met weinig bo-
demvoorraad, zoals dat heet. Daar
naast zijn de condities hier goed.
Oudere boeren zeggen: als je bieten
met een hoog suikergehalte hebt,
doet het vlas het ook goed. Dat is
hier het geval."
Nog een milieuvriendelijk aspect van
vlas is dat er practisch geen onkruid-
bestrijding hoeft plaats te vinden.
Het gewas groeit erg snel en dicht
op elkaar. Het verdringt het onkruid,
dat daardoor afsterft. Na een jaartje
vlas is de grond goed „schoon".
Dauwroten
Als de landschappelijk fraai ogende
planten in ongeveer honderd dagen
acht „palmen" hoog zijn geworden
(afgeleid van handpalmen-red.), dat is
zo'n 80 cm, dan worden ze geplukt.
In vroeger tijden was het vlastrekken
een ware martelgang voor de boeren.
Momenteel gebeurt dit zware werk
echter geheel machinaal. Loonbedrijf
Grisnigt gebruikt een gehuurde ma
chine, die tien hectare per dag aan
kan. Met riemen wordt het vlas uit
de grond getrokken. Het wordt in
tx*i«n vwir»nxxiW»VN««J »jn O» rwdjki*
Onder de kop: „Nesten sterns en vis-
dieven geplunderd door meeuwen?",
plaatste U in de krant van donderdag
18 juli j.l. een artikel waarin staat dat
ik de stormmeeuwen (larus canus)
verdenk van het leegroven van de
nesten van de voor Texel zeldzame
visdieven en dwergsterns.
Staatsbosbeheer-medewerker Maar
ten Stoepker, door U om zijn mening
gevraagd, betwijfelt dit ten zeerste
en verdenkt eerder de ratten en fret
ten van het leegroven van de nesten.
Ik erken de deskundigheid op flora-
en faunagebied van Maarten, maar
ben ervan overtuigd dat hij het mis
heeft. Zelf loop ik toch ook al zo'n
40 jaar mee in de omgeving van Den
Hoorn, waarvan 21 jaar als jachtop
zichter. In de omgeving en bij de
nesten van de sterns, heb ik in de af
gelopen jaren tijdens het broedsei-
zoen, nooit sporen van rat en fret
kunnen ontdekken, echter ook geen
verstoring door Mariniers van de
Op een camping nabij De Koog werd
dinsdagavond uit de tent van een
jongen uit Hilversum een portemon
nee met o.a. fbOO,- en een 0V-
jaarkaart gestolen.
Een inwoner van Den Burg deed aan
gifte van vernieling van een net dat
over een veldje aardbeien in De Mars
was gespannen. De laatste tijd zou
den er meer vernielingen zijn ge
pleegd.
Van een toeriste uit Oldenzaal werd
op een Koger camping het foto
toestel ontvreemd. Zij bewaarde de
camera in haar tent. Ook een meisje
uit Drachten rgakte op identieke wij
ze een fotocamera kwijt.
Een meisje uit Vianen deed aangifte
van diefstal van haar giropas, die lag
in haar tent op een camping nabij De
Koog.
Een stelletje dat logeerde in een hotel
in De Koog heeft bij de politie aangif
te gedaan van diefstal van cheques,
giropasje en een portemonnee met
f250,-. De spullen werden ontvreemd
uit de hotelkamer. De gedupeerden
verklaarden dat de kamer bij het ver
laten van het hotel op slot was ge
daan en de sleutel in het daarvoor
bestemde kastje was opgeborgen. Bij
terugkomst hing de sleutel niet op
zijn plaats. De kamerdeur was wel
dicht, maar zat niet meer op slot.
Het bleek dat er laden waren door
zocht. De politie heeft de zaak in on
derzoek.
Joost Dourlein-kazerne geconsta
teerd. Hoe de ruim honderd eieren en
een groot aantal jonge sterns, in een
paar dagen tijd, verdwenen zijn, is
voor mij geen raadsel meer. Dat
bleek toen ik samen met een op ons
eiland vakantiehoudend lid van de
Veld- en Milieupolitie (ook zeer des
kundig), gezien heb dat in ongeveer
een half uur tijd de nesten van twee
sterns werden leeg geroofd, door de
daar solitair levende stormmeeuwen,
waarvan ik de populatie daar ter
plaatse op tien stuks schat, dus in
de omgeving van de kolonie levende
sterns. Het is jammer dat de eieren
en jongen van de dwergsterns en vis
dieven werden opgevreten door de
stormmeeuwen (specialisten dus).
Hetzelfde geldt natuurlijk voor de
nesten van al die kieviten, scho
leksters, grutto's en tureluurs, die
vroeger in de duinen en de Körhoek
broedden. Die zijn natuurlijk stukge-
maaid door de boeren Maar ja, zo
gaat dat in de natuur! En zo blijft al
les wat zeldzaam is dan ook werke
lijk zeer zeldzaam.
Ed Drijver
Den Hoorn
Gistermiddag moest hulp worden ge
boden aan twee kanovaarders die
onderkoeld waren geraakt. Ze wer
den per ambulance naar het Gemini
ziekenhuis gebracht.
Het ging om cursisten van het Zeeka
nocentrum, een jongen van 15 en
een vrouw van 25. Ze lagen op het
strand anderhalve kilometer ten zuid
en van de vuurtoren. Twee instruc
teurs van het Zeekanocentrum
gingen naar Jaap Groen van de
„Robbenjager" en vroegen om hulp.
Ze verklaarden dat de 15-jarige jon
gen een sterk vertraagde hartslag
had en er blijkbaar vrij ernstig aan
toe was. Via vuurtorenwachter Piet
Stam werd de ambulance gebeld, die
als gevolg van een misverstand eerst
naar paal 28 reed. Met de terreinauto
van Groen werden de slachtoffers
van het strand gehaald, waarna de
ambulance ze bij de vuurtoren kon
overnemen.
W
Voor alle klachten over
militair vliegverkeer(d)!
Publ. Gemeente Texel
Het vlastrekken was vroeger een ware martelgang voor de boeren. Tegenwoordig gebeurt het zware werk machinaal
„zwaden" op het land gelegd om te
„dauwrooten", een rottingsproces dat
op gang moet komen door de inwer
king van dauw of een bui regen. De
vezel van de plant zit namelijk met
pectine gehecht aan de houtachtige
kern. Een bacterie, die goed gedijt bij
rotting, zorgt voor oplossing van de
pectine. Na een dag of tien wordt
het vlas door een speciale machine
gekeerd, zodat ook de andere zijde
goed kan „dauwroten". Daarna wor
den de zwaden geperst tot grote ron
de rollen, zoals ook wel met hooi
gebeurt. Van een hectare komen on
geveer 30 rollen af.
Strijkbout
Dan gaat het naar de fabriek. Jan
Boon: „De afzet van linnen is nog
bepaald geen hoera-markt. Het is een
natuurzuiver product en iedereen
vindt dat prachtig, maar zodra het
meer kost, wordt tóch gekozen voor
de kunstvezels. Er is weinig geld voor
promotie van linnen, terwijl de grote
jongens van de kunststof geld zét
hebben voor reclame. Als je het eco
nomisch bekijkt kan een natuurpro
duct niet concurreren met
kunstmateriaal. Het moet nou een
maal wat meer kosten omdat het
productieproces duurder is." Volgens
Boon heeft linnen nog een nadeel:
het moet worden gestreken. „En de
kopers kiezen vaak liever voor het ge
mak. Tja, een kwestie van mentaliteit
aanpassen, maar daar gaat tijd over
heen."
Nu rest uiteraard de vraag hoe een
aardappelhandelaar in de vlasteelt
verzeild raakt. „Ik doe al jaren in
aardappelen, dus ik weet hoe de
agrarische sector ervoor staat. Nu
kun je zeggen: laat die boeren het
maar uitzoeken. Maar zo ben ik niet.
Natuurlijk doe ik het ook voor mezelf,
ik ben geen filantropische instelling.
Maar we moeten met z'n allen een
oplossing zoeken en zo de agrarische
sector op Texel op peil houden."
De vlasteelt op Texel is geslaagd.
Komt het linnen dat ervan wordt ge
maakt nog terug naar het eiland?
Boon: „Als een nieuw Texelproduct,
bedoel je? Misschien. Zo ver zijn we
nog niet."
wordt de dag besloten met een
feestavond in de grote feesttent, met
levende muziek van de band
„Cheers". Notaris Boswijk verricht die
avond de trekking van de jubileumlo
terij. Prijswinnaars zullen persoonlijk
bericht ontvangen, maar kopers van
een lot zijn uiteraard welkom om zelf
de trekking bij te wonen.
Oud-internationals
De wedstrijd Texelse selectie tegen
Oud-internationals begint zondag om
16.00 uur. Jeugd tot en met 15 jaar
kan gratis kijken, ouderen moeten
f 7,50 entree betalen. Voorafgaand
aan de wedstrijd (15.00 uur) houden
Texelse jeugdvoetballers een
wedstrijdje penalty schieten.
Bij goed weer zal het tijdens de festi
viteiten mogelijk zijn een ballonvaart
te maken (f250,- p.p.) of een tan
demsprong te wagen. De inschrijving
is bij Goënga Supermarkt in Den
Hoorn.
Voor spoedeisende werkzaamheden
buiten de normale werkuren, wordt
voor gemeentewerken een stand by
regeling getroffen.
Het gebeurt nogal eens dat 's nachts
of in het weekend een dringend kar
wei moet worden uitgevoerd omdat
anders een gevaarlijke situatie onno
dig lang blijft voortbestaan. Voorbeel
den zijn het verdwijnen of defekt
raken van putdeksels, het uitvallen
van verkeerslichten of het door ee/\
verkeersongeluk vellen van een licht
mast. Voor het melden van dergelijke
gevallen kan men gebruik blijven ma
ken van nummer 12510, maar via
antwoordapparaat en semafoon
wordt men straks met de dienstdoen
de gemeentelijke werkman verbon
den. Vroeger draaide telkens dezelfde
man voor dergelijke klusjes op.
Joris Lamens uit Amsterdam mag
geen brandingsurfschool stichten op
het strand bij paal 28.
B en W hebben de vergunning gewei
gerd op grond van de Nota Kleine
Watersport waarin staat dat bij de
strandslagen paal 9 en paal 28 geen
watersportactiviteiten worden ge
vestigd. Dit heeft te maken met het
feit dat bij beide strandslagen een
stuk strand voor naaktrecreatie is ge
reserveerd. Het overblijvende gedeelte
is daardoor al extra druk, zo wordt
geredeneerd en dan is de drukte die
door een surfschool wordt veroor
zaakt ongewenst.
De Rijkspolitie te Water heeft wel
gunstig geadviseerd over de surf
school van Lamens, maar - zo menen
b en w - dit advies geldt voor de vei
ligheid in het algemeen en niet voor
de plaats.
Tijdens de vier dagen durende jubi
leumfestiviteiten van het 60-jarige
ZDH, aanvang a.s. donderdag, kan
worden meegevlogen met een hete
luchtballon. Het imposante gevaarte
zal bij gunstig weer tegen de avond
opstijgen. Ook de voorbereiding op
een ballontocht is een interessant
schouwspel; ballonvaarder Ton Kur-
vers heeft ongeveer een half uur no
dig om de ballon te vullen met hete
lucht. De windrichting bepaalt vanaf
welke plaats de bollon opstijgt en in
welke richting hij drijft. Wie Texel
eens op deze bijzondere wijze wil be
kijken, moet vooraf een plaatsje re
serveren bij de supermarkt van
Goënga in Den Hoorn. Kosten per
persoon bedragen ?250,-.
niging Zwaluwen Den
ter bekend als ZDH, viert
week het 60-jarig bestaan
eest dat drie dagen in
emt. Vrijdag 2 augustus
srlei activiteiten op het
in, een dag later wordt een
ernooi gehouden met aan-
en feestavond en zondag 4
vormt de wedstrijd van
se selectie tegen de Oud-
nals de aantrekkelijke af-
an het jubileum.
ind aan het evenementen-
ia wordt zaterdag a.s. een
lehouden in kantine „De
Spil" op het ZDH-terrein. Een ieder
die zich met ZDH verbonden voelt, is
welkom van 19.00 tot 21.00 uur.
Omdat donderdag a.s. de Texelse
Landbouwdag wordt gehouden, staat
Den Hoorn zelfs vier dagen achtereen
bol van de activiteiten. Vrijdag scha
kelt het dorp over op sport. Vanaf
12.00 uur is er op het ZDH-veld een
spel-instuif voor het hele gezin. De
onderdelen zijn touwtrekken, 4 tegen
4 voetbal en volleybal. Inschrijving
kan zowel per team als individueel.
Voor jeugd tot en met 13 jaar is er
een spelspektakel met o.a. waterbak,
zeephelling en springkussen. Ook
niet-leden mogen deelnemen.
Crossloop
Daarnaast is op het terrein een kra
ntenmarkt, rommeltjesmarkt en rad
van avontuur, 's Avonds start om
half acht de jubileumcrossloop (in
schrijven vanaf 19.00 uur). Naast de
bekende afstanden 1 km (miniloop),
4 en 8 km, staat ditmaal ook de ex
tra lange afstand 12 km op het pro
gramma. Bovendien zijn er meer
prijzen beschikbaar dan gebruikelijk.
Trekking loterij
Zaterdag is het veld weer ontruimd,
omdat voetbalteams een toernooi
spelen, 's Avonds vanaf 20.00 uur
Sportvereniging ZDH mag op zijn ter
rein in Den Hoorn van 31 juli tot en
met 5 augustus een grote tent plaat
sen voor de viering van-het 60-jarig
jubileum en voor de trekking van de
jubileumverloting.
Daar is eigenlijk een artikel 17 proce
dure voor nodig, maar daarvoor is de
tijd te kort. Dat komt omdat het aan
vankelijk niet geheel duidelijk was op
welke dagen de tent er zou moeten
staan. Bij uitzondering wordt de ver
gunning nu zonder procedure gege
ven. Op aanraden van de gemeente
heeft de voorzitter van ZDH omwo
nenden gevraagd of zij bezwaar had
den tegen de tent (waarin onder
meer levende muziek ten gehore
wordt gebracht) maar iedereen ging
accoord.
