vreden in Nieuw-Zeeland
id-Texelaar Piet van Uden:
-""""BS
Méér bedrijven in markt
voor Zeeuwse veerboot
een te treedt op tegen
ntiegebruik woning
surfwedstrijd
Vlieland
College schrikt
terug voor aanschaf
brandweerauto
Beslissing 2e dubbeldekker eind september
Noodlokaal voor
„Durper Honk"
Onderzoek effect
tariefharmonisatie
in laatste fase
Fietser tegen auto
(DAG 1 AUGUSTUS 1991
TEXELSE COURANT
Keiaar Piet van Uden was na bijna 40 jaar Nieuw-Zeeland
ven terug op Texel. De familieband werd weer even aan-
j, dat maakte de visite geslaagd. Maar Piet zou hier nooit
ïillen wonen. Zélfs op Texel heeft het jachtige leven naar
ning toegeslagen. Hij prefereert de rust en de ruimte van
enwoordige vaderland.
Uden is geen Texelaar van
Hij kwam in 1931 ter we
it Brabantse dorpje Loos-
ilegen op zo'n tien kilometer
Vlak na de oorlog, in 1946,
het gezin met zeven kinde-
Texel. Hier viel altijd wel wat
verrichten in de landbouw en
ook wat de toen vijftienjari-
ing doen. De Cocksdorper
3n de Graat werd zijn werk-
ik bij het ouderlijk huis aan
idseweg.
dden ze het niet thuis, maar
eeg Piet het idee dat z'n
met in Nederland lag: „De
ihten waren niet geweldig,
aid werk was er niet en
ik bij de boer deed, ontving
julden in de week. Uitgaan
echt mogelijk in De Cocks-
e tijd, maar als ik in het
eens een paar biertjes ging
i er nog een pakje sigaret-
cht, was ik al bijna door
heen. Dat zag ik graag an-
Pionier
e kerst van 1951 behoorde
e allereersten die hun geluk
n Nieuw-Zeeland. De emi-
iadden meestal weinig idee
Je directe toekomst hen zou
„Ik wist ook nog niks", zegt
L „Engels kon ik een beetje
door wat cursussen die ik
gedaan, maar dat was al-
ij aankomst met de boot in
i werd het iets duidelijker,
e douane kwamen ook
an het arbeidsbureau aan
in hoorde ik dat ik bij een
oer op het Zuidereiland kon
stting van de tocht per
ittrein en auto kwam Piet
op 2 februari 1952 op de
lestemming. Het beviel hem
T>a bij de boer, waar hij
kost ging. „Het Engels pik-
i op. Het was.een gezin
kinderen, dus je liep auto
matisch de hele dag te praten en dan
leer je een vreemde taal snel. Verder
verdiende ik direct al vijftig gulden in
de week, en dat was een weelde
vergeleken met wat ik was gewend."
Van Uden werd bovendien snel opge
nomen door de Nieuwzeelander ge
meenschap. De mensen zijn naar zijn
zeggen rustig en vriendelijk en doen
over het algemeen „niet moeilijk".
Op mijn wat naïeve opmerking dat
Australiërs wel als tamelijk stug en
weinig vriendschappelijk bekend
staan, en of dat voor Nieuwzeelan-
ders niet geldt, zegt Van Uden droog:
„Australië ligt op drie uur vliegen.
Het kan best een ander soort men
sen zijn daar, maar ik ken ze niet."
In de stroom Nederlanders die de pi
oniers in later jaren volgde, bevonden
zich ook twee broers van Piet, zodat
hij niet alleen op de oorspronkelijkere
bewoners was aangewezen. Hoewel
niet vaak, blijft Van Uden deze fami
lieleden tot op de dag van vandaag
met een zekere regelmaat zien.
Huwelijk
Eén Nieuwzeelandse beviel Piet in
ieder geval wel zéér bijzonder en hij
haar. De kennismaking op een dansa
vond in een dorp in de buurt mondde
in 1957 tenslotte uit in een huwelijk,
waaruit drie zonen en twee dochters
werden geboren. De vaste werkgever
was ondertussen ingeruild voor een
trekkend bestaan als schapen
scheerder, maar na het trouwen werd
in ieder geval een voorlopig vaste uit
valsbasis betrokken in de vorm van
een huurhuis. Dat blijvende zaken
Van Uden echter niet zo eigen zijn,
blijkt wanneer hij z'n verdere carrière
schetst: naast het schapenscheren
werden in de winter tal yan andere
klussen gedaan. Nadat hij toch weer
boerenknecht werd, heeft hij ook nog
in een schapeslachterij gewerkt en
de laatste achteneenhalf jaar voor
zijn pensioen in een papierfabriek.
Uiteindelijk betrok hij een huis in Ma-
taura, eemklein stadje in de buurt
van Invercargill. In al die tijd is Van
Uden nooit meer in Nederland ge
weest. Twaalf jaar geleden was z'n
moeder, die in bejaardenhuis Sint Jan
woont, wel in Nieuw-Zeeland, maar
toen drie jaar geleden bij haar 85ste
verjaardag de tijd voor een tegenbe
zoek was aangebroken, werd z'n
vrouw ernstig ziek. Zij overleed niet
lang daarna.
Terug op Texel
Nu is Piet dan toch in z'n geboorte
land. Hij reist rond om al zijn familie
na lange tijd weer eens te zien. Bij
de familie Slaman in Oudeschild - de
vrouw des huizes is zijn jongste zus -
vertelt hij zijn bevindingen in verras
send goed Nederlands: „Eén ding
weet ik zeker: ik zou hier nooit meer
willen wonen. Het is hier zo ontzet
tend vol en druk geworden, ook op
Texel. Reken maar uit: Nieuw Zeeland
is ongeveer acht maal zo groot als
Nederland, maar er wonen maar een
goeie tweeéneenhalf miljoen mensen.
En door het stadje waar ik woon,
mag dan een redelijk grote weg lo
pen, maar na acht uur 's avonds is
het gewoon stil." Lachend vertelt me
vrouw Slaman dat haar broer bij een
fietstochtje over het eiland De Koog
vergeleek met een mierenhoop en
dat hij bovendien bij de TESO-haven
geschrokken constateerde dat er ook
al stoplichten op Texel te vinden zijn.
„En toen ik met m'n broer van Rot
terdam naar Texel reed, had ik liever
in een vliegtuig gezeten. Ik zat
constant met het hart in m'n mond."
Wanneer ik vraag wat Van Uden nog
kan waarderen aan Nederland, moet
hij flink nadenken: „Al die bomen
langs de weg, dat vind ik mooi. Er is
in Nieuw-Zeeland natuurlijk ook veel
natuurschoon, maar je moet wel zoe
ken." Dat lijkt opmerkelijk, zeker
wanneer de prachtigste plaatjes wor
den getoond. Van Uden merkt op dat
smaken verschillen. „Men is in Ne
derland veel milieubewuster. Nieuw-
Zeeland moet oppassen. Beter gere
geld dan in Nederland vind ik de so
ciale wetgeving. Niemand leeft in
armoede en toch zijn de uitkeringen
niet echt hoog. Bovendien kun je niet
gedeeltelijk worden afgekeurd. Het is
helemaal of helemaal niet. Dat kost
de samenleving minder en dus kun
nen andere zaken goedkoper zijn. De
belastingen liggen veel lager, maar
ook huizen en benzine zijn minder
duur dan in Nederland."
Spijt van zijn emigratie heeft Piet van
Uden nooit gehad: „Ik ben gewoon
Nieuwzeelander geworden. Misschien
dat niet iedereen zich zo gemakkelijk
thuisvoelt, maar je moet er wel reke
ning mee houden dat ik heel jong
was toen ik uit Nederland vertrok,
met een Nieuwzeelandse ben ge
trouwd en zelfs met de Nederlanders
die ik daar tref nooit Nederlands
spreek. Zo word je gewoon vanzelf
Nieuwzeelander. En het rustige karak
ter van de mensen was ook het mij
ne: wél hard werken, maar alsjeblieft
niet te gejaagd. Als het vandaag niet
meer lukt, dan morgen maar,"
Kees Slaman vraagt zich hardop af
wat er dan nog wel Nederlands is
aan zijn zwager: „Als je nou heel
kwaad bent, vloek je dan nog in het
Hollands, Piet?" Deze antwoordt met
z'n kenmerkende tevredenheid: „In
het Engels lukt het me prima."
Gelukkig voor Texel zegt Van Uden bij
het afscheid dat hij hier graag op de
dijk loopt en dat de haven van Oude
schild toch ook mooi blijft. En met
z'n zus kan hij het prima vinden en
dat terwijl die maar zeven was toen
broer Piet vertrok. j p
urfclub Texel houdt zon-
menwerking met de Kust-
jing Westerslag, een
rijd van Texel naar Vlie-
wedstrijd telt mee voor
impioenschap van de
lub en het allround Texel
schap. Tevens telt deze
mee voor de selectie van
surfers om mee te mogen
de Texel Race, de surfrace
De bekendmaking van de
elname is na de surf-
ran 18 augustus. De Texel
It gevaren op 28 sep-
m 11.00 uur gestart bij
Ijoen Vliezicht (Paal 33).
steken eerst over naar de
n zodoende het natuurre-
mijden. Vervolgens wordt
ad langs Vlieland gevaren.
links van de veerhaven
beland. Daar krijgen de
en begeleiders broodjes,
or Paviljoen Vliezicht en
i Snackbar Vliezee op
fhankelijk van de snelheid
e overtocht wordt ge-
jen de surfers de tijd om
ost-Vlieland te bekijken al-
wordt gestart. De start
md zal om ongeveer 14.00
inneer het tij is gekeerd
ts de stroom weer mee
1 terugtocht gaat langs de-
als de heenreis. De finish
(paviljoen Vliezicht. Als
inen is en de uitslag van
bes bekend, zal in het Pa-
irijsuitreiking zijn. Inzet
voor deze wedstrijd is (naast de com
petitie de Mantje Sport wisselbeker),
die vorig jaar door Niels Kossen mee
naar huis werd genomen. De wed
strijd staat open voor iedereen die
denkt de tocht te kunnen maken.
Ook voor surfende toeristen is het
zeker de moeite waard om onder be
geleiding het buureiland Vlieland te
bezoeken. Inschrijving vanaf 10.00
uur in Paviljoen Vliezicht, de schip-
persmeeting is om 10.45 uur. De
start is zoals gezegd om 11.00 uur.
Iedere deelnemer aan deze Vlieland-
tocht krijgt een herinnering. Inschrijf
geld bedraagt f 5,— voor leden en
710,— voor mensen die geen lid zijn.
PAGINA 7
De gemeente ziet voorlopig af van
de aanschaf van een nieuwe brand
weerauto van omstreeks f450.000,-
ter vervanging van een der bestaan
de wagens. Inplaats daarvan zal de
versleten pomp van de oude wagen
worden gereviseerd of vervangen.
Dat betekent dat het college geen
gevolg geeft aan adviezen van de
brandweer, de brandweerinspectie
van het Ministerie van Binnenlandse
Zaken en de EVO. Al deze instanties
zijn van mening dat de brandweerwa
gen als geheel in zodanige staat ver
keert dat het beter is deze in zijn
geheel te vervangen.
Het gaat om de in 1977 aangeschaf
te Mercedes waarvan de pomp enke
le maanden geleden ernstig begon te
lekken. Provisorische reparatie zou al
f6500,- kosten en omdat te verwach
ten is dat het hele pompgedeelte ver
vangen moet worden (kosten
f30.000,-) liet men de inspectie en
de EVO de hele wagen keuren. Het
resultaat van deze onderzoeken was
duidelijk: mede in verband met de
kosten was reparatie niet zinvol. De
Inspectie vond zelfs dat het voertuig
„operationeel niet meer inzetbaar" is.
„Het zal u duidelijk zijn", aldus de
brandweerleiding tot het college, „dat
nu van de drie tankautospuiten er
één practisch gezien buiten gebruik is
gesteld, een niet verantwoorde situa
tie is ontstaan. Bij een grote brand
zal een beroep moeten worden ge
daan op assistentie vanuit de regio,
waarbij de factor tijd alsmede het
kostenaspect (boot 's nachts) een
belangrijke rol spelen".
Een nieuwe auto stond oorspronkelijk
op het investeringsplan voor 1992,
maar werd al naar 1993 doorgescho
ven. Nog voordat de genoemde man
kementen werden geconstateerd was
door de brandweer al een werkgroep
je gevormd om te bepalen aan welke
eisen de nieuwe auto zou moeten
voldoen. Onder andere wil men vier-
wielaandrijving om terreinbranden in
duinen en ander natuurgebied beter
te kunnen benaderen. Een snelle
beslissing over de nieuwe auto werd
noodzakelijk geacht, mede met het
oog op de levertijd die kan oplopen
tot een jaar. Men wilde de aanschaf
daarom weer naar het investe
ringsplan 1992 terugbrengen. Dat
zou betekenen dat andere investerin
gen voor dat jaar moeten wachten
en dat is blijkbaar zo problematisch,
dat b en w aan deze wens geen ge
volg willen geven.
Als de gemeenteraad ermee accoord
gaat, zal de openbare basisschool
„Durper Honk" in De Cocksdorp
worden uitgebreid met een noodlo
kaal, omdat de bouw van een per
manent lokaal een langdurige
procedure vergt.
B en W zullen de minister vragen de
financiën voor dit lokaal, het meubi
lair en het onderwijspakket beschik
baar te stellen.
De school zit al een tijd in ruimte
nood en is daardoor gedwongen ook
de hal als leslokaal te gebruiken. De
ze ruimte (met aan bar, disco
theekspullen en een chloorlucht die
van het aangrenzende zwembad af
komstig is) is daar echter totaal on
geschikt voor.
'e zal een eind maken aan de recreatieve verhuur van een premie
i De Mars. Deze toeristische verhuur is namelijk strijdig met het
Jspfan en de premieregeling.
kocht de woning enkele
ln en ontvangt sindsdien
man woont er echter niet
'"getrokken bij een vrien-
lu"rt de woning aan toe-
'onenden tipten de
var deze lucratieve maar
gang van zaken. De
si er zo snel mogelijk
va" „bestuursdwang"
maken en heeft daartoe
enomen met de recher
che van het ministerie van VROM.
Het gemeentebestuur heeft aanwij
zingen dat het meer voorkomt dat
gebouwen die voor permanente be
woning zijn bestemd, uitsluitend wor
den gebruikt voor verhuur aan
toeristen. De betrokken eigenaars
moeten er rekening mee houden dat
hier scherper dan voorheen op zal
worden gelet en dat in alle gevallen
onmiddellijk zal worden opgetreden.
Of Teso in samenwerking met de
Provinciale Stoomboot Diensten
(PSD) in Zeeland een zusterschip
van dubbeldeks veerboot „Schulpen-
gat" zal bestellen, is op zijn vroegst
eind september bekend. Gedeputeer
de Staten van Zeeland hebben hun
beslissing, die eigenlijk voor de zo
mer zou worden genomen, met drie
maanden opgeschort. Teso heeft
concurrentie van tenminste drie an
dere bedrijven uit de scheepvaart
branche.
„Het is nu een rekensommetje. De
uitkomst is mede afhankelijk van wel
ke kwaliteit veerboot de Zeeuwen
willen. Wij kunnen moeilijk met een
Mercedes inschrijven, als zij een lie
ver een lelijk eendje willen", schetst
Teso-directeur Hoogerheide de stand
van zaken.
Bij de overdracht van de „Schulpen-
gat", eind december vorig jaar, maak
te Hoogerheide bekend dat Teso
eventueel al volgend jaar een nieuwe
Het rapport van het Rotterdam Trans
port Centre (gelieerd aan de Erasmus
Universiteit) inzake de structuur van
de tarieven die Teso hanteert, zal in
het derde kwartaal van dit jaar zijn
afgerond. Deze verwachting spreekt
Teso-directeur Theo Hoogerheide uit
in zijn jaarverslag. De nadruk in het
rapport wordt gelegd op door het mi
nisterie van Economische Zaken
voorgenomen gelijkschakeling van de
tarieven („harmonisatie"). Inmiddels
is een concept-eindrapportage in be
zit van Teso, maar Hoogerheide wil
over de voorlopige conclusies geen
mededelingen doen. Het onderzoek
naar de veertarieven van de overige
Nederlandse Waddeneilanden, dat in
opdracht van staatssecretaris mevr.
Y. van Rooy van Economische Zaken
wordt gehouden, is nog lang niet af
gerond. Naar verwachting zal de
staatssecretaris pas een standpunt
innemen over de tariefharmonisatie,
nadat de resultaten van laatstge
noemd onderzoek bekend zijn.
dubbeldekker wil laten bouwen als
opvolger van de „Molengat". De
oudste dubbeldekker zal in ongeveer
het jaar 2000 aan vervanging toe
zijn. Tot die tijd zou Teso het nieuw
te bouwen schip kunnen verhuren
aan de PSD. De Zeeuwse veerdienst
kampt met het probleem dat één van
de huidige schepen is afgeschreven,
maar dat over een jaar of acht een
vaste oeververbinding zal worden ge
realiseerd. Om de tussentijd te over
bruggen, is een andere veerboot
nodig. Het Teso-aanbod berekent dus
dat twee vliegen in één klap worden
geslagen: het korte termijn probleem
van de PSD en het lange termijn pro
bleem van Teso worden op deze wij
ze opgelost. De PSD-directie
reageerde bereidwillig op Hoogerhei-
des voorstel; begin dit jaar werden
de onderhandelingen gestart.
Allereerst moest worden onderzocht
of de oplossing technisch haalbaar is.
Inmiddels is duidelijk dat een dubbel
deks veerboot a la de „Schulpengat"
ook op het Zeeuwse traject inzetbaar
is, en daarna zonder al teveel aan
passingen in de havenfuiken van 't
Horntje en Den Heider past. Hooger
heide: „Twee zaken zijn in het bijzon
der onder de loep genomen: de
scheepseinden en de vaarsnelheid.
De kop van de Zeeuwse veerboot is
smaller, maar met wat laswerk valt
dat aan te passen. Wezenlijker is de
vaarsnelheid, die in Zeeland hoger
moet zijn. Daar zijn we nog niet hele
maal uit, maar het ziet er naar uit
dat het zusterschip voldoende snel
heid kan ontwikkelen."
Concurrentie
Teso is echter niet de enige gegadig
de. De andere kapers op de kust zijn
een rederij uit Dordrecht (die een
catamaran-passagiersboot heeft aan
geboden), een scheepvaartbedrijf uit
Vlissingen en een scheepswerf. Een
voorstel van Hoogerheide om open
calculatie als uitgangspunt te nemen,
is inmiddels door GS van Zeeland af
gewezen. Momenteel is Teso bezig
met het samenstellen van een offer
te. Hoogerheide: „In een Zeeuwse
krant heeft al gestaan dat Teso niet
in de markt is. Maar dat kan best be
tekenen dat wij juist wél in de markt
zijn...."
'Bibliobus: Elke dinsdag op Texel.
Standplaatsen en openingstijden:
10.00-10.30 uur 't Horntje, De Dage
raad; 10.35-11.50 uur Oudeschild, ba
sisschool; 12.30-13.15 uur De
Cocksdorp, Eierlandsche Huis;
13.20-13.50 uur Midden-Eierland, ba
sisschool; 13.55-14.10 uur Zuid-
Eierland, Postweg; 14.20-15.35 uur
Den Hoorn, basisschool; 15.45-16.30
uur De Koog, Nikadel; 16.45-18.00 en
18.30-19.45 uur Oosterend, De Bijen
korf.
'Trimuur: Loop- en conditietraining
o.l.v. Theo Franchimon. Voor gevor
derden: elke dinsdag, start 16.30 uur
op de Ploeglanderweg/kruising
fietspad.
'Ecomare: Centrum voor Wadden en
Noordzee, Ruyslaan 92, De Koog, tel.
17741. Open: dagelijks. Zeehonden
voederen: 11.00 en 15.00 uur.
'Maritiem en Juttersmuseum: Ba-
rentszstraat 21, Oudeschild, tel.
14956. Open: dagelijks, behalve
zondag.
'Oudheidkamer: Kogerstraat 1, Den
Burg, tel. 13135. Open: van 1 april
tot en met 31 oktober en voorts in
kerst- en voorjaarsvakantie, van
maandag tot en met vrijdag.
'Agrarisch en Wagenmuseum: Ho-
geremd 6, De Waal, tel. 12951.
Open: van 16 mei tot en met 15 sep
tember (en herfstvakantie), dinsdag
tot en met vrijdag van 10.00-17.00
uur (zaterdag tot 16.00 uur), zondag
en maandag en na 15 september da
gelijks van 14.00-16.00 uur. Elke
dinsdag- en donderdagmiddag smids
demonstraties van 14.30-16.30 uur.
Afspraken voor groepen buiten ope
ningstijden: 18909 of 18622.
'TESO veerdienst: Informatie over
wachttijden tijdens vakantiedrukte:
tel. 69690. Gevonden voorwerpen:
tel. 69655. Informatie over vertrektij
den en tarieven: tel. 19393, of
02230-13589. Hoofdkantoor: tel.
69600 (alleen op werkdagen van
8.00 tot 16.30 uur, niet op vrijdag
middag).
•Radio Texel: Dagelijks te beluisteren
op FM 106.2. Met muziek, achter
gronden en actuele informatie over
Texel.
•Bibliotheek: Openbare bibliotheek,
Drijverstraat 7, Den Burg. Open:
maandag 10.30-12.30 uur; dinsdag
14.30-20.30 uur: woensdag
14.30-17.00 uur; donderdag gesloten;
vrijdag 14.30-20.30 uur; zaterdag
10.30-12.30 uur.
Een 75-jange fietser uit Den Burg gaf
dinsdagmiddag op de kruising Koger-
weg/Burgerdijkje geen voorrang bij
het oversteken aan een 37-jarige au
tomobilist uit Nieuw Buinen, die uit
de richting van De Cocksdorp kwam.
Een aanrijding was het gevolg. De
fietser bleef ongedeerd, de auto liep
deuken op.
'Diabetes-hulp: Zusters J.B. Mannes
sen en J. Hol, Schoorwal 45, Den
Burg, tel. 13242. Elke eerste dinsdag
van de maand, van 16.00-19.00 uur,
kunnen leden van de diabetesvereni
ging spuiten en testmateriaal kopen.
Bewijs van lidmaatschap meebren
gen. Spoedgevallen: via telefonische
afspraak.
'Speel-o-theek: Dorpshuis d'Ouwe
ULO, Schilderend 39, Den Burg.
Open: dinsdag 9.00-11.00 uur en
woensdag 14.00-16.00 uur.
'Vrijwilligersgroep wijkverpleging:
Voor diverse hulp aan ieder die daar
aan behoefte heeft (praatje maken,
boodschappen doen, wandeling ma
ken, enz.). Aanvragen: indienen bij de
vrijwilligers of bij de Kruisvereniging
Kop van Noordholland, afdeling Texel
(voorheen Groene Kruis), op werkda
gen van 16.30-17.30 uur, tel. 13241.
'Opvang gevonden huisdieren: Die-
renpension „Slufterweg", Slufterweg
216, Eierland, tel. 11477. Van ge
meentewege aangewezen als opvan-
gadres van onbeheerd aangetroffen
katten en honden. Mensen die hun
huisdier kwijt zijn, kunnen hier in
formeren.
'Milieuklachten: Afdeling milieube
heer, gemeente Texel, tel. 13041, tij
dens kantooruren op werkdagen. Ook
(24 uur per dag): provinciale klach
tentelefoon, tel. 023-310200. Privacy
gegarandeerd.
'Begeleidingsgroep borstkankerpa-
tiënten: Kruisverenigingsgebouw, Wit
te Kruislaan 19, Den Burg.
Inlichtingen: tel. 13241, op werkda
gen van 16.30-17.30 uur.
