Politierechter L.A. Punt met pensioen Texelaars zijn niet slechter dan andere Nederlanders Texelaars voor de balie ERDAG 17 OKTOBER 1991 TEXELSE COURANT PAGINA 7 Punt vond het erg gevaar lijk dat de man met zo'n hoog promillage op zijn brommer was geklommen. „Je zit er als een naakte wurm op. Als er plotseling een lantarenpaal voor je opdoemt komt de klap hard aan." De officier eiste een boete en ontzegging van de rijbevoegdheid. Punt nam dit over en advi seerde de Texelaar de tijd te benutten om zijn brom mer een grote beurt te geven. in 1921 geboren in het Zuid- jse Noordwijk. „Wat ik als kind dilde worden? Nou, we speel- iak rovertje en dat vond ik erg denk dat ik rover zijn leuker |3n politie, omdat ik van het al het idee had dat het mko- eter was,... Zeerover zijn leek k wel wat. Met zo'n stoelpoot n ene been, een zwart lapje én van mijn ogen en zo'n grote >p Dit idee is misschien nooit verdwenen, maar de prakti- ezwaren ertegen zijn vrij groot se kant van de wereld. In deze ijkt het me niet winstgevend Erover te zijn en ik denk dat ze jhinese wateren de concurren- l dulden. Dan zou ik snel met iker aan m'n poot op de zeebo- ertoeven. Erover had ik in die tijd wel ip Texel kunnen wonen. Jullie as wachten gewoon tot de jie aanspoelt, jullie hoeven de it eens op. Dan had ik aardig i wonen in een hutje in de dui- niimert de voormalige politie- i ..Texelaars voor de balie" medemensen zijn niet op te slaan, daarvoor it u naar de kop van aldus werd cynisch elegd door mr. Punt, tchter vond dat het rij- onder in vloed waar de verdachte zich had ildig gemaakt een em ir feit was, al waren er geen persoonlijke on- kken uit voortge- Geologie •r bleek dus niet haalbaar. Wat inog een tijdje medicus willen i Dat stond tot vlak voor mijn iium-eindexamen hoog. Maar bedacht ik me dat ik liever ge vilde studeren. Dat leek me omdat geologen altijd de hele rondzwerven om in spelonken snen te zoeken. i is in de oorlog gestrand. Aan kant omdat ik niet zo vreselijk ■rkte en aan de andere kant i|n aandacht nogal afgeleid de Duitsers er waren. Ze zijn ok wel, maar ze betalen nu ;te. Toen haalden ze alles weg in nog meer kwa'ijke dingen, mij helemaal niet lekker. Het n het verzet werd gezaaid ofessor Kleveringa. Er kan snoeg de aandacht op worden gd wat die man heeft gedaan ajaar van 1940. Hij was de in de juridische faculteit en itslagen door de moffen. Hij in toespraak die mij raakte in irt, evenals vele anderen van ineratie. Het idee om bij het le gaan had zich bij me vast- Concentratiekamp uiteindelijk opgepakt en in ncentratiekamp terecht geko- \eeft dat uw leven voorgoed >rd bij het verzet was, ging je el- een stapje verder. Die moffen namelijk ook steeds verder, ilijk werd ik gepakt en kwam ichenwald terecht. Kijk, als ze )r gaten in je schieten, gaat il er aan de ene kant in en andere kant uit. En hoewel de netjes worden dichtgenaaid, inwendige schade aanwezig, s bij mij ook het geval, is een belangrijke factor om even. We hebben ons daar in wald soms rotgelachen." iidmg kwam voor u gelukkig Toen maar weer studeren? ging in dienst. Ik wilde bij ne, maar de Amerikanen gooi- of liever een atoombom, in i. In Japan nog wel. Een vroeg, anders was ik inder- arineman geworden. De oor- hierdoor echter af en er geen nieuwe kandidaten toe bij de marine. 'd landmacht. Ik neem het die Amerikanen niet kwalijk, hoor. Zij hadden wel wat anders aan hun hoofd dan rekening te houden met mij. Ik wilde bij de infanterie, het wat rui gere werk, dat was weer die zeerover in mij. Maar omdat ik gymnasium had gedaan vond de selectiecommis sie me zó geleerd dat ik bij de artille rie werd geplaatst. Dat is echt een onderdeel voor geleerden, want je hoeft alleen maar te kijken of je alle schroefjes goed hebt ingesteld en op een knop te drukken, dan gaat het vanzelf goed. Een kennis van me maakte eens een vergelijking tussen juristen en artilleristen: ze zien geen van beiden de ellende die ze aanrich ten...." U bent 22 jaar militair geweest. Hoe kwam u weer in de burgermaat schappij terecht? „Ik werd door het leger bij de tankaf- weerartillerie geplaatst en naar Indië gestuurd. Dat was ook wel wat rui ger werk, maar helaas hadden ze in Indonesië helemaal geen tanks. Mijn hele regiment werd opgeheven en zo kwam ik toch nog bij de infanterie terecht. Enfin, ik werd ziek, moest terug naar Nederland. Toen ik beter was werd ik wéér bij de artillerie ge plaatst. Luchtdoelartillerie deze keer Nu heb ik ook altijd willen vliegen, dus het schieten op vliegtuigen was me bepaald niet sympatiek. Er deed zich echter een gelegenheid voor om als militair op rijkskosten rechten te studeren. Die heb ik met beide handen aangegrepen. Krijgsraad Vier jaar heb ik in Oegstgeest ge woond en gestudeerd in Leiden. Het was een gezellige tijd, want onder tussen kon ik met mijn kindertjes op het strand spelen. Ik kreeg een plaatsje bij de militaire juridische dienst in Arnhem, de krijgsraad dus. Daar heb ik mijn contract van tien jaar uitgediend. Ik was er misschien nog wel gebleven als ik niet was ge vraagd om bij het openbaar ministe rie te komen." Fragment uit een aflevering van .Texelaars voor de balie' Politierechter mr. L.A. Punt was vrijdag weer eens in een vaderlijke bui. Alledrie jeugdige Texelaars voegde hij toe „ervan overtuigd te zijn dat het de laatste keer was dat ze voor hem zou den moeten verschijnen." Eén der verdachten was kennelijk zo opgelucht dat hij spontaan „tot ziens" riep bij het verlaten van de rechtzaal. dat had ik graag willen worden.' Maar u wilde toch rechter worden? „Ja, maar ik ben voorbestemd om al tijd bij de tweede keus te belanden. Trouwens, in de praktijk scheelt het niet zoveel. Als we allemaal als rech ter, officier van justitie en advocaat ons werk goed doen, zitten we vlak bij elkaar. Ik ben 25 jaar officier van justitie ge weest. De boeman? Nee, zo zag men mij niet en zo voelde ik me ook niet. Ik woonde in die tijd erg afgelegen in een huis met een rieten dak. Het is nooit in de fik gestoken. Ik heb vo gels van divers pluimage aange klaagd, bijvoorbeeld Molukkers van diverse richtingen, want die schoten altijd op elkaar. Maar ze respecteer den het als je ze fair behandelde. Ze hebben tenminste nooit wraak probe ren te nemen. Ik ben wel eens door één of andere gek opgebeld en ik kreeg wel eens rare brieven. Die zijn zorgvuldig bewaard. Voor bedreigin gen ben ik niet bang. Ze moeten me vooral dreigen. Als ze het ooit uitvoe ren krijgen ze de hele prinsemarij achter zich aan." Bezwaren Rechter bent u uiteindelijk toch ge worden. maar pas op latere leeftijd. Is politierechter zijn een vak apart? „Ik ben op m'n 63ste gestopt als of ficier, twee jaar voor mijn pensione ring. Rechter mag je echter zijn tot je 70ste. Ik werd gevraagd om naar Noordholland te komen, omdat in vrij korte tijd drie rechters verdwenen, dóór overlijden en vertrek naar ande re banen. Het ministerie in Den Haag had er aanvankelijk problemen mee dat een officier van justitie rechter zou worden. Bij mijn afscheid on langs zei de president van de recht bank echter dat Den Haag, gezien de gunstige ervaring met mij, deze be zwaren inmiddels heeft laten vallen.... Politierechter zijn is geen vak apart. Het is gewoon rechtbank, maar dan met maar één rechter. Dit is in gesteld om eenvoudige strafzaken af te handelen en er is een maximale strafmaat: niet meer dan zes maan den. Overigens heeft dit geen rechter belet om TBR (ter beschikking stel ling van de regering-red.) uit te spre ken, dat veel langer kan duren dan een half jaar. Pingpongen In je eentje recht spreken is moeilijk. Vergelijk het maar met pingpongen. Bij een rechtszitting met meerdere rechters zegt men: we zullen volgen de week wel eens zien hoe we die bal terugslaan. Maar ik moet meteen. Er zit natuurlijk wel een officier bij die leuke dingen kan bedenken en soms ook een advocaat, maar fk moet beslissen." Is het ooit wel eens voorgekomen dat u er niet uit kon komen, dat u niet wist wat u met iemand aan moest? Fragment uil een aflevering van „Texelaars voor de balie „U heeft in 1986 al een harde les gehad. Ezels iijn blijkbaar toch vreselijke slimme beesten, want die stoten niet vaker aan de zelfde steen. U wel", aldus Punt. „Natuurlijk. Maar dan zoek je de bes te oplossing. Ik was altijd gespannen voor een zitting. Dat moet. Als je dat in dit vak niet meer bent, moet je er zo gauw mogelijk mee ophouden. Oh, ik maakte gerust een ontspannen indruk. Ik probeerde er geen theater van te maken, maar de spanning was er wel. Je gaat beslissen over iets dat de samenleving enerzijds en een individu anderzijds verregaand beïn vloedt. De samenleving is best flexibel. Dat moet ook. Je sluit je kinderen niet op in de bezemkast voor iedere keer dat ze dwarsliggen. Dan krijg je exces sen. Je moet als rechter mikken." Zijn er rechtzaken die u boos of ver drietig maken „Als dat zo is laat ik het in ieder ge val nooit merken. Aan boze rechters heb je niks. Ik ben wel eens kwaad hoor, en ook wel eens verdrietig. Zo was bijvoorbeeld onze hond Pasja net overleden. Ik kreeg een vrouw voor de balie wiens hond Pasja heette en die was ook net overleden. Ze had veel kosten aan de dierenarts gehad en was aan het stelen geslagen. Het was één tranendal. Ik had moeite om niet in tranen uit te barsten, maar dat mens zat ook zó te snotteren. Smoezen Ik heb een ontzettende hekel aan smoezen. Bij het kantongerecht in Apeldoorn hadden we de smoes van de maand-club. Nee, ik heb er niet één van onthouden, het waren er zó veel; van zieke honden en stervende schoonmoeders tot wagenzieke kin deren. Eén keer viel mijn mond open Toen zei een vent: ik had onverdiend op mijn kop gekregen en was dat even fijn aan het uitrazen. Dat was de eerste eerlijke man sinds jaren. Dat hebben we uitgebreid gehono reerd. Alleen mondeling, uiteraard." Een politierechter behandelt vooral veel drankzaken, 26-ers in vakter men. Raakte u daardoor niet af gestompt? „Ach nee, de mensen die komen zijn altijd weer origineel. Alcoholisten zijn wel akelig, want die zien vaak hun eigen problemen niet. Laatst nog, had ik een jongen van 23 jaar die met vrienden knalsignalen had gesto len en nog veel meer. Er was een da me bij van het consultatiebureau voor alcohol en drugs. Die vertelde dat zijn geheugen al ernstig was aange tast. Hij vergat alles. Als hij in bewe- Frogment uit con uflovormg van,.Texelaars voor de balie" Punt vond dat de Texelaar geen mes had mogen grij pen. „Natuurlijk mag u zich verdedigen, maar je kunt al les overdrijven. Als een in sect een baby bedreigt pak je toch ook geen hamer om 'm dood te slaan?" ging moest komen, moest je hem een schop in de goede richting geven en hopen dat hij aan de andere kant werd opgevangen, anders was hij al weer kwijt waar hij heen moest. Zo jong en dan al opgebrand. Zoiets kan ik niet zo makkelijk verge ten. Ik neem het iemand kwalijk dat hij zijn vrijheid om te handelen mis bruikt voor zelfvernietiging. Me afrea geren doe ik eigenlijk niet. Ik kan zoiets van me afzetten als we in hui selijke kring gezellig lekker eten of een borreltje drinken. Streekroman U hebt menig Texelaar voor de balie gehadVerschilden die in enig opzicht van andere wetsovertreders? „Niet echt. Ik kon aan de verbalen vaak wel zien dat het Texelaars be trof, na het seizoen althans. Het klinkt misschien niet zo aardig voor de politie op het eiland. Zo was er eens iemand die een dubbeldeksbus had geleend en ermee aan de rij was gegaan. Hij had er geen ervaring mee en geen rijbewijs voor, dus bij de kerk sneuvelde een paaltje. Drie dien ders hebben daar een schitterend proces verbaal van gemaakt, com pleet met foto's. Het leek wel een streekroman. De dader was doorgere den naar de eigenaar van de bus en had gezegd: jongen, ik heb een paalt je bij de kerk omver gereden. Ze wa ren al van plan het ding overeind te zetten, toen de politie op de stoep stond. Tja en dat krijg ik dan op m'n bureau. Zoveel werk verzet voor een paaltje.... Als rechter kun je er niet omheen, het feit is bewezen. Maar ik vormde wel een anti-climax, want wat moet je nou met zoiets? Ik vond het leuk dat de Texelse Cou rant er bijna altijd was voor Texelse zaken, al denk Ik niet dat er een pre ventieve werking van uitging. Waar om doet iemand iets niet? Omdat zijn vrouw of een ander zegt: Jan, daar krijg je gelazer mee. En ik ben het gelazer! Publiciteit is goed. De pers zorgt voor controle op de rechtsgang. Helaas gaat echter de meeste aandacht naar de heel grote misdrijven, zaken waar niemand zich mee kan identificeren. De gewone drankrijder, waar iedereen zich in kan verplaatsen, haalt de tele visie niet." Hebt u zelf wel eens een overtreding begaan? „Massa's. In het verkeer bijvoorbeeld. Je probeert fouten te vermijden, maar iedereen maakt ze. Ik ben wel eens aangehouden omdat één van mijn achterlichten het niet deed. Op zich een overtreding. Als kind heb ik wel koekjes en cho cola gestolen, maar schokkender is het niet geworden. Ik stap nooit met drank op in de auto. Dat is heilig bij ons. Op recepties wist iedereen dat ik met de auto kwam. En als ik daar een glas drink, went niemand om het Fragment uit een aflevering von ..Texelaars voor de balie" Een automoblist werd op Texel aangehouden met een promillage van 0,95 en was niet in het bezit van een rijbewijs. Tegenover de politie had de man ver klaard geen geld te hebben om een rijbewijs te halen. „Hij had kennelijk wel geld voor een vakantie op Texel en drie whiskey's", merkte Punt schamper op. hoeveelste glas het gaat, tenzij ze me achterna sluipen. Maar als ze me met plezier in een borrel zien happen, denken ze: gut, daar gaat ie weer. En dat kan niet. Je hebt een voorbeeld functie." Wat is het gekste dat u zich uit uw carrière kunt herinneren? „Iemand was overvallen in Apel doorn. Het slachtoffer had een goed geheugen en wist bij de politie aan de hand van een „identi-kit" oftewel een smoelenkoffer, een goed gelijken de compositietekening samen te stel len. Die kwam in de krant. De volgende dag roept de moeder van de overvaller: hé Jan, je staat in de krant. Ze had het verhaal dat erbij stond nog niet gelezen, maar ze zag ineens haar zoon op een plaatje. Toen is hij maar naar de politie gegaan. Ik was officier en zei: nou, laat ik je hier nooit meer terug zien. En ik héb hem nooit meer terug gezien." Fragment uit een aflevering van ..Texelaars voor de balie Geen clown U hebt uw werk altijd met humor be naderd. Deed u dat bewust? „Dat ging vanzelf. Ik moest mezelf juist een beetje afremmen. Ik wilde tot iedere prijs voorkomen dat ik de clown aan het uithangen was ten koste van een verdachte. Die indruk heb ik toch nooit gemaakt, dacht ik. Om te voorkomen dat het saai of te gewichtig wordt moet je het wel met humor benaderen. De verdachten moeten niet de indruk krijgen dat de wereld dreigt te vergaan. Fragment uil een aflevering van „Texelaars voor de balie De man gaf er overtuigend blijk van echt spijt te heb ben van zijn misstap en zag in dat het om een zeer groot probleem gaat. „Er gaat geen dag voorbij of er vallen doden als gevolg van rijden met drank op." Dat wist mr. Punt te waarde ren. „U spreekt verstandi ge woorden." Krakeling Het voordeel van mijn werk was dat ik een keuze had. Kijk, als een dokter een gebroken been moet behandelen heeft hij niet zoveel mogelijkheden, hij kan het zetten of afzetten. Hij kan niet zeggen daar maak ik nou eens een mooie krakeling van. Daar heeft niemand wat aan." Punt heeft er een punt achter gezet. Had u nog langer door willen gaan als die mogelijkheid er was geweest „Nee. Dit is de halte waar ik af moest stappen. Ik weet niet of het een eindpunt is, wat er nog komt. Toen ik stopte als officier dacht ik ook dat ik bij een eindpunt was, maar er kwam nog vijf jaar bij. En wat er nog komt, tja, ik hou dat nog even open. Ik was eigenlijk van plan om voor tolk te studeren, maar ik wil eerst de computer die mijn zoon hier heeft gestald onder de knie krijgen. Hij zit bij de marine en gaat naar de west. Vandaar dat dat ding bij mij is aangespoeld. Ik ga met mijn computertje spelen en af en toe naar Schotland reizen. Anglofiel Anglofiel? Ja, dat ben ik inderdaad. Ik denk dat ik er thuis hoor Dat ge voel had ik gelijk de eerste keer dat ik er kwam. Ik heb dat nog steeds. Ik ben vast een Kelt. In Ierland voel ik me ook thuis. Voor de aardigheid zou ik wel eens naar Bretagne willen gaan om te kijken of ik daar dat ge voel ook heb." Wat voor advies zou u willen geven aan mensen die voor de rechtbank moeten verschijnen? „Wees eerlijk, zeg waar het op staat. Je moet je problemen niet vergroten, maar ook niet vergeten. Als je een rechter in den blinde laat gaan is het net een chauffeur in de mist. Hoe helderder je het zicht maakt, hoe be ter ze hun vak kunnen uitoefenen. Je hóeft niks te zeggen, maar de rechter moet hoe dan ook tot een uitspraak komen. En je moet je er dan niet over verwonderen als er een klap met een botte bijl komt. Mensen die niks zeggen zijn erg po pulair bij de rechtbank, want ze ne men weinig tijd in beslag. Maar je hebt er niets aan. Hoe ik mezelf zie? Ach, ik heb mijn werk altijd eerlijk proberen te doen, met eerbied voor het recht. Dat is een kostbaar en kwetsbaar iets waar geen concessies aan mogen worden gedaan." T.d.G. Als je iets hebt misdaan, moet je er eerlijk voor uitkomen. Ik heb een hekel aan mensen die smoezen verzinnen aldus poli tierechter L. Punt uit Schagen. Onlangs ging hij met pensioen. Texelaars die ooit voor de balie hebben gestaan zullen hem herin neren als een rechtvaardig man, die het leven met humor bena derde. TexelaarsNee, die zijn niet anders dan de rest. Er kwam wel altijd iemand mee van de Texelse Courant. Ik besteedde dan altijd wat meer aandacht aan een zaak, want er was kennelijk behoefte aan. Ja, ik vond het aardig dat jullie de moeite namen om hier te komen." Een gesprek met een markante man. Mr. L A Punt: .Je moet het leven met humor benaderen. Anders krijg je maagzweren en al dat soort akelige kwalen.... Foto's Tessa do GraaW

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1991 | | pagina 7