J
Voorheen smeekten ze of je
op konijnen wilde schieten
Is het jeugdwerk
uitgerangeerd?
■Mi
De Koog mist
teveel kansen
KORT TEXELS
KORT TEXELS
Gezinnen gezocht voor
Duitse en Poolse jeugd
Francois de Grave (89) versleet 70 jachtaktes
Wisselend resultaat
tafeltennissers
Toekomst: jongeren opzoeken
Geen verlichting
voor kunstwerk
DINSDAG 4 FEBRUARI 1992
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
Hij verdiende zijn brood als bollenkweker, maar bekleedde in zijn
leven tal van maatschappelijke functies. Zo was hij elf jaar lid
van de gemeenteraad. Toen de KVP hem naar voren schoof als
wethouder keerde de nuchtere Texelaar de politiek echter de rug
toe. ,,Dan zou mijn bedrijf naar de bliksem zijn gegaan." Veel tijd
bracht hij door op zijn jachtvelden langs de kustwant voor ja
gen heeft hij altijd een passie gehad. ,,!k heb wel zeventig aktes
versleten", aldus Francois Leopoldus de Grave uit Den Burg, die
binnenkort 90 wordt.
Zijn voornaam doet vermoeden dat er
Frans bloed door de aderen stroomt.
„Inderdaad, mijn voorouders zochten
in de tijd van de Hugenoten net als
veel landgenoten hun heil in Neder
land. Veel van hen bleven rond de
Belgische grens hangen." Zelf zag de
boerenzoon het levenslicht in het
Zeeuwse Retranchement, een oud
vestingstadje uit de tijd van Napole
on. Toen De Grave een jaar of zeven
3 was, verhuisde het gezin naar Texel.
„Mijn vader kocht boerderij Holland
in Eierland." Hoewel het zwaar werk
was zag de jonge Francois de bollen-
teelt wel zitten. Hij kweekte narcis
sen en keizerskronen, maar vooral de
voor Texel kenmerkende gele krokus
sen. Intussen trouwde hij met Guurt-
je van Heerwaarden een huwelijk
waaruit een zoon (Cees) en een
DlII dochter (Annie) werden geboren. Hij
verdiende een goede boterham in de
i lucratieve bollenteelt.
Noodlot
Aan het eind van de Tweede Wereld-
oorlog sloeg het noodlot echter toe
voor de bollenteler uit Eierland. „Bij
de machinist van het watergemaal
was door de Duitsers een radio ge
vonden, zodat niet meer werd gema
len. Omdat niemand in staat was het
gemaal te bedienen besloot De Grave
op provisorische wijze zelf het water
in zee te pompen. „We gebruikten
daarvoor een trekker. Omdat niet aan
brandstof was te komen gebruikten
we olie die op het strand was gevon
den. Nou, ik weet niet wat voor spul
het was, maar in een mum van tijd
stond het gemaal blauw van de
rook." De Duitsers konden door de
herrie die de machine produceerde de
Engelse bommenwerpers niet meer
horen overvliegen. „Het gemaal werd
daarom stilgelegd. Het was echter
een natte winter, waardoor de sloten
steeds voller raakten. „Ik had de
pech dat mijn bollen op een laag ge
legen terrein stonden." Die winter
ging al het plantgoed van De Grave
verloren door wateroverlast. „Een
flinke strop, vooral omdat ik de oogst
inmiddels al voor een mooie prijs had
Verkocht."
Opgepakt
Over de bezetters heeft De Grave, die
jarenlang als controleur werkzaam
was bij de Bloembollen Keurings
dienst, geen goed woord over. Hij
heeft er het keuringswerk zelfs door
beeïndigd. „Omdat ik ze tijdens mijn
werk voor de voeten liep, ben ik een
paar keer opgepakt. Dan kreeg ik de
wind van de commandant van voren.
Nou, na een paar keer hoefde het
voor mij niet meer." Na de capitulatie
kon hij wraak nemen op de overheer
sers. „Ik kreeg de opdracht om de
Duitse commandant naar De Cocks-
dorp te brengen. Nou toen ik heb ik
hem wel even de waarheid gezegd."
Na de oorlog kon De Grave in de Ei
erland geen geschikte grond vinden.
Samen met collega Cor Veeger kon
hij land van Staatsbosbeheer huren
aan Grensweg in de Dennen, de
toenmalige scheidingslijn tussen
staatsgrond en particulier terrein. „Te
gen de verwachting in is dat toch
goed uitgepakt", aldus De Grave, die
het erg naar zijn zin had in het huisje
dat verscholen ligt in de Dennen.
Betrokkenheid
Zijn kennis van de bollenteelt kwam
goed van pas bij de ruilverkaveling in
de zestiger jaren op het grootste
deelvan Texel. Als lid van de ruilver
kavelingscommissie was hij nauw be
trokken bij de modernisering van de
Texelse landbouw. De Grave werd ten
onrechte ooit verweten dat hij mis
bruik van die positie had gemaakt.
„Na de watersnoodramp in 1953
werd langs de dijk een onderhouds-
weg van beton aangelegd. „Er was
materiaal voldoende voor nóg een ki
lometer. De ongelijke Grensweg,
waar ook nog een hinderlijke bocht
inzat, moest nodig worden recht ge
trokken." Zodoende kreeg juist com
missielid De Grave een verharde
betonweg langs zijn bedrijf.
Tijdens de ruilverkaveling werden 48
boerderijen gebouwd. De felste te
genstander van de modernisering
was de eerste die dankbaar een nieu
we boerderij accepteerde. Niettemin
konden veel agrariërs door schaalver
groting zelf de zaak niet meer finan
cieren. Als bestuurslid van de
Boerenleenbank, wat hij zo'n zeven
tien jaar was, kwam hij vaak met de
ze problematiek in aanraking.
Gemeenteraad
Aan de vergadertafel in het gemeen
tehuis kwam zijn politieke interesse
tot uiting. Elf jaar zat hij namens de
KVP in het gemeentebestuur. „Daar
door kom je met veel mensen in con
tact en raak je betrokken bij veel
zaken. Wat de één niet weet, weet
de ander wel. Maar ook toen was er
altijd herrie." Toen De Grave werd ge
polst voor het wethouderschap, be
dankte hij. „Het zou teveel tijd van
mij in beslag nemen en ten koste
gaan van mijn bedrijf. Ik ben toen
gestopt met de politiek."
In jagerskringen staat De Grave hoog
aangeschreven. Zijn jachtloopbaan
Het sculptuur waarop De Grave in karakteristie
ke japhthouding met zijn hond staat afgebeeld.
begon op jonge leeftijd. „Mijn vader
verbouwde op zijn boerderij gerst,
dat door kraaien meer dan eens werd
opgevreten. „Overdag fourageerden
de vogels op de Schorren en 's
nachts trokken ze naar de destijds
uitgestrekte duindoornvelden bij De
Cocksdorp. Onderweg streken ze
neer op de akkers in Eierland en ver
oorzaakten veel schade."
De toenmalige burgemeester zag de
ernst van de situatie in, zodat Fran
cois de Grave al op zijn veertiende de
eerste jachtakte op zak had. „Op
voorwaarde dat ik uitsluitend kraaien
zou schieten." Totaal zouden nog 69
aktes - elk jaar een nieuw exemplaar
- volgen. Alleen in de oorlogsjaren
mocht er van de bezetters, die de
wapens in beslag hadden genomen,
niet worden gejaagd. De gevolgen
van dat jachtverbod bleven niet uit.
Door een ongeremde vermenigvuldi
ging van konijnen krioelde het in de
jaren na de Tweede Wereldoorlog van
het wild in de duinen. „Je kon ze
haast met de knuppel doodslaan",
herinnert de grijze jager zich nog.
Omdat de konijnen schade toebrach
ten aan het duingebied moedigde
SBB de jacht aan. De Grave: „Ze
smeekten je bijna om op jacht te
gaan." Jachtclub De Burg, waarvan
hij lid was, schoot na de oorlog in
één seizoen 120.000 exemplaren,
een ongekend record.
Fretten
Hij maakte bij de jacht vaak gebruik
van fretten. „Deze dieren moet je
dresseren, anders komen ze niet bij
je terug. De meeste jagers hebben
hun fretten echter niet goed afge
richt. Daarom ontsnapt er nog wel
eens eentje." Frettenjacht werkt als
volgt: de kleine roofdiertjes worden
bij de ingang van een konijnenhol los
gelaten, zoeken het konijn op en drij
ven het naar buiten. De jager
posteert zich bij de uitgang van het
hol en probeert met een welgemikt
schot de vluchtende konijnen te vel
len. Ik had een repeterend geweer,
waarmee je vijf maal achtereen kon
schieten. Op een keer vuurde ik vier
keer raak. Maar er kwamen nog twee
stuks naar buiten, waarvan er één te
gen mijn been botste. Ik schrok me
wild en schoot mis."
Een seizoenmedewerker met kunst
zinnig talent heeft De Grave eens
vergezeld tijdens de frettenjacht. De
jongen maakte van het tafereel een
aandoenlijk standbeeldje en verraste
er zijn oude werkgever mee. Het
pronkstuk siert nog steeds het dres
soir van De Grave. Medelijden met
konijnen, fazanten of eenden die in al
die jaren door zijn toedoen het loodje
hebben gelegd, heeft hij nooit gehad.
„Het is schadelijk wild, dat veel na
righeid op de landerijen kan veroorza
ken." Bij een lage wildstand, waarvan
Franpois de Grave heeft zijn jachtgeweer aan de wilgen gehangen.
nu sprake is, hoeft niet zo intensief
te worden gejaagd vindt hij.
Onherbergzaam
Het jachtgebied, waarin De Grave ac
tief was strekte zich uit over pakweg
zeventig hectare. In dat gebied wer
den tijdens drijfjachten dikwijls grote
afstanden over onherbergzaam terrein
afgelegd. Vaak trekken jagers er op
uit tijdens stormachtig weer, zodat
het luidruchtige geknal verloren gaat
in de wind en de konijnen niet al
gauw op de vlucht slaan. „Reken
maar dat je na zo'n zware dag lekker
sliep", aldus De Grave. Tot twee jaar
geleden stond de fanatieke schutter
zijn mannetje tijdens de jachtpartijen.
Zijn terrein behoorde eens toe aan
baron Van Tuijl tot Serooskerke, die
er graag houtsnippen wilde schieten.
„Het zijn echter trekvogels die de
éne dag neerstrijken en de volgende
dag hun tocht vervolgen. Die paar
keer dat Van Tuijl naar Texel kwam,
bleek zijn favoriete wildsoort nét te
zijn gevlogen." Van Tuijl hield het na
enkele vruchteloze pogingen voor ge
zien en gunde het jachtrecht aan de
Texelaars.
Rusthuis
Francois de Grave, inmiddels weduw
naar, woont sinds een paar jaar in
verzorgingstehuis St. Jan en heeft
het er goed naar zijn zin. Zijn wapen
collecties heeft hij de deur uitgedaan.
Kennelijk is dat de vogels niet ont
gaan. „Zo'n twintig mussen strijken
elke dag neer op mijn balkonnetje. Ze
zijn gek op de stukjes brood die ik ze
voer." Vanuit zijn kamertje heeft hij
uitzicht op de westkant van Den
Burg. „Waar nu die huizen staan, liep
ik vroeger de tulpen te keuren."
Voor het eerst in lange tijd kon De
Koog weer beschikken over John
Eelman en Cees van Beek, die terug
keerden na slepende blessures. Te
vens hadden Tony de Jonge en
Dennis Saai zich tijdens de oefen
campagne in de winterstop voldoen
de bewezen om aan de selectie van
trainer Lieuwma te worden toege
voegd. Hierdoor stond in De Koog
een heel ander team op de grasmat,
dat het in de tweede helft van de
competitie mocht opnemen tegen
het twee plaatsen lager geklasseer
de DWOW.
Ondanks dat De Koog te voorzichtig
begon, kreeg het al vanaf het begin
van de wedstrijd het veldoverwicht,
De tafeltennissers van Tetak hebben
een druk weekend achter de rus. Er
werden twee competitiewedstrijden
gespeeld, beiden in Heerhugowaard.
Tegen het sterke Puinhoop United
verloor Tetak met 8-2. De uitslag
doet vermoeden dat het een gemak
kelijke overwinning was, maar vijf
van de tien partijen vergden drie ga
mes, met telkens kleine verschillen.
Lieuwe van der Veen zorgde voor de
twee punten. Hij won één enkelspel
en samen met Caecilia Strous het
dubbelspel. Laatstgenoemde zag,
evenmin als Cees van Houten, geen
kans een partij in winst om te
zetten.
's Middags stond de wedstrijd tegen
DOV op het programma. Tetak had
i vlot een voorsprong van 3-1, maar
toen begon de vermoeidheid mee te
spelen. Bij de stand van 5-4 voor
Teteak moest de laatste partij de
beslising brengen. Van Houten
speelde hierin heel sterk en wist,
ondanks het verlies van de eerste
9ame, de partij winnend af te slui
ten: 6-4 voor Tetak. Van der Veen
was voor iedereen te sterk en won
alle partijen. Caecilia Strous kwam
ook eenmaal tot winst.
De volgende thuiswedstrijd is zater
dag 15 februari, aanvang 14.30 uur.
maar wist dit niet in doelrijpe kansen
om te zetten. DWOW toonde in die
beginfase wel de volledige inzet,
waardoor De Koog na vijftien minu
ten tegen een achterstand van 0-1
aankeek. Op het middenveld profi
teerde een speler van DWOW van de
te afwachtende houding van enkele
spelers van De Koog en speelde de
linksbuiten aan. Deze liet op zijn
beurt de invallende keeper Theo Bon
ne kansloos.
Na deze tegenvaller stroopten ook de
Koogers de mouwen op en trokken
ten strijde. Via een snelle combinatie
verscheen Peter Brons in een moeili-
ke hoek alleen voor de keeper, maar
zag zijn lob tegen de paal belanden.
Ook een kopbal van aanvoerder Barry
Betsema teisterde het houtwerk. Te
gen het einde van de eerste helft
leek de verdiende gelijkmaker einde
lijk te komen. De doorgebroken Barry
Betsema werd in het strafschopge
bied op een te ruwe wijze tot stop
pen gebracht en mocht het
vervolgens vanaf de elf meter-stip
proberen. Helaas voor De Koog koos
de keeper van DWOW de goede hoek
en gingen de beide ploegen met een
achterstand van 0-1 voor De Koog de
rust in.
Het begin van de tweede helft toon
de hetzelfde beeld als het laatste half
uur van de eerste helft. Diverse goe
de kansen voor De Koog, van onder
andere Cees van Beek, Jason Mar
tens en Wally van Beek, maar geen
van allen waren ze in staat de kan
sen ook te verzilveren. De bezoekers
bleken resoluter te zijn in het verzil
veren van kansen. Na een half uur in
de tweede helft profiteerden ze van
het slechte verdedigen van de defen
sie van De Koog en zorgden voor een
stand van 0-2. In het resterende
kwartier schakelde De Koog over op
„Engels voetbal", maar dit leverde
geen reële scoringskansen meer op.
Waarschijnlijk beheersen de Engelsen
dit speltype toch beter.
Snorfiets. Bij een woning aan de
Dageraad in 't Horntje is vorige week
een niet afgesloten snorfiets gesto
len. Deze werd later bij de veerhaven
terug gevonden.
Drankrijders. Op diverse plaatsen
op het eiland hield de politie zaterdag
alcoholcontroles. Zes automobilisten
moesten blazen, maar geen van hen
had teveel aan Bacchus geofferd.
„Jongeren zijn tegenwoordig
zelfstandiger, ze ondernemen veel.
Voeg daarbij de vergrijzing van de
bevolking en de commerciële moge
lijkheden die jongeren worden gebo
den om zich te vermaken en het is
duidelijk dat het jeugdwerk enigszins
is uitgerangeerd." Aldus de mening
van Texels jeugdwerker Andries Hu
berts. Maar hij heeft wel een toe
komstvisie. „We moeten de boer op,
de jongeren opzoeken."
Huberts is al ruim tien jaar jeugdwer
ker op Texel. „Ik keek laatst in de hit
top tien en ik kende niet één plaat.
Dan ben je dus een ouwe lui aan het
worden." Hoewel hij nog steeds ple
zier heeft in zijn werk, vindt hij het
tijd naar iets anders om te kijken. Hij
wil echter wel iets achterlaten dat hij
kan overdragen aan een eventuele
opvolger.
Opbouwwerk
In november vorig jaar werd in Dron-
ten een congres gehouden over
jeugdwerk op het platteland. Huberts
heeft daar ideeën opgedaan die hij
op Texel wil toepassen. „Van een
jeugdwerker wordt veel verwacht:
dat hij organisator en animator is,
schoonmaker, reparateur, diplomaat,
Als het aan b en w ligt, komt er
geen verlichting voor het kunstwerk
op de Groeneplaats. Wel zal het pla
veisel eromheen worden aangepast.
Het college wil niet dat het houten
blok uit de hal van het raadhuis
wordt verwijderd. Het keramiek dat
het gemeentelijk personeel heeft ge
geven ter gelegenheid van de herope
ning, moet ook in de hal blijven,
maar mag wel op verschillende plaat
sen worden tentoongesteld. Het zou
bijvoorbeeld in de nieuwe vitrinekast
kunnen, die zal worden aangeschaft.
Daarin kunnen wisselende ten
toonstellingen worden gehouden.
Texel kent volgens de jeugdwerker
geen echte randgroepjongeren. „Er
zijn een paar jongeren met proble
men, maar het is niet de moeite daar
een heel netwerk van contactperso
nen voor op te zetten. Ja, in de zo
mer komen er duizenden jongeren
naar het eiland, maar die hebben
geen zin in agogisch gezeur tijdens
hun vakantie."
Niet zonder
Jezelf overbodig maken is eigenlijk
een hoofddoel van het jeugd- en jon
gerenwerk, vindt Huberts. „Maar er
blijft heus wel een taak over. Texel
kan echt niet zonder jeugdwerker. Hij
moet alleen niet in d'Ouwe Ulo blij
ven zitten, want dan leg je geen con
tacten."
Het bestuur van de Stichting Jeugd-
en Jongerenwerk is vorige week op
de hoogte gebracht van Huberts toe
komstvisie. „Er is besloten dat we
ons een half jaartje op de materie be
zinnen. In augustus start een specia
le cursus voor opbouwwerkers. Als
wordt besloten dat we op deze koers
gaan varen, ga ik daarheen. Maar ik
ben me nu al aan het oriënteren."
Aquarium. Het glas van het aquari
um in het raadhuis staat enigszins
bol. Directeur gemeentewerken Piet
Plug heeft de opdracht gekregen er
met spoed naar te kijken, voordat
zich een watersnoodramp voordoet.
Ijsvrij. De gemeente blijkt in een
ver verleden ooit eens lid te zijn ge
worden van een vereniging die bij ijs
gang het Noordholland kanaal open
wil houden. Waarschijnlijk is dat ge
beurd omdat in die tijd nog veel goe
deren per schip naar het eiland
werden vervoerd. Tijden zijn veran
derd en daarom heeft het college van
b en w besloten het lidmaatschap op
te zeggen.
Diefstal. Een meisje uit De Waal
deed aangifte van diefstal van haar
fiets, die ze maandagochtend in de
fietsenstalling bij scholengemeen
schap De Hogeberg had gezet. De
fiets stond niet op slot.
Andries Huberts...een nieuwe toekomstvisie
op jeugd- en jongerenwerk.
IFoto Archief Texelse Courant)
psycholoog, congiërge.... noem maar
op. Maar zo werkt het natuurlijk
niet." Huberts wil af van het systeem
waarbij de jeugdwerker op zijn honk
blijft afwachten wie er binnenkomt.
„Ik wil de deur uit, jongeren opzoe
ken op plaatsen waar ze rondhangen.
Dan kun je proberen te ontdekken of
ze misschien samen iets willen doen
en zo ja dat begeleiden. Je loopt het
risico dat ze zeggen: „sodemieter
op", maar je kunt ook positieve reac
ties krijgen."
Tieneravonden
Deze toekomstvisie zal geen invloed
hebben op de huidige activiteiten als
de buitenschoolse opvang en de tie
neravonden. „Dat deel van het jeugd
werk hobbelt wel door, daarvoor is
ook nog wel anima Maar het wis
selt. Laatst hadden we 25 man bin
nen voor een disco, terwijl er
misschien wel 500 jongeren in Den
Burg zijn. Waar die dan blijven? Som
migen mogen of durven niet, dat is
een nasleep van de slechte naam die
het oude 't Asiel had", vertelt
Huberts.
Wie wil komende zomer een maand
lang kinderen uit Berlijn te gast heb
ben? Het betreft jongens en meisjes
van 7 tot 12 jaar die geen normaal
gezinsleven kennen. Onder hen be
vindt zich voor het eerst ook jeugd
die aan de Oostduitse kant van de
Muur woonde en tevens een aantal
Poolse vluchtelingetjes.
Het verzoek is afkomstig van de or
ganisatie „Pax Christi", die zich al
sinds de bouw van de Muur speciale
aandacht heeft voor de Berlijnse
jeugd. Tegenwoordig zoekt Pax
Christi ook vakantieadressen voor
kinderen uit andere Oosteuropese
landen. In Nederland komen jaarlijks
zo'n 1200 kinderen uitwaaien, waar
van ongeveer 120 in de regio Alk
maar, waar ook Texel toe behoort.
Uit ervaring weet de organisatie dat
de kinderen het eiland de mooiste
bestemming vinden. „Texel is een
wonder-eiland voor kinderen die er
even uit moeten", zegt coördinatrice
Tineke Tuk uit Alkmaar opgetogen.
„Ze kunnen er heerlijk spelen in een
vrije omgeving. Een onbezorgde tijd
in een gewoon gezin geeft de kinde
ren weer nieuwe energie." Bijna alle
kinderen zijn afkomstig uit probleem
gezinnen, met zieke, gescheiden of
verslaafde ouders. Meestal hebben ze
nauwelijks speelgelegenheid.
De Oostduitse kinderen die nu voor
het eerst op vakantie gaan, zijn in
het westen tussen wal en schip be
land. De Poolse kinderen, die overi
gens goed Duits spreken, zijn voor de
val van de Muur met hun ouders
naar het westen gevlucht. Ze zijn on
dergebracht in een voormalig kinder
tehuis; de gezinnen leven daar in
ziekenhuis-achtige zalen. „Ik weet ze
ker dat zij de vakantie heel hard no
dig hebben", aldus Tineke Tuk.
Om zoveel mogelijk kinderen op Texel
onder te brengen, is een uitbreiding
van het aantal gastgezinnen nodig.
Belangstellenden worden verzocht zo
spoedig mogelijk contact op te ne
men met Pax Christi Kinderhulp Alk
maar. Contactpersonen zijn Theo en
Liesbeth Koops, tel. 02260-17658,
en Jaap en Tineke Tuk, tel.
072-624733. De kinderen komen in
de periode 29 juni tot 1 augustus.
