Cjroen l^warL- Jexeh in het harL,
|OZ speelt hoofdrol bij
xpeditie Indische Oceaan
Gedeputeerde paait college
met tuunwallenregeling
Officier eist f2000,-
tegen roekeloze visser
Cta
Dreigende impasse over relatienota
Enorm veel publiek
bij kranslegging
Geen voorrang: schade
Commissie: geen geld
over voor bekabeling
TUssen dijk en duinenrij
4 mei
Hardleers
NAUTA
VAKFOTOGRAFIE
IS NU OPEN
•pos
NaitA
OPGERICHT
15 SEPTEMBER 1887 - NR 10679
DINSDAG 5 MEI 1992
bot advertenties, abonnementen, etc.
jeveld en de Rooy B.v., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
jjoon 02220-12741, na 18.00 uur 14881. Telefax 02220-14111.
dactie Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
1220-12741.
daclie buiten werktijd
Hopman, Pater Witteplein 27, Den Burg, telefoon 02220-15472.
Postgiro 652
Bankrelaties Amro Bank nr. 46.99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742; N.M.B. nr. 67.34.60.398
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs 746,20 per half jaar; Los 71,30
mbassadeur S.O. Mageto van Kenia gooide gisterochtend in 't
urntje de tros los van het onderzoekingsschip Tyro. Hij gaf
armee het offjciële startsein voor de wetenschappelijke expe-
naar het Noordwestelijke deel van de Indische Oceaan, op
uw gezet door de Stichting Onderzoek der Zee in Den Haag.
it NIOZ speelt daarbij een belangrijke rol: van de 150 weten-
happers en technici die bij het f10,6 miljoen kostende project
betrokken, is de helft van het Texelse instituut afkomstig.
Tyro zal pas in april naar Texel te-
gkeren. De komende elf maanden
een wetenschappelijk programma
orden uitgewerkt, dat wat betreft
ovang en betekenis vergelijkbaar is
«t de Snellius II expeditie die in
84-1985 naar de Indonesische
ateren werd gemaakt. Het onder-
ekprogramma wordt uitgevoerd
twaalf Nederlandse instituten
astaat, net als bij Snellius II, uit
j|hoofdprojecten. Het onderzoek
eeft een internationaal karakter. Er
KKdt aan bijgedragen door 15 insti-
itenuit acht andere landen. In het
iderzoekgebied zelf zijn vooral Ke-
a en Pakistan bij het onderzoek be-
okken. Er wordt geopereerd vanuit
lier havens: Djibouti, Mombasa, Vic-
(Seychellen) en Karachi.
Vracht
De Tyro vertrok gisteren met een on
grote hoeveelheid weten-
chappelijke vracht: maar liefst 300
tor een laboratoriumcontainers, allé
mogelijke apparaten (voor een be-
tovkdeel door NlOZ-technici ont-
en andere benodigdheden.
De onderzoekers zelf waren nog niet
böoord. De komende maanden
ifenze per vliegtuig naar het ge-
overtrekken en na enige maanden
roer worden afgelost. In de tussen
komen ze terug naar Holland of
Mfi op vakantie naar Kenia of de
lychellen.
ilbelang van de expeditie en de in-
De dodenherdenking bij het mo
ment De Goede Herder, die
gisteravond onder ideale weers
omstandigheden plaatsvond, trok
i overweldigende belangstel-
J. Honderden Texelaars van al
io leeftijden liepen mee in de
sloet over de algemene begraaf-
en woonden de kransleg
ging bij het monument bij. Onder
nodigden bevonden zich
afgevaardigden van de Rus-
sische ambassade. Tweede secre
tins B. Jilko en luitenant-kolonel
de chef-assistent van de
militaire attaché, hadden de eer
als eerste Russische verte
genwoordigers met de Teso-boot
near Texel te reizen. De minister
had hen hiervoor ontheffing ver-
nadat de leden van de
voormalige Sovjet-ambassade ja-
'anlang per politieboot vanuit
Oever naar Oudeschild
moesten reizen. In een gewone
Personenauto, bestuurd door Jil-
to en slechts herkenbaar aan het
nummerbord met de letters CD
ICorps Diplomatique), maakte
het tweetal met de boot van
'5.35 uur vanuit Den Helder een
onopvallende overtocht. Na ont
vangst op het gemeentehuis na-
men de diplomaten deel aan de
Plechtigheid op de Georgische
waafplaats op de Hogeberg.
Avonds legden ze een krans
p het monument aan de Ko
estraat. De geallieerde verte
genwoordiger, iemand van de
ambassade, liet ver-
steic gaan, maar had verzocht
lich door een Texelaar te laten
jïrvangen. Willem Bakker uit
en Hoorn was bereid om in
'ens Plaats een krans en bloe-
men te leggen. Ereblijken werden
verder gebracht door het burge-
^stersechtpaar Schipper, men-
u'f het verzet, leden van
touting Texel en leerlingen van
j. Z7 cj icci ill /yt7/ vai i
"e basisscholen uit Den Burg.
^nig en welluidend was de
'eng van het Texels Chr. Man
door, dat met een mooi ge-
^9en Wilhelmus de gevoelige
wist te raken.
ternationale samenwerking die daarbij
wordt betracht, werd gisterochtend
onderstreept door enkele sprekers tij
dens een bijeenkomst in een tent die
op de kade was neergezet. Dr J. van
der Land, voorzitter van de Stichting
Onderzoek der Zee en tevens voorzit
ter van de Nederlandse Indische
Oceaan Commissie, vertelde dat aan
de expeditie vijf jaar voorbereiding is
vooraf gegaan. In laatste instantie
was er een half jaar vertraging als
gevolg van de Golfcrisis.
Integratie
Dr J. Borgman, voorzitter van de Ne
derlandse organisatie voor Weten
schappelijk Onderzoek (NWO), wees
op de wenselijkheid dat het zeeon-
derzoek in Nederland nog beter sa
menwerkt. „De diversiteit heeft
barokke vormen aangenomen". Het
in één organisatie onderbrengen van
het onderzoek is niet nodig wegens
bezuinigingen (de prioriteit wordt zo
hoog geacht dat er voldoende geld
voor beschikbaar wordt gesteld)
maar is gunstig voor de kwaliteit.
„We zullen er iets heel moois van
maken". Volgens toehoorders
zinspeelde Borgman daarmee op de
mogelijke integratie van de Stichting
Onderzoek der Zee en het NIOZ.
De Keniaanse ambassadeur getuigde
van het belang van het zeeonder-
zoek, de samenwerking met andere
landen en onderstreepte de positieve
opstelling van zijn regering jegens dit
„Partnership in science". Hij kreeg
daarop enkele werkhandschoenen
aan en gooide een der trossen los,
geassisteerd door Dr Borgman. Onder
geloei van de stoomfluit maakte het
vaartuig zich los van de kade, geas
sisteerd door twee sleepboten. Even
later zette het op eigen kracht koers
richting Noordzee. Op 10 mei is de
Tyro in Gibraltar, waar de eerste we
tenschappers, technici en analisten
aan boord zullen stappen. Op 19 mei
wordt Port Said bereikt en op 12 juni
Mombasa.
Het belang van de expeditie schuilt
vooral in het feit dat grootschalige
oceanische processen worden bestu
deerd die medebepalend zijn voor het
leven op aarde. De productie van or
ganisch materiaal en het transport
van warmte en stoffen, worden voor
al de afgelopen jaren steeds intenser
bestudeerd omdat duidelijk is gewor
den dat de mens hier invloed op
heeft, onder andere door het vergro
ten van de hoeveelheid C02 in de at
mosfeer. Klimaatverandering,
problemen met de voedselvoorziening
en zeespiegelrijzing kunnen daarvan
het gevolg zijn.
Moessons
Om het inzicht te vergroten wordt de
bijzondere aandacht gericht op zee
gebieden die in deze van cruciaal be
lang zijn, zoals het noordwestelijke
deel van de Indische oceaan. Het in
teressante van dit gebied zit onder
andere in de aanwezigheid van sterke
moesson-winden die elk half jaar van
richting veranderen. Tijdens de ZW-
moesson ontstaat langs de Afrikaan
se en Arabische kust de krachtigste
zeestroom ter wereld, die aflandig is
en daardoor „opwelling" van koud,
diep water veroorzaakt. Dit water be
vat voedingsstoffen, waardoor een
explosie van algen en daarvan afhan
kelijk ander leven ontstaat. Een deel
van de algen bezinkt, waarbij in die
pere lagen zuurstofarmoede ontstaat.
Deze verschijnselen zijn van belang
voor de mondiale koolstofcyclus. De
wetenschappers trachten na te gaan
of het gevreesde broeikaseffect in de
atmosfeer hierdoor wordt afgeremd.
Tevens moet worden bepaald in hoe
verre dit effect weer wordt gecom
penseerd door lachgas en methaan,
gassen die ook „broei" in de atmos
feer veroorzaken en door dezelfde
oceaan worden geproduceerd.
Met name project B „Moessons en
pelagische systemen" dat onder lei
ding staat van Martien Baars uit De
Koog, houdt zich bezig met dit
aspect van de oceanografie en wel
de biologische kant ervan. Dit deel
van het onderzoek kan worden be
schouwd als voorloper van het inter
nationale onderzoek waaraan de
Indische Oceaan zal worden onder
worpen in 1994 en 1995 in het ka
der van de Joint Global Ocean Flux
Study. Bij project B zijn meer dan 30
wetenschappers betrokken, o.a. uit
Brussel, Kiel, Long Island en Char
leston in de USA.
Bodemmonsters
Project C bestudeert vooral de geolo
gische gevolgen van de moesson,
waarbij wordt gekeken naar wat zich
in de afgelopen kwart miljoen jaar op
Lees verder pagina 5
De „Tyro" wordt van de kade getrokken.
De officier van justitie van de Alk-
maarse rechtbank heeft tegen een
Texelse Noordzeevisser een boete
van ƒ2000,- geëist, omdat deze in
augustus 1990 met zijn vaartuig een
aantal sportvissers in gevaar zou
hebben gebracht. Volgens de visser,
die gisteren terecht stond, was ech
ter geen opzet in het spel. Uitspraak
is over twee weken.
De schipper, die vanaf IJmuiden met
zijn vaartuig langs de kust naar Texel
voer zou volgens de officier ter hoog
te van Huisduinen op volle snelheid
op een viertal sportvisboten zijn inge
varen, die op dat moment voor anker
lagen. „Slechts door de ankertouwen
Omdat een 25-jarige automobilist uit
Leiden zaterdagmiddag op het
kruispunt Bakkenweg-Westerweg
geen voorrang gaf, botste hij tegen
de auto van een 21-jarige Duitser.
Beide auto's werden vrij zwaar be
schadigd.
De Leidenaar kwam van de Bakken-
weg; de andere automobilist kwam
voor hem van links. Beide automobi
listen trachtten de botsing te vermij
den door sterk uit te wijken, wat dus
niet lukte.
Het provinciebestuur betreurt het af
wijzende standpunt van Texel over
de tweede fase van de relatienota,
ook nadat GS hierin veranderingen
heeft aanbracht. Om het college van
b en w toch achter het plan te krij
gen wil gedeputeerde F. Tielrooij het
voortbestaan van de tuunwallenrege
ling aan de medewerking koppelen.
Tot dusver verstrekte het rijk aan
boeren een vergoeding voor het in
standhouden van de tuunwallen.
Overeengekomen werd dat de Bijdra
geregeling Oude-land (subsidie voor
traditioneel gemetselde muren van
schuren in landschapsgevoelige ge
bieden) voor rekening van de ge
meente zou komen, terwijl de
provincie de tuunwallenregeling zo
overnemen van het rijk. Texel ging
akkoord, maar de provincie voelt wei
nig voor deze uitruil, omdat het rijk
daar onvoldoende financiële middelen
tegenoverstelt.
Chantage?
Gedeputeerde Tielrooij stelt nu dat de
provincie in ruil voor gemeentelijke in
stemming met de tweede fase rela
tienota, toch een vergoeding zal
toezeggen. Barendregt: „Als we blij
ven weigeren, dreigt het tuunwallen-
beheer in de verdrukking te komen.
Maar ondanks dat de oude contrac
ten met de boeren aflopen, vinden
we deze voorwaarde van de provincie
geen reden om in te stemmen
met de plannen van GS."
Golfbaan
Een experimenteel perceelsrandenbe-
heer, waarvoor op Texel ca. tweehon
derd hectare terrein beschikbaar is,
wil de provincie liefst zo snel moge
lijk laten ingaan. In 1996, als de
tweede fase van kracht wordt,
beslist GS of het als alternatief kan
dienen voor bijvoorbeeld reservaatge-
bied. B en w willen echter nu duide
lijkheid. Barendregt: „Nu beslissen,
niet achteraf."
Nog meer zout wrijven GS in de
wonden van het college door aan te
dringen op de aanleg van een golf
baan in gebied de Hanenplas bij De
Cocksdorp, waarvoor Exploitatie
Maatschappij De Krim plannen
koestert. Een deel hiervan is natuur
gebied, de rest is landbouwgrond. B
en w vinden elke overbodige gron-
donttrekking aan de landbouw echter
onverantwoord.
Net als de standsorganisaties wijzen
b en w de aanleg van natuurontwik
kelingsgebieden van de hand. „De
verplaatsing van dertig hectare, van
Den Hoorn (De Naai) naar polder De
Eendracht bij natuurgebied De Schor
ren, is geen goed compromis", aldus
Barendregt. Ook de aanwijzing van
reservaatgebieden vindt geen genade
in de ogen van de wethouder. „Al
leen over beheer-sovereenkomsten op
vrijwillige basis willen we praten."
Barendregt betreurt dat de standpun
ten van gemeente en provincie lijn
recht tegenover elkaar staan. Ook
gedeputeerde Van Tielrooij, met wie
Barendregt onlangs een telefonisch
onderhoud had, reageerde teleur
gesteld. Barendregt: „Voorlopig wach
ten we op de standpunten van de
statenfracties." Op 15 mei adviseert
de commissie Natuur, Landschap en
Openluchtrecreatie over de tweede
fase relatienota. B en w overwegen
om, als de beslissing van GS negatief
voor Texel uitvalt, het meningsver
schil voor te leggen aan staatssecre
taris Gabor.
door te snijden, konden de sportvis
sers zich het vege lijf redden", aldus
de strafpleiter gistermorgen. „Anders
zou de zware kotter over hun vaartui
gen zijn gevaren." Volgens de sport
vissers zou de schipper met een
„lachend gezicht" zijn reis hebben
vervolgd.
Verbaasd
Desgevraagd verklaarde de Noordzee
visser dat van zijn kant geen kwaad
in het spel was. „Onderweg ben ik
inderdaad tussen een aantal bootjes
door gevaren. Pas achteraf hoorde ik
dat ze flink zijn geschrokken, waar
schijnlijk omdat ze een grote kotter
met flinke boeggolven op zich af za
gen komen."
Volgens de gedaagde, die materiële
schade inmiddels aan de sportvissers
heeft vergoed, hebben de hengelaars
tot twee keer toe overwogen de aan
klacht tegen hem in te trekken, maar
heeft de rijkspolitie te water hen
overgehaald toch door te zetten.
Er bestaat veel onduidelijkheid over
de rol die de firma Multikabel uit
Alkmaar kan spelen voor het aanleg
gen van kabeltelevi sie op het eiland.
De gemeente wil dit bedrijf een of
ferte laten uitbrengen, maar wil zelf
geen financiële bijdrage leveren.
De gemeente is er voor dat heel
Texel wordt „bekabeld". Maar dan
zonder financiële bijdrage uit de ge
meentekas. Kabeltex B.V. deed een
onderzoek naar de mogelijkheden
voor De Waal. Berekeningen wezen
uit dat belangstellenden een flinke,
eenmalige eigen bijdrage zouden
moeten betalen (f2350,-).
Ondertussen kwam Multikabel in
beeld. Het bedrijf verklaarde voor de
bekabeling te kunnen zorgen, zonder
dat eenmalige kosten voor afnemers
in rekening zouden worden gebracht.
„Toen was natuurlijk niemand meer
te porren voor ons voorstel", aldus J.
Drijver van Kabeltex.
Multikabel wil echter pas met een
definitief voorstel voor bekabeling van
het hele eiland komen, nadat de ge
meente hen ƒ5000,- heeft betaald.
Daar voelt het college van b en w
echter niets voor.
Kabeltex heeft aangeboden dit be
drag te betalen, onder voorwaarde
dat er een overleg komt tussen de
firma en Multikabel over de toekomst
en eventuele samenwerking. Multika
bel heeft echter laten weten alleen
zaken te willen doen met de ge
meente.
De leden van de raadscommissie
voor welzijnsbeleid zijn er nog steeds
voor dat heel Texel wordt bekabeld.
Ze stemden in met het voorstel in
contact te treden met Multikabel en
hen opdracht te geven een offerte uit
te brengen. De kosten zijn voor reke
ning van Kabeltex, dat zal worden
betrokken bij een overleg tussen alle
partijen.
iw Olympisch vuur bij
opening zwemseizoen
sm Tarief bedrijfsafval
aanzienlijk omlaag
sm Goud voor Arco
in halve marathon
sm Nieuwe wachthuisjes
op Texelse bushaltes
door Klaas Bonne
Een nachtegaal zingt in de bomen
Boven een eenvoudig kruis
Daar waar Johnny ligt begraven
In den vreemde, ver van huis
Ooit spoelde zijn ontzielde lichaam
Bij ons aan, op 't Noordzeestrand
Hij was piloot en deed zijn plichten
Voor zijn volk en voor óns land
Wij leggen een boeketje bloemen
En staan een paar minuten stil
En keren in gedachten huiswaarts
Want de avond is nog kil
En wij leven verder in een wereld
Vol frustraties en geweld
Maar dat had Johnny met zijn
idealen
Zich vast heel anders voorgesteld.
Een 17-jarige Texelaar is een tijd zijn
bromfiets kwijt wegens technisch on
derzoek door de politie. De politie
hield de jonqen in de nacht van vrij
dag op zaterdag aan op de Pijpersdijk
bij De Koog omdat hij zonder licht
reed. Kort geleden was hij voor de
zelfde overtreding bekeurd.
Vandaag is Nauta Vakfotografie in
Parkstraat 24 geopend. Met Nauta's
vakfotograaf Simon Smit voor de
betere fotografie. Jannette Lap en
Jenny Ellen zorgen voor het Kodak
Express High-Tech kleurenlab.
OSERVICE
VAKFOTOGRAFIE
VEILIG VERTROUWD VOORDELIG
