Tf
ICE
JFK
mzmmem
Hoe ziet een ster er uit?
FILM
Kv^n^Ystukje
BERICHT UIT DE RUIMTE
Voorspeelavond
PROGRAMMA
106.1 FM
Niozexpositie door
kunstenaarsechtpaar
Hoog van de toren(s) blazen
PAGINA 10
VRIJDAG 22 MEI'
Door Cees Ribbens
Sterren stralen overal. Men komt ze te
gen in logo's en beeldmerken, als sym
bolen op wapenschilden en vlaggen,
als rangonderscheidingstekens en zelfs
de zee heeft zijn sterren. In de bijgaan
de illustratie (fig.1) zijn een paar voor
beelden verzameld. U herkent ze
natuurlijk meteen.
Maar een ster heeft toch de vorm van
een bol? Waarom tekenen we dan iets
met punten? Gewoon, omdat we een
ster aan de hemel zo zien!
Als we op een mooie avond naar een
heldere ster kijken zien we zoiets als in
fig. 2a. Wel veel kleiner dan in die teke
ning, maar toch. Die pieken horen na
tuurlijk niet echt bij de ster, want bij
elke andere ster en zelfs bij een verre
straatlantaarn zien we precies hetzelfde.
De oorzaak van de uitsteeksels ligt bij
de abominabele kwaliteit van onze oog
lens. Geen enkele opticien zou het aan
durven zoiets als loep te verkopen. Zijn
we dan zo slecht bedeeld door de na-
Mistidentificatie
Door de stilte van de winter
trekt zwart asfalt strak een streep
Rug gebogen raast een sprinter
hand om stuur in vaste greep
Waterdruppels cumuleren
en verstrooien grauw het licht
Groen en grijs interfereren
landschap opent en ritst dicht
Hoofd omlaag, maar geest verheven
in een wolk van mystiek
Hoewel door aardse haast gedreven
heerlijk, hemels, geestesziek
Spinsels weven vage webben
de wereld lost in nevels op
Slechts een streepje zwart als ebben
in het grijze van de kop
Hier passeert de grens van eenzaam
alle sporen uitgewist
Homo sapiëns gemeenzaam
gelijke van een druppel mist
Opgang in de verste oorsprong
reflectie van identiteit
Los van: „zo de oude voorzong"
intense ingetogenheid
In het hoofd gedachten malen
„Homo, eco, harmonie"
Aan de voeten de pedalen
rond in cyclosymfonie
Geest en lichaam gelijkluidend
dorpstoren komt in zicht
Helaas, een steentje onbeduiden
rijwiel raakt uit evenwicht
Opstaan, gekreukeld en gevouwen
rode schrammen op het smoel
Aldus groeit een volst vertrouwen
in natuur en in gevoel
tuur? Nee, zo erg is het ook weer niet.
We moeten namelijk bedenken dat on
ze ooglenzen en ook de rest van onze
ogen zijn opgebouwd uit organisch ma
teriaal. Dat kan nu eenmaal niet voor
honderd procent homogeen zijn. Bo
vendien zitten er aan de ooglens een
heel stel spiertjes die hem platter of dik
ker kunnen maken, zodat we zowel ver
af als dichtbij scherp kunnen zien. En
hou dan zo'n lens maar eens in de idea
le vorm.
PER TELESCOOP
Hoe ziet een sterbeeldje er uit als de
lens wèl een ideale vorm heeft? We ne
men daarvoor een telescoop met een
perfecte lens, richten die op een helde
re ster en bekijken het sterbeeldje met
een sterk vergrotende loep. We zien dan
wat is afgebeeld in fig. 2b: een schijfje
met een paar smalle ringen daar
omheen.
Het schijfje is nog steeds niet het werke
lijke beeld van de ster. We kunnen dit
gemakkelijk controleren, want het blijkt
dat het voor alle sterren even groot is, er
is alleen verschil in helderheid.
Dat we zelfs met een perfecte telescoop
de echte ster niet te zien krijgen ligt niet
aan de kwaliteit van de optiek maar aan
het golfkarakter van het licht. Deze
eigenschap van het licht is er de oor
zaak van dat een lichtbundel aan de be
grenzingen wordt afgebogen. We
kunnen dat precies berekenen en dan
zien we dat ook de ringen door diezelf
de eigenschap worden veroorzaakt.
Hoe groter nu de lens of de spiegel van
de telescoop is, des te kleiner wordt het
buigingsschijfje. Een grotere kijker geeft
dus een scherper beeld. Maar nooit zó
scherp dat we de echte sterren kunnen
zien, daarvoor staan ze veel te ver weg.
De enige ster die we als schijf afgebeeld
kunnen krijgen is de zon, maar die staat
dan ook in vergelijking erg dicht bij.
OP DE FOTO
Als we met behulp van een perfecte lens
een foto nemen van een ster dan zien
we een beeld als in fig. 2c. De schijf is
nu groter en van ringen is niets meer te
bespeuren. De oorzaak daarvan is
tweeërlei. De atmosfeer is nooit volko
men rustig en dat heeft tot gevolg dat we
in een telescoop het sterbeeldje voort-
Peter Lock
In de Muziek en Dansschool is dinsdag
weer een voorspeelavond. Deze begint
om 19.15 uur en duurt ongeveer een uur.
ledereen is welkom, de toegang is
gratis.
De volgende instrumenten en ensem
bles komen aan bod: keyboard, piano,
harp, dwarsfluit, gitaar en het ensemble
de Rampestampers.
RADIO TEXEL
De programma's van Radio Texel wor
den gelijktijdig op de kabel (106.1) uitge
zonden en een dag later tussen 11.00 en
13.00 uur op de kabel herhaald (op 1004
FM). Dinsdag tot en met vrijdag worden
de programma's van de vorige avond
nogmaals uitgezonden. Maandag de
programma's Vlaswiek en Natuurwijzer.
VRIJDAG
18.00 u. Elck wat wils. Lichtboei verzoekplaten-
programma voor de zieke en bejaarde
luisteraars, m.m.v. Wim en Corrie Witte,
Rensje Halsema. Techniek: Hannie van
der Vis.
Tel. 12199 voor verzoekjes.
19.30 u. Tot achten. Muziekspecial door
Magreet van Heerwaarden, Hannie van
der Vis, Rensje Halsema en Gea Vlas.
20.00 u. Friday Night Fever! Muziek en
verkiezing van de Texel Tip, de Top10
van de dansbare 21, de hamerplaat en
de zwansplaat door Niels van Heer
waarden.
22.00 u. Einde.
ZATERDAG
8.00 u. Typisch Texel. Texel-agenda en muziek
door Bert Heitink.
10.00 u. Bedrijven voor bedrijven.
Vacaturebank met de rubrieken handel,
horeca, verzorging, bouw, installatie
techniek, landbouw en overig. Muziek.
Door Martin de Wit.
12.00 u. Goedemiddag Texel. Dier van de
week, Weetje van de week en felicita
ties door Johan Reuvers en Dirk Jan
Kooiman. Luisteraars kunnen om 12.00
uur bellen naar Radio Texel (12199) om
te melden wie vandaag jarig is. De jari
ge wordt gebeld en komt in de uit
zending.
14.00 u. Onzin op zaterdag. Satirisch
programma m.m.v. Bob en Buitenzorg.
Presentatie en techniek Clarck de Boer.
16.00 u Wat. muziek, Wild, Aantrekkelijk en
Trendy door Frank en Joost.
17.00 u. Terug in de tijd.
Muziekprogramma met iedere week een
kwartiertje aandacht voor een artiest uit
de jaren '60. Presentatie en techniek
Theo Bakker.
18.00 u. De dansbare 21. Muziek en
popjournaal m.m.v. Maurits Witte,
Remko Veeger, Alfons Witte.
20.00 u. The Mussiccube. Muziek door Peter van
der Struis en Jeroen Wijdogen
22.00 u. Einde.
ZONDAG
9.00 u. Klassiek op zondag.
Klassieke muziek m.m.v. Roelie Bakker,
Martin de Weijer, Arie Blom.
9.30 u. Kerkdienst vanuit de BApthisten kerk
te Den Burg. Techniek: Wim van Leer-
sum en Math van Beek.
11.00 u. Vlaswiek. Muziek en poëzie,
presentatie en techniek Coby Schotanus
en Math van Beek.
Deze week gedichtjes van Piet Ver
schoor.
12.00 u. Natuurwijzer. Informatief natuur
programma. Presentatie Mark Fonds en
Martin van der Wal. Techniek: Max Kok
Onderwerp deze week: Varens en mos
sen. Verder actueel Texels natuurnieuws
door Sietske Dijksen.
ZE HEBBEN ZEKER GEZIEN
HOEVEEL ÖEZ0EKER5 U)|) TROKKEN
NET OtfZE TOREN IN DE COCKS.DORP
ndCt
Door Henk Arendsen
durend zien trillen en dansen. Op een
fotografische film die gedurende enige
tijd wordt belicht, krijgen we in feite
een optelsom van al die sterbeeldjes.
Het resultaat is een uitgesmeerde vlek.
Maar ook als de atmosfeer wel volko
men rustig zou zijn, krijgen we zo'n
vlek te zien. De fotografische film is na
melijk nooit zo fijnkorrelig als we wel
zouden wensen.
SPIKES
Op sommige sterrenfoto's zien we de
sterren zoals afgebeeld in fig. 2d. Dat
zijn dan foto's die gemaakt zijn met be
hulp van een spiegeltelescoop. Bij een
spiegeltelescoop wordt het invallende
licht door de hoot'dspiegel teruggekaatst
in dezelfde richting als waar het van
daan kwam. Om het sterbeeld te kun
nen bekijken is er een tweede kleinere
spiegel aangebracht die ervoor zorgt dat
„Het lelijke lelijk weergeven is gemak
kelijker dan het mooi af te beelden
In de gangen en kantine van het Niozge-
bouw exposeert tot 15 juli Hamar. Ach
ter deze exotische naam gaat een
kunstenaarsechtpaar uit Den Helder
schuil. Hans en Martine Jacobs werkten
vroeger individueel maar zagen hun
beider stijl steeds dichter naar elkaar
toegroeien. Omdat ze ook al als team
samenwerkten en met de ervaring dat
de man in onze samenleving en in de
kunstwereld in het bijzonder nog steeds
wordt voorgetrokken, besloten Hans en
Martine voortaan al hun werk met Ha-
mar te ondertekenen.
Het duo zet zich in hun werk af tegen
13.00 u. Muziek. Ballroom en latin is met
zomerstop. In plaats daarvan populaire
muziek door Max Kok.
14.00 u. Een praatje voor een plaatje
Deze week een uitzending in het kader
van zomer '92, het Texels nieuws en ak-
tualiteitenprogramma dat vanaf 1 juni
vrijwel dagelijks te beluisteren zal zijn.
Presentatie en techniek: Carla Schrama
en Remko Veeger.
15.00 u. Non stop Nederlandstalig door Wim
van Leersum.
16.00 u. Sport Lokaal. Sportverslagen en
interviews deze week m.m.v. Marco van
Leersum, Carla Schrama en Sandra
Twijnstra.
Techniek: Piet Cornelisse.
18.00 u. Time Traveling.
Muziekreis door de tijd, van de jaren
zestig tot en met de allernieuwste hits,
door Herko van Heerwaarden.
19.00 u. Lokaal Kabaal. Jeugdprogramma. Presen
tatie en muziekredactie Anneke Witte
en Karen Terpstra. Raad- en belspel met
muziekfragmenten en prijzen door Lon-
neke Veenema. De cassette-single toplO
door Annemarie Witte. Techniek: Herko
van Heerwaarden en Martin de Wit.
20.00 u- Dubbel Bert. Muziek met het
Te Gek Voor Woorden Nieuws van de
afgelopen week door Bert van der Wal.
22.00 u. Einde.
MAANDAG
18.00 u. Symphonica. Klassieke verzoekplaten
m.m.v. Marene van Beek, Wies van
Beek. Techniek: Daan Koopman.
Rondom de boerderij is met zomerstop!
Nieuwe medewerkers kunnen zich op
geven bij Jan Keesom (15640) Piet Blom
(19263) of Renske van de Tempel
(17263).
19.00 u. Einde.
DINSDAG
18.00 u. Bonte dinsdagavond.
Lichtboei verzoekplatenprogramma voor
het sterbeeld buiten de kijkerbuis te
recht komt. Deze zogenaamde secun
daire spiegel hangt dus in de binnen
komende lichtbundel en wordt daar op
zijn plaats gehouden door vier dunne
metalen strips. Deze strips veroorzaken
een extra buiging van het licht en daar
mee de dunne scherpe uitsteeksels, de
„spikes", zoals ze in het vakjargon wor
den genoemd.
Sommige sterrenkundigen hebben geen
bezwaar tegen deze spikes, met name
als ze sterrenfoto's gebruiken voor een
nauwkeurige plaatsbepaling van ster
ren. Met de spikes is het gemakkelijker
het middelpunt van de stervlek, dus de
echte positie van de ster, vast te stellen.
Onze telescopen zijn blijkbaar nog niet
helemaal ideaal, ondanks de uiterst ver
fijnde techniek van het slijpen van len
zen en spiegels. Nee, maar er wordt wel
wat aan gedaan. Daarover een volgende
keer.
abstrakte kunst dat „vandaag de dag de
boventoon voert en een terreur uitoe
fent over figuratieve kunst." Ze zijn bei
den romantisch van aard, al willen ze
niet de werkelijkheid ontvluchten. „We
sluiten niet de ogen voor het negatieve
in de samenleving maar proberen alles
positief te benaderen. We willen de
werkelijkheid van alle dag in een ro
mantische kontekst plaatsen. Het lelijke
lelijk weergeven is gemakkelijker dan
het mooi weer te geven."
PASTELKRIJT
Toen op de sociale akademie bleek dat
ze daar beiden niet op hun plaats wa
ren, zijn ze gaan reizen. Tijdens die rei
zen ontdekten ze dat ze wilden tekenen
en schilderen.
In Amerika kregen ze twee jaar les van
een flower-powerkunstenaar en in Am
sterdam werd de Ruudt Wackersakade-
mie doorlopen waar nog klassiek les
wordt gegeven in het tekenen naar por
tret, model en stilleven.
Hamar werkt uitsluitend met pastelkrijt.
de zieke en de oudere luisteraar. M.m.v.
Marga Eelman, Gré Vlas, Mary Vos.
Techniek: Magreet van Heerwaarden.
19.00 u Raad en daad Gasten uit de
Texelse politiek over aktuele onderwer
pen, m.m.v. Roelie Bakker, Riet Huitema
en Hannie Oskam.
19.30 u. Raadsvergadering, rechtstreeks uitgezon
den vanuit de raadszaal.
22.30 u. Einde.
WOENSDAG
18.00 u. Eigenwijs. Geestelijk kinderprogramma
deze week verzorgd door Kathie Kok.
1830 u. Onder de toren. Geestelijke verzoek
platen en bijdragen van de verschillen
de Texelse pastores. Gast deze week
dhr. L. Knipscheer.
M.m.v. Roelie Bakker, Coby Schotanus,
Fia de Ligt, Lia van Leersum en Nicolet-
te Vink.
19.45 u. Gelezen verhalen. Door Mary Wieten.
Techniek op woensdagavond Wim van
Leersum.
20.00 u. Einde.
DONDERDAG
18.00 u. Country Time. Countrymuziek door Trea
van Leeuwen. Techniek: Math van Beek.
19.00 u. 't Allegaartje. Presentatie: Els Whyte
Techniek: Max Kok. Onderwerpen wor
den bekend gemaakt via de kabelkrant.
20.00 u. Einde.
Voor en na de uitzendingen
Radio 10 Gold.
DONATEUR WORDEN?
BEL 12199 of 13340!!!
Bij grotere formaten wordt bij voorkeur
op gegrondeerd multiplex getekend. Dit
wordt gefixeerd en afgelakt met een ver
nis op waterbasis waardoor het moge
lijk is pasteltekeningen zonder glas ten
toon te stellen.
PARADIJS
„Het verloren paradijs" is een belang
rijk thema in het werk van Hamar. „Wat
de mens tegenwoordig wint in mate
rieel opzicht, verliest hij weer in het im
materiële, het geestelijke. Ondanks de
toenemende welvaart raakt de moderne
mens steeds verder af van zijn eigen pa
radijs." Op bijgaande illustratie zien we
daar een voorbeeld van.
De voorstelling is gebaseerd op de
vrouwelijke variant van de legende van
koning Arthur, gekombineerd met een
Incatempel. De vrouwelijke tegenhan
ger van Merlijn verzamelt kruiden die 's
nachts geplukt geneeskrachtiger zou
den zijn.
NAÏEF
Het tentoongestelde werk is door het
gebruikte materiaal en kleurkontrasten
opmerkelijk vrolijk. Al tijdens het op
hangen ervan lieten verscheidene me
dewerkers van het Nioz blijken de
aanwezigheid van de tekeningen zeer
op prijs te stellen. Het werk laat een
sprookjesachige, onaangetaste wereld
zien.
De stijl doet enigszins naïef aan wat hier
en daar onbedoeld teweeg wordt ge
bracht door de soms wat onbeholfi
manier van het tekenen van mensfij
ren. De onderwerpen zijn soms ff
leend aan de natuur, zoals bloemeni
landschappen, dan weer aan het dag
lijkse leven, bijvoorbeeld een zonr,
baadster of moeder en kind in e
treincoupé. Ook hangen er een aan
uitgewerkte tekeningen van opreis-
maakte schetsen.
ILLUSTRATIEF
Al lijkt het werk van Hamar opheta
ste gezicht zeer expressief, het b
soms na verloop van tijd aan krachti-
boeten. Door het opbouwen van
voorstelling in platte vormen zore
struktuur wordt in tweërlei opzicht
vlakking in de hand gewerkt.
Het werk wordt dekoratief, versiet?
en het vermindert de expressiviteitdj
het nagenoeg ontbreken van een;?
soonlijke hanteringswijze. Hetechtfe
heeft mede hierdoor voor een deel
het werk niet kunnen ontkomen ar
gevaar dat realistische kunst bedreigt
de degradatie tot louter illustratie!
niet dekoratief wordt gewerkt zoéi
de tekening van een jongen metps:
gaai, dan krijgt het door de 'struktuwü
veel meer zeggingskracht dat er e
schitterend en aangrijpend geheeld
staat. Al voegen de pasteltekening
weinig toe aan de figuratieve kunst,
rit naar het Niozgebouw maken
meer dan goed.
Het werk van Hamar is op werkdag
van 9 tot 4 te bezichtigen.
DE MOORD OP
JOHN F KENNEDY
22 November 1963 is een datum
die ons nu al bijna 30 jaar bezig
houdt: de dag waarop de Ameri
kaanse president John F Kennedy
tijdens een rit in een open auto
door de stad Dallas door kogels
vermoord werd. Behalve de versie
dat ene Oswald twee schoten afge
vuurd zou hebben, bestaat er de
mythe dat Kennedy op die bewuste
novemberdag vanuit verschillende
richtingen onder vuur was geno
men. Een mythe die nieuw leven
werd ingeblazen door Oliver Sto
ne's film JFK. Juist deze week, of
Never pas deze week, zijn er inten
sieve vraaggesprekken vrijgegeven
die gevoerd zijn met de twee dok
toren die indertijd sectie hadden
verricht op het stoffelijk overschot,
waaruit zou blijken dat het wel de
gelijk om twee kogels gaat die de
president beiden in het achter
hoofd raakten. Hiermee hoopt men
de samenzweringstheorie te ontze
nuwen. Maar als je bedenkt dat dat
gebeurt bijna dertig jaar na de
moord, na honderden publikaties,
na ruim een half jaar dat de film uit
is
JFK
Ga d'r maar voor zitten: JFK is een
drie uur durende film die al met al
uitputtend is, maar een bijzondere
indruk op u zal maken. Een span
nende en vrij ingewikkelde film die
ons meesleept tot in de allergoorste
uithoeken van de Amerikaanse sa
menleving. Oliver Stone -die ook
films als Platoon, Wall Street en
The Doors maakte- laat niets onge
bruikt: bestaande en nagemaakte
tv-archiefbeelden, th ri I ler-achti ge
filmtrucs, extreme close-ups en gi-
gantiese totalen, bizarre effekten
met zwart-wit en kleur door elkaar.
En omdat hij weet wat voor het suc
ces van een dergelijke film noodza
kelijk is, overgiet hij zijn epos nog
eens met flink wat bombast en
Amerikaans sentiment.
JFK is echter meer dan dat. Behalve
de historische achtergronden, he
hedendaagse politieke gekonkeld
de goed opgebouwde spanning, t
u ook nog eens te kijken naar eer
fantastische cast: we zien niet al
leen de sinds Dances with Woke
gelouterde Kevin Costner, mai'
ook een aantal prachtige rollen var
niemand minder dan Donald Su
therland, Jack Lemmon, Wal®
Matthau, Ed Asner, Joe Pesci, John
Candy en Sissy Spacek. Dat de film
uiteindelijk weinig of geen
Oscar-nominaties daadwerkelijk
ontvangst mocht nemen, is
schijnlijk te wijten aan het
Stone al wel genoeg prijzen
nen heeft. Of is de inhoud
film toch te controversieel...?
ga er maar voor zitten en
zelf. Maar wie vermoordde
eigenlijk Kennedy???
ox OLBTR STONE nui
JFK - elke avond van vrijdag
met donderdag om 20.30 uur.
DE REDDERTJES
Zaterdag, zondag en
middag - 15.00 uur - kunt u
eens met uw kroost gaan genieier
van de bijzonder leuke tekenfilm
DE REDDERTJES IN
LAND.
"EEN M00RDFILM!'
'..ADEMBENEMEND...'
'...EEN MEESTERWERK...'
KEVIN COSTNER
