Provincie heeft wéér
iet geluisterd"
A..m!
ststelling tweede fase niet volgens afpraak
car moon
Radio Texel 106.1
MIGS DE WEG
TEXELSE^" couRANT
i natuurontwikkeling
inder binnenduinrand
ttLLO...*
Na 8 september
emini
VRIJDAG 27 AUGUSTUS 1993
ovincie houdt zich bij de globa-
jling van de tweede fase rela-
niet aan haar afspraken. Dat
het college van b en w, dat is
lokken van een kaart waarop
andere de binnenduinrand bij
|0orn toch als natuurontwikke-
ebied is ingetekend. In een
ian Gedeputeerde Staten drin-
an w aan op herziening van
nkaart. danwel de bijbehoren-
st daarvan.
globale begrenzing voor de
éfase is 515 hectare
jat-, 100 hectare beheersge-
pgenomen en 235 hectare na-
itwikkeling. En die oppervlakten
ien volgens b en w niet over-
eerder gemaakte afspraken,
uder Barendregt (ruimtelijke or-
„Wij zijn geschrokken van de
omdat Gedeputeerde Staten
ch mets van de Texelse voor
hebben overgenomen. Dat
st ons, omdat met Noordhol-
jedeputeerde Frans Tielrooy
lelijk overeenstemming was
Tielrooy was het bijvoorbeeld
iet het niet opnemen van de
duinrand bij Den Hoorn in de
n. Dat is nu tóch gebeurd."
hadden in nauw overleg met
Ise landbouworganisaties de
:ie voorgesteld om de verhou-
iheersgebied-
mtwikkeling te wijzigen. Het
koos voor méér beheersge-
zo min mogelijk natuuront-
ng. Dit omdat
sgebieden voor boeren beter
lar zijn en voor sommige be-
Imet name schapenhouders)
tel aantrekkelijk zijn. Het laat-
irek met GS over deze
dateert van november vorig
provincie heeft korte tijd la-
iclgens besloten om alleen het
wgebied in De Naai (ten zuid-
Den Hoorn) weg te laten,
ond compensatie bij Utopia
Het Noorden).
het besluit dus al ongeveer
een half jaar oud is, is de plattegrond
met aangewezen gebieden het colle
ge nu rauw op het dak gevallen. Vol
gens Barendregt omdat Tielrooy
tijdens het bestuurlijk overleg de in
druk wekte „voor 80 procent ak
koord" te zijn. Over de nog
bestaande knelpunten zou over enke
le jaren, tijdens de definitieve invul
ling van de aangewezen gebieden,
verder worden gepraat.
Geïrriteerd is hij over de voorgeno
men 70 hectare natuurontwikkeling
bij de Hanenplas, wat omvangrijker is
dan afgesproken. Ook van het door
Texel voorgestelde beheersgebied
vanaf De Hogeberg naar Den Hoorn
ter compensatie van natuurontwikkel
ing is op de kaart niets terug te vin
den.
Barendregt: „Ik vraag me af waarom
GS niets met ons bod hebben ge
daan, want voor het Texels eindbod
was een draagvlak. Nu krijgen we
het gevoel dat de provincie wéér niet
heeft geluisterd."
Géén afspraken
„Er zijn geen bindende afspraken ge
maakt en er is geen overeenstem
ming bereikt tussen provincie en
gemeente", stelt H.J. Kweekman, van
de provinciale afdeling landelijk ge
bied die nauw betrokken is geweest
bij het overleg tussen GS en de Texe
laars. „Uitganspunt blijft het oor
spronkelijke plan, behoudens de Naai
en de compensatie daarvoor. Er was
bijna overeenstemming, maar het
voorstel van Texel gebied van Staats
bosbeheer in de plannen op te ne
men, is een sigaar uit eigen doos."
De gemeente ziet dit echter wel als
een volwaardige aanvulling. Een
werkgroep, bestaande uit vertegen
woordigers van Rijk, provincie en lo
kale belangengroepen, gaat zich
bezig houden met de concrete be
grenzing. Kweekman heeft ondanks
de kritiek van Texel goede hoop dat
de partijen elkaar zullen vinden. „In
1995 is iedereen wel weer tot rust
gekomen. We zitten al zo dicht bij el
kaar." Hoewel hij het niet waarschij-
nijk acht, sluit Kweekman het niet uit
dat de binnenduinrand bij Den Hoorn
dan alsnog van de kaart verdwijnt.
„Het landbouwbelang is bij natuu
rontwikkeling weliswaar onderge
schikt, maar krijgt voorrang als de
werkgroep daarvoor goede argumen
ten heeft. Tot dusver heeft Texel GS
echter nog niet kunnen overtuigen..."
PvdA-delegatie
De kwestie kwam uitgebreid aan de
orde in het overleg met de PvdA-
delegatie Tweede Kamer- en Provin
ciale Statenleden waarin b en w ruim
de tijd namen om aandacht te vragen
voor hun grieven. Burgemeester A.
Schipper introduceerde wethouder
Barendregt hierbij als de man „die
heel wat op z'n hart heeft". De wet
houder legde uit dat op Texel altijd
veel weerstand heeft bestaan bij
landbouwers tegen opgelegde beper
kingen in hun bedrijfsvoering. Hij riep
hierbij het massale verzet in herinne
ring dat destijds bestond tegen het
voorstel om van Texel een Nationaal
Landschapspark te maken: „De ach
terliggende gedachte is het besef dat
je moet vechten voor het landbouw
bedrijf, omdat het anders op den
duur verdwijnt. Natuurontwikkeling
op goede landbouwgrond is eenvou
digweg niet te verkopen bij die be
drijfstak."
Bestaond natuurgebied, bos. recreatiegebied
Bestaond relatlenotagoblod
1 Relatlonotagobiod tweede fase
1 Natuurontwikkelingsgebied
1 Natuurontwikkeling vla 'ruir van r
A - Relaticnotogebied o
fase via "onbenutte' hectares
4 Verblndingszónc in de prov nciale ecologische hoofdstructuur
De plenkaart waarop de globale begrenzing van de tweede fese relatlenotagebied en na
tuurontwikkeling staat aangegeven.
Juist daarom vond Barendregt het zo
teleurstellend dat de provincie totaal
voorbij is gegaan aan het voorstel
van de gemeente. „De provincie zit
gewoon nog op het oude plan. Zo
verspeel je het draagvlak bij de boe
ren, terwijl je die zo nodig hebt bij de
realisering van je beleid. Ik meende
dat het uitgangspunt was dat 10%
van de landbouwgrond werd omgezet
in natuurgebied. Nou, op Texel zitten
we al op 20%. Ik heb niks van onze
voorstellen teruggevonden op de
kaart die we van de provincie hebben
binnengekregen", aldus een zichtbaar
aangedane Barendregt.
Te veel
Kamerlid Willie Swildens kon de ge
meente niet geruststellen. Weliswaar
riep ze in herinnering dat ooit is vast
gesteld dat hier voor Texel 52 regelin
gen van kracht zijn en dat dit „veel
te veel" is, ze meende dat het ecolo
gisch uitgangspunt recht overeind
moet blijven. „We moeten aandacht
houden voor het bewaken van na
tuurwaarden." Swildens adviseerde
de gemeente nog eens „rond de ta
fel" te gaan zitten met de provincie,
maar een uitslag durfde ze niet te
voorspellen.
Provinciale Statenlid Jan Wentink
deed een serieuzere poging tegemoet
te komen aan de grieven van de ge
meente: „Wat ons betreft zien we lie
ver dat natuur- en agrarische
organisaties overeenstemming berei
ken over de te verdelen arealen
grond, dan dat van boven een rege
ling wordt opgelegd. Als jullie het
eens worden, is dat hartstikke goed",
gaf Wentink een duidelijke hint rich
ting zijn partijgenoten in de Tweede
Kamer.
Diversiteit
Burgemeester Schipper deed ook nog
een duit in het zakje. „Op Texel zijn
we gezegend met een grote diversi
teit aan werkgelegenheid. Maar he
laas wordt stevig getornd aan die
evenwichtige economische structuur.
Ais straks de PEN-centrale dicht gaat
kost dat 60 arbeidsplaatsen. Wan
neer ook nog arbeidsplaatsen ver
dwijnen in landbouw en visserij, gaan
we de kant op die de andere eilan
den al zijn gegaan", daarbij doelend
op de eenzijdige afhankelijkheid van
het toerisme. „Dat we die kant dan
maar op moeten, is zelfs al eens ge
roepen door een minister", viel ook
wethouder Terpstra zijn collega's in
het college bij. „Ze hebben er totaal
geen kijk op. Als de landbouw niet
meer zou functioneren, is dat een
enorme verarming van de Texelse
economie."
Kamerlid Swildens hield zich op de
vlakte: „We kunnen niet even zeggen
dat we dit en dat en dat voor Texel
doen. Maar het is belangrijk dat pro
blemen worden gesignaleerd."
Programmanieuws
Het programma „1001 vragenspel"
wordt zaterdag 28 augustus uitge
zonden in plaats van 4 september.
luste de verkeerde vrouwen,
ikelde over traptreden, botste
sn paaltjes en kon de balpen
vinden die vlak voor me op
:l lag. Mensen op straat her-
ie ik alleen nog aan hun ge
en geur, zodat het kon
«uren dat ik tegen de burge
ester Hé, tiger! riep, omdat ik
lit dat het Eddy Momberg
i. Nog erger was dat ik een
iar begon te worden in het
I zer. Auto's met gedekte kleur
"k voorrang moest geven, zag
as als ze vlakbij waren. Op
laatst kon ik zelfs niet meer
of het verkeerslicht op rood
l'oen stond, zodat ik de krui-
Pontweg-Akenbuurt pas
de te passeren als achterop-
rende automobilisten ongedul-
begonnen te toeteren,
ellende was allemaal te wij-
aan de staar in mijn ogen,
jiover ik al eens eerder heb
fhreven. Ik leefde in een
ds dichter wordende mist.
fotlijk liep ik daarvoor al lan-
'id bij de oogarts, maar die
6 Pas opereren als de staar
was en dat kon nog wel even
n Na bijna-aanrijding liet
ïm via mijn attente huisarts
"an Hattem weten dat ik dat
verantwoord vond en hij gaf
(lelijk. Na de nodige voorbe
dde onderzoeken werd ik
!e week maandag in het
"ai-ziekenhuis in Den Helder
'nomen voor een operatie,
'dij de vertroebelde lens in
'echteroog zou worden ver-
jen door een helder kunststof
le Dat klinkt simpel, maar
's sen medisch hoogstandje.
3S blij dat het zover was,
'evengoed vond ik het doo-
I' Niet lang geleden had Ik
operatie op de televisie ge-
et was haast misselijk ge-
'et van afschuw. Snijden in
Or es! Natuurlijk, je voelt
4,s van, want je bent onder
°se, maar tegen die narcose
luist vreselijk op. Buiten
westen gebracht worden en
machteloos aan een chirurg over
geleverd, ik gunde het mijn
grootste vijand niet. Misschien
werd ik helemaal niet meer wak
ker. Dat de operatie zou kunnen
mislukken en ik aan dat ene oog
blind zou worden, schrok me
minder af. Want de staar zo ern
stig, dat het verschil met volsla
gen blindheid niet groot meer
was, zodat ik er eigenlijk niet op
achteruit kon gaan.
Afgezien van de schrikwekkende
medische handelingen waaraan
ik zou worden onderworpen, ver
langde ik ook niet naar het dage
lijks leven in dat ziekenhuis. Een
week lang liggend op bed in een
zaal samen met andere, mis
schien wel vreselijk vervelende of
doodzieke kerels leek me erger
dan een verblijf in het Huis van
Bewaring. En wat dacht je onder
die omstandigheden van poepen
op een po en plassen in een
fles7 Heel afschuwelijk allemaal.
Zo zeer zag ik er tegenop, dat
het wel mee móest vallen. Het
lood in mijn schoenen verdween
al grotendeels door de hartelijke
ontvangst op de hoogste verdie
ping van het Gemini-complex. Al
le zusters die zich met mij
zouden bezig houden stelden
zich correct en vriendelijk voor.
Ze noemden me consequent me
neer De Graaf, wat even moest
wennen omdat op Texel slechts
een paar mensen mij zo aanspre
ken.
Nog voordat ik me had uitge
kleed en in het hoge en vrij har
de bed was geklommen, werd
me een thermometer in de hand
gedrukt. Die wilde ik onder mijn
arm steken, maar hij moest van
achteren. Daar sta je dan met je
half afgezakte broek, blij dat er
geen Texelaars in de buurt zijn.
Vervolgens werd me in volle
openbaarheid gevraagd of ik al
ontlasting had gehad, waarop ik
bevestigend antwoordde. Reken
maar, ik scheet immers haast in
mijn broek van angst.
Nee, over privacy moet je je in
een ziekenhuis geen illusies ma
ken. Als je met vijf anderen op
zo'n zaaltje ligt, weet je al gauw
alles van elkaar. Ze schuiven dan
wel een gordijn voor een bed als
daar iets moet gebeuren waar
anderen niets mee te maken heb
ben, maar de gesprekken die de
zusters en artsen voeren met
hun patiënten zijn letterlijk te
verstaan.
De eerste indruk van mijn zaalge
noten was niet onverdeeld op
wekkend. Merendeels zeer oude
mensen, die ook 's nachts van
hun aanwezigheid blijk gaven
door gehoest en gerochel. Bij de
man naast me was een door
kanker aangetaste nier weggeno
men. Hij wachtte op een punctie
omdat ze bang waren dat ook
zijn lever niet goed was. Daarbij
kwam dat hij recentelijk was ge
troffen door een hersenbloeding,
waardoor hij zich niet goed kon
bewegen en uitdrukken. Hij had
zich nog niet in zijn lot geschikt
dag voordat ik onder het mes
moest, stond opeens een zuster
aan mijn bed. Ze had een glazen
kolf met een slangentoestand als
een baby in haar armen en zei
met een stem alsof ik de Lotto
had gewonnen: „Meneer De
Graaf, u krijgt van ons een
clisma! Nou, wat zegt u daar
van?!" Het klonk zo aanstekelijk
dat ik me direct liet meeslepen:
„Nou zuster, als dét zou kun
nen!". Waarop de zuster me kor
daat op de zij wentelde,
technische uitleg gaf en waar
schuwde dat ik misschien éven
zou schrikken als de slang naar
binnen ging.
en dat liet hij merken door van
tijd tot tijd, ook 's nachts, hart
grondig te vloeken en door onbe
houwen uit te varen tegen de
verpleegsters. Ze konden bij hem
geen goed doen. Hij was ook
nog doof, zodat hem alles moest
worden toegeschreeuwd.
„Meneer Bakker, U krijgt nu een
zetpil!!"
„Eh...wat?"
„Een ZETPIL!!!"
„Zes pillen?"
Ik dacht: laat die zuster gewoon
die pil erin draaien zonder al die
discussie, maar dat is strijdig met
de patiëntvriendelijke benadering,
die in een goed ziekenhuis als
het Gemini wordt betracht. Elke
medische of verzorgende hande
ling moet worden aangekondigd
en toegelicht. Zo worden de
mensen niet overrompeld en we
ten ze wat hen overkomt. Het
beoogde geruststellend effect
daarvan wordt versterkt door de
boodschap op opgewekte en blij
de toon uit te spreken. De mid-
Ze kakelde gezellig verder terwijl
ze bezig was. Het kwam erop
neer dat de darm zich moest le
gen omdat het anders misschien
de volgende dag zou gebeuren
als ik op de operatietafel lag.
Want door de narcose verslappen
de spieren. Welk een onwerkbare
toestand dat zou opleveren voor
de behandelende chirurg kon ik
mij wel voorstellen, hoopte ze.
Toen het apparaat leeg was, zei
de zuster: „Zo lang mogelijk bin
nenhouden en dan naar de wc!"
Dus niet op de po, hoera.
Het was in de vroege jaren vijftig
dat ik voor het laatst in een zie
kenhuis lag. Er is intussen veel
veranderd. De verzorging in het
Gemini-ziekenhuis doet weinig
onder voor hotel Opduin. Ze ma
ken het naar je zin, voor zover
dat mogelijk is bij zo'n gedwon
gen verblijf. Neem nou het voed
sel. Ik dacht dat ik als patiënt in
de laagste klasse zou moeten
eten wat de pot schaft. Maar
niks hoor, een zuster komt elke
dag aan je bed om te overleggen
wat je op je bord wilt hebben. Er
is een aanbevolen basismenu,
maar daarvan kan op allerlei ma
nieren worden afgeweken. Ik lust
gelukkig bijna alles, zodat ik bij
voorbaat met de basis accoord
ging. Was alleen bang dat het
niet genoeg zou zijn. Ik eet thuis
twee keer zoveel als een gemid
delde Nederlander en dan nóg is
er kans dat ik 's nachts wakker
word van honger en de ijskast ga
plunderen. Het Gemini biedt
laatstgenoemde mogelijkheid
niet, dus gaven ze me overdag
zóveel eten dat het nauwelijks in
de schalen en bordjes kon. Na
een paar dagen nam de eetlust
echter flink af, een gevolg van
het langdurig niets doen en de
daardoor slinkende energievraag.
Nu weet ik tenminste zeker dat
ik geen lintworm heb en dat dat
gevreet en die magerte alleen
maar het gevolg zijn van het
voortdurend gedraaf bij het ver
werven van mijn modale inko
men.
Ik had intussen gelegenheid om
kennis te maken met de mannen
met wie ik de zaal deelde. Naast
mijn reeds genoemde buurman
Bakker was daar meneer Huur
man uit Utrecht, een wijs man
met brede belangstelling. Hij
bleek veel over Texel te weten.
Hij heeft al jaren een sta-caravan
op het terrein van Van der Star
bij de Slufter en brengt de helft
van het jaar op het eiland door.
Zijn opvattingen over het op
Texel te voeren toeristisch beleid
sloten naadloos aan bij die van
de overgrote meerderheid van de
Texelaars: onmiddellijk stoppen
met de groei, terugdraaien wat
nog mogelijk is, niet nóg meer
tent- en caravanplaatsen inruilen
voor huisjes, overkantse projek-
tontwikkelaars buiten de deur
houden, geen grote of karakterlo
ze gebouwen toelaten, ervoor
zorgen dat ook mensen met een
kleinere beurs op het eiland te
recht kunnen en een krachtig ge
meentebestuur kiezen dat zich
niet laat inpakken door gladde
praatjesmakers.
Mijn gesprekken met de oude
Texelganger leken op een samen
zwering, omdat Huurman als ge
volg van zijn ziekte zijn
stembanden niet kon gebruiken
en alleen maar fluisterde. Hoewel
ik op normale geluidssterkte ant
woordde, konden de nieuwsgierig
meeluisterende andere patiënten
er geen touw aan vastknopen,
zodat ik die af en toe moest bij
praten.
We hadden ook een andersge-
kleurde medemens op de zaal,
een Surinamer, die ook een staa
roperatie moest ondergaan. On
danks die lotsverbondenheid
lukte het niet om structureel
kontakt met hem op te bouwen.
Taalbarrière. Eenzaam was hij
niet: elk bezoekuur verzamelde
zich een meute prachtige zwarte
mensen rond zijn bed.
Verder noem ik meneer De Wardt
uit Den Helder, lopend patiënt
die in verband met suikerziekte,
hartklachten en daarmee samen
hangende andere kwalen voor
onderzoek was opgenomen. Hij
werkte bij de expeditie-afdeling
van de Helderse Courant en reik
te elke ochtend aan alle patiën
ten van de zaal een exemplaar
uit van dat provincieblad. Daarin
las ik dat Den Helder aast op
vestiging van een biogasinstalla
tie, die van groente-, fruit- en tui
nafval elektriciteit maakt op de
meest milieuvriendelijke wijze Ik
vond dat zo'n installatie veel be
ter tot zijn recht komt op Texel
als vervanger van de verdwijnen
de PEN-centrale en dat ons ge
meentebestuur daarover direct
moet gaan praten met de provin
cie. Of is dat al gebeurd? Tot
mijn vreugde ontdekte ik direct
na thuiskomst dat die gedachte
dat ook op ons eiland leeft. Er
zijn mogelijk sterke economische
en technische argumenten voor
zo'n installatie op Texel, maar ik
wil wijzen op een sociaal argu
ment, dat zeker moet worden
meegewogen. Beseffen ze bij de
provincie wel wat je de werkne
mers van die installatie aandoet
als je hen laat wonen en werken
in Den Helder? Zo'n leuke stad is
dat niet. Neem het me maar niet
al te zeer kwalijk, maar ik heb
een lichte afkeer van alles wat
Helders is. Om die reden waren
mijn verwachtingen van het Hel
derse Gemini ziekenhuis niet zo
hoog gespannen. Maar die afkeer
is nu omgeslagen in trots. Dat
zal blijken uit het vervolg van dit
verhaal, dat vrijdag a.s. in deze
krant staat. Deo Volente na
tuurlijk.
Harry.