Het helpt als je er met
otgenoten over praat"
Vibeke Roeper publiceerde vijf
boeken over VOC reisverhalen
,Oud-Nederlands moet je hardop lezen"
Verbroedering tijdens
Hoornder dorpsmaaltijd
Gespreksgroep voor ouders van verslaafden
TEXELSEg COURANT
Groen Links niet
blij met zwembad
Sluftervallei
Auto-insluiping
Bomen Thijsselaan
ludiek vervangen
Klif-dames hervatten
competitie sterk
VRIJDAG 21 JANUARI 1994
let zal je kind maar wezen. Een verslaafde die niet buiten
Icohol, drugs of gokken kan. Hun ouders hebben het vaak
noeilijk. Ze hebben verdriet, twijfels over de opvoeding,
:ijn boos en ervaren het soms als een schande. Kortom de
erslaving beheerst ook hun leven. Maar soms helpt het als
e er met lotgenoten over praat, vindt een moeder die een
lespreksgroep voor ouders van verslaafden wil oprichten.
)p woensdag 26 januari is de eerste (anonieme) bijeen-
;omst.
titiatiefneemster is moeder van
n verslaafde zoon en wil om pri-
acyredenen anoniem blijven. „Ik
raat wel met ouders van junks in
)en Helder en vind dat zo'n groep
iok op Texel van de grond moet
omen. Niet zozeer voor mezelf,
ant ik kan er nu redelijk mee
mgaan. Maar ik merk dat ande-
»n zover nog niet zijn."
aar zoon is al geruime tijd ver-
laafd aan de cocaïne. Naar de
orzaak kan ze alleen maar gis-
en. „Hij is altijd al enorm
ieuwsgierig geweest. Het begon
iet experimenteren met alcohol,
aarna raakte hij aan de cocaï-
Stadia
trekt zich de verslaving van
aar zoon erg aan. Het dreigde
ilfs haar leven te ontwrichten en
lar gezinsleven leed eronder. „Je
'ordt verdrietig, boos, ontkent
>t, twijfelt aan jezelf en aan je
nd en verzet je tegen bepaalde
ïvoelens. Ik heb al deze stadia
Dorgemaakt. Maar voor mij is die
se achter de rug. Ik weet dat het
et mijn schuld is dat hij verslaafd
geraakt." Verstoten doet ze haar
>on beslist niet. „We houden van
»m en steunen hem. De deur
:aat open, maar het is zijn pakkie
in. En dat weet hij."
Emotioneel gechanteerd
constateert dat veel ouders
zich vastklampen aan hun kind, in
de hoop dat deze van zijn versla
ving af komt. Johan Hoogerheide,
als groepswerker bij de verslaaf
den opvang Nieuwe Skuul in 't
Horntje dat verbonden is aan de
Jellinek Kliniek en consultatiebu
reau is voor Alcohol en Drugs,
constateert dat ouders vaak door
hun kind emotioneel worden ge
chanteerd.
„Een drugsverlaafde kent de truc
jes om te zorgen dat hij zijn zin
krijgt. Hij laat zien hoe slecht het
met hem gaat of dreigt soms zelfs
met zelfmoord. Het gaat mis
schien niet doelbewust, maar het
gebeurt wel. Als je dit als ouders
onderkent, ben je al een stuk ver
der. Herkenning van dit soort din
gen is al een hele geruststelling.
Door erover te praten, help je je
kind niet van de verslaving af,
maar je hebt er zelf wel baat bij."
Steun
Doel van de gespreksgroep voor
ouders is dus steun bij elkaar vin
den. „Vaak zitten we in dezelfde
ellende. Ik praat er wel eens over
met een goede vriendin. Hoe goed
dat ook is, toch mis ik wat. Zij zit
eenmaal niet in hetzelfde schuitje.
Een verslaafd kind geeft op zijn tijd
problemen. Als er eens iets ge
beurt en je ziet het niet meer zit
ten, is het goed erover te praten
met andere ouders."
Hoewel ze afstand van haar kind
heeft genomen, laat zijn situatie
haar niet los. „Als ik de Texelse
Courant opensla en de inbraakjes
en diefstallen lees, denk ik: bij wel
ke zal hij ditmaal betrokken zijn?",
wijst ze op het vele geld dat nodig
is voor de drugs.
Preventief
Hoewel terugdringing van de ver
slaving op het eiland geen hoofd
doel is, koesteren beiden de stille
hoop dat de gespreksgroep een
aanzet kan zijn het gebruik van
drugs op het eiland in te perken.
Hoogerheide: „Het moet toch mo
gelijk zijn dit eiland „clean" te krij
gen."
Hij heeft de indruk dat op Texel
steeds meer kinderen gaan experi
menteren met drugs en op jongere
leeftijd gaan gebruiken. „Je kan ze
vaak zo aanwijzen."
Mensen die nu verslaafd zijn, zet
ten anderen soms ongewild aan
tot gebruik. „Van softdrugs wordt
dan gezegd dat ze niet verslavend
zijn, maar ze verlagen wel de
drempel tot het gebruik van hard
drugs. Als je iets hebt gerookt,
laat je je sneller overhalen tot wat
sterkers. De ellende is dat dit mid
del de jongeren geen kans geeft te
beseffen of het genot van de het
middel opweegt tegen de nadelen.
Je zit er gewoon direct aan vast.
Er is geen weg terug meer."
Junkgedrag
Er is volgens Hoogerheide nog een
oorzaak voor verslaving. „Bezorg
de ouders moeten het experimen
teren van hun kinderen met drugs
niet direct verwarren met versla
ving. „Als ouders denken dat hun
kind junk en dit aan hem kenbaar
maken, gaat deze ook junkgedrag
vertonen." Hoogerheide gaat veel
met verslaafden om en herkent de
symptomen goed. „Ze kunnen
vaak de werkelijkheid niet aan en
nemen de al meer hun toevlucht
tot verdovende middelen. Ze ge
ven alles en iedereen de schuld,
behalve zichzelf."
Hij vindt dat het belangrijk in con
tact te blijven met gebruikers.
„Dan praten ze tenminste over
hun verslaving. Het jeugdwerk
leent zich hiervoor wellicht. He
laas is de toegang tot het jeugd
centrum in d'Ouwe Ulo aan een
maximum leeftijd gebonden." De
moeder reageert instemmend:
„Mijn zoon beklaagt zich erover
dat hij en zijn lotgenoten nergens
meer terecht kunnen. Ze voelen
zich buiten gesloten en gaan zich
daardoor steeds ellendiger voelen
en meer gebruiken."
Jeugdwerker Andries Hubert voelt
er niets voor Time Out open te
stellen voor gebruikers. „In het
jeugdcentrum mag al jaren geen
drugs meer worden gebruikt en
het gebeurt ook niet, hoewel som
mige ouders anders schijnen te
denken. Door nu verslaafden bin
nen te halen is de kans groot dan
ze de jongere jeugd op ideeën
brengen. Dat mag nooit gebeu
ren."
Hij betwijfelt of een alternatief ge
bruikerscentrum soelaas biedt. „Ik
heb daarover wel eens met ge
meente en politie gepraat, maar
die wilden er niets van weten.
Voorbeelden uit het verleden, zo
als het clubhuis van de beruchte
jeugdbende „De Sharks", zijn vol
gen Hubert weinig hoopgevend.
„Dat werd uiteindelijk in de brand
gestoken. Maar het kan geen
kwaad om er in in zo'n gespreks
groep eens over te filosoferen."
Anoniem
Nadrukkelijk wordt gesteld dat be
halve ouders van verslaafden aan
verdovende middelen, ook die van
alcohol- en gokverslaafden wel
kom zijn. Om de drempel te verla
gen worden de gesprekken in
d'Ouwe Ulo anoniem gevoerd. Al
le informatie blijft binnenskamers.
Ouders die interesse hebben kun
nen zich vooraf melden bij Johan
Hoogerheide (tel. 19413 of
14897), die er de eerste keren bij
zal zitten. Maar de mensen kun
nen ook zonder zich vooraf te mel
den binnen stappen. De avond
begint om 20.00 uur.
ieke Roeper, een veelzijdige vrouw.
eatraal verzuchtte Boudewijn Buch een paar jaar gele-
n in een televisie programma: „Waarom gaat niemand
n de gang met de manuscripten van Pelsaert? Déar moet
in orginele bronnenuitgave van gemaakt worden!" De
1 Texelse afkomstige Vibeke Roeper (28) werkte destijds
geruime tijd aan een wetenschap pelijk boek over het
mruchte VOC-schip „Batavia", dat in 1628 van de rede
|n Texel vertrok en zijn eindbestemming nooit zou be
ten.
s is een paar weken op „Spang"
op have en goed van haar
Iers te passen. Hans en Nieteke
Per zijn buitenslands en Vibe-
igeniet weer even met volle teu-
van het eiland. Twee kleine
|deren en maar liefst vijf boeken
liceren binnen een paar jaar; ze
if er bescheiden onder,
lelopen zomer werd het fraai
widen boek „De schipbreuk
de Batavia" in het Algemeen
sarchief in Den Haag gepre
steerd. Landelijk kreeg het door
schoten uitgegeven boek veel
idacht en waardering, temeer
ir de replica van de „Batavia"
iouwd wordt in Lelystad. Initia-
nemer is de stichting „Neder-
d bouwt VOC-retourschip".
torisch geïnteresseerd publiek
stroomt toe om de bouw van dit
prachtige VOC schip te volgen en
raadpleegt daarbij veelvuldig het
werk van Vibeke Roeper. Ze werkt
nauw samen met de scheepswerf
in Lelystad, die dagelijks is open
gesteld voor publiek.
Afgeslacht
Over de Batavia werden al diverse,
meest geromantiseerde verhalen
geschreven. Dit boek is de eerste
complete informatiebron over één
van de meest zwarte bladzijden in
de geschiedenis van de VOC. De
270 overlevenden van de schip
breuk wisten zich in veiligheid te
brengen op een paar onbewoonde
eilanden in de Stille Oceaan. Com
mandant Pelseart vertrok om hulp
te halen. De muitende bemanning
IFoto March Hei/nen)
besloot het grootste deel van de
overlevenden op gruwelijke wijze
te vermoorden. Te beginnen bij de
zieken, vrouwen en kinderen. Pel
seart kwam na drie maanden te
rug en kwam tot de afgrijselijke
ontdekking dat 125 mensen wa
ren afgeslacht.
In december 1629 bracht Pelseart
77 overlevenden veilig in Batavia.
De commandant zette alle drama
tische gegevens op schrift en dit
orginele manuscript is bewaard
gebleven en is te vinden in het Al
gemeen Rijksarchief in Den Haag.
De Texelse Reede; reisverhalen
over de rijke historie van de Ver
enigde Oost-Indische Compagnie
intrigeerden Vibeke al op de mid
delbare school. Tijdens de studie
Nederlands in Amsterdam viel de
keus op Historische Letterkunde,
met name reisverhalen uit de 17e
eeuw. „De mensen die vlak voor
hun grote reis hier op Texel rondlie
pen boeien me. Over de VOC reis
verslagen werd tot dusver nog niet
veel gepubliceerd. Wél geromanti
seerde verhalen, maar weten
schappelijk correcte bronvermel
dingen over dit onderwerp waren
er niet veel, terwijl er toch veel
oorspronkelijk materiaal bewaard
is gebleven."
Eigen uitgeverij
Voorbeeld van zulk materiaal is
het verslag van Andries Stokram,
een matroos van VOC schip de
,,Aernhem"dat in 1661 vertrok
van Texel en jammerlijk schipbreuk
leed in de Indische Oceaan. Of het
reisverslag van de tienjarige Anna
Abrahamsz (een nichtje van Mul-
tatuli) dat een „Journaal eener
Oostindiesche Reis" schrijft tus
sen 1847 en 1848.
In de archieven duiken, om oor
spronkelijke en vaak stoffige ma
nuscripten uit te pluizen vindt ze
fascinerend. „Tegenwoordig zet
ten ze veel manuscripten op mi
crofilm omdat conserveren steeds
moeilijker wordt. Maar het échte
eeuwenoude materiaal onderzoe
ken is het allermooiste. Het is heel
spannend om de handgeschreven
boeken open te slaan. Soms zit er
tussen de bladen nog restjes zand
dat ze over de inkt strooiden."
Vanuit een werkgroep van de Uni
versiteit ontstond het idee een
eigen uitgeverij op te zetten.
Stichting Terra Incognita (het on
bekende land! is een uitgeverij van
wetenschappelijk verantwoorde
uitgaven, op het gebied van Ne
derlandse reizen en reisteksten.
Samen met haar vakgenoten stel
de Vibeke een tot dusver driedeli
ge reeks samen, die landelijk
prima loopt. Het relaas van de ma
troos Andries Stokram is bijvoor
beeld al in vierde druk en een
ander deel is tijdelijk uitverkocht.
Oud Nederlands
„Het enige moeilijke aan de boe
ken is dat de oude tekst is gehand
haafd. Daarom staan er naast een
uitgebreide inleiding duidelijke
woordverklaringen bij", aldus de
letterkundige. Uit de respons blijkt
dat de Oud Nederlandse teksten
toegankelijker zijn dan je in eerste
instantie zou denken. „Hardóp le
zen" is volgens Vibeke dé truc om
het beter te kunnen begrijpen.
Een verslag van de verhoren van
de schuldigen van de Batavia:
,,Jan Hendricxen van Bremen sol
daat out ontrent 24 jaren, binnen
gebracht zijnde, is vanden Com
mandeur hem affgevraagt, waar
om dat zij het schip wilden
affgeloopen hebben."
Jong en oud smulde In Den Hoorn van de boerenkool tijdens de gezamenlijke maaltijd.
Worst èn een speklapMég
dat?" Genoegelijk om zich heen
kijkend geniet een Hoornder van
een boerenkoolmaaltijd, temidden
van ruim zeventig dorpsgenoten.
Het idee van de feestcommissie
ontstond naar aanleiding van de
gezamenlijke maaltijd tijdens 575
jaar stad en de broodmaaltijd die
altijd na afloop van het bejaarde
nuitstapje werd gehouden. ,,Dat is
altijd een reuze succes. Maar we
wilden het niet alleen tot die groep
beperken", aldus Piet Schneider.
Vandaar dat we ons plan hebben
uitgelegd in de Hoornder, maar het
liep aanvankelijk geen storm. Pas
op het laatste moment kwamen
steeds meer aanmeldingen bin
nen. We hoopten op dertig men
sen, maar het zijn er meer dan
zeventig geworden!"
Besloten werd tot een boerenkool-
hap: makkelijk te maken en bijna
iedereen lust het. Schneider: „We
hebben er eerst over gedacht om
het zelf te maken. Maar dan weet
je het wel: goed bedoeld, maar
niet echt lekker. Vandaar dat we
Ron Braaksma van restaurant
Loodsmanswelvaren hebben ge
vraagd zijn kookkunst in de strijd
te gooien." Braaksma boog zich
over 35 kilo boerenkool en liet de
Hornders smullen. Als toetje werd
mokkabavarois geserveerd.
De reacties op de dorpsmaaltijd.
IFoto Tessa de GraalII
die tegen kostprijs werd verstrekt,
waren bijzonder lovend. „Erg ge
zellig. Je spreek elkaar eens op
een andere manier. Het verbroe
dert", aldus een enthousiaste
Hoornse. De feestcommissie is ze
ker van plan nog eens zoiets op
touw te zetten, let de Ruyter: „In
mei of juni. Als het weer goed is,
kunnen we dan misschien een
grote barbecue houden."
Op de volgende bladzijde bekent
deze Jan Hendricxen vrijwillig:
„dat hijde 18 a 20 door last van
Jeronimus gedoodt heeft, maar
dat hij al haar namen niet en wiste,
derhal ven versocht respijt, tot des
anderendaags, om hem op't zelve
te bedencken."
Ontdekkingsreizen
In opdracht van Uitgeverij Kosmos
schreef ze samen met haar echt
genoot het onlangs verschenen
boek „Ontdekkingsreizen van Ne
derlanders" (1590-1650). Dit ge
makkelijk leesbare boek in
„gewoon" Nederlands gaat over
de belangrijke expedities van Wil
lem Barendsz, Jacob van Heems-
kerck, Willem Schouten, Jacob Le
Maire en vele anderen. In het boek
staan de verwachtingen en resul
taten van de belangrijkste expedi
ties boeiend beschreven.
Vibeke's echtgenoot Diederick
Wildeman is als bibliothecaris ver
bonden aan het Nederlands
Scheepvaartmuseum te Amster
dam. Daar „ontdekte" ze dan ook
haar echtgenoot, omdat ze einde
loos zat te snuffelen in het mate
riaal van het museum. Inmiddels
heeft het echtpaar twee kinderen.
Een week na de geboorte van de
jongste moest de kraamvrouw al
weer hard aan het werk met het
laatst verschenen Kosmos boek,
want ze wilde absoluut de dead
line halen. Voor haar dissertatie
heeft ze al weer een ander intrige
rend VOC-schip in gedachten. „Er
ligt nog zoveel materiaal in de
VOC-archieven, verhalen die eeu
wen geleden door doodgewone
mensen opgeschreven werden.
Soms heel knullig, maar juist daar
door zo menselijk. Daar weegt
Vondel niet tegenop!"
Wil de Leeuw
,,lk kom met een nieuwe deur en
ik neem ook even een zwembad
mee...." Jaap Vlaming van Groen
Links liet op deze wijze duidelijk
doorschemeren dat hij de reactie
van wethouder Eelman op het
plan van vakantiepark Slufterval
lei voor een nieuwe receptie en
een overdekt zwembad niet zo
sterk vond. Hij kreeg echter geen
bijval.
Vakantiepark Sluftervallei in De
Cocksdorp wil aan kwaliteitsver
betering doen. De bungalows in
het park worden beter verhuurd
als de voorzieningen op het terrein
verbeteren. Vandaar dat er een
nieuwe receptie moet komen. In
het verlengde daarvan ligt het
overdekte zwembad. Dit krijgt een
nokhoogte van tien meter en een
goothoogte van vier meter. Vol
gens de regels mag dit echter niet,
vandaar dat het college van b en
w een artikel 19 procedure
voorstelt.
Vlaming vindt dat maar onzin.
„Dat bad is te hoog voor het duin
gebied en het ïs geen spoedeisen
de zaak. Dus is zie de noodzaak
voor een artikel 19 procedure niet
in. Als het nou het eerste zwem
bad op Texel was." Wethouder
Eelman repliceerde dat het om een
duidelijke kwaliteitsverbetering
gaat. „Bovendien helpt het de au
tomobiliteit terugdringen. Toe
risten zwermen dan minder uit
over het eiland, omdat ze voorzie
ningen bij hun eigen accommoda
tie hebben." Dat argument sprak
CDA-er Koolhof aan. De overige le
den van de raadscommissie voor
ruimtelijk- en huisvestingsbeleid
uitten geen bezwaren tegen de
plannen van Sluftervallei
Uit een geparkeerde vrachtwagen
aan de Maricoweg zijn in de nacht
van zondag op maandag een
crosshelm en -handschoenen ont
vreemd, eigendom van een
17-jarige inwoner van Den Burg.
De spullen hebben een waarde
van zo'n f700,-. De truck was niet
afgesloten.
De herplant van nieuwe bomen in
de Thijsselaan zal gelden als eer
ste project van het Jac. P. Thijsse-
jaar. De bekendste promotor van
de Texelse natuur wordt weliswaar
pas volgend jaar officieel her
dacht, 1994geldt als voorberei
dingsjaar. Samen met leden van
de begeleidingsgroep „Thijsse-
jaar" zal wethouder Tine Krijnen
daarom dinsdag om 8.30 uur één
of meerdere bomen planten ter
hoogte van de gemeenschappelij
ke ruimte van „Starkenburgh".
Na een korte rustperiode en met
een leuke stimuleringsprijs op zak
hebben de dames van Klif de eer
ste wedstrijd van het nieuwe jaar
alweer achter de rug. Voor de
tweede keer in de competitie
kwam het team tegenover Al
ways Forward uit Hoorn te staan.
Het is inmiddels bijna gewoonte
geworden dat Klif met een achter
stand begint. Zo ook deze keer; de
aftrap was nauwelijks genomen of
het stond al 1-0 voor de tegenpar
tij. Gelukkig wist Natascha v/d Vis
de stand met een fraaie goal weer
gelijk te trekken, maar de dames
van Always schenen vleugeltjes te
krijgen. Bij balbezit ging de ploeg
direct met drie vrouw sterk in de
aanval en kon de Texelse verdedi
ging worden uigespeeld. Dit resul
teerde al snel in een voorsprong
van 2-1 voor de Hoornse ploeg.
Een rommelige periode volgde; de
dames van Klif vergaten even hun
sterkste punt blijven voetballen.
Anita Witte bracht hier verande
ring in; na een goede individuele
actie knalde zij de bal hard in. Even
later was het wederom Klif dat
scoorde. Na een tactisch „hakkie"
van Irene Penha nam Natascha v/d
Vis de bal op snelheid mee en pas
seerde de keepster van Always
Forward. De voorsprong werd ech
ter weer makkelijk uit handen ge
geven toen Janien de Bruijn de bal
op eigen helft recht in de voeten
van een tegenstandster speelde.
Deze aarzelde geen seconde en
scoorde. Dit keer bleef Klif wel bij
de les: Anita Witte brak door en
waagde een schot op doel. De bal
raakte de hand van een verde
digster, maar verdween toch in
het doel. Janien de Bruijn maakte
haar fout weer goed door ook te
scoren, al ging dat wat gelukkig.
Een voorzet van Anita Witte be
landde via haar knie achter de
Forward-keepster. Het mooiste
doelpunt van de wedstrijd kwam
op naam van Natascha v/d Vis. Zij
kopte de bal vanuit een goed ge
nomen hoekschop precies in de
kruising.
Na het wisselen van speelhelft
werd het spel rustiger, ondanks de
steeds wilder wordende tegen
standsters. Er werd weer mooi ge
combineerd zodat Anita Witte de
stand op 7-3 kon brengen. De
scheidsrechter meende vlak voor
het einde van de wedstrijd nog
een handsbal te constateren. Hij
gaf Always Forward een penalty,
die in eerste instantie goed werd
gestopt werd door keepster Marjo
van Heerwaarden. Omdat een Klif
verdedigster echter nog binnen
het strafschopgebied had ge
staan, moest de penalty worden
overgenomen. Nu vloog de bal er
wel in, maar het laatste doelpunt
was toch voor Klif en werd gezet
door Natascha v/d Vis. Einduitslag
8-4 in het voordeel van Klif.
