„Natuurlijker" bos in
het hart van De Dennen
Financiële gezondheid
gemeente op de tocht
Trots op de ingeving
die ik heb gekregen"
Steeds meer Rijksbezuinigingen
Staatsbosbeheer gooit het roer om
DIT WAS TOT
TEXELSE COURANT
Meisje zwaait
zeehondje uit
VOOR KORT EEN
MENS IN NOOD
Mensen in Nood
Marie Boersen, geestelijk moeder van schapenwollen dekens:
Houtproductie en een beetje voor recreatie. Dat is jaren
lang hét doel geweest van de Texelse Dennen. Dat daarbij
nog sprake was van „natuurlijke waardewas mooi mee
genomen. Maar in deze tijd van aandacht voor natuur en
milieu gooit ook Staatsbosbeheer het roer om. „Plan Ture
luur" heeft daar alles mee te maken.
Natuurlijk bos bestaat niet meer in
Nederland. Overal heeft de mens
zich ermee bemoeid. Zo'n honderd
jaar geleden werd op het toen kale
Texel bos aangeplant. Woeste
gronden rendabel maken, dat was
de achterliggende gedachte. Dat
gebeurde met zogenaamd „pio-
niersbos". Er konden namelijk al
leen boomsoorten worden
gebruikt die bestand waren tegen
de arme bodem, extreme klimaa
tomstandigheden en harde, zoute
wind. De Corsicaanse en Ooste-
rijkse den voldeden.
Saai bos
Omdat houtproductie het doel
was, ontstond een saai eenvormig
bos: grote stukken met dezelfde
bomen van dezelfde leeftijd. Geen
variatie in soorten en hoogte. Do
de of zieke exemplaren werden
verwijderd om de rest niet in groei
te belemmeren.
Eens in de twee jaar verkocht SBB
,,hout op stam". Dat gebeurt ove
rigens nog steeds. De houthande
laar draagt zorg voor het vellen en
weghalen van de bomen. Dat ge
beurt door stukken bos uit te dun
nen. SBB verzorgt de nieuwe
aanplant. Tot nu toe ontstonden
daardoor steeds weer grote, gelijk
vormige stukken bos.
Het Texelse hout, dat SBB zo'n
twee ton oplevert, wordt verzaagd
tot planken en driehoekige delen
voor fruitkisten. Stukken van min
dere kwaliteit gaan naar de veze
lindustrie.
Inmiddels hebben de dennenbo
men op het eiland gezorgd voor
luwte. Naalden en takken hebben
een voedselrijke laag op de bodem
gevormd. Vandaar dat meer eisen
de loofbomen als de beuk en de
eik en ook enige struikensoorten
nu wel kunnen gedijen op Texel.
Bosbeheer
„Natuurlijker bosbeheer", dat is
de nieuwe richting waarin SBB wil
gaan. „Een zo hoog mogelijke na
tuurwaarde, dat is nu de belang
rijkste doelstelling, samen met de
recreatiemogelijkheid", vertelt
boswachter Erik van der Spek.
SBB wil dat bereiken door de vari
atie in het hart van de Dennen te
vergroten. „In een natuurlijker bos,
om het zo maar eens te noemen,
komen verschillende loofboom
soorten door elkaar voor. En dat
alles in verschillende leeftijden:
jonge boompjes, iets oudere
exemplaren, volwassen bomen en
ook dode of bijna dode restanten,
want die vormen weer voedsel
voor paddestoelen en insecten",
aldus SBB-opzichter Harry Scheur.
Hij vindt de uitgangssituatie op
Texel goed. „Omdat houtproductie
hier niet alleen zaligmakend was,
heb je al een goede onderbegroei
ing met struiken en jonge loof-
boompjes."
Dennen blijven
De twee boswachters haasten
zich te zeggen dat het niet de be
doeling is op den duur alle denne-
bomen te verwijderen. „Daar waar
het kan, willen we loofbos. Maar
dennebomen horen óók bij de vari
atie en er blijft natuurlijk een be
schermende rand om het bos."
Voor het publiek zal het opvallen
dat er geen grote hoeveelheden
bomen in een zelfde stuk bos
meer worden geveld. Wel worden
op sommige plaatsen groepjes bo
men weggehaald om licht de kans
te geven tot de bodem door te
dringen. Schreur: „Daardoor ver
snel je de groei van struiken en
planten." Daarnaast zullen dode
bomen of exemplaren waar de top
van afgeknapt is, niet meer wor
den verwijderd, tenzij ze gevaar
opleveren voor wandelaars.
Omdat het beleid er jarenlang op
was gericht dode en zieke bomen
te verwijderen, zijn er niet zoveel
van in de Dennen. Daarnaast is
het een relatief jong bos, dus er is
weinig sterfte. Voor de variatie zul
len daarom enkele exemplaren
worden „geringd". Dat betekent
dat een ring van schors wordt ver
wijderd, waardoor de boom sterft.
Door het „nieuwe" bosbeheer,
neemt de houtproductie aanzien
lijk af. Minder inkomsten dus voor
SBB. Erik van der Spek: „Ja, dat is
de consequentie. Maar wij zaten
toch al in een onrendabele uit
hoek, dus economisch gezien is
het, als je toch landelijk bepaalde
delen natuurlijker wilt maken, han
diger om dat in zó'n deel te doen."
Tureluur
In het hele bos lopen verschillende
sloten. „Die zijn bij de aanleg al
gegraven, want het gebied was zó
nat dat geen bomen konden wor
den aangeplant. Maar het zijn
kaarsrechte sloten. De bedoeling
is nu om met één ervan „iets
leuks" te doen."
Het gaat om de waterloop langs
de Tureluursweg, die dwars door
het hart van de Dennen loopt. Het
project kost ongeveer een ton en
heeft de naam Plan Tureluur.
„De sloot krijgt een kronkelig ver
loop met glooiende kanten. De
waterafvoer wordt vertraagd." De
vraag rijst of het gebied daardoor
niet veel natter wordt. Van der
Spek: „Ja, maar dat is ook de be
doeling."
Lieslaarzen?
Het bos wordt dus natter. Dat lijkt
niet te rijmen met de recreatie-
doelstelling, die volgens het SBB-
tweetal net zo hoog in het vaandel
staat als de natuurwaarde.
Lieslaarzen verstrekken bij de in
gang? „Nee, zó erg niet", lachen
de boswachters. „Al zouden we
dat willen, dan kon dat nog niet. Er
wonen mensen in het bos, die zijn
er ook bepaald niet blij mee als
hun kruipruimte constant blank
zou staan. Het is de bedoeling dat
het vochtigheidspercentage van
het bos over het hele jaar meer ge
lijk blijft."
De bossloten bevatten bijzonder
Boswachters Schreur en Van der Spek:
schoon water. Dat komt uit de dui
nen. Bijkomend voordeel is dat het
erg constant van temperatuur is.
Een optimale situatie voor allerlei
waterdiertjes, bijzondere planten
en andere organismen. Langs de
Tureluur zullen enkele open plek
ken worden gemaakt, zodat het
licht vrij spel krijgt.
Het omleggen van de Ture-
Nu zijn de sloten allemaal nog kaartt
IFoto s
luurssloot gebeurt komende i
ter. „Dan verstoren we
broedende vogels en
Voorlichting over het verarm
bosbeheer en het Plan Tureltu
worden gegeven via een folds
bij EcoMare verkrijgbaar word
het najaar wordt in dit cerj
een informatie-avond
waar iedereen vragen kan si
btï
De voorjaarsnota van gemeente Texel is klaar. Het over
schot op de rekening 1993 bedraagt f760.000,-. Dat lijkt
een leuk bedrag, maar vorig jaar was het ruim 1,5 miljoen
en in 1991 ruim 1 miljoen. Gemeente Texel lijkt rijk. De
overschotten en de algemene reserve zien er zo op het oog
gezond uit. Maar schijn bedriegt. Door de forse kortingen
op de rijksuitkeringen, zal ook Texel het in de toekomst
steeds moeilijker krijgen.
dergrens geleidelijk op te trekken
naar 4 miljoen.
Momenteel bedraagt het saldo
van de algemene reserve
f3.685.000,-. Bij een maximum
van 3,3 miljoen is er dus een over
schot van f385.000,-. Daar komt
die f 760.000,- van het rekeningo
verschot bij, maar er gaat nog
f203.400,- af. Dat blijkt uit de zo
juist afgeronde voorjaarsnota,
waarin de verschillende mutaties
van de afgelopen periode zijn op
genomen. Ondanks deze „ver
liespost" blijft nog f941.600,- om
vrij te besteden.
Voor het vergroten van de algeme-
Op zandplaat De Richel ten noor- ne reserve zal f250.000,- worden
den van Vlieland zijn dinsdag drie gebruikt, zodat het saldo daarvan
grijze zeehonden uitgezet. Twee van 3,3 miljoen toeneemt tot
waren in december en januari als f3.550.000,-.
„huiler" op het strand aan- Ruim drie ton wordt aangewend
gespoeld en naar EcoMare ge- om het laatste gat in de financie-
bracht. De ander was geboren bij ring van het fietspad naar paal 9 af
het IBN-instituut in 't Horntje, te dekken. Er loopt nog een aan-
In verband met geldontwaarding
en een „buffertje voor de somber
uitziende toekomst" is in novem
ber vorig jaar besloten dat de ge
meentelijke algemene reserve
omhoog moet. Tot nu toe had die
een ondergrens van 3 miljoen en
een bovengrens van 3,3 miljoen.
Alles daarboven mocht worden
besteed aan „leuke zaken" voor
Texel. De bedoeling is om die on-
waar voor onderzoek enkele zee
honden worden gehouden. Het
meisje Emmy, dat logeerde in Den
Helder en daar op het strand een
zeehondje aantrof, mocht dinsdag
mee met de ,,Phoca". Samen met
verzorger Wiebe Sytsma gaf ze
„haar" dier de vrijheid.
(Foto Dirk Kuiter)
vraag voor rijkssubsidie voor dit
pad. Momenteel is het potje voor
zulke doelen leeg, maar het rijk
staat positief tegenover het plan,
dus het is niet ondenkbaar dat in
de toekomst toch nog een bijdrage
uit die hoek komt. In dat geval
houdt de gemeente dus weer geld
over. Dat blijft in de knip, evenals
het resterende deel van het over
schot, dat na aftrek van voorgaan
de nog ruim 3,5 ton betreft. Dit
geld wordt bewaard om toekom
stige tegenvallers, zoals de aange
kondigde korting van 1,3 miljoen
op de gemeente-uitkering, op te
vangen.
Investeringen
Het college heeft zich deze week
tevens gebogen over de investe
ringen voor 1995. Daarvoor is
ƒ1.250.000,- beschikbaar. Naar
het rioolegalisatiefonds gaat
ƒ850.000,-. Een ton daaruit wordt
gebruikt voor aansluiting van on
rendabele gebieden op het riole-
ringsnet. Daar hoort ook aanleg
van riool naar de Slufterweg bij.
De vier ton die overblijft wordt ge
bruikt voor een nieuwe basketba
linrichting in de Burg. de
Koninghal, aanschaf pc's voor het
raadhuis, aanleg parkeerterrein
achter De Bijenkorf in Oosterend,
herinrichting van de Burger
houtstraat in Den Burg en de
Boodtlaan in De Koog, snelheids-
remmende maatregelen bij enkele
dorpen en werkzaamheden aan de
kerktoren van De Waal. Op het
lijstje staat ook de vervanging van
zonnecollectoren bij zwembad
Molenkoog, maar omdat dat ook
weer besparing op de gasrekening
oplevert, betaalt deze investering
zichzelf terug.
Uit de toeristenbelasting wordt
ƒ170.000,- gereserveerd voor spe
cifieke investeringen in de toeristi
sche sector.
Hulp helpt. Help mensen in nood
Giro 1111.222
Postbus 1041
5200 BA 's Hertogenbosch
Omgewaaide bomen blijven voortaan gewoon liggen.
Morgen wordt zij 80 jaar. In de
volksmond wordt zij wel de „moe
der" van de Texeler wollen dek
bedden genoemd. Vijftien jaar
geleden, op 65-jarige leeftijd, zet
te Marie Boersen-Kooij zich achter
haar naaimachine om de eerste
schapenwollen onderdeken in el
kaar te naaien. Gedreven door de
idee iets voor reumapatienten te
doen, zag zij heil in de wol van het
Texelse schaap. Een gouden idee.
In overleg met haar geven Dick
Graaf en Henk van Leeuwen in
1984 de aanzet tot de Texelse Wol
Onderneming. Binnen vijf jaar
werd het enige écht-Texelse dek
bed het best verkochte wollen
dekbed van Nederland. „Ik ben er
trots op dat ik die ingeving heb ge
had. Er zijn zoveel mensen die er
baat bij hebben", vertelt de in Den
Burg wonende Marie Boersen.
Zij houdt van puur natuur. Haar le
venswijze heeft haar jong gehou
den, daar is ze van overtuigd. „Ik
ben zo blij dat ik helemaal geen
kwaaltjes heb. Morgen word ik 80, moeiend
maar zo oud voel ik me absoluut
niet. Ik kan zomers nog uren fiet
sen, daar geniet ik enorm van."
Marie Boersen werd geboren op
boerderij „Ons Genoegen", als
oudste van zes kinderen. Na haar
trouwen verruilde zij met man en
kinderen Nederland voor Brazilië,
om daar een landbouwbedrijf te
stichten. Het land bleek niet aan
de verwachtingen te voldoen en
Marie Boersen keerde terug naar
Texel. „In Brazilië kwam ik eigenlijk
voor het eerst op het idee om met
schapenwol iets voor reumapa
tiënten te gaan doen. Er waren
daar erg veel mensen die onder die
aandoening leden. Omdat er in dat
land helemaal geen schapen zijn,
kon ik echter weinig met m'n plan
nen aanvangen."
Terug op Texel stak zij haar licht op
bij reuma-patiënten. „Ik informeer
de links en rechts en begon me in
de materie te verdiepen. Een Duit
se zomergast, die aan reuma leed,
gaf ik vette schapenwol mee naar
huis om z'n armen en benen mee
in te zwachtelen. Hij kwam het
jaar daarop terug voor een nieuwe
voorfaad, want hij vertelde dat de
wol een goede invloed had. Dat
was voor mij het sein dat ik op de
goede weg zat."
Vermoeiend
Nadat de eerste onderdeken onder
haar Pfaff-naaimachine vandaan
was gekomen, volgden er in ras
tempo meer. „De reuma-patiënten
verspreidden het nieuws onder el
kaar. Ik heb nooit een advertentie
hoeven zetten, mondelinge recla
me was voldoende. De ene dag
maakte ik twee onderdekens, de
andere dag één of helemaal niets.
Dat hing er maar net van af. Als je
het in je eentje doet, zonder hulp
van grote machines, gaat er na
tuurlijk enorm veel tijd in zitten.
Aanvankelijk had ik een kaard-
molen die ik nog met de hand
moest bedienen, dat was erg ver-
Later kreeg ik er een
klein motortje op. Dat scheelde
enorm."
Marie Boersen zag haar stille hoop
de handel aan haar dochters over
te doen, in rook opgaan. „Die mei
den vonden het maar niets. Als je
toch zo je brood moet verdienen',
zeiden ze wel eens. Natuurlijk,
schapenwol ruik je. Als je het aan
het wassen bent, ruik je die lucht
in het hele huis."
Omdat ze octrooi voor heel Europa
aan het verwerven was, is Marie
Boersen van het vele werk niet rijk
geworden. „Alle centen die ik met
de verkoop verdiende, gingen
daarin zitten. Maar het idee dat
mijn dekens betekenis voor men
sen hadden, was al voldoende.
Daar ben ik nog steeds trots op."
Mogelijkheden
Na vijf jaar dienden Dick Graaf en
Henk van Leeuwen zich bij haar
aan. Zij zagen mogelijkheden in
haar broodwinning. Na het nodige
overleg werd haar eenmansbe
drijfje overgenomen. „Dagen heb
ben ze hier in de kamer gezeten.
Praten en werken. Henk van Leeu
wen zal heel wat uurtjes achter de
naaimachine hebben gezeten."
Trots vertelt zij dat Dick Graaf, de
huidige directeur van TWO, haar in
de beginperiode een aantak
ophaalde om de uitbreiding
eigen ogen te aanschouwen
ontwikkeling ging opeens
snel." Heeft ze nooit spijt
van het uit handen geven »ar
idee? „Nee", klinkt het vastl
ten. „Kijk, als ik twintig jaaij
was geweest, had ik het nat
nooit gedaan. Maar ik was
toen ik mijn eerste onder
naaide. Dat is gewoon te ou
nog iets op te zetten. Daar»
ik volkomen vrede met de
van zaken. Na m'n verjaard^
ik van plan met m'n doelt»
een keer in de fabriek te ges
ken. Het is alweer een poos
den dat ik er ben gewee6t.'
Gedreven door de idee iets voor reuma-petlënten te doen. zag Merit
jaar) heil in de wol van het Texelse schaap.
