Liever nuttig bezig dan
huis stofjes
g bommenwerper
en ballonkabel?
Exoten en kwartels
Koeien keuren nuttig
voor jonge veeboeren
deer nou toch
KORTTexels
enny Jansen heeft nog steeds geen tijd over:
.TEXELSE pr C0URANt
Training ambtenaren
„cultuurbevorderend"
Jan van der Haas nieuwe kampioen
Strijbos-jeugd in
actie voor EcoMare
Het valt niet mee om de koeien in de juiste volgorde te plaatsen, zo ondervonden de deelnemers aan het Texels
VRIJDAG 22 JULI 1994
had Jezus bij zich?",
ik aan de kinderen. ,,Zijn
lie zielen, juf", antwoordde
0n de kleinsten, die de term
pelen' op geheel eigen wijze
eordde. Dat soort momenten
missen, daar ben ik van
pigd. Maar je moet toch op
epaald moment ergens een
echter weten te zetten. Ik
bewust voor gekozen dat
doen. Nu. omdat ik nog he-
goed ben. En wat leeftijd
mag het ook wel. Volgend
eord ik 75." Henny Jansen
ruim 15 jaar lang met grote
de godsdienstlessen op de
osschool voor haar rekening
nen. Tot voor kort vrijwilli-
erk, waarin wat haar be-
geen verandering hoefde te
waarom? Ik ben er wèl voor-
er van dat je de onkosten
vergoed, want aanvankelijk
ie voor de gemaakte reis-
zelfs geen cent. Het is niet
dat je er geld op toe gaat
maar betaling vind ik
jk helemaal niet nodig. Ik
afgelopen maanden voor
erst 'lesgeld' ontvangen,
heb ik gelijk de leerlingen
jljlvan getracteerd. Dat kun je
dan natuurlijk mooi doen."
Henny Jansen kwam in 1942 naar
Texel om de helpende hand te bie
den aan de familie Jansen, die ook
toen al aan de Postweg woonde.
„De moeder van het gezin was
overleden en er was dringend hulp
nodig. Ik woonde in Den Haag en
leed aan bloedarmoede. Een ver
blijf op het eiland zou de gezond
heid ten goede komen. Het was de
bedoeling dat ik na de oorlog weer
terug zou keren, maar dat liep an
ders. In '45 trouwde ik met de
zoon des huizes, Piet Jansen."
Heimwee naar Den Haag heeft ze
nooit gehad. „Nee, we woonden
aan de rand van de stad. M'n va
der was kunstschilder en hield ook
van z'n rust. Wat drukte betreft
was het dus geen grote overgang.
Bovendien werd een jaar na ons
trouwen Gelein geboren, daarna
onze dochter Riek. Genoeg te
doen, dus."
Bethel
De eerste ervaring met schoolkin
deren deed ze op in Bethel, waar
ze zich 25 jaar lang verdienstelijk
maakte voor een meisjesclub. Zin
gen, handwerken en spelletjes
doen waren de voornaamste be
zigheden in die dagen. „Dat klinkt
nu misschien vreemd, maar in die
tijd was er voor kinderen nog wei
nig vertier. Televisie had je nog
met. Het jaarlijkse hoogtepunt be
stond uit de opvoering van een to
neelstuk."
Nadat zij zich een paar jaar lang
voor de meisjesclub had ingezet
(waar ze 25 jaar bij zou blijven),
werd ze benaderd door een domi
nee met de vraag of ze de zon
dagsschool in De Cocksdorp wilde
verzorgen. „Het ging om 40 kinde
ren van de lagere school. In die tijd
wist ik niet zeker of ik het allemaal
wel aankon, dus zei ik dat ik wel
wilde, maar dan voor zes weken.
Daarna moest iemand van de
vrouwenclub het weer overpak
ken, vond ik. Het zijn uiteindelijk
30 jaren geworden."
Haar activiteiten breidden zich uit
met godsdienstlessen op de Strij-
bosschool en werkzaamheden
voor de Stichting Bejaardenzorg,
waar ze 14 jaar lang bestuursta
ken voor verrichtte.
Op de vraag hoe ze dat allemaal
met haar gezin heeft weten te
combineren, reageert ze laconiek.
„Met die hulpmiddelen in huis
draait het huishouden voor een
deel toch gewoon door? De was
draait terwijl je met iets anders be
zig bent. Wat dat betreft is het al
lemaal gemakkelijker geworden."
Levendig
Ze is zich er pijnlijk van bewust dat
ze woensdag, met het afscheid op
de Strijbosschool, weer een perio
de heeft afgesloten. „Dat is niet
leuk, maar je ontkomt er niet aan.
Ik heb het werk altijd met erg veel
plezier gedaan. Órdeproblemen
heb ik nooit gehad, dan had ik het
ook niet willen en kunnen doen."
„Eén van de leuke kanten van de
lessen zijn de onverwachte vragen
waar kinderen je mee overvallen.
En het feit dat kinderen van allerlei
gezindten aan de lessen deelne
men, maakt het alleen maar leven
diger. Ik heb m'n best gedaan om
de leerlingen bij te brengen hoe je
op een goede manier met elkaar
kunt leven. Vechten hoort daar
mijns inziens niet bij. Laatst nog
meldde een leerlinge dat haar
moeder er echter duidelijk andere
opvattingen op na hield: 'Sla der
maar op, hoor, als ze je te na ko-
men'. Nee, niet-gelovige kinderen
hebben de lessen nooit moeilijk
gemaakt. Juist die hangen het
meest aan je lippen als er een ver
haal wordt verteld. M'n man be
weert altijd dat ik m'n roeping ben
misgelopen. Ik heb vaak moeten
horen dat ik in het onderwijs had
gemoeten."
Huisbezoek
Haar afscheid bij de Strijboss-
school betekent niet dat Henny
Jansen nu al haar werkzaamhe
den beëindigd. „Nee hoor, de uit
drukking 'tijd over' komt in mijn
woordenboek nog niet voor. Ik blijf
meewerken aan de kerkentochten
en de zomeravonddiensten in De
Cocksdorp. Voor de Hervormde
Vrouwendienst bezoek ik daar
naast mensen die van De Cocks
dorp naar Den Burg zijn verhuisd.
Éénmaal per jaar ga ik daar een
poosje langs. En als ik dan thuis
ben, is er altijd nog de tuin, waar
ik algauw twee uur per dag in aan
het werk ben. Nee, ik besteed m'n
tijd graag op een nuttige manier.
Dat doe ik liever dan thuis een
stofje najagen."
Om de eigen deskundigheid en de
onderlinge afstemming in het
raadhuis te verbeteren, wil de ge
meente dit jaar drie interne oplei
dingen geven. Eén training is al
achter de rug, voor de tweede
heeft het college van b en w deze
week het sein op groen gezet.
Door ruim twintig ambtenaren van
zeven afdelingen zal worden deel
genomen aan een cursus die meer
inzicht moet geven in het maken
van een exploitatie-opzet en de rol
van ruimtelijke ordening aspecten.
Tijdens de cursus wordt onder
meer gewerkt met voorbeelden uit
de Texelse praktijk, zoals de in ont
wikkeling zijnde plannen voor de
nieuwe woonwijken Den Burg-
west en De Mars-lll. Een andere
belangrijke reden is de „cultuurbe-
vorderende" werking van de trai
ning, wat wil zeggen dat de
deelnemers beter op de hoogte ra
ken van de problemen op eikaars
werkterrein.
TX 41 van de Gebroe-
ries kreeg donderdag 10
ten noordwesten van
een opvallend grote en
in de netten,
een 14 cilinder Pratt
van 1400 pk, waar-
afkomstig van een
«aufort torpedobommen-
meent motorenliefhebber
Vlaming van de CIV uit
opmerkelijk is dat rond de
een staalkabel is gewik-
werd gedacht dat deze
was van een visserij
met zijn netten in de mo-
is geraakt, maar het is
verklaarbaar waarom de ka-
!t minstens 12 slagen stijf
propeller-as zit. Nu wordt
verondersteld dat de kabel
is van een versperrings
waar de bommenwerper te
genaan is gevlogen en daardoor is
neergestort. Dat is heel goed mo
gelijk want in de oorlog bescherm
den in konvooi varende schepen
zich vaak met kabelballonnen te
gen luchtaanvallen. Meer dan
eens zijn vliegtuigen tegen de
staalkabels van deze ballonnen
aangevlogen. De motor zou dan
een dramatisch en daardoor zeer
interessant oorlogssouvenir zijn.
Zekerheid daarover kan verkregen
worden door materiaalonderzoek.
Jaap Bakker uit Oudeschild zal
proberen instanties te vinden die
daarmee behulpzaam kunnen zijn.
Mogelijk is ook de identiteit van
het betrokken vliegtuig te achter
halen en de oorzaak van het
neerstorten. De grote foto toont
de opgeviste motor met A. de
Vries en zijn 3-jarige zoon Peter
Aris. Kleine foto: de rond de pro
peller gewikkelde kabel, (Foto-s Harry de
Graat)
M,nny Jansen: „Ik heb geprobeerd de leerlingen duidelijk te maken hoe te op een goede
mamar mat elkaar kunt leven".
IFoto Frans Hopman)
beoordelen woensdag.
Tijdens het woensdag gehouden
kampioenschap veebeoordelen
heeft Jan van der Haas de titel
veroverd. Van der Haas, werk
zaam bij Nico de Wit aan de Post
weg, wist de te keuren koeien het
beste te plaatsen. Met nog acht
andere deelnemers vertegen
woordigt hij Texel vrijdag 29 juli
op het Noordhollands kampioen
schap in Middenbeemster.
De zege voor Van der Haas kwam
onverwacht, omdat hij nog niet
eerder in de prijzen was gevallen
tijdens het Texels kampioenschap.
Bovendien moest hij woensdag op
het terrein van de familie Witte
van kaasboerderij Wezenspyk af
rekenen met gerenommeerde kan
didaten, zoals provinciaal kam
pioen Edwin Boogaard. De strijd
verliep vrij verrassend, omdat
geen der elf deelnemers erin
slaagde de vijf koeien in de volgor
de te zetten, die volgens inspec
teur Duindam en diens assistent
de juiste was. Op de tweede
plaats eindigde Carlo Veeger (Lin
dehoeve) en derde werd Ard
Plaatsman (De Waal), voor Marco
Bakker (De Atlas) en Rob Boo
gaard (Zevenhuizen).
Uiers en benen
De elf deelnemende jonge veehou
ders moesten tweemaal vijf koei
en beoordelen: één keer
schriftelijk en één keer mondeling.
Hierbij moest op verschillende on
derdelen worden gelet, waarbij de
uiers en benen het belangrijkst
zijn. Omdat de koeien tegenwoor
dig veel melk geven (40 liter per
dag is normaal), moeten de dieren
een sterke uier hebben die niet te
veel doorzakt. Tevens dienen de
spenen er netjes onder te staan,
zodat de koe makkelijk aan de
melkmachine te zetten is.
Sterke benen zijn gewenst omdat
het vee het hele jaar los loopt. De
deelnemers moeten vooral letten
op de stand, dus niet te recht, te
krom of „koehakkig" (met x-
benen). Daarnaast moeten de
klauwen kort en hard zijn. Ook de
bouw (het „type") van de totale
koe is belangrijk punt tijdens de
(Foto Frans Hopman)
beoordeling. Vandaag de dag ziet
men het liefst een vrij grote koe,
ongeveer 145 cm hoog (tien centi
meter hoger dan tien jaar gele
den!).
De inhoud van de koe is eveneens
van belang, omdat dit een aanwij
zing is dat het dier veel gras kan
vreten en zo makkelijker veel melk
produceert. Verder moest worden
gelet op de kruisligging (vorm van
het kruis), wat van belang is bij
het afkalven.
Beter beslissen
Alle onderdelen hebben praktisch
nut. De jonge veehouders komen
er op hun eigen bedrijven mee in
aanraking. Als zij beter inzicht in
de kwaliteiten van een koe heb
ben, kunnen ze beter beslissen of
ze een dier wel of niet verkopen.
Ook wordt het eenvoudiger om bij
iedere koe een passende stier te
zoeken, die bepaalde zwakke
eigenschappen van de koe kan
verbeteren.
Om de kennis en vaardigheid te
vergroten organiseert de Vereni
ging van Oud-leerlingen van de
Landbouwschool in samenwer
king met de Texelse veeteeltstu
dieclubs jaarlijks het
kampioenschap veebeoordelen.
Dat dit z'n vruchten afwerpt, was
vorig jaar merkbaar tijdens het
Noordhollands kampioenschap,
waar de Texelaars uitstekend voor
de dag kwamen.
Voordat ik een verhaaltje vertel
over vogels die op eigen kracht
ons eiland bereiken, namelijk
kwartels, moet ik eerst toch nog
wat aandacht vragen voor de exo
ten. Ik kreeg nogal wat reacties
op het verhaal over de eekhoorns
en Nijlganzen. Zelfs de columnist
van de TC, Horszei, besteedde er
aandacht aan. Naar aanleiding
van zijn (oh nee stekende
hor(s)zels zijn vrouwtjes), dus
naar aanleiding van ,,haar", com
mentaar, kan ik mooi nog wat ex
tra uitleggen.
Horszei trekt de lijn van het weren
van dieren door naar mensen.
Uiteraard distantieer ik me daar
meteen van. Op papier geeft iets
dergelijks wel een leuk effect,
maar het is zelden correct. Dieren
reageren volgens hun instinct of
aangeleerde handelingen, kunnen
dus eigenlijk nooit iets fout doen.
Mensen daarentegen zijn de enige
diersoort (zo u wiltdie kan naden
ken en zelfstandig beslissingen
nemen. Daarbij zijn zij verantwoor
ding schuldig aan hun eigen gewe
ten heeft een dier niet) en in ieder
geval ook aan hun medemensen.
Toch is het in feite nodig, om het
leven voor iedereen leefbaar te
houden, voor alles afspraken, re
gels en wetten te maken. Daarbij
zijn er ook heel wat die mensen of
menselijk handelen weren! Heb
ben wij geen 47.000 bedden voor
toeristen afgesproken? Is er een
welvarendland in de wereld
waar vrije vestiging van immigran
ten mogelijk is? Accepteren wij al
le invloeden van de mens op zijn
omgeving, (en daarmee op andere er zijn denk ik maar weinig eiland
mensen) als natuurlijk? Uiteraard genoten die de soort ooit in het
niet! Dan zouden we hongersno- wild hebben gezien en (her)ken-
den, oorlogen, volkerenmoord, cri- nen. Kwartels laten zich namelijk
minaliteit, het vernietigen van het niet (nauwelijks) zien. Ze leven
tropisch regenwoud en het leeg- heel verborgen in lang gras, graan
vissen van de zee als onvermijde- of andere landbouwgewassen. Zo-
lijke „natuurlijke" gegevens of als als bij zangvogels, is het geluid hèt
gevolgen van menselijk handelen kenmerk om ze te ontdekken,
moeten aanvaarden. Vooral 's avonds of 's morgens
vroeg laten ze zich horen. Het is
Bescherming een njet bjjster julde drie-tonige
Zoals het ons waard is eigen nor- roep die vaak als „kwik-me-dit"
men te beschermen, zo is het ons wordt omschreven. Het klinkt een
waard ter bescherming van onze beetje als een schor, metalig ge-
omgeving en de natuur regels te luidje waarvan het moeilijk is te
stellen. We richten bijvoorbeeld bepalen waar het vandaan komt.
invoeren van exoten" die schade
lijk voor de natuur zijn, maar waar
sommige mensen toch een hobby
van maken en plezier aan beleven,
zo gemakkelijk geaccepteerd
wordt en dat het weren daarvan
als onnatuurlijk word ervaren. Wat
zou het Waterschap ervan vinden
als we op Texel bisamratten gin
gen houden? Hoe zouden bollen-
kwekers reageren als we de
knolcyperus (een Afrikaanse plant
die heel moeilijk te bestrijden is en
het in sommige delen van het land
op besmette percelen vrijwel on
mogelijk maakt nog bollen te te
len) gingen invoeren? En hoe zou
de VVV-directeur (en de toeristen)
het vinden als we de killer-bee
(een Afrikaanse bijensoort, die
zeer agressief is en (menselijke) in
dringers bij het nest massaal aan
valt, soms met dodelijke afloop)
gingen houden? Natuurlijk, die die
ren wil niemand op het eiland. Die
doen immers ons en onze econo
mie rechtstreeks schade
Geheel in dat kader geldt al jaren
een invoerverbod van bijen naar
Texel (ter voorkoming van ver
spreiding van ziekten) en bij dieren
en plantenziekten gelden allerlei
vervoersverboden in ons land. Dus
daarom nogmaals: het weren van
exoten op Texel is niets onnatuur
lijks. Je kunt dat beschouwen als
natuurbeheer en het past mijns in
ziens volkomen in ons natuurlijk,
menselijk handelen.
Kwartels
Nu, zoals beloofd: de kwartels. Bij
na ieder jaar worden er op Texel
wel kwartels waargenomen, maar
natuurreservaten in waar verbo
den voor bepaald menselijk han
delen gelden en waar we zelfs Het voorkomen van kwartels ver-
Invasie
mensen uit proberen te houden.
Bij de bescherming van soorten en
schilt sterk van jaar op jaar. Uit het
schrijven van dit stukje blijkt na-
ecosystemen is het absoluut niet tuurlijk al dat dit een goed kwartel-
onnatuurlijk te trachten andere jaar is. Vooral rond Den Hoorn,
kwalijke invloeden te weren. Zoals maar ook op bijvoorbeeld de Hoge
exoten dus. Dat heeft niets met Berg en in Polder Eijerland, zijn er
,£ilantisme" te maken (daarvan diverse gehoord, soms in bloem-
zijn juist in de plaatselijke politiek bollenveldjes, soms in graan, soms
mooie voorbeelden te vinden). Het in de aardappels. We vragen ons
geldt ook voor bijvoorbeeld de
Utrechtse heuvelrug, voor Dren
the, voor Nederland, voor Europa
etcetera. Misschien moet je het
ecologisme noemen. Zoals ik al
uitlegde is de ecologie, het hele
samenspel van de natuur, op het
eiland bijzonder. Het voordeel van
een eiland is dat het een overzich-
altijd af of er op al deze plaatsen
ook sprake is van broedgevallen.
Dat is niet ondenkbeeldig, maar
ontzettend lastig vast te stellen.
Waarom
Het is een beetje onduidelijk waar
om er soms veel meer kwartels
naar Nederland komen dan andere
telijk, duidelijk begrensd geheel is laren. Het zijn dieren met een zui-
waar ter bescherming van al het
bijzondere Izowel natuur als cul
tuur) vrij gemakkelijk uitvoerbare
regels kunnen worden ingesteld.
Invoerregels
Het weren van uitheemse planten
en dieren is overigens wereldwijd
algemeen aanvaard. In de USA
mag je je appelschillen niet eens
mee het vliegtuig uitnemen. Door
schade en schande wijs gewor
den, verbieden ook Australië en
Nieuw-Zeeland de invoer van alle
planten of dieren of produkten
daarvan. Dus waarom zouden we
Texel niet beschermen?
Het is overigens opvallend dat het
Tien leerlingen van de Strij
bosschool (Midden-Eierland)
overhandigden woensdag
middag een bedrag van f150,-
aan EcoMare-directeur Jan
Kuiper. De „polderkids" had
den het geld bijeen gekregen
op de „Dag van de natuur",
die zij afgelopen zaterdag zelf
hadden georganiseerd. Achter
de school aan de Oorsprong-
weg hadden zij op eigen initia
tief een kramenmarkt
ingericht met foto's, kleurpla
ten, puzzels, enzovoort. Ze
hadden zelf de uitnodigingen
naar de ouders verstuurd en
affiches opgehangen. In Eco
Mare kreeg het tiental woens
dag een leuke ontvangst en
een korte excursie, waarbij
uiteraard de pasgeboren zee
hondjes niet werden vergeten.
delijk georiënteerd verspreidings
gebied. Ze houden dus van warm
te zou je denken, maar ze kwamen
in ons land aan toen het nog hele
maal niet zulk mooi en droog weer
was. Vooral de situatie in de oor
spronkelijke broedgebieden schijnt
van invloed te zijn op invasies bij
ons. Is het te droog of te nat in bij
voorbeeld de uitgestrekte Spaan
se en Franse landbouwgebieden
dan schijnen ze ook naar ons uit te
wijken.
Overzicht
We houden graag bij hoeveel
kwartels er op Texel zitten. Omdat
ze niet constant roepen, valt het
niet mee het aantal en de plaatsen
te bepalen. Daarom roepen we
ook nu de lezers weer op waarne
mingen door te geven. Graag met
datum en exacte plaats. Ik ben
(meestal) aanwezig in EcoMare
(17741).
Adriaan Dijksen
EcoMare
Rijverbod. De politie betrapte
maandagavond langs de Pontweg
nabij De Koog een 18-jarige brom
fietser op het rijden zonder helm.
Bij nadere controle bleek dat de uit
Almere afkomstige vakantiegan
ger iets teveel drank op had. Hij
kreeg een rijverbod opgelegd en
een proces verbaal.
Tent. De tent van een 27-jarige
man uit Velsen, die verbleef op
een camping nabij De Cocksdorp,
kreeg maandagmiddag onge
wenst bezoek. Toen de Velsenaar
terugkeerde van het boodschap
pen doen, bleek dat zijn tent over
hoop was gehaald. Hij mist een
horloge en f 50,-.
