istorisch medegebruik
van de Texelse natuur
Al veertig jaar
een Texeltic
Op Texel voel ik me thuis
Vijf moties
van de VVD
TEXELSE^" coURANT1
Najaarswandeltocht
Jonge popgroepen
in „Time Out"
Kerkbazaar: 7.775,-
Vuurtoren
DINSDAG 8 NOVEMBER 1994
In het afgelopen jaar is nogal eens gesproken over
„historisch medegebruik". Omdat dit begrip tot nu toe
steeds is gebruikt in verband met natuurgebieden wil de
Werkgroep Landschapszorg Texel (WLT), als natuurbe
schermers, hierover een mening geven. Bijgaand artikel
is geschreven door WLT-leden en is bedoeld als bijdrage
3an de discussie over het beheer van natuur en land
schap op Texel.
igen we rechten ontlenen aan
doen en laten in het verleden
flandermans grond? Deze vraag
)o ut aan de orde aan het eind
tdeze uiteenzetting. Eerst ver
ten we wat over de geschiede-
van het ..duingebruik" en
irna gaan we in op het (me
lt gebruik nu.
s,
i duidelijke begripsomschrijving
i historisch medegebruik
iaat niet en dat maakt het ge-
ik ervan gevaarlijk en verwar-
d. Een ieder kan er z'n eigen
- irpretatie aan geven. Bovendien
it dat er twee vormen van me-
jebruik in omloop zijn. Een alge-
ne: „omdat vroeger iedereen er
sht komen, moet dat nu ook
men" (ongeacht of dat mede-
mik veranderd is, of met een
:or 100 of meer is toegeno-
■I en een meer specifiek Texel-
„met vergunning of contract
st kleinschalige exploitatie van
latuur door een enkele Texelaar
gelijk zijn".
name het voorvoegsel „histo-
ll" is uiterst vaag. Wanneer be
de historie Gisteren? Of de
ge eeuw? We hebben het be-
gehoord bij de inspraak rond
omzetten van de Nattevla-
ig van autoweg in fietspad,
nmigen meenden dat de auto-
irs er een „historisch" gebruik
werd ontzegd. Dat kan dan
langer zijn dan circa twintig
want toen pas werden de
Iwegen in het bos verhard!
gaan er van uit dat in de
iste gevallen met „historisch"
leen vroegere periode bedoeld
dt, zeker van vóór 1940 tot ver
Ie vorige eeuw. Daarom kijken
eerst ook maar ver terug naar
toestand van de duingebieden
mientgronden.
Gebruik
mg er mensen in en bij de dui-
woonden, hebben ze het ge-
gebruikt. Het gold
wenlang als „woeste grond"
dat het niet in cultuur ge-
:ht was, en kon worden) die er
en was voor de mensen. Men-
hadden het gebied nodig om
in leven te blijven. Gebruik van de
woeste gronden op alle mogelijke
en denkbare manieren was bittere
noodzaak. Gegevens over gebruik
van de duinen op Texel gaan ten
minste terug tot de 14e eeuw. Er
waren bijvoorbeeld fokkerijen van
konijnen. Zeker tot in de 17e eeuw
gold op het eiland het recht van de
„overal-weide". Men mocht z'n
vee overal laten grazen, of men nu
zelf grond had of niet.
Na de afschaffing van dit alge
meen gebruiksrecht had de arme
Koger bevolking (door overstuiving
was de visserij er verloren gegaan)
recht op een klein stukje mient.
Men stak er heideplaggen die tot
brandstof gedroogd werden en
maaide er heide.
Aardig is te vertellen dat de arm
lastigen zelfs in de 19e eeuw dit
recht nog hadden, maar toen ook
welgestelde Texelaars van deze
gelegenheid gebruik gingen ma
ken, werd het te gek. De gronden
waren in die tijd (1819-1876) van
de provincie Noordholland. Gede
puteerde Staten spraken van
„plaggenroof" en drongen bij de
burgemeester aan op maatrege
len: meer surveillances en een
speciale regeling voor de armen.
De gemeente had daarin echter
weinig zin, had geen tijd of zag
geen mogelijkheden.
Het voorstel van de gemeente was
alle gronden te verpachten onder
voorwaarden. De pachter moest
dan zelf diefstal tegen gaan er
werden voorwaarden gesteld met
betrekking tot het voorkomen van
verstuivingen. Even terzijde: er is
dus niet zo heel veel veranderd;
ook nu heeft de politie geen tijd
om op de naleving van de regels in
bos en duin te letten.
En zo raakte het gehele duinge
bied in de vorige eeuw verpacht
onder strenge voorwaarden: er
mochten geen verstuivingen ont
staan, pachters mochten geen
helm plukken, er werd een mini
mum en maximum gesteld aan
het aantal stuks vee dat in het ter
rein mocht lopen en er werd soms
zelfs aangegeven hoeveel bossen
helm een pachter per jaar moest
zetten. Deze voorwaarden waren
nodig om een andere functie van
het duin, een stabiele zeewering,
te beschermen en om achterlig
gend cultuurland van overstuiving
te vrijwaren. Kortom alle duinen
werden onder strikte voorwaarden
geëxploiteerd. Bovendien probeer
de het rijk de lagere duinvalleien
(verder) in cultuur te brengen (gra
ven van afwateringssloten bij
voorbeeld).
Naast deze agrarische exploitatie
vond er een kennelijk minder goed
geregelde „natuurexploitatie"
plaats. Alles wat geld opbracht
werd verzameld. We hoeven het
boek van de Texelse natuurbe
schermer Jan Drijver er maar op
na te lezen. Eieren van kiekendie
ven, lepelaars, blauwe reigers,
eenden, kortom vrijwel alles werd
geraapt. Thijsse is tegen het einde
van de vorige eeuw bijna een dag
in de duinen bezig om één nest
van een bergeend te vinden. De
soort was nagenoeg uitgeroeid
omdat de eieren door de Texelaars
verzameld werden om onder kip
pen te laten uit broeden. De jon
gen brachten namelijk een
dubbeltje per stuk op.
Dit „oogsten" uit de natuur zonder
enige beperking kwam ook in het
cultuurland voor. Weer lezen we
bij Thijsse dat alle nesten, niet al
leen van kieviten, maar ook van
kluten, scholeksters, pleviertjes en
zelfs kemphanen in de nog jonge
Prins Hendrikpolder zijn uitge
haald. Hij klaagt over de aanleg
van een nieuwe weg nabij de Bol:
nu kunnen de eierzoekers er nog
gemakkelijker bij. Er worden in het
begin van de eeuw duizenden
sterntjes langs de oostkust ge
schoten en de verstoring op de
buitendijkse Schorren is veel te
groot. Ook diverse Texelaars kla
gen dat er te veel wordt gejaagd
en geraapt.
Bescherming
Niet alleen vanwege het ontgin
ningsgevaar van de woeste gron
den, maar ook om de exploitatie
van de natuurlijke waarden ten be-
"'""TT jri
-----nuMii"in,'i'iïiiiniiiin
hoeve van geldelijk gewin (lees:
het medegebruik!) aan banden te
leggen, wisten natuurbescher
mers het zover te krijgen dat die
gronden, natuurreservaten wer
den.
Dat wil zeggen dat de natuurlijke
waarden de prioriteit kregen. En
dat heeft effect gehad! De rijke
natuur die we nu in de duinen heb
ben, danken we aan maatregelen
die rond de eeuwwisseling en
daarna werden doorgevoerd. Een
mooi voorbeeld is het terugkeren
,van de lepelaar als broedvogel. Al
in het begin van deze eeuw pro
beerde de soort in de Muy te broe
den. De nesten werden echter
steeds verstoord. Pas in de jaren-
dertig, toen Staatsbosbeheer de
Muy bijna dag en nacht ging be
waken en het gebied rond de plas
met prikkeldraad afheinde, kwam
het tot een definitieve vestiging.
Tot op de dag van vandaag is deze
bescherming gebleven èn nodig
gebleken en het heeft draagvlak
gekregen bij toerist en Texelaar.
Dat wordt o.a. bevestigd in het
bestemmingsplan buitengebied.
De feitelijk uitwerking van het be
heer wordt echter overgelaten aan
de eigenaar of beheerder van de
(natuur)terreinen omdat die de
kennis heeft. Dat die kennis ook
bij „de Texelaar" of het Texelse
bestuur aanwezig is (zodat Texel
het natuurbeheer zelf wel kan
doen) wordt echter gelogenstraft
door bijvoorbeeld de recente uit
spraak van b en w dat de Noorder-
haaks „alleen maar een hoop
stuivend zand" is.
Medegebruik
Ook het medegebruik bestaat tot
op de dag van vandaag. Het is nu
meer gereguleerd en van karakter
veranderd, maar het is bijvoor
beeld vastgelegd in het bestem
mingsplan en het beheersplan van
Staatsbosbeheer.
In feite is het medegebruik wel
duizend maal intensiever is dan bij
voorbeeld een eeuw geleden. De
toeristen waren er vroeger niet, de
meeste Texelaars gingen bij hoge
uitzondering naar de duinen. Ze
hadden er niets te zoeken en bo
vendien was een tocht naar bij
voorbeeld de Slufter bijna een
dagreis.
Delen van de duinen worden nu
nog begraasd, er staan bijen
kasten, er worden bramen geplukt
er wordt (nog) gejaagd, maar er
wordt ook gevliegerd, getrimd, ge
fietst, paard gereden, gepicknickt,
hard gelopen, in sommige delen
mogen zelfs honden los lopen, ge
wandeld, naar vogels, planten en
vlinders gekeken, gefotografeerd,
educatief werk gedaan, excursies
gegeven en Staatsbosbeheer
heeft voor honderdduizenden gul
dens geïnvesteerd in (natuur)re-
creatieve voorzieningen.
Gelukkig vindt dit gebruik plaats
op een zodanig gereguleerde ma
nier dat het niet al te veel schade
aan de natuurlijke waarde doet.
Doet zich een nieuwe ontwikke
ling voor die schade aan de natuur
en natuurbeleving doen, dan
wordt dat verboden of geregu
leerd (surfen op de Horsmeertjes,
aanleggen route voor
mountain-bikes).
Wat kunnen we urt de (histori
sche) gegevens opmaken?
A. De Texelaars hebben nooit zelf
kunnen bepalen wat er met de
'woeste gronden', later natuurge
bieden, moest gebeuren. Als ze er
gebruik van mochten maken was
dat onder strikte voorwaarden.
B. De Texelaars hebben in het re
cente verleden (uit zichzelf), als
medegebruikers, nauwelijks of
geen bijdrage geleverd aan de be
scherming van de natuurlijke
waarden. Als ze al wat bescherm
den was het in de eerste plaats
om hun „handel" veilig te stellen.
Ook heeft de Texelse overheid
nooit daadwerkelijk bijgedragen
(of kunnen bijdragen) aan be
scherming door direkte bijdragen
in het beheer of bijvoorbeeld veld-
controle.
C. Gebruik of medegebruik heeft
altijd bestaan en is thans in de na
tuurgebieden groter dan ooit.
D. De inspraak in beheer van na
tuurgebieden is op dit moment
groter dan ooit het geval was.
De laatste jaren dook in de Texelse
politiek dus het begrip „historisch
medegebruik" op. Het werd een
politiek punt en door er zo op te
hameren werd op z'n minst de
suggestie gewekt dat het mede
gebruik minder is of zou worden,
dan vroeger. Dat is in feite onjuist!
Natuurlijk worden er bij verande
rende omstandigheden verfijnin
gen of veranderingen
doorgevoerd, maar door op te ko
men voor medegebruik, kom je
eigenlijk op voor iets dat er al isl
Vragen zijn natuurlijk of je uit
historisch gebruik, rechten kunt
doen gelden in deze tijd en of je als
bewoner en gemeente rechten
kunt doen gelden op grond en ge
bruik van gronden die niet van je
zelf zijn.
Wat dat laatste betreft: soms hoor
je de idee dat, in anders dan bij
gronden die van een particulier
zijn, iedereen op grond van „over
heid" of „staat" rechten kan laten
gelden. Opmerkelijk is daarbij dat
het dan gaat om gronden waar de
functie „natuur" de belangrijkste
is. Immers niemand anders dan de
beheerder zelf, meent zich te moe
ten gaan bemoeien met de inde
ling, gebruik en toegang van het
AOK-terrein (ook van het rijk, dus
'van ons allemaal') of bijvoorbeeld
het belastingkantoor of de RSG.
Wat ons (en het bestem
mingsplan) betreft, is de 'eerste'
gebruiker van de natuurgebieden
de natuur zelf. Omdat die niet kan
praten, maken natuurbeheerders
of -beschermers uit wat er kan of
moet gebeuren. Ideaal is dat overi
gens niet, want we zijn subjectief,
weten eigenlijk niet hoe alles in de
natuur werkt en „trekken bepaal
de planten of dieren voor".
Overigens zijn er wel inspraakmo
gelijkheden (beheersplan, overleg
groep) voor burger en is wettelijk
vastgelegd dat de gemeente
bestemmingsplannen moet ma
ken. De gemeente, en indirect
daarmee de kiezer, heeft daarmee
invloed op de bestemming van
gronden, ongeacht van wie ze,
particulier of overheid, zijn.
Blijft de vraag of vroeger gebruik
ons 'rechten' in deze tijd geeft. Dit
is de gemakkelijkste vraag. Na
tuurlijk absoluut niet! In de eerste
plaats is de situatie in onze maat
schappij, in onze cultuur, in ons
landschap en in natuur en milieu
nu een totaal andere dan het verle
den en zelfs in het nabije verleden.
Niet alleen omdat er veel meer
mensen zijn en we over veel din
gen heel anders denken, maar ook
vanwege de technologische ont
wikkelingen.
„Omdat het vroeger mogelijk was,
moet het nu ook kunnen", is een
fraaie uitspraak, maar het tevens
een loze kreet. Confronteer „de
overheid", de gemeente, de politie
en willekeurige particulieren er
maar eens mee wat betreft bouw
mogelijkheden, mogelijkheden in
het cultuurland, woon- en vesti
gingsmogelijkheden, verkeer en
vervoer etc.
We kunnen het ook omdraaien:
omdat iets vroeger niet mocht,
mag het nu ook met. Misschien
dat een paar erg behoudende figu
ren zich daarin kunnen vinden,
maar toch bijna iedereen zal het
met ons eens zijn dat dat ook on
zin is!
We hebben geprobeerd onze
zienswijze te geven over het
(historisch) medegebruik van de
duinen. Misschien hebben we an
deren hiermee bouwstenen gege
ven om er een gefundeerd -en niet
alleen gevoelsmatig- standpunt
over te kunnen innemen.
We menen te hebben aangetoond
dat niemand uit het verleden rech
ten kan doen gelden op gebruik en
beheer en dat de rol van de indivi
duele Texelaar (de goede niet te na
gesproken) bij de natuurbescher
ming nu niet direkt een heel posi
tieve was.
We hopen ook dat de lezers uit dit
stuk begrijpen dat de Werkgroep
Landschapszorg met tegen mede
gebruik van natuurgebieden is,
maar dat dat ondergeschikt moet
blijven aan het behoud van de na
tuurlijke waarden. We menen ook
dat de mate van dat medegebruik
en het beheer moet worden be^
paald door de overheid, de beheer
ders en de grondeigenaars en niet
door degenen die andere belangen
hebben. De individuele burger (na
tuurbeschermer èn natuurgebrui-
ker) heeft hierop inspraak via het
beheersplan, de bestem-,
mingsplannen en eventuele ande
re inspraakronden.
Werkgroep Landschapszorg Texel
en Gerrit Eigenraam uit Vlaar-
jen hebben hun veertigste sei-
n op Texel beleefd. In 1954,
ens hun verkering-tijd, bezoch
te het eiland voor de eerste
f. Hun hart verpand aan de
oonheid keerden ze steeds
tr terug, met in hun kielzog
gestaag groeiende kinder-
are.
enkele omzwervingen vonden
Den Hoorn de ideale vakan-
tek en verbleven met hun zes
teren, plus de vaak meege-
chte vriendjes, gedurende acht
achtereen bij de familie Kager
Oe Zwaluw' op het Klif. Na de
toop van het woonhuis scho-
ze door naar de buren waar ze
en seizoenen verbleven. De
nactie herhaalde zich nog-
als toen Boon overleed - waar-
de familie Eigenraam bijkant
ntig jaar op het Klif 'woonde',
indelijk werd een caravan aan-
chaft en op de camping
dsmansduin neergezet.
De fascinatie voor het eiland ligt
bij Gerrit Eigenraam, telg uit een
vissersfamilie, voor de hand. Ze
ventien jaar zwierf hij op de grote
vaart over de wereldzeeën. „Ik
was nog nooit op Texel geweest
maar ik dacht: d'r is water, dus het
zit wel goed." Zijn vrouw Nel
drukt haar liefde voor Texel anders
uit: „Als je één dag in de bossen
bent zijn de bomen op het eind
van de dag allemaal hetzelfde. Hier
heb je zoveel meer keus, je kunt
van alles en het landschap wisselt
voortdurend. Ik zeg altijd: Waar je
brood is, is je vaderland maar op
Texel voel ik me thuis."
Met de trein
Het echtpaar geniet ervan om te
improviseren en op een creatieve
manier met hun vakantie om te
gaan. Al veertig jaar komen ze met
de trein en nemen hun fiets mee.
Gerrit: „In het begin waren er bijna
geen fietspaden. We volgden ge
woon de karresporen en op die
manier kwamen we overal."
nor Eigenraam al veertig jaar vaste gast op Texel
Foto March Haljnon)
De familie uitbreiding bracht de
nodige organisatie met zich mee.
Nel: „Op een gegeven moment
stuurden we alle spullen voor de
vakantie alvast vooruit met de bo
de. Dan namen we alleen de fiet
sen en een rugzakje mee. Maar
dan stond je nóg te laden hoor, bij
de trein."
Prikkeldraad
Door de jaren heen hebben ze het
eiland zien veranderen. „Er kwa
men steeds meer fietspaden,
maar er kwam ook steeds meer
prikkeldraad. En grote veranderin
gen, de dijken op delta-hoogte, de
haven op het Horntje, toenemende
drukte..."
Vervelende ervaringen heeft het
echtpaar niet. Ze kennen inmid
dels erg veel Texelaars. Nel: „De
kinderen gingen tijdens de vakan
tie zelfs bollenpellen. We zijn wat
je noemt 'geïntegreerde toeristen'.
We hebben veel kennissen hier en
dat is leuk, maar we moeten wel
oppassen dat we niet hetzelfde
sociale leven krijgen als thuis. We
gaan naar Texel omdat het spe-
ciéél is, en voor de vrijheid. We ko
men echt bijtanken."
Marija Westerlaken
Zondag houdt wsv Het Gouden
Boltje de najaarswandeltocht. De
ze laatste tocht van het seizoen
start vanuit café De Kuip in De
Koog. De afstanden zijn 5, 10 en
15 kilometer. Er wordt gestart tus
sen 13.00 en 14.00 uur. Het in
schrijfgeld voor deze tocht
bedraagt ƒ5,00 met herinnering;
zonder is de prijs ƒ2,50. Leden
hebben recht op een korting van
ƒ1,00. De tocht is de laatste van
het wandelseizoen en voert langs
bos en duin rond Texels grootste
badplaats. Het startbureau sluit
om 18.00 uur. De volgende wan
deltocht van „Het Gouden Boltje"
is de winterserie. Die start op 4
december, hiervoor kan men zich
bij de najaarstocht al opgeven. De
data de winterserie zijn 4 decem
ber, 15 januari, 5 en 19 februari.
Vijf moties heeft de VVD inge
diend voor de begrotingsbehan
deling die vanmiddag in het
raadhuis is begonnen. De verga
dering is te beluisteren via Radio
Texel.
De VVD vindt verhoging van de
onroerend zaak belasting met 10
procent teveel, zeker nu de relatie
met de algemene uitkering niet is
vastgesteld. „De belastingdruk
voor de burger neemt door een
dergelijke rigoreuze verhoging on
verantwoord toe", aldus fractie
leidster Erna Eelman. De motie
behelst een verhoging van de OZB
van slechts 2 procent, ter correc
tie van de inflatie en om de begro
ting sluitend te maken.
Met een demografisch onderzoek
naar de ontwikkeling van de bevol
king in De Cocksdorp wil de VVD
in '95 aantonen dat uitbreiding
van permanente groepsruimten
voor basisschool „Durperhonk"
noodzakelijk is. De partij wil op
korte termijn tijdelijke aanpassin
gen, maar ziet ingrijpende investe
ringen in de toekomst als
onafwendbaar, om de kwaliteit
van het onderwijs te waarborgen.
Oud papier
In de reinigingstarieven zit een ga
rantiebedrag van vijf cent per kilo
voor het inzamelen van oud pa
pier. De prijzen voor dit te recyclen
materiaal zijn echter flink geste
gen, zodat de gemeente het ga-
rantiegeld ƒ250.000,-) in eigen
In jongerensoos „Time Out"
(d'Ouwe Ulo) in Den Burg laten
twee jonge Texelse bands horen
en zien wat ze kunnen. Vanaf
20.30 uur start „Nixan" met een
optreden van zo'n drie kwartier.
Na de pauze is het de beurt aan
Cristal Illumination. De avond
duurt tot ongeveer 24.00 uur en
de toegang is gratis.
zak kan houden. De VVD wil dit
geld gebruiken om verhoging van
de reinigingsrechten tegen te
gaan.
Als een nieuw dorpshuis wordt
gebouwd in De Koog, moet dat
een totaalproject, dus mèt gym
zaal, worden. Daar is behoefte aan
bij verenigingen en de Luberti-
school.
De gymzaal betekent een exploita
tie risico voor de dorpscommissie.
In Oudeschild bestond indertijd
een vergelijkbaar probleem. De ge
meente zegde toen een maximum
bedrag (structureel) van f30.000,-
toe. De VVD vindt dat dit ook voor
De Koog moet gelden en wil de
kosten betalen uit de begrotings
ruimte voor '95.
„Door de aanleg van de strekdam
zal de verkeersonveilige situatie op
de Vuurtorenweg alleen maar ver
slechteren", vindt Erna Eelman.
Haar laatste motie betreft het ac
tief verwerven van grond voor rea
lisatie van een fietspad in 1995,
zodat de aanleg in 1996 kan
plaatsvinden. Daarnaast som
meert ze het college een actief be
leid te voeren ten aanzien van het
verkrijgen van subsidies voor het
pad bij andere overheden.
De jaarlijkse bazaar-bingo van de
Ned. Hervormde kerk in Den Burg
heeft vrijdag f7.175,- bruto opge
bracht. De animo was de hele dag
goed, maar toch bleef de op
brengst wat achter bij voorgaande
jaren. De verkoop van grote spul
len bracht toen meer geld in het
laatje; ditmaal gingen alleen klei
nere artikelen tegen bescheiden
prijzen van de hand.
In het kerkgebouw aan de Binnen-
burg waren ondermeer boeken,
handwerk en vele rommeltjes uit
gestald. Daarnaast was koffie,
thee en cake verkrijgbaar en kon
den de bezoekers een gokje wa
gen bij divere raadspelletjes.
Centraal stond weer de grote ver
loting, waarbij ruim 3.000 loten
werden verkocht. De hoofdprijs,,
een koelkast, ging naar Anneke
Blonk (lotnr. 1687). M. Tromp leg
de beslag op de tweede prijs, een
stereotoren (nr. 431) en F, de Gra
ve sleepte de derde prijs, een pan-
nenset, in de wacht (nr. 441). Op-
de lichtblauwe loten met de num
mers 521, 560 en 595 zijn ook
prijzen gevallen, die zijn af te halen
in de zaak van Jelle Wiersma aan
de Weverstraat.
De opbrengst is bestemd voor de
restauratie van de kerk.
VERVOLG VAN PAGINA 1
meer in functie). Onder grote druk
van de Tweede Kamer is besloten
personeel voor de drie torens te
handhaven, al bleef een
24-uursbezetting uitgesloten.
De Waddenvereniging vindt dat de
vuurtorenwachters een onmisbare
taak vervullen in het informeren en
begeleiden van de scheepvaart. Ze
kunnen calamiteiten signaleren en
snel actie ondernemen zodat erger
wordt voorkomen. Daarnaast heb
ben ze ook een taak in het algeme
ne beheer van het waddengebied.
Liesbeth Meijer: „De scheepvaart
gaat 24 uur per dag door. Een aan
spreekpunt op de torens is belang
rijk. We hébben die dingen en de
mensen, wat kosten die paar sala
rissen nu op het geheel? Het werk
van de vuurtorenwachters reikt
verder dan alleen de recreatie
vaart. Als een tanker vol olie ver
ongelukt hebben we geen
Waddengebied meer!"
Diepwater
Verder wil de Waddenvereniging
dat alle scheepvaart met gevaarlij
ke lading gebruik maakt van de
diepwaterroute, die op 80 kilome
ter van de eilanden loopt. Tot nu
toe mogen de kapiteins zelf kiezen
waar ze langs gaan. Sinds de on
gelukjes die zich afgelopen tijd
hebben voorgedaan, wordt wel
gepraat over verplichte routes,
maar de Nederlandse, Deense en
Duitse overheid moet deze vast
stellen.
Er moet een informatiesysteem
komen voor dergelijke schepen,
waarbij wordt vastgelegd wat de
aard van de lading is, de route van
de schepen en hun lokatie. Pas
dan kan adequaat worden gerea
geerd als zich problemen voor
doen. Op de vorige
ministersconferentie in 1991 in
het Deense Esbjerg is afgesproken
dat een dergelijk informatie
systeem wordt ingesteld. Neder
land zou het voortouw nemen,
maar kan volgens de Waddenvere
niging kennelijk niet hard genoeg
trekken. Geld lijkt de voornaamste
hindernis.
Containers
Al vele jaren wordt door verschil
lende instanties gepleit voor het
aanbrengen van zendertjes op
containers met gevaarlijke stoffen.
Het is dan mogelijk overboord
geslagen exemplaren snel op te
sporen en te bergen. „De benodig
de apparatuur is op de markt en
de kosten zijn relatief laag. De bo
dem van de Noordzee en de Wad
denzee ligt vol vaten en containers
met de meest giftige stoffen en
chemicaliën. Niemand weet wat
het effect van die stoffen zal zijn
als de vaten doorroesten."
De Waddenvereniging maakt zich
ook sterk voor het uitbreiden van
de loodsplicht. Alle beroepsvaart,
ongeacht lading en lengte, moet
zich melden bij de Brandaris als ze
het gebied met de vele geulen in
de buurt van Terschelling invaren.
De torenbemanning geeft aanwij
zingen voor een vlotte en veilige
vaart.
Maar het Waddengebied heeft
meer geulen, die drukbevaren en
veranderlijk zijn. De Waddenvere
niging wil daar ook meldingsplicht
en loodshulp voor hebben. De in
stantie wil verder gaan dan alleen
aanwijzingen over de radio. „Wij
willen, in ieder geval voor schepen
met een gevaarlijke lading, lood
sen aan boord hebben. Tot nu toe
zijn alleen op tankers loodsen ver
plicht, maar ook containerschepen
vervoeren soms giftige stoffen."
In zeehavens moeten goede voor
zieningen zijn voor opvang van
scheepsafvalstoffen. Dat is echter
nog lang niet overal het geval. Vol
gens de waddenvereniging is dat
er mede de oorzaak van dat nog
veel in zee wordt geloosd.
