Texel'94 maakt
valste start
Texelse vogelrijkdom
bleef deze eeuw groot
il
if
II
T
Nieuwbouw Molenkoog
bereikt hoogste punt
Dijksen opent lezingenserie EcoMare
lllll
lllll
TEXELSE COURANT'
Voor het laatst:
Tips TexelToerist
Balverlies breekt
basketbaldames op
Jeu de boules-club
huldigt winnaars
Toneel in
Oudeschild
Wat ik zeggen wou...
Juttersmuseum
Veel records
in trimloop
Uitslagen Tevoko
Zaalvoetbal programma
Professor Westhoff
over Texelse flora
Zelfs de ontwerpers Maarten Smit
~~en bouwkundig tekenaar Frans
[Lugmeyer van de gemeente waren
eonder de indruk van de nieuw
bouw van zwempark Molenkoog
7dat gisteren het hoogste punt be
reikte. De vlag in top dus in het ge-
T(bouw dat in geen enkel opzicht
0 gelijkenis vertoont met de oude
-accommodatie en dat door de
^kleurencombinatie rood, wit en
blauw nu al in het oog springt. Op-
ocvallend is de puntige kap. De
oischuinte is nodig wegens de zon
necollectoren op het dak, die het
r douchewater moeten verwarmen.
Bijkomend voordeel van de hoge
0!ruimte is volgens de ontwerpers
dat de temperatuur en vochtigheid
-beter onder controle zijn te hou-
)0 den. In het compacte gebouw zijn
rl receptie, (minder-validen)toiletten,
douches, werkplaats, en klee-
)n druimtes overzichtelijk onderge-
:c bracht. Net als in Calluna komen
er afsluitbare opbergkastjes om
diefstal te voorkomen. Een ander
0; nieuw snufje is de vloerverwar
ming, waardoor de vloer sneller
- opdroogt en dus veiliger is. Zonne-
J collectoren om het zwembadwa-
^ter te verwarmen komen op de
- plek van het voormalige kin
derbad.
een droogje kunnen gebruiken.
Daarachter wordt het kinderbad
aangelegd. Ouders kunnen dan
vanaf het zonneterras hun spart-
lende kroost in het oog houden.
Op de plek van de oude gebouwen
komt een schutting met nisjes
waarin het voor de badgasten ook
goed toeven zal zijn.
„We hopen dat het die mooie
voorziening wordt waaraan Texel
behoefte heeft", onderstreepte
Ger Praamstra, hoofd van de ge
meentelijke afdeling Welzijn de
doelstelling van de f 1,1 miljoen die
de gemeente in de nieuwbouw
steekt. Zijn pluim was gericht aan
de medewerkes van aannemer
Daalder uit De Cocksdorp, die in
oktober aan de bouw begonnen.
Als het weer geen roet in het eten
gooit, zal de nieuwbouw voor aan
vang van het nieuwe zwemsei-
zoen in april worden opgeleverd.
De nieuwe zwembadaccommodatie, waarvan de bouw gisteren het hoogste punt bereikte, bewonderen het metselwerk.
IFoto Gerard Timmerman)
Het nieuwe gebouw staat haaks
op het zuiden, zodat zonaanbid-
ders zich straks behaaglijk in het
zonnetje kunnen koesteren. Aan
de achterzijde is in het verlengde
het nieuwe cafetaria in aanbouw,
waarin badgasten een natje en
Zoals u regelmatig in de
Texelse Courant hebt kunnen
lezen, zijn onze voorberei
dingen voor de nieuwe Texel
Toerist (1995/96) in volle
gang. Vooral het doorvoeren
van wijzigingen in de „Tips"
is nogal tijdrovend, omdat ze
ook in het Duits en Engels
moeten worden vertaald.
Bedrijven en instanties die
aanpassingen hebben voor de
Tips kunnen alleen deze
week nog reageren. U kunt
wijzigingen op verschillende
manieren aan ons doen
toekomen: als tekstje bij de
balie van Langeveld en de
Rooy of per fax (14111),
of telefonisch bij de redactie
(tel. 62620) of Joop
Rommets (privé: 19547).
60
20
15
10
5
0
46 47 48 49 50 51 52 53 54 55
De onverwachte competitiestart
na de winterstop is Texel '94 te
gen Wieringerwaard zondag duur
komen te staan. Wegens het
75-jarig bestaan in februari wilde
de tegenstander de wedstrijd eer
der dan gepland spelen. De Texe
laars liepen echter nog op de
winterstand en verloren zonder
ook maar één oefenwedstrijd in
de benen met 0-1.
Texel '94 moest het stellen zonder
de geblesseerde Ralph Koning (en
kel), Edgar Klippel (middenvoets
beentje) en Gerco van Putten
(lies). Als snel bleek dat het gemis
van zoveel spelers voor een vereni
ging als Texel moeilijk is op te van
gen.
De eerste helft had Texel nog het
beste van het spel, al waren de
kansen op één hand te tellen. Wie
ringerwaard, dat zwaar vanuit de
verdediging speelt en net zo lang
wacht tot de tegenstander onge
duldig wordt, gaf weinig kansen
weg. Vaak speelden de Waarders
met zeven acht man voor het
doel, zodat er met het korte spel
van Texel - en dan ook nog door
het midden - weinig eer viel te be
halen. Toch kreeg Texel nog twee
kansjes, toen Arnold Kaercher tot
tweemaal toe werd vrijgespeeld.
De eerste maal gaf hij onbaat
zuchtig de bal af, waardoor de
kans verloren ging. De tweede
maal was de inzet onzuiver en te
zacht.
De dode momenten (vrije trappen)
van Wieringerwaard op het doel
van Texel waren de gevaarlijkste
ogenblikken gedurende deeerste
helft. Keeper Bart Heerschap
moest in de eerste helft eenmaal
ingrijpen toen een hard schot van
de zijkant in de verste hoek leek te
belanden.
Ook na rust was Texel veel in bal
bezit. De spitsen waren echter
moeilijk bereikbaar en Wieringer-
De basketbaldames van de Ma
reis hebben zaterdag een 19-50
nederlaag geleden tegen het Hel-
derse KDH-stars.
Met snel en gevarieerd spel ging
het Helderse team sterk van start
en bouwde een flinke voorsprong
op. De Texelse vrouwen raakten
hierdoor in paniek en speelden
slordig. Balverlies was het gevolg.
Met rust keken de Mareis tegen
een 6-26 achterstand aan. In de
tweede helft zag het spel van de
Texelaars er verzorgder uit. Scores
bleven niet uit. Het herstel zette
echter te laat in om de achter
stand in te lopen.
waard speelde op de counter. Al in
het eerste kwartier was te zien dat
de verdediging van Texel hier en
daar gaten begon te vertonen. De
drang naar voren werd groter en
de dekking daardoor minder. De
eerste kans in de tweede helft
was voor Wieringerwaard. De op
komende middenvelder kwam vrij
voor het doel van Bart Heerschap.
Het schot ging naast. De alarmbel
die op dat moment bij Texel had
moeten klinken, rinkelde niet.
Een kwartier voor tijd verslikte
Leen Eelman zich. Zijn pass werd
Jeu de boules-spelers Cor Bakker
en Dirk Roeper zijn zaterdag ge
huldigd als winnaar van de
dinsdag- en zaterdagcompetitie.
De beste dames waren Nel van
Heerwaarden (djpsdag) en Lies
Gieles (zaterdag). Dirk Roeper,
voorzitter van Jeu de Boulesclub
Den Burg, sprak tijdens de jaarver
gadering de hoop uit dat het le
dental (momenteeel 31) kan
worden opgeschroefd tot 40.
Nieuwe leden kunnen zich aan
melden bij Fenny Spanhaak (tel.
13498). De competitie blijft ver
deeld in een voorjaar/zomer- en in
een herfst/wintercompetitie. De
eerste wedstrijd wordt gehouden
op zaterdag 4 maart in de nota-
ristuin. Er wordt voortaan volgens
de officiële bondstelling gespeeld.
Eindstand: Dinsdagcompetitie: 1. Cor Bak
ker, 2. Richard Kleinveld, 3. Arie Jan Ver
hoeve
Zaterdagcompetitie: 1. Dirk Roeper, 2. Ri
chard Kleinveld, 3. Cor Bakker.
op eigen helft onderschept. De
Wieringerwaardse aanvaller was
niet zelfzuchtig en bracht zijn me
despeler in stelling. Met een kop
balletje passeerde die doelman
Heerschap. Pogingen van Texel om
op gelijke hoogte te komen, bleven
vruchteloos, terwijl Wieringer
waard méér kansen kreeg.
Zaterdag en zaterdag over een
week speelt Skilder toneelvereni
ging Nieuw Leven ter gelegenheid
van het dertigjarig bestaan „Ciske
de Rat". Aanvang 20.00 uur in het
dorpshuis.
Nu de gemeenteraad zich gaat uit
spreken vóór of tegen nóg een
Juttersmuseum lijkt het me zinnig,
ook de stem van een vrijwilliger te
laten horen. Want de discussie
lijkt over de hoofden van deze
mensen heen te gaan, en dat is
jammer, want zonder deze krach
ten was hier aan Oudeschild niets
van de grond gekomen. Zelf heeft
ondergetekende in 1980 aan de
wieg gestaan van de hele opbouw
van het huidige Maritiem en Jut
tersmuseum, en maakte vele jaren
deel uit van de stuurgroep. Daar
naast zat ik nog in de juttersclub
(Stichting Juttersmuseum), die ik
meeuw (sterk toegenomen) en zil
vermeeuw (was rond 1900
uitgeroeid).
Een moderne nieuwkomer, die
door de Texelse vogelkenners be
paald niet met open armen wordt
ontvangen, is de nijlgans. „Deze
vogel is erg agressief jegens ande
re broedvogels en heeft een groot
territorium nodig. Vogelaars zou
den hem het liefst verwijderen."
Kievit
Weidevogels hebben het moeilijk,
concludeert Dijksen. Hij illustreert
dat aan de hand van de kievi
tenstand. Uit summiere gegevens
over de 'export' van kievitseieren
van Texel naar de de grote steden,
leidt Dijksen af dat er in 1906
minstens 4.000 paar op het eiland
broedden. Nu zijn dat er 1.500,
met de aantekening dat er in de re-
servaatsgebieden vijf maal zoveel
voorkomen dan op het cultuur
land. „Als in het begin van de
eeuw overal net zoveel kieviten
zouden broeden als nu in de reser
vaten, komen we op circa 6.000
paren." Ontwatering, de ruilverka
veling en moderne landbouw wor
den door Dijksen als
hoofdoorzaken aangewezen.
„Dergelijke gegevens gelden ook
voor de grutto en tureluur, terwijl
de veldleeuwerik met 70 tot 80
procent is verminderd."
Thijsse
Tenslotte waagde Dijksen zich aan
de vraag wat Thijsse ervan zou
10
9
8
7
6
5
4
3
2
L 0
47 50 53 56 59 62 65
ïllvermeeuvf
Onder goede omstandheden vond
de vierde trimloop van de AV
Texel in de Dennen plaats. Er
sneuvelden diverse persoonlijke
en parcoursrecords. Guido Banda
wist het record op de 6,2 km aan
te scherpen tot 22.54 min. (was
23.32 min. op naam van Rien
Brouwer). Joost Brouwer verlaag
de wederom het record op 9,3 km
naar 32.20 min. (was 33.43 min.)
Bij de jeugd over 1,3 km won
Maarten Dogger bij de jongens en
Nienke Eilander bij de meisjes. Gijs
Waverijn, Wouter Dogger, Evert
Malschaert, Freek Verpaalen, Pie-
ter Dogger en Kristien Schraag lie
pen nieuwe persoonlijke records.
De 3,1 km werd gewonnen door
Robert Bakker uit De Koog en Kim
Kooger uit Den Burg. Kooger zette
daarbij een nieuw persoonlijk re
cord neer van 15.07 min. Bij de
6.2 heersten Guido Banda en Co-
linda Brouwer en bij de veteranen
wonnen Rinus Kooger en Ina van
Sambeek. De 9,3 km leverde geen
nieuwe gezichten. Bij de heren ve
teranen won Piet Bakelaar en bij
de dames zette Ingrid van Lubek
de snelste tijd neer. Lydia Verweij
was enige en dus eerste bij de da
mes veteranan over deze afstand.
Uitslagen:
1.3 km jongens: Maartten Dogger 515;
Zaterdag 14 januari 1995
Tevoko 4-Zeemacht 2 (H2) 2-3
Tevoko 1-SVN 2 (H1) 3-0
Tevoko 3-Tevoko 4 (H2) 3-2
Tevoko 1-Polisport 2 (D1) 2-3
Tevoko 1-WSOV 1 (D1) 3-0
Tevoko 2-VCJ'94 1 (H2) 1-3
Tevoko 1-Polisport 1 (JB) 3-0
Tevoko 3-Zeemacht 1 (D2) 3-1
Smash'68 1-VCJ'94 2 (D2) 2-2
uit onvrede zes jaar geleden de rug
toekeerde. Wat diezelfde bovenge
noemde heren nu van plan zijn,
raakt kant nog wal, want het Flo-
ramuseum gaat niets toevoegen
of bijdragen aan het hier bestaan
de en gaat de gemeenschap alleen
maar geld kosten. De financiële
controverse komt de heren goed
uit want hier aan Oudeschild is
door de jutters al jaren niets meer
ingebracht en de Floraschuur is al
min of meer ingericht, allemaal om
hun ouwe dag veilig te stellen. En
ze willen niet alleen hun eigen
spullen maar het hele circus naar
de Pontweg halen, nou en daar
hebben wij als vrijwilligers en ook
de sponsors toch wel het laatst
aan gedacht, toen we het mu
seum in Oudeschild opbouwden.
Verleden jaar werd er een contract
getekend door Jan Uitgeest dat al
les voorlopig bij het oude bleef,
vinden, als hij nu een kijkje op
Texel kon nemen. „Gevaarlijk om
daarop een antwoord te geven,
want ook Thijsse veranderde wel
eens inzichten. Toch doe ik een
poging."
Volgens Dijksen zou Thijsse blijven
ijveren voor het instellen van meer
beschermde of reservaatgebie-
den. „Toepassing van de relatieno
ta zou hij een goed middel
vinden." Thijsse zou het ongetwij
feld betreuren dat er zoveel duin
en andere grond met huisjesterrei-
nen, campings ed. zijn volge
bouwd. „Toch denk ik dat hij het
zou aanvaarden, omdat het toe
risme ook welvaart en waardering
voor natuur en landschap met zich
meebrengt en omdat hij ziet dat
natuurbeschermingsorganisaties
waakzaam zijn."
Commercie
De oude schoolmeester zou het in
de ogen van Dijksen oneens zijn
met de op handen zijde privatise
ring van SBB, de vrijage van SBB
met de ANWB en de binnenslui
pende commercie. „Temeer daar
de natuurgebieden niet meer wor
den beheerd door mensen met
kennis van en gevoel voor de na
tuur, maar door zakelijke mana
gers."
„Ook zou hij verdrietig zijn over
het in een verkeerd of kwaad dag
licht stellen van natuurbescher
mers op Texel op een
demagogische wijze en met ver
draaiing van feiten. In feite wordt
71' 74 77 80 03 06 09 3*-
DINSDAG 17 JANUARI 1995
Gijs Waverijn 5.34; Evert Malschaert 5.47.
1,3 km meisjes. Nienke Eilander 5.33;
Kristien Schraag 6.07; Afra Meijer 6.13.
3,1 km jongens- 1. Robert Bakker 11.51; 2.
Maurits Bakker 12.33; 3. Jan Dankers
12 47. Meisjes. Kim Kooger 15.07 min.
Recreanten: 1. Lyda Bakker 15.17; Joost
Coutinho 15.35 min. 6,2 km dames: 1.
Colinda Brouwer 25.45; 2. Nancy Sieling
30.50, 3. Tessel Roeper 33.38 min. Da
mes veteranen: 1 Ina van Sambeek
32 54, 2. Marijke Stark 32.55 min. Heren:
1. Guido Banda 22.54; 2 Jordi Vmke
24.46; 3 Theo Boom 25.00 Heren vete
ranen: 1. Rinus Kooger 27.04; 2. Martine
Baars 28.26; 3. Richard Bakker 29.07 9,3
km Dames: 1 Ingrid van Lubek 40.49 min.
Dames veteranen: 1. Lydia Verweij 48.57
min. Heren: 1. Joost Brouwer 32.20; 2.
Jan Zijm 35 34; 3. Tony v/J.Vis 38.11 min.
Heren veteranen: 1. Piet Bakelaar 38.55;
2. Norbert Dankers 41.09; 3. Simon Appal
42.12.
Woensdag 18 januari '95:
18.1 5 u. De Koog-Texel 1 (j)
19.00 u. Klif-Texel 2 (j)
19.45 u. De Mok-Mantje
20.35 u. Casino 4-Texel
21.30 u. De Koog 6-De Krim 4
Zaaldienst: Casino
Donderdag 19 januari '95:
18.30 u. Texel 4-De Mok
19.20 u. De Krim 5-Klif 5
20.15 u. De Koog 7-Jelleboog 4
21.05 u. Oosterend 2-Mantje 3
22.00 u. Casino 4-Texel 5
Zaaldienst: De Koog
Vrijdag 20 januari '95:
18.15 u. Klif-Jelleboog 4
19.05 u. Oosterend-Rab 3
19.55 u. Gempo-Klif 2
20.45 u. Jelleboog-De Krim
21.40 u. De Krim 3-Nioz
22.30 u. De Koog-Jelleboog 2
Zaaldienst: Rab
Zondag 22 januari '95:
12.30 u. Klif 4-De Krim
13.20 u. Klif 3-De Koog 3
14.10 u. Oosterend-Rab
15.05 u. Plus Klus-Jelleboog 3
15.55 u. De Koog 4-Casino 2
Zaaldienst: Oosterend
een week later schreef hij in deze
krant dat er van die verklaring
niets deugde (zeker bril vergeten).
Als het aan de Pontweg door zou
gaan staat daar straks de ouwe
Waalenburgmotor als pu
bliekstrekker te draaien, die wij
zes jaar geleden in drie maanden
tijd hier aan Oudeschild (alweer)
met vrijwilligers reviseerden. De
raadsleden die voor een Floraloka-
tie gaan stemmen kunnen beter in
de toekomst Oudeschild mijden,
en op onze steun en stem hoeft
niet meer gerekend te worden. En
tenslotte tot de voor de nog twij
felende mensen uit de Texelse po
litiek, onderhand als suf geluld
door de jutters: laat nooit de vos in
het kippehok, al doet hij nog zo
aardig.
Jaap Bakker,
Oudeschild
daarmee zijn werk en zijn ideeën
aan- en afgevallen."
„Tenslotte denk ik dat hij over de
vogelstand, ongeacht wat er alle
maal is gebeurd en veranderd, heel
tevreden zou zijn. Dat is dankzij
Staatsbosbeheer, Natuurmonu
menten en iedereen die zich op
onbekommerde wijze inzette voor
het behoud van de Texelse natuur
en het landschap. Maar eigenlijk
moeten wij Thijsse prijzen, want
zonder hem was er veel minder
van over geweest."
Welke veranderingen zijn er in de
natuurlijke plantengroei op Texel
opgetreden sinds de tijd van
Thijsse? Op deze vraag gaat pro
fessor Victor Westhoff, mede
auteur van het enkele jaren gele
den verschenen boek ,,De plan
tengroei van de Wadden
eilanden", in tijdens de winterle-
zing, die hij donderdagavond in
EcoMare zal houden. Aanvang is
20.00 uur, de toegang bedraagt
f5,- (incl. koffie/thee).
Het betreft de tweede lezing in
een serie die in het teken staat van
het Thijssejaar. Zoals tijdens de
eerste lezing (door Adriaan Dijk
sen) over vogels al is gebleken, is
de natuur op Texel deze eeuw
sterk gewijzigd. Ook de planters
wereld is veranderd, door allerlei
menselijke ingrepen en door na
tuurlijke processen. Professor
Westhoff heeft naam gemaakt
met het onderzoeken en beschrij
ven van natuurlijke plantenge
meenschappen in Nederland. Hij
kent de rijke flora van de wadden
eilanden goed en heeft de veran
deringen de afgelopen vijftig jaar
met eigen ogen kunnen volgen.
Tijdens zijn lezing met eigen dia's
zal hij spreken over jonge en oude
duinvalleien, duinheiden, hooilan
den en kwelders. Ook zal hij in
gaan op het zoeken naar een
evenwicht tussen teveel en te wei
nig dynamiek in de (Texelse)
natuur.
„Thijsse zou verdrietig zijn over de veranderingen in het cul
tuurlandschap en schrikken van de vormen die het toerisme
heeft aangenomen. Maar hij zou ook tevreden zijn over de
toename van het aantal broedvogels in de duinen en op de
terreinen van Natuurmonumenten. Hij zou dat uitbundig prij
zen, maar eigenlijk moeten wij Thijsse prijzen." Aldus de
conclusie van natuurkenner Adriaan Dijksen, afgelopen
week tijdens een dialezing in EcoMare. Dijksen gaf een boei
end overzicht van de veranderingen in de Texelse vogelstand
deze eeuw.
In elk geval is er erg veel veran
derd, aldus Dijksen, sprekend als
lid van de Vogelwerkgroep Texel.
„Eerst vroeg ik me af of er genoeg
veranderingen zouden zijn om een
hele avond mee te vullen. Nou, dat
bleek geen probleem. Ik zou in een
kwartiertje klaar zijn als ik alleen
over de dingen zou mogen vertel
len die gelijk zijn gebleven."
Dijksen, die de eerste van de serie
Thijsse-winterlezingen verzorgde,
nam de veertig toehoorders eerst
mee terug in de tijd. Eind vorige
eeuw, rond de tijd dat Jac. P. Thijs
se op het eiland arriveerde, werd
de natuur -de „woeste gronden"-
geëxploiteerd. „De duinen waren
overal verpacht en waar mogelijk
werden ze ontgonnen tot land
bouwgrond. Ook werd er geplagd
en gemaaid."
„Soms was dit goed voor de na
tuur: het ging verruiging tegen.
Slecht was dat ook de vogels wer
den geëxploiteerd. Eieren werden
massaal geraapt en jongen wer
den verhandeld."
Bescherming
Dijksen stelt dat Texel niet rijker
aonlol porcn
aan vogels en natuur was dan vele
andere plaatsen in Nederland.
„Maar dankzij Thijsse was het van
Texel bekend. Omdat een man als
Thijsse hier min of meer toevallig
belandde, is men op Texel al vroeg
met beschermende maatregelen
begonnen." Na de oorlog werd dit
door Staatsbosbeheer („vooral
door toedoen van districtshoofd
Mantje") in de geest van Thijsse
voortgezet. Dijksen betreurt het
dat het SBB-beleid de laatste de
cennia te wensen overlaat. „Daar
door wordt de natuur steeds meer
van een gemiddelde Nederlandse
kwaliteit en raken we onze voor
trekkersrol kwijt."
De drie D's
Bij zijn vergelijking van de vo
gelstand nam Dijksen zijn eigen
tellingen en die van twee illustere
voorgangers als uitgangspunt: van
de Oosterender schoolmeester
Daalder in 1910 en van vogelken
ner Jan Drijver in 1934 en 1958.
Conclusie is dat Texel qua soorten
rijkdom wellicht meer te bieden
heeft dan vroeger. Dijksen komt
tot 119 broedende soorten, terwijl
Drijver op 108 (in '58) en 99 (in
'34) en Daalder op 87 bleven
steken.
Een aantal soorten kwam rond
1900 niet op het eiland voor, zoals
de noordse stormvogel, ruigpoot-
buizerd, wespendief, grauwe kie
kendief, patrijs en turkse tortel.
Laatstgenoemde heeft, na een
enorme opmars vanuit de Balkan,
heel Europa veroverd en is op Texel
nu een algemene verschijning.
Broedvogels
Dijksen maakte een lijstje van elf
vogels, die rond 1900 nog wél op
het eiland broêdden, maar daarna
niet meer. Van de ooievaar werd
het laatste nest in 1905 bij Den
Hoorn gevonden en de zwarte
stern was in het begin van deze
eeuw nog talrijk op Texel, maar
verdween door vermindering van
geschikt broedgebied in 1933.
Daarentegen komt Dijksen tot 32
nieuwe broedvogels. Een belang
rijk deel daarvan heeft de over
steek gewaagd na de aanleg van
het bos, waarmee eind 19e eeuw
een begin werd gemaakt. Voor
beelden zijn de houtsnip, ransuil,
grote bonte specht, tjiftjaf en
vlaamse gaai.
Andere nieuwe broedvogels zijn
o.a. de eidereend, grauwe gans,
knobbelzwaan, kleine mantel-
68 69 70 71 72 73 74 75 7e 77 78 79 80 81 82 83 04 85 86 07 88 89 90
bruine klekondlcf-2
