Jan
Koolhof is attent
op prijs en kwaliteit
Lintje bij het afscheid
gezicht van gemeente
Landbouwvoorlichter 25 jaar op Texel
De winners club?
TEXELSE^" C0URANT
Voorlichting
over cara
Hein Dijt wint
prijsvraag Flora
Wereldgebedsdag
iFoto Frans Hopman)
Jan Koolhof in het Texelse boerenland: ..Niet méér. maar betei
Wout Stam bij zijn afscheidcadeau dat van een passend beeld was voorzien
IFoto Tessa do Graant
De handel keek scheef: het LDS
kostte hen omzet. „Maar ik vond
het niet slecht voor de handel, om
dat je op de langere termijn moet
kijken. Overigens zijn de contac
ten met de handel wel goed. Als er
produkten zijn waar ik achter sta,
is samenwerking mogelijk. Maar
op de eerste plaats ben ik er voor
de boer."
Meegaan
Koolhof beschouwt het als zijn op
dracht om mee te gaan met en het
voorblijven van de ontwikkelingen
in de maatschappij. „Op Texel is
dat aardig gelukt", stelt hij. Voor
beelden? „Na de ruilverkaveling
waren op het eiland maar één of
twee ligboxen. De Texelse veehou
ders hebben vervolgens goed ge
bruik gemaakt van de
mogelijkheden. Als je nagaat wat
er allemaal is gebouwd, is dat een
verschrikkelijk hoge score. Ander
voorbeeld: de droogtegevoelige
gronden op Texel. Met een
diepspit-project is daarin verbete
ring gebracht. De plantenwortels
kunnen hierdoor naar het grond
water toegroeien, met als gevolg
hogere opbrengsten per hectare.
Tegen deze methode bestonden
vooroordelen. Om die te doorbre
ken, moesten er eerst een paar
voortrekkers zijn, die hun resulta
ten konden laten zien in het veld.
Het is net als met de reclame: her
halen, herhalen. De mond-tot-
mond reclame doet de rest."
Mais
Zijn werkwijze („ik ben op z'n tijd
eigenwijs, ik kan doordonderen")
bracht hem waardering. Niet al
leen op Texel, waar hij sinds zijn
komst 95 procent van de agrari
sche contacten heeft weten te
houden. Ook aan de overkant is de
faam van Koolhof doorgedrongen.
Over zijn specialisme, mais, ver
zorgt hij lezingen en publiceert hij
in vakbladen. Landelijk trok hij de
aandacht als voorvechter van lage
dosering van onkruidbestrij
dingsmiddelen in mais. „Toen ik
dat besprak met collega's, zeiden
ze: dat kèn niet. Maar nu blijkt uit
een officieel onderzoek dat wat op
Texel gebeurt, 100 procent is on
derbouwd." Een prominente fi
guur wil Jan Koolhof echter niet
zijn. „Ik hou niet van poeha", al
dus het schrikkelkind (29-2-1940).
Van huis uit is Koolhof opgegroeid
met het boerenbedrijf. Zijn ouders
hadden een gemengd veehouderij-
akkerbouw bedrijf in Wedde, tien
kilometer onder Winschoten. Hij
voetbalde graag en schopte het
tot het tweede team van de v.v.
Wedde. Rechts in de aanval.
In 1962 belandde hij in Noordhol
land. In de regio Heerhugowaard-
Hensbroek was een extra voorlich
ter nodig in het kader van de
„streekverbetering", na de ruilver
kaveling. De veehouders in die
streek hadden beter schapenfok-
materiaal nodig en konden dat
aankopen met geld van het mini
sterie. Zo kwam Koolhof voor het
eerst op Texel, waar een ram en
vijftig ooien werden gekocht. Toen
in 1969 het streekverbeterings-
project klaar was, kon Koolhof bij
de landbouwvoorlichting op Texel
werken. „Alblasserwaard had ook
gekund, maar dat was nog verder
weg van de familie in het noor
den."
De legendarische C. van Gronin
gen stond toen nog aan het hoofd
van de Bedrijfsvoorlichting op
Texel. In die tijd was het normaal
dat voorlichters zowel veehouderij
als akkerbouw onder hun hoede
hadden. Momenteel is Koolhof
nog de enige in Nederland met de
ze combinatie.
Bestuurswerk
Het gezin Koolhof vestigde zich in
De Cocksdorp. „De kaartjesknip
per bij de boot zei: wil je je laten
begraven? Maar we hebben er een
heel leuke tijd gehad. Al snel had
ik veel contacten. In 'Durp' is het
gebruikelijk dat nieuwe inwoners
meteen voor het bestuur van SVC
worden gevraagd. Zo werd ik se
cretaris van de voetbalafdeling.
Daarnaast was ik penningmeester
in de organisatie van het „Polder
paraat"-feest, voorzitter van het
kleuterschoolbestuur, commissa
ris van De Krim (dat is nog zo) en
secretaris van de Hollandse Maat
schappij van de Landbouw, afde
ling Eierland. Eigenlijk mocht dat
laatste niet, maar mijn superieuren
hebben daar nooit moeilijk over
gedaan. Van andere boeren kreeg
ik ook geen commentaar. Men
wist dat ik er voor iedereen was
en niemand voortrok."
Veel baantjes tegelijk dus, maar
volgens Koolhof gaf dat geen pro
blemen. „Het lichaam liet me niet
in de steek en ik nam de proble
men niet mee naar huis, al had ik
het wel eens moeilijk met bepaal
de sociale gevallen. Door al dat
verenigingswerk kreeg ik natuur
lijk wel een 'ruime blik': je weet
wat er gaande is en je leert men
sen op een andere manier kennen.
Anderen helpen was en is mijn
doel."
Veranderingen
In 25 jaar veranderde veel in de
landbouw, die na een periode van
groei onder grote druk is komen te
staan. „Gelukkig heb ik het op
Texel nog maar zeer weinig mee
gemaakt dat een agrariër om fi
nanciële redenen moest stoppen.
Vaker is gebrek aan bedrijfsopvol
ging de reden. Om bedrijven te be
houden, zou ik dolgraag boeren
naar Texel laten komen. Er zijn een
paar goede voorbeelden (Wage-
ningen, Don Bosco), maar Texel
heeft voor de landbouw beperkin
gen. Vooral de verzuringsgevoeli-
ge gebieden geven onzekerheid.
Ten onrechte wordt dat beleid ge
generaliseerd. De landbouw op
Texel is extensief. De gangbare
landbouw is volop in ontwikkeling:
de input is nu zó gering, dat die al
le toets der kritiek kan doorstaan."
Met biologisch-dynamische land
bouw heeft Koolhof weinig con
tact. „Alleen in de begintijd van
Sint Donatus ben ik wat betreft de
economische opzet erbij betrok
ken geweest"
Terugblikkende vergeet Koolhof
zijn vrouw Coby en de kinderen
niet te noemen. ,,Het was een ge
zinsbedrijf. Dat bleek ook tijdens
het feest, toen we geld kregen
voor een reisje voor het hele ge
zin." En een vooruitblik: ,,Als mijn
gezondheid het toelaat, ga ik door
tot mijn 65ste. Maar misschien
stop ik wel eerder. Wethouder?
Nee, dat valt niet te combineren,
daarvoor heb ik m'n werk te lief."
Frans Hopman
VRIJDAG 3 MAART 1995
zal behoorlijk wennen zijn
Wout Stam. Jarenlang had
ien vast ritme van vroeg naar
werk gaan. Ook zijn collega's
iet raadhuis zullen de komen-
tijd wel eens misgrijpen. Het
fd van de afdeling Algemene
en, waarvan dinsdag in stijl af
leid werd genomen, was een
iBgbaak voor iedereen en vorm-
het gezicht van gemeente
jbussen zijn Stams' heimelijke
ie. Vandaar dat voor zijn af-
•idsfeest een antieke AOT-bus
stal was gehaald, die werd
eladen met collega's en fami-
-let was de eerste verrassing,
er zouden nog vele volgen,
jemeester Van Rappard ty-
de zijn vertrekkende hoofd AZ
.eigenlijk de echte loco-
jemeester van Texel". Het is
lilijk gebleken zaken voor Wout
n verborgen te houden. Zeker
hij tot het laatst toe in functie
f. Toch was het gelukt hem
voor te dragen voor een koninklijke
onderscheiding, zonder dat hij arg
waan had gekregen. De burge
meester overhandigde hem de
gouden eremedaille in de orde van
Oranje Nassau.
„Om de „fase drie A" van zijn le
ven, zoals hij dat zelf noemt, nog
meer te veraangenamen, hebben
we een passend cadeautje gevon
den", vervolgde Van Rappard. Het
bleek een computer met toebeho
ren te zijn.
Evacuatie
Gemeentesecretaris Piet Zoon,
voor wie Wout Stam de eerste
vervanger was, somde tal van
eigenschappen van hem op. Voor
al zijn improvisatievermogen werd
geroemd. „Onlangs nog, bij de
evacuatie van het rivierengebied.
Belt hij me op terwijl ik bij de bur
gemeester zit en zegt: ik heb
besloten dat we de mensen die op
Texel worden opgevangen geen
toeristenbelasting vragen...."
Rom van Schaik sprak namens de
oude bus werd het feestvarken en zijn vrouw opgehaald. tFoto Tessa de Graaf ft
afdeling: „We zijn er trots op dat
onze chef koninklijk is onderschei
den." Hij was de archieven ingedo
ken voor een carrière-overzicht.
„We hadden een goede verstand
houding, als moest je in het begin
aan me wennen", vertelde oud
gemeentesecretaris Piet
Beemsterboer. „Je zei laatst: in
het begin vond ik je een hufter..."
De oudgediende waarschuwde
dat het na een afscheid wel wat
stil wordt. Hij kreeg echter nog re
gelmatig uitnodigingen voor offi
ciële bijeenkomsten via Stam en
hij hoopte dat diens opvolger dat
vol zou houden. Wie dat wordt is
echter nog allerminst duidelijk. De
namen van Alex Bijma en Rom van
Schaik zijn de revue gepasseerd,
maar er bestaat een grotere kans
dat de hele afdeling wordt gereor
ganiseerd en daardoor opgaat in
de rest.
Via een bandje sprak de in Nieuw
Guinea verkerende oud
hoofdredacteur van de Texelse
Courant Harry de Graaf tot de me
nigte. Het was een hurhoristisch
betoog. Opmerkingen als „met
ambtenaren moet je de haven
dempen" en „Wout houdt van or
gels, behalve ctet van Peter Kaan"
veroorzaakten lachsalvo's.
Geen politicus
Het laatste woord was voor de af
scheidnemer zelf. Hij zette gelijk
een aantal zaken recht. „Locobur
gemeester? Zo heb ik me nooit ge
voeld. Ik ben absoluut geen
politicus, maar soms vereist een
acute situatie een oplossing."
Stam denkt niet dat de medewer
kers hem erg zullen missen. „Mis
schien zal je een paar keer
misgrijpen. Maar alles lost zich
vanzelf weer op. En als het echt
niet lukt, dan weten jullie mijn te
lefoonnummer..." Het horloge, dat
hij kreeg van alle medewerkers,
roerde Stam zeer.
Omdat er genoeg interviews in de
media over hem zijn verschenen
de laatste tijd, wilde hij niet verder
op zijn loopbaan ingaan. „Ik weet
me niet zo goed raad met al die lof
die mij wordt toegezwaaid. Ik ben
zelf zuinig met complimenten, dat
is me wel eens verweten. Maar ik
laat ook niet gauw iemand zak
ken."
Cadeautjes
Het boek gaat dicht, maar toch
gaf Stam het college en de raad
nog enige schoten voor de boeg.
Onder andere de onzekere status
voor de afdeling Algemene Zaken
vond hij te lang duren. Dat het pu
bliek het bij raadsvergaderingen
massaal laat afweten is iets waar
de raadsleden zich volgens hem
meer druk over zouden moeten
maken. „Ze kunnen het dan wel
via de radio volgen, maar bij me
nigeen gaat de knop om
Na het officiële gedeelte was het
tijd voor feest. Een lang lied van de
medewerkers was het startsein
voor een receptie met veel ca
deautjes. Dat Stam met alle gele
dingen van de bevolking te maken
heeft gehad werd daaruit duidelijk.
Zo ontving hij onder meer een di
ploma uit handen van Cor Ellen
wegens de uiterst flexibele wijze
waarop hij de zaak rond de siga-
rettencontainers heeft afgehan
deld, uit het oogpunt van de
jutters.
Veel kinderen hebben last van
aandoeningen aan de luchtwegen.
Dat uit zich in hoesten, hees zijn,
vol zitten of benauwd zijn. Deze
klachten worden samengevat on
der de noemer Cara. Voor ouders
van kinderen met dergelijke klach
ten wordt op dinsdag 21 maart
tussen 13.30 en 15.00 uur in het
Kruisgebouw aan de Witte Kruis-
laan een voorlichtingsbijeenkomst
gehouden. Sprekers zijn de wijk
verpleegkundigen Jung en Thiel.
De Texelse leliekweker Hein Dijt
heeft op de „Flora", de jaarlijkse
bloemententoonstelling in Boven -
karspel, een „Teel-o-scope"
software-pakket ter waarde van
f3.000,- gewonnen. Het was de
hoofdprijs van een prijsvraag in de
stand van de computerfirma Mon-
In het kader van de Wereldgebeds
dag worden vanavond in verschil
lende kerken oecumenische
vieringen gehouden. De liturgie is
gemaakt door christenvrouwen uit
Ghana, het land dat centraal staat.
Thema is „de aarde, woning voor
alle mensen."
De vieringen zijn in de Doopsge
zinde kerk van Den Burg, aanvang
19.30 uur (uitzending via De Licht
boei). RK kerk Oosterend, aanvang
19.30 uur. Gebouw naast NH kerk
in De Cocksdorp, aanvang 19.30
uur (mmv het Cocksdorper koor).
NH-kerk Den Hoorn, aanvang
20.00 uur.
ledereen is welkom.
irnaast voerde ook het bestuur
enswaardigheden uit Koolhofs
bij leden ten tonele en karakteri-
sch ïrde „meester" C.P. Laan hem
Jt0 ,r middel van een ABC.
Visie
)lhof grijnst, want hij weet dat
boeren zijn visie waarderen,
visie die voornamelijk is gebo-
uit praktische en minder uit
ile overwegingen. „Een gezond
eu zat altijd wel in m'n achter-
>fd. Maar het is vooral-een
sstia van de kosten zo laag mo-
ln het bijzijn van Lodewijk de 14e" en ..Marie Antoinette neemt Hem Dijt (tweede
van rechts) de hoofdprijs in ontvangst. (Foto J.S. Driti
ger dan in de rest van Nederland.
Texel heeft een voorsprong."
Lage doseringen
Zijn visie is in de loop der jaren ge
groeid. „Je leert dingen uit goede
praktijkvoorbeelden. Dan kijk je of
iets algemeen toepasbaar is."
Koolhof gaf zijn ogen goed de kost
en was steeds bereid om met de
monstraties en lezingen de agra
riërs van zijn gelijk te overtuigen.
„Neem het LDS, het Lage Dose
ring Systeem. Toen we dat invoer
den, kregen we veel kritiek. Maar
ik had niets te verliezen. Als het
niet zou lukken, konden de boeren
altijd nog een herbespuiting met
een iets hogere dosering uitvoe
ren. Al snel bleek dat met zeer la
ge doseringen gewasbescher
mingsmiddel goede resultaten wa
ren te behalen. Hoewel het voor
buitenstaanders lijkt alsof er al
wéér een landbouwspuit rijdt op
hetzelfde perceel, wordt er aan
merkelijk minder actieve stof ge
bruikt. Belangrijk voor de
portemonnee van de boer en voor
het milieu."
tana uit Heerhugowaard. Bedoe
ling was te raden hoeveel
bloembollen in een computer wa
ren verstopt. Dijt had haast en
deed een snelle gok: 2000 stuks.
Een uitstekende poging, want het
waren er 1999. Niemand raadde
dit goed, zodat moest worden ge
loot tussen drie deelnemers die er
eentje naast zaten. Het lot wees
de Texelaar aan. Vrijdag tijdens de
prijsuitreiking zorgden twee als Lo
dewijk de 74e en Marie Antoinette
uitgedoste figuren voor een
feestelijk tintje.
Dijt toonde zich opgetogen: „Al
een jaar ben ik op zoek naar zo'n
pakket. Alles wat betrekking heeft
op de teelt, de verwerking in de
schuur en mineralenboekhouding
kun je daarin verwerken en er bij
voorbeeld een toekomstverwach
ting mee opstellen. Eigenlijk wilde
ik me alleen maar inschrijven voor
een kennismakingsdag, die prijs
vraag vulde ik voor de aardigheid
in." Aan de instructiedag zal Dijt
evengoed deelnemen, bovendien
krijgt hij er drie jaar begeleiding bij
cadeau.
een knalfeest vierde Jan Koolhof onlangs zijn 25-jarig
ileum als landbouwvoorlichter op Texel. Driehonderd ken
en uit de agrarische sector waren naar het GroOthan-
gebo'uw in Oudeschild gekomen. Het was zó gezellig,
één uur 's nachts nog niemand naar huis was en de
id werd gevraagd nog een uurtje door te spelen. Een
1st naar wens, want Koolhof houdt niet van handen
iudden en toespraken. Voor de lezers van de Texelse Cou-
jt is hij echter graag bereid de afgelopen kwart eeuw de
ue te laten passeren.
Bt meer, maar beter", luidt het
ies van de deze week 55 jaar
(orden Koolhof. „Met zo weinig
jelijk input een zo groot moge
kwaliteit bereiken", klinkt het
zijn landbouw-jargon. Haast
iekwoordelijk is zijn advies om
lig om te springen met gewas-
chermingsmiddelen en kunst-
>t. Dat bleek tijdens de
Btavond (aangeboden door het
tuur van de Vereniging voor
'rijfsvoorlichting -VVB- Texel,
i medewerking van Harry en
lemarie Wetenkamp). Koolhof -
evenmin vies van plagerijtjes-
'd door twee agrariërs met een
spuit op de hak genomen. „We
3en niet meer normale doserin-
spuiten, maar moeten met
druppie van dit en een druppie
dat onze gewassen onkruidvrij
iden..."
gelijk zien te houden en rekening
houden met de omstandigheden.
Een voorbeeld. Op Texel mag je
niet beregenen, maar wel be
mesten. Toch ben ik daarmee te
rughoudend. Als je planten veel
meststoffen geeft, groeit de plant
meer in stengel en blad, waardoor
er meer water wordt verbruikt.
Ook komt het gewas later tot zaad
en knolvorming en is er bij poo-
taardappelen kans op ziektes."
„Op Texel heerst praktisch elk jaar
tijdens de groeitijd een periode
van droogte. Door 'op de norm' te
bemesten is de kans groter op be
ter resultaat, zowel wat betreft
hoeveelheid als kwaliteit. Op be
mesting ben ik altijd kritisch ge
weest, en met succes: qua
vervuiling door de landbouw lig
gen de cijfers op Texel veel gunsti-
