Wat ik zeggen wou.
6
TEXELSE
COURANT
Minder zand uit
de Waddenzee
Thijsse-fotowedstrijd
Been gebroken
S
Buurt overstemt
geluidsmetingen
noodslachtplaats
Windmolens
Drie jaar cel voor
verkrachtingszaak
Regelmatige zege
van de Mareis
Honden, Zanddijk
en de Slufter
Teso-aandelen
500ste
VRIJDAG 3 MAART 1995
Rijswaterstaat heeft de zandwin
ning in de Waddenzee flink ver
minderd. Vanaf dit jaar tot 2000
mag in het westelijk deel ieder
jaar nog gemiddeld 100.000 ku
bieke meter zand worden gewon
nen. In het oostelijk deel wordt
het jaarlijks quotum terugge
bracht naar 800.000 kubieke me
ter. Na het jaar 2000 stopt de
zandwinning in het westelijk deel.
Dan blijft het baggerwerk beperkt
tot het op diepte houden van de
vaargeulen.
Vorig jaar werd nog zo'n 500.000
kubieke meter zand uit de westelij
ke en zo'n drie miljoen kubieke
meter uit de oostelijke Waddenzee
opgezogen. Rijkswaterstaat vindt
de effecten van de winning voor
het milieu in de Waddenzee te
zwaar wegen. Bovendien zorgt de
zandwinning voor kustafslag van
de waddeneilanden.
Het benodigde zand voor woning
bouw, waterstaatkundige werken,
wegenbouw en de bloembollen
teelt moet voortaan vooral uit de
Noordzee en het Amstelmeer
komen.
Per jaar gebruikt Nederland onge
veer 72 miljoen kubieke meter
zand. De helft kwam tot nu toe uit
rijkswateren: de Waddenzee, het
Eems-Dollardgebied, het IJssel-
meer en de randmeren, de Delta-
wateren en de Noordzee. De
Waddenzee leverde 3,5 miljoen
kubieke meter zand.
De Noordzee wordt echter steeds
belangrijker. Begin jaren tachtig
bedroeg de hoeveelheid zand uit
de Noordzee nog maar enkele pro
centen van de totale hoeveelheid.
Sindsdien is de hoeveelheid zee
zand sterk gestegen. In 1991 werd
tweemaal zoveel zeezand aan wal
gebracht als het jaar daarvoor.
Zeezand komt aan land met sleep
hopperzuigers. Deze baggersche
pen brengen het zeezand naar vier
depots voor de kust: bij de Maas
vlakte, in het Haringvliet, bij IJmui-
den en in de Westerschelde. Van
daaruit wordt het naar de afne
mers verscheept.
Zandhonger
In de Waddenzee bestaat een
„zandbalans" tussen het zand in
de kustzone (waar de zee minder
dan twintig meter diep is) en dat
in de diepere gedeelten. Als uit
een deel zand wordt weggehaald,
heeft dat uiteindelijk -effect voor
andere delen. Tussen 1933 en
1975 vond in de Waddenzee on
geveer 200.000 kubieke meter
aanzanding plaats. De erosie in
Brieven van lezen»
Voor de fotowedstrijd Natuurlijk
Texel" zijn de eerste inzendingen
inmiddels binnen. De jury wil ech
ter graag een grotere keus heb
ben. Bedoeling is om Texel dit jaar
viermaal op originele wijze te foto
graferen, in elk seizoen één foto.
Onderwerpen hebben bij voorkeur
betrekking op Texels landschap en
natuur en de plaats van de mens
daarin. Uiteindelijk beloont de jury
het buitendeltageied bleek van de
zelfde orde van grootte. Sinds
1975 treedt erosie in de Wadden
zee op: circa 40 miljoen kubieke
meter zand verdween. De omvang
van de zandwinning bleek onge
veer even groot. De effecten van
de zandwinning uiten zich in ver-
Een 16-jarige fietster uit De Koog
keek niet goed uit toen ze uit de
richting van EcoMare de Ruyslaan
op reed. De botste tegen de witte
VW van een dorpsgenoot en liep
daardoor een gebroken been op.
Ze werd per ambualnce afgevoerd.
Haar fiets werd totaal vernield.
Van de fiets bleef niet veel over.
(Foto Tessa de Graaf 1)
Om te kijken of de
noodslachtplaats aan de Mari-
coweg voldoet aan de ge-
luidsnormen maakten
ambtenaren van de afdeling
milieu vrijdag proefmetmgen.
Als de voorlopige registratie
aangeeft dat de slachtwerk-
zaamheden binnen de normen
vallen, overweegt de Stich
ting Noodslachtplaats Texel
een veel kostbaarder
akoestisch onderzoek. Dat is
noodzakelijk om naast de
noodslachtingen ook reguliere
slachtingen uit te voeren. Om
dat het bedrijf al een tijdje stil
ligt, werd voor de geluidsop
name een slachting in scène
gezet door slager Schiphorst.
Conform ae werkelijkheid
werd de koe uit de aanhanger
naar de slachtbank geleid en
werd het bedrijf in werking
gezet. Veel eer van hun werk
hadden de geluidstechnici
aanvankelijk niet. De slacht-
werkzaamheden, die met het
blote oor buiten overigens niet
waren te horen, werden over
stemd door verkeer en weer
sinvloeden, maar vooral de
dagelijkse werkzaamheden in
en rond naburige bedrijven.
Navraag bij de gemeente leert
echter dat de metingen toch
hoopvolle resultaten hebben
opgeleverd, die een
akoestisch onderzoek kunnen
rechtvaardigen. Volgens de
gemeente is het niet waar
schijnlijk dat eventuele geur
of stankoverlast waarvoor de
buurt vreest, een vergunning
voor reguliere slachtingen in
de weg zal staan.
/Foto Gorard TimmermanI
Buiten verantwoordelijkheid van dc redactie
Toegegeven, voorstanders hoor je
doorgaans minder dan tegenstan
ders. Bij echt goede plannen zijn er
meestal weinig of geen bezwaren.
Bij omstreden plannen worden be
zwaarmakers -zij die constateren
dat de emmer begint over te
lopen - vaak ten onrechte be
schimpt.
Ook ik hield me jaren bewust afzij
dig, al was er veel op Texel gaande
om je druk over te maken. Voor 't
eerst schreef ik een ingezonden
stuk en omdat 't vooral tot naden
ken - niet oplossend - bedoeld
was, kon een reactie worden ver
wacht. Zeggen dat ik gericht ben
op romantische kunst mag, maar
is niet juist (gelezen). Veron
derstellen dat high-tech kunst
stukjes aan mij niet besteed zijn
mag ook, maar is een voorbarige
conclusie. Beweren dat ik een on
juiste schaaltekening aanlever is
kleinzielig en suggereert mislei
ding.
Natuurlijk twijfelde ik wel aan me
zelf toen ik de werkelijke verhou
dingen op papier zag. Het is helaas
niet anders, veertig meter is ge
woon erg hoog' Toegegeven, er
de móóiste serie van vier foto's.
Los van dit oordeel maakt de re
dactie van de Texelse Courant elk
seizoen een eigen keus. Omdat
het niet echt wil winteren, zijn
voor de winterfoto ook kiekjes uit
vorige jaren toegestaan. Deze eer
ste foto moet worden opgestuurd
voor 7 april naar: Stichting Thijs-
sejaar Texel, t.a.v. H. Groenen,
Postbus 3, 1790 AA Den Burg. Of
afgeven in het kantoor van de
VVV aan de Emmalaan.
breding van de geulen. Of er ook
andere effecten zullen optreden,
moet nog blijken. De effecten van
de aanleg van de Afsluitdijk op de
Waddenzee voltrokken zich ook
pas na jaren.
Bijkomend probleem vormt de toe
nemende „zandhonger" van de
Waddenzee als de bodem daalt
door gaswinning en de zeespiegel
stijgt.
Rijkswaterstaat gebruikt voor de
ophoging van de Noordzeestran
den nu al zand uit de Noordzee be
neden de twintig meter-lijn. Als
daar zand wordt weggehaald,
heeft dat nauwelijks of geen ef
fecten op de zandbalans van het
kustgebied. Zandwinning op de
Noordzee mag alleen op plaatsen
waar de zee minimaal twintig me
ter diep is of die twintig kilometer
buiten de kust liggen. Op het Ne
derlandse deel van de Noordzee
wordt tot dusver alleen ophoog-
zand gewonnen. Dat zand heeft
Rijkswaterstaat nodig om de door
erosie aangetaste stranden op te
spuiten.
Te zout
Het nadeel van zeezand is dat het
zout is. Het bevat 1500 tot 4500
mg natriumchloride per kubieke
meter. Dat zout spoelt uit en komt
in het grond- en oppervlaktewater
terecht. Dat heeft op den duur ge
volgen voor de tuinbouw en de
drinkwaterwinning. Binnen eért
twee jaar moet het zeezand wor
den ontzilt. Het ministerie van Ver
keer en Waterstaat heeft een
ontwerp Bouwstoffenbesluit ge
maakt, waarin staat dat ophoog-
zand met meer dan 320 mg
natriumchloride per kubieke meter
mag bevatten. Zeezand wordt ont
zilt door het te spoelen met zoet
water. De huidige ontziltingstech-
niek (één keer spoelen met licht
brak water op het Noordzeekanaal
en droogtrekken) levert zand op
met een zoutgehalte van gemid
deld 600 mg.
De Alkmaarse rechtbank heeft de
30-jarige vluchteling die ervan ver
dacht werd vorig jaar een Texelse
vrouw te hebben verkracht, tot
drie jaar cel veroordeeld. De recht
bank achtte de man, woonachtig
in Julianadorp, ook schuldig aan
de verkracht van een vrouw en
een veertienjarig meisje in zijn
eigen huis. Tegen hem was vier
jaar cel geëist.
Zondagmiddag wonnen de heren
van basketbalclub De Mareis in
de Bgm. De Koninghal de ont
moeting tegen JBC 4 uit Juliana
dorp, een tegenstander die zich in
het verloop van de competitie
meer verbaal dan sportief laat
gelden. Het werd 69-44.
De Mareis en de scheidsrechter
lieten zich niet van de wijs bren
gen. Het snelle verlies van Eric
Venneker (enkelblessure) werd
door de Texelaars aardig opge
vangen. Met de nieuwe center Ni
co Kikkert waren er enkele
aanpassingsproblemen, maar
naarmate de wedstrijd vorderde
verliep het spel wat soepeler. De
basis voor de overwinning werd in
de eerste helft gelegd (33-16
voorsprong). In de tweede helft
was het krachtverschil niet groot,
maar vielen er wel veel persoonlij
ke fouten te noteren. Zowel bij de
Mareis als bij JBC 4 moesten de
centers het veld verlaten. Uitein
delijk werd het 69-44 voor de Ma
reis, dat daarmee de zegereeks
blijft voortzetten. Deze week is er
geen wedstrijdprogramma i.v.m.
de voorjaarsvakantie.
Scores:
Nico Kikkert 23 pnt Martin Koenen 18;
Albert ter Wolde 15; George Wintermans
10; Paul Inpijn 3.
Graag wil ik even reageren op de
ingezonden brief van Bertien
Dijkstra-De Moor, in de krant van
24 februari 1995. Ook wij komen
al heel wat jaren op Texel. Dit jaar
wordt ons tiende jaar. Honkvast
zijn we ook, want het is al tien jaar
hetzelfde adres, namelijk het bun
galowpark aan de Zanddijk van de
familie G. v.d. Star. Wij komen daar
altijd met onze twee honden en
worden door de familie nog steeds
allerhartelijkst ontvangen. Voor
ons gevoel komen wij elke keer
een beetje „thuis". Dat is mis
schien ons „Texel-gevoel". Waar
om schrijf ik nu „nog steeds" har
telijk ontvangen? Daarover het vol
gende. Op het park gelden
bepaalde regels. Allereerst de
snelheidsbeperking, het bord 10
km en dan het bordje „honden aan
de lijn". Natuurlijk houd je je aan
zulke regels, want je wilt je gast
heer niet tot last zijn. Mochten on
ze honden iets deponeren op
plaatsen die daarvoor niet ge
schikt zijn, dan komen wij met on
ze speciale opruimzakjes en
ruimen alles netjes op. Ons motto
is dat andere mensen geen last
moeten hebben van onze honden.
Klachten hebben wij nog nooit van
de familie v.d. Star gehad. Ik neem
aan dat op „Tamarisk" soortgelijke
regels gelden en dat de heer en
mevrouw Dijkstra zich aan die re
gels houden.
Op de Zanddijk laat men natuurlijk
ook zijn/haar hond niet loslopen,
maar dat is eigenbelang, hij zou
wel eens doodgereden kunnen
worden. Maar dan, eenmaal over
de duinen heen, de Slufter in, dan
gelden regels opeens niet meer.
Men mag vrij in de Slufter wande
len, maar er is ook een „gastheer",
die het bord „honden aan de lijn"
heeft neergezet.
Mijn vraag is nu, waarom worden
deze regels aan de laars gelapt?
Regels zijn regels, ook in de Sluf
ter. Als je dan toch zo nodig je
hond los laat lopen, dan moet je
kunnen kleine afwijkingen zijn
ontstaan, de hoogtematen van de
kerk en de toren zijn telefonisch
verstrekt door deskundigen en
niet persoonlijk nagemeten. Ook
m'n liniaal is niet nagelnieuw of
high-tech, want hier geldt voor mij
al jaren; zuinig zijn op materiaal en
grondstoffen en niet achter alles
aanhollen dat nieuw of mode is.
Een centimeter blijft tenslotte ge
woon tien millimeter.
Reeds in 1363 stond er een molen
op Texel (één der allereersten in
het Hollands Noorderkwartier) en
in 1414 verleende Willem van Beie
ren aan Texel z'n stadsrechten en
„het recht van de wind" (zie v.d.
Vlis, 't Lant van Texel).
Er is dus op Texel t.a.v. molens
sprake van een lange historie en
een nog niet beëindigde ontwikke
ling. Door de eeuwen heen zal er
ook verzet zijn geweest tegen het
oprichten van grote bouwwerken.
De betrokkenheid met de vroegere
molenaars zal echter groter zijn
geweest dan nu 't geval is. Het
lijkt aannemelijk dat plannen in 't
verleden meer vanuit een directe
(dorps)behoefte tot stand kwa
men. Het mag dan wel zo zijn dat
er in kleine kring al geruime tijd
wordt gesproken over een wind-
parklokatie op Texel, maar het is
mede vanwege de subsidietermijn
en streefgetallen van de overheid
dat er nu zo geforceerd besluiten
worden genomen.
Juist als er gesteld wordt dat er
tot in de eeuwigheid zon en wind
zullen zijn, is het erg onverstrandig
om nu vanuit „subsidiepaniek" te
handelen.
Als kwetsbaar waddeneiland deel
nemen in de windëhergie-plannen
van de overheid, vraagt om een
veel zorgvuldiger afwegen en han
delen dan tot nu toe is gebeurd.
Bovendien levert Texel eén behoor
lijke bijdrage met de vijf bestaande
windturbines op de dijk. We doen
dus al mee en een kritische hou
ding is daarom best gerecht
vaardigd.
Indien we jaren geleden voor een
noodzakelijke keuze gestaan zou
den hebben; een centrale of een
„eigen" windpark, dan zou er
beslist een breder draagvlak zijn
geweest voor de plannen.
Inmiddels is dit een gepasseerd
station en betreuren we het dat
we weer een stukje onafhankelijk
heid zijn kwijtgeraakt. Zoals de
meeste eilandbewoners willen we
graag onafhankelijk zijn en zetten
we het liefst alles dat overheid
heet buiten spel. We willen alles
zelf blijven regelen, vooral op het
land (als schilder van datzelfde
land, voel ik een zelfde onafhanke-
ook kritiek kunnen incasseren. Be
ter was geweest dat de heer en
mevrouw Dijkstra hadden toege
geven dat ze „fout" waren en dan
proberen uit te leggen dat de hond
het niet prettig vindt altijd aan de
lijn te lopen en dat ze daarom, om
dat er niemand te zien was, de
hond maar even los lieten. Het aan
de lijn lopen, altijd maar weer, is
niet leuk voor alle honden en niet
„voor stadse honden alleen". Daar
komt nog bij dat als je je hond
goed onder appèl hebt, hij precies
doet wat jij van hem verwacht.
Met andere woorden, als de baas
en bazin zich aan de regels hou
den, dan doet de hond dat vanzelf
ook.
Wij gaan ook regelmatig een hapje
eten in café De Slufter. Onze hon
den gaan dan uiteraard ook mee.
Allerhartelijkst is ook voor ons de
ontvangst door Henk en Irene v.d.
Star en hun medewerkers als ze
ons na een paar maanden weer
zien. Toch meen ik te weten, om
dat wij Henk al een paar jaar ken
nen, dat hij ons (op een weliswaar
vriendelijke manier) zou verzoeken
weg te gaan als onze honden zou
den zitten klieren en andere
gasten tot last zouden zijn. En ge
lijk heeft hij! Maar als goede hon-
debezitters houd je je aan die
ongeschreven regels en zorg je er
voor dat je honden zich gedragen.
Dan mag je met je honden blijven
komen. Zowel in het café, als in
het park. Datzelfde geldt dus voor
de Slufter. Houd je aan de regels,
dan mogen mensen met honden
daar wandelen.
Tot slot wil ik nog even dit zeggen:
De omschrijvingen van mevrouw
Dijkstra (rood aangelopen gezicht,
chagrijnig smoelwerk, kop vol ra
zernij) van het echtpaar dat ze te
gen kwamen, zegt waarschijnlijk
meer over mevrouw Dijkstra zelf,
dan over het echtpaar dat mijns in
ziens terecht kritiek had. Kritiek
waar het echtpaar Dijkstra op dat
moment net even niet tegen kon.
Hoe is dèt mogelijk in zo'n won
derschoon landschap?
Leni Geers-v.d. Stam, Boskoop
lijkheidsdrang) Daarom verbaast
het me wel dat er nu zo slaafs
wordt aangehold achter de wen
sen en subsidies van diezelfde
overheid.
Toen in de vijftiende eeuw de
graaf het „recht van de wind" ver
leende (en er geld voor ontving in
plaats van betaalde...) gold vooral
het recht van de sterkste. Voor
„wat ik zeggen wou" was vast
niet veel ruimte. Nu hebben we
het recht op inspraak, mogen we
ons verzetten en een beetje mee
denken. Helaas worden anders
denkenden als lastpakken ervaren
en veelal als egoïstisch of onrea
listisch afgeschilderd. Egoïstisch
omdat ze hun uitzicht willen be
houden, natuurlijk deels waar,
maar wel te simpel gesteld. On
realistisch, omdat ze niet mee
gaan met de tijd en plannen
vertragen, dan wel onder druk
zetten.
Op dit moment lijken de plannen
makers verblind te zijn door de ons
milieureddende molenwieken, het
is één en al voordeel en kritiek of
twijfel wordt nauwelijks geduld.
Aan de andere kant ontstaat de in
druk dat de bezwaarmakers geen
oog hebben voor de goede bedoe
lingen (en problemen) van de nieu
we lichting molenaars. Dat laatste
is absoluut niet het geval, maar bij
het verlenen van vergunningen
moet goed worden beseft hoe 't
met windturbines zal zijn: vooral
high en erg tech. Stroomopwek-
ken is een specialisme en het is
niet ondenkbaar dat het straks is:
molenaar eventjes high en blij,
maar later pech.
Twee molens toestaan om „te kij-
ken hoe het zal staan" getuig
wieso van een erg kortzi
beleid (of is dit tactisch beleid
bij volgende aanvragen te km
spreken van „historisch
gebruik"?)
Hoe 't ook zij, plaatsen van y
molens vraagt om een afvve
van meerdere aspecten, ocl
belangen en visies van de i
profijthebbenden dienen serie,
worden afgewogen.
Als we (niet alleen op Texell
bijdrage willen leveren aan
duurzame, dus minder energi
grondstoffen verslindende sarfcp?
leving, dan zullen we toch ooi
dere wegen moeten bewandi
Kritisch blijven is daarbij hee
zond, want bij veel waar te ,as:
woordig „eco" voor staat, zai
„maar-eh" op z'n plaats zijn.
alles is even eco-logisch.
Nogmaals: over zinnig opgew
en daarna vooral zinnig te ge
ken(!) windenergie, heb ik atif
twijfels. Dat het „voor niksf03'
spreekt me erg aan, sunig als
tijd al ben.
Zon en wind zijn vrij voorhai
en nog niet belast, aan eeni en-
zijn we geen verantwoording
schuldig, of 't zou Harry mc
zijn.
Verantwoording is er nu we
de toekomst van het eiland
Indien de geschiedenis var
ooit opnieuw te boek zal w
gesteld, zal het dan
welk recht de bestuurders i
voor ogen hebben gehad;
van de wind of 't recht
winst?
Ku
Niek Welboren, Ei
Alle Texelaars zijn gelijk ,maar
sommigen zijn meer gelijk. Neem
bijvoorbeeld de aandeelhouders
van vijf gulden van Teso, en in min
dere mate de aandeelhouders van
vijfentwintig gulden, die veertien
honderd zijn aanmerkelijk meer
gelijk dan de twaalfduizendvijf
honderd andere Texelaars.
Teso doe hier iets aan. Het voor
gaande kweekt meer onmin dan
min, en dat kan niet uw bedoeling
zijn. De verkopende aandeelhou
ders lachen in hun vuistje.
Als aandeelhouder van Teso heb ik
nu al een probleem want op wiens
naam moet dat aandeel binnen de
familie staan? Er zijn genoeg gega
digden met allemaal goede argu
menten, vijftig retouren zijn
tenslotte wel driehonderdvijftig
gulden waard.
Zij, de aandeelhouders, krijgen 50
retouren per jaar aangeboden als
vergoeding, om de aandeelhou
ders te binden aan Teso. Niet dat
we maximaal gebruik van maken,
want we gaan gemiddeld maar
twintig keer per jaar naar de over
kant. Maar het is een aardig ge
baar. En waarom is er geen
onderscheid tussen een aandeel
van vijf- en van vijfentwintig
gulden?
De gemiddelde Texelaar is altijd
zeer betrokken geweest bij het wel
en wee van Teso en die staat nu
buiten spel. Of gaat Teso nu nieu
we aandelen uitgeven aan Texe
laars? Dat wordt een leuke handel
voor Teso, bijvoorbeeld tiendui
zend aandelen van vijf gulden mi
nimaal, a duizend gulden, daar kan
men leuke dingen van doen.
En de liefdesverklaring van De
Krim aan de Teso, klinkt als „de
Kermis der ijdelheden" en ranzig.
Het dient dan ook met de nodige
achterdocht bekeken te worden.
Ik vraag mij af, wat heeft De Krim
daar mee voor? Een stem
Harlingen en een stem
Krim. De aandelen van
zullen wel minder waard
of zelfs geen dividend
De bijdrage voor Texel prom
dus voor dit bedrijf maar eei
leschil. Als De Krim de aai
gaan uitponden maken ze
winst, maar dat lijkt niet
doeling van het bestuur. W
ze dan van plan? Een
vervoer kaart voor De Krim
geweldige opsteker. 347
len 50 retouren geeft
Teso-overtochten. Of een sj
van de aandelen in een
van vijf gulden geeft
tochten. Nu er al zoveel n
zijn die hun Teso aandelen
spreiden binnen de familie
voor de toekomst een h«
kaart.
De Texelaar heeft bij dit all
nakijken, dus Teso: doe da
aan.
Rabobankdirecteur Leo
mers reikte woensdag aar
ter de Wilde de
museumkaart uit. De
die vrije toegang geeft f<
Texelse musea, wordt
aangeboden door de bank a
haar cliënten. De actie lo
boven verwachting,
iedereen heeft inmiddels
brief van ons gehad en
nu al bezig met de
kaart", vertelt de directeur
Op de foto staat het echtp
De Wilde met bloemen en
boek dat werd gegeven
Jan Kuiper van de Sticht
Texels Museum.
