Trekvogels al vijf eeuwen
thuis in natuurmonument
Jchapenboer Piet Bakker beheert eendenkooi
dictators en zwijgers
nag voor ondernemers
1
Ritzen: Teso-snip niet
verhogen tot 250,-.
ondje over lastige klanten
B en w tekenen bezwaar aan
KdTexels
TEXELSE p couRANT
nsichtkaarten
ijsseleerlingen
Aanvragen hulpverlening
Rode Kruis
Excursie: Fonteinsnol
een eeuw na Thijsse
VVV maakt bezwaar
tegen molens
Geslaagd
VRIJDAG 28 APRIL 1995
ien is zilver, zwijgen goud.
,eldt zeker voor de eenden-
isn de voet van de Hogeberg
stilte nodig is om de vogels
ken. Ooit aangelegd voor de
:f van eenden is de eeuwen-
vanginstallatie nu een on-
)l van het landschap
mee het eendenbestand
gezuiverd. „Het is heerlijk
er te zijn. De rust, de vogels
natuur." Kooiker Piet Bak
oor Groen Links met de Mi-
ijs 1995 onderscheiden, is
nan van traditie. Dat blijkt
ijdens een rondleiding over
■hapenboerderij De Waddel.
indenkooi aan de Wester-
hoort tot de vier die ver
over het eiland nog intact
e kooi stamt uit de vijftiende
en diende destijds uitslui-
roor de jacht op wintertalin-
smienten en andere
chtigen. De bomen rond de
zorgen voor beschutting van
en voedselzoekende dieren,
rond de eendenkooi is van
om de vogels niet te ver-
Fluisteren is dan ook het
tijdens de rondleiding over
iderhalf hectare grote ter-
Want ook de zangvogeltjes
rondfladderen mogen niet
n gestoord.
pvalt is de enorme verschei-
id aan bomen, een resultaat
euwenlange aanplantingen,
berken, elzen, de es, kam-
lie, zeldzame hop en zelfs
Schapenhouder Piet Bakker hecht aan traditie. „De natuur verdraagt plotselinge ingrepen van de mens n/ef.'foto's Gerard Vmmerman)
een kleine fruitboomgaard. Onder
statige eiken groeit een deken van
varens, hulst, sneeuwklokjes, bos-
hyacinten en andere onderbe
groeiing, een gewilde broedplaats
voor zogenaamde staleenden. Dat
zijn de vogels die soortgenoten die
rond de eendenkooi neerstrijken,
de eendenkooi in lokken. Behalve
Piet Bakker gluurt achter de rietschermen of er voldoende eenden in de kooi zit-
deze staleenden zijn er zogenaam
de lokeenden, die de kooi nooit
verlaten. Om zich daarvan te ver
zekeren voert Bakker ze met
brood.
Sluipen
Wilde eenden die in de kooi zijn
neergestreken worden door de
lokkers meegevoerd naar één van
de ingenieuze vanginstallaties in
de kooi. Intussen sluipt kooiker
Bakker door de bossages naar het
begin van de vangpijp om de wilde
eenden te verrassen. Een soort ge
luidswal en rietschermen onttrek
ken hem aan het zicht. De
schermen zijn zo geplaatst dat
Bakker de eenden wél kan zien,
maar de dieren hém niet. Omdat
ze hem ook niet mogen horen of
ruiken bepaalt hij afhankelijk van
de windrichting welke vangarm hij
gebruikt.
„Als ze in de fuik zitten, is er geen
ontkomen aan", wijst Bakker naar
de vangkist aan het eind. Als het
luikje is gevallen begint voor Bak
ker het selectiewerk om het een
denras zuiver te houden.Jk draai
niet omwille van de winst rechtaf
elke eend de nek om. Alleen ver
basterde dieren. Soortechte exem
plaren krijgen de vrijheid. Korte
brede eenden, echte Noorse, zijn
de mooiste. Langetypen, zoge
naamde parkeenden haal ik er tus
senuit." De vangpijp is zodanig
geconstrueerd dat eenden geen
verwondingen oplopen.
Buiten het trekseizoen houdt Bak
ker zich bezig met het onderhoud
van de vanginstallaties, het snoei
en van de bossagesen aanplant
van jonge bomen. Dat is nodig
omdat een deel van van de iepen
is aangetast door iepziekte.
„De eendenkooi is toch een stuk
natuur dat in stand moet worden
gehouden", sluit hij zich aan bij de
doelstelling van de eigenaar. Na
tuurmonumenten, die zich inzet
voor het behoud van landschap en
natuur. Om verstoring tegen te
gaan mag in een straal van ander
halve kilometer rond de kooi niet
worden gejaagd. Dit kooirecht
geldt al eeuwenlang.
Bakermat
De eendenkooi maakt onderdeel
uit van hoeve De Waddel aan de
Westergeest die Natuurmonumen
ten drie jaar geleden overnam van
de familie Dijt. De boerderij is ver
moedelijk in 1625 gebouwd door
deze familie. Eén van de nazaten,
schapenfokker Kees Dijt, is van
grote invloed is geweest op het
huidige Texelse schapenras. Hij
haalde uit Engeland het ras Border
Leichester om dit met de Texelaar
te kruisen. Daarmee legde hij de
basis van het huidige ras dat een
hoge vleesproduktie heeft en
waarvan het eiland sinds jaar en
dag de bakermat is.
Bakker heeft wel een verklaring
waarom de schapenfokkerij juist
op Texel zo intensief en succesvol
werd bedreven. „Aan de vastewal
kampten de schapen in zoetwater-
gebieden regelmatig met leverbot
ziekte, een aandoening die
nauwelijks voorkwam op hetgeï-
soleerde Texel waar het slootwa
ter doorgaans brak was. Aan de
vastewal werd wel gefokt, maar
door de leverbot gingen soms hele
veestapels verloren. Dan kochten
deze boeren weer gezonde dieren
van de Texelaars, die daar uiter
aard hun voordeel mee deden. En
wie méér aan z'n veestapel ver
dient, kan er ook weer meer geld
en energie insteken." Tot de dag
van vandaag behoren de Texelse
fokkers tot de top en trekt de jaar
lijkse fokveedag internationale be
langstelling.
bloed
Als telg uit een geslacht van scha
penfokkers kruipt ook bij Bakker
het bloed waar het niet gaan kan.
Ooit was hij namelijk landbouw-
voorlichter en ook inspecteur van
het Schapenstamboek. Later werd
hij bedrijfsleider op een schapen
houderij, maar toen in 1979 zich
de kans voordeed om De Waddel
op de Hogeberg te pachten, greep
hij die met beide handen aan. De
Waddel was toen twintig jaar niet
bewoond en zag er haveloos uit.
Het land erom heen was in brok
ken verhuurd, wat een rendabele
bedrijfsvoering in de weg stond.
Door ruiling omvat de hoeve nu
zo'n veertig hectaren. Natuurmo
numenten legde onlangs de laat
ste hand aan de restauratie van de
boerderij, die op de monumenten
lijst was geplaatst. Bij de verbou
wing van de stolp kwamen allerlei
resten van vroegere bewoning te
voorschijn. Bij de restauratie is
oorspronkelijke materiaal zoveel
mogelijk bewaard.
Fokkerij
Ook is Bakker actief in de fokkerij.
Hij hanteert daarbij andere
doelstellingen dan collega's die de
dieren vooral op uiterlijke kenmer
ken selecteren. Een reden daarvan
is de kaasmakerij, die onderdeel is
van het bedrijf. „Een goede melk-
gift is voor mij belangrijker dan
een hoge vleesproduktie Ik kruis
daarom een deel van mijn stal met
een ras uit Friesland. Verder moet
het schaap een goed moederdier
zijn, dat goed op z'n lammeren-
past. Daarop selecteer ik in het
land."
Bakker ziet zichzelf niet als alter
natieve boer, maar bemesten doet
hij zijn landerijen op de Hogeberg
slechts mondjesmaat.„lk ben tra
ditioneel ingesteld. De manier
waarop de schapenhouderij zich
door de eeuwen heen heeft ont
wikkeld, kan je niet zomaar aan
passen. De natuur verdraagt de
plotselinge ingrepen van de mens
niet. We hebben een periode ge
had dat boeren met veel stikstof
de grasgroei omhoog joegen, zo
dat er méér schapen van een hec
tare land kunnen leven en de
kostprijs naar beneden ging. De
schapen verdroegen het eiwitrijke
gras echter niet en kregen last van
maagdarminfecties.'
Drangwater
De aanleg van een brede sloot
langs zijn landerijen om het pol
derwater af te voeren, is een ande
re menselijke ingreep waar Bakker
geen goed woord voor over heeft.
„Ik had liever die sloot dichter
langs de dijk gehad. Het zoete
drangwater van de Hogeberg
wordt hierdoor te diep weggema-
len. Het zoute kwelwater is nade
lig voor de grasgroei en voor het
waterpeil in de eendenkooi."
Meer waarde hecht hij aan de
kronkelende slootjes in zijn land
waarvan de natuur zelf de loop
heeft bepaald, al is dat voor de be
drijfsvoering niet zo doelmatig.
Wat opvalt is het hoge slootwater-
peil langs zijn akkers. „Dat is om
te voorkomen dat het veen dat
hier in de grond zit niet inklinkt.
Dat het land in de winter wat dras-
siger is geeft niet, want dan kom
Jk er toch niet met de trekker."
Door al dat vocht groeien er plan
ten die op droger cultuurland geen
kans hebben.
Wandelaars moeten niet vreemd
opkijken als ze Bakker op een klei
ne trekker over zijn landerijen zien
rijden. Om snel van perceel naar
perceel te kunnen heeft hij naast
de hekken wildroosters aange
legd. „Het duurt gewoon te lang
om met de voerzak op m'n rug al
les na te lopen."
Zijn landerijen worden doorsneden
door de kenmerkende tuinwallen.
Voor schapen is deze natuurlijke
afrastering een ideale beschut
tingsplaats. Maar de manier waar
op de tuinwallen door de eeuwen
heen zijn aangelegd is voor de be
drijfsvoering niet altijd even
gunstig, wijst hij naar een bocht in
een tuinwal langs een perceel bo
venop de Hogeberg. „Op een
schilderij dat Pieter van Cuyck in
de achttiende eeuw van datzelfde
stuk schilderde, ziet die tuunwal er
nog precies hetzelfde uit. Als je
dat verandert, vermink je het ka
rakter van de Hogeberg. Dan
wordt het net zo'n recht polder
landschap."
Gerard Timmerman
H«„MI rrr ue vangpijp van oo venuanKooi. is er voor de vogels geen weg te
rug meer.
nt, oneerlijk, achterbaks
id te laat komen. Typisch
rken van lastige klanten,
een plaag voor iedere ver-
„De manier waarop je met
nensen omgaat is van es-
<1 belang. Je moet hun ge
ef belonen, dan wordt het
van de Thijsseschool
tekeningen gemaakt in het
3" het Thijssejaar. Het the-
s daarom niet verbazing-
d;
tuur. De mooiste van
des is gekozen en tot an-
Brt verwerkt.
onderd mapjes met de
zijn inmiddels gedrukt. Vo-
ek werd het eerste exem-
kerhandigd aan wethouder
lei an. De kaarten zullen
1 kinderen te koop worden
oden aan ouders en be-
IFoto March Hoijnenl
alleen maar erger", adviseerde
gastspreker Jaap Bron onderne
mend Texel dinsdagavond tijdens
een seminar in Calluna. Een ver
helderend avondje vol scherpzin
nigheden en dubbele bodems.
Menig toehoorder kende Bron nog
van vorig jaar, toen hij zijn gehoor
over de omgang met relaties on
derhield. Ditmaal hadden initiatief
nemers NBC Texel, TVO en TVL
hem naar Texel gehaald om minder
geziene klanten tóch naar tevre
denheid van dienst te zijn. Dat
hiervoor tact nodig is, de
monstreerde Bron in een one-
manshow die weinig onderdeed
voor een avondje Youp van 't Hek,
al wilde de spreker zelf niet weten
van een vergelijking („Ik heb Youp
nog nooit gezien").
Het ene moment oprecht, dan
weer brallend schudde hij aan de
lopende band lastige, maar her
kenbare typetjes ter illustratie van
zijn adviezen. Zo toverde hij de
„kleine dictator" voor het voet
licht. „Die intimideren en over-
heersen en hebben hun oordeel
snel klaar." Zijn advies: houd voet
bij stuk, laat ze uitrazen, erken hun
ego, trek hun aandacht en ga dis
cussie uit de weg. Dan zijn er nog
de sluipmoordenaars, die de ver
kopers met sarcastische opmer
kingen onderuit proberen te halen.
Dit type schreeuwt om een directe
benadering. „Betrap ze op heter
daad. Zo van: wat bedoel je met
die opmerking? Hij moet wel héél
sterk zijn, wil ie daar een passend
antwoord op hebben."
Zwijgers
Ander type's die de verkoper tot
wanhoop kunnen krijgen zijn zwij
gers en betweters. „Ga er gepast
mee om. Probeer ze niet te veran
deren, dat kan alleen een psychia
ter. Ga ervan uit dat hun gedrag
niet aan jou ligt, maar aan de
klant. Door zelf je benadering te
veranderen, kunt je hun gedrag
veranderen. Als dat lukt, dan voel
je jezelf zó sterk worden en hou je
deze klant toch te vriend. Want
aan een lastige klant kan je best
een goede relatie overhouden."
Overigens besteedde Bron ook
aandacht aan de verhouding
werkgever/werknemer. „Ik heb ge
merkt dat er nogal wat medewer
kers uit bedrijven in de zaal zaten
en heb daarop ingespeeld."
Volgens organisator Wim Eelman
van NBC Texel kan is de avond een
goed middel om het niveau op
eiland omhoog te krijgen. „Eigen
lijk moet je blij zijn als mensen met
kritiek komen. Dit is een handvat
om ermee om te gaan." Op 11 mei
wordt het tweede seminar gehou
den.
De Texelse groep vrijwilligers van
de Rode Kruis Colonne roept ver
enigingen en organisaties op voor
het aanvragen van EHBO-
hulpverlening. Verzoeken dienen
vóór 10 mei te worden gericht aan
mw. M. Goeman-Smit, Kadijksweg
19 te De Waal, tel. 18622.
„De Moksloot had zijn fataal werk
reeds verricht, maar aan den Fon
teinsnol ontsprong nog de prachti
ge bron, waaruit de duinbeek
stroomde naar de Mient, die één
bloementuin leek met al de
Orchis-soorten, de Platanthera bij
honderden, de groote Klokjesgen
tianen, kussens van rose Anagaitis
tenella. Niets ontbrak. Helaas, na
een vijftal jaren begon daar de
duinbebossching. Bron en beek en
Mientmoeras verdwenen, werden
vergreppeld en gedraineerd en be
plant met dennetjes, zoals het in
die dagen gebruikelijk was.",
Jac. P. Thijsse was aanvankelijk
niet blij met de aanleg van het bos.
Het vernietigde een duin- en moe
rasgebied dat z'n weerga niet ken
de. Later had hij over de
boompjesplanterij gemengde ge
voelens. Er was veel verloren ge
gaan, maar Texel had er ook iets
voor terug gekregen: luwte en ty
pische bosvogels. Diezelfde ge
mengde gevoelens hebben
natuurliefhebbers nu nóg over het
huidige bosbeheer. De oude situa
tie komt nooit meer terug. Maar
de typische bosvogels en de nieu
we soorten voor het eiland wordt
het niet gemakkelijker gemaakt
door het kappen van het oudste
loof- en veel naaldhout. Hoe het
ook zij, het bos zit vol vogelleven.
Je ziet er niet zoveel van, maar
hoort het, vooral 's morgens
vroeg, des te beter. Bij ieder ge
luidje hoort een andere vogelsoort.
De grote variatie in het bos, loof-
en naaldhout in allerlei leeftijden
en ontwikkelingen, maakt dat het
nu een welhaast maximale soor
tenrijkdom heeft. Van typische
naaldhoutbewoners zoals het
goudhaantje en de zwarte mees
tot „loofsoorten" zoals zwartkop
en fluiter.
Aanstaande zondag krijgen be
langstellenden de kans enige orde
De weigering van minister Ritzen
van onderwijs om de Teso-snip
van f100,- naar f250,- te verho
gen. is verkeerd gevallen bij het
college. De bewindsman vindt dat
de Texelse studenten zich alleen
onderscheiden van anderen door
de veerboot, waarvoor al een on-
kostenregeing is getroffen. B en
w tekenen bezwaar aan'.
De weigering is de tweede tegen
slag voor de studerenden aan de
vastewal. Het verzetten van het
omslagpunt van de OV-jaarkaart
(weekend- en weekkaart) van vrij
dag 16.00 naar 19.00 uur, viel
voor veel studenten ongunstig uit.
Ritzen erkent de uitzonderingspo
sitie van de Texelaars. „De extra
tegemoetkoming in de reiskosten
die voortvloeit uit de overeen
komst Waddengemeenten (hon
derd gulden voor een bijdrage in
de kosten van de veerboot) is be
doeld voor de overtocht. „Texe
laars vinden dat de bereikbaarheid
via het openbaar vervoer voor hen
meer problemen geeft dan elders.
Ik onderschrijf die stelling niet.
Dergelijke problemen doen zich
ook elders voor, onder meer in
Zeeuws-Vlaanderen."
Het college van b en w neemt het
op voor de Texelse studenten en
tekent net als het Overlegorgaan
Waddeneilanden op basis van de
Wet Algemeen Bestuursrecht be
zwaar aan tegen de weigering.
in de chaos van vogelgeluiden te
scheppen. De vogelwerkgroep
Texel houdt dan een vogelgelui
denexcursie. Het verzamelpunt
ligt aan de voet van de Fonteins
nol (kruising Rozendijk-
Westerslag) en de wandeling be
gint precies om 6.00 uur 's mor
gens. Rond 8.00 uur is de groep
weer terug.
In ieder geval gaat het via de Fon
teisnol, niet alleen om te genieten
van het fraaie uitzicht, maar ook
om te kijken wat er geworden is
van de „bloementuin van Thijsse",
vol welriekende nachtorchissen,
klokjesgentianen en teer guichel
heil. Meteen valt te zien dat er gro
te verschillen zitten in vogel
bevolking en-rijkdom tussen de
verschillende aanplantingen. In
het centrale deel van het bos, vol
loofhout, zijn (heel misschien) al
nieuw aangekomen zangertjes zo
als fluiter en grauwe vliegenvan
ger te verwelkomen.
Zowel de stichting VVV Texelpro-
motie als de Texelse Vereniging
van Logiesverstrekkers (TVL) zul
len officieel bezwaar aantekenen
tegen de plannen voor de bouw
van twee 65 meter hoge windtur
bines bij de Eierlandse dijk.
Aldus werd gisteravond door TVL-
voorzitter Harry Wuis geantwoord
op vragen van een der leden, de
op hoeve Vianen wonende me
vrouw Maria van der Spek-Trap. Zij
is fel tegenstander van de molens,
die volgens haar ernstig schade
toebrengen aan het landschap-
schoon en daardoor nadelig zijn
voor het toerisme. Ze wees erop
dat de molens alleen dienen als in
komsten bron voor de betrokken
boeren, die de stroom niet zelf ge
bruiken maar rechtstreeks door-
In Calluna zijn de volgende kinde
ren geslaagd voor zwemdi
ploma's:
Basispakket zwemvaardigheid II: Patrick
de Graaf, Jip Frank, Dennis v/d Star, Peter-
Paul Vrijdag, Martijn Kooiman Basispak
ket zwemvaardigheid lil: Mark Roeper,
Willem Duinker. Snorkelen II: Patrick de
Graaf, Dennis v/d Star, Peter-Paul Vrijdag,
Martijn Kooiman. Snorkelen III: Mark Roe
per, Willem Duinker Balvaardigheid I: Jip
Frank. Zwemmend redden II: Patrick de
Graaf, Jip Frank, Dennis v/d Star, Peter-
Paul Vrijdag, Martijn Kooiman. Zwem
mend redden III Mark Roeper, Willem
Duinker.
verkopen aan het PEN. Mevrouw
Van der Spek had naar de verga
dering zelfs voorgedrukte be
zwaarschriften meegenomen en
nodigde de TVL-leden uit deze in
te vullen en uiterlijk 8 mei in te
zenden.
Het TVL-bestuur liet desgevraagd
weten dat het stelling nemen in
deze politieke kwestie bij uitzon
dering gebeurt. Doorgaans be
moeit de VVV zich niet met de
locale politiek, maar in dit geval
was volgens de bestuursleden
Wuis en Warnaar het nadeel voor
het toerisme zo duidelijk, dat een
uitzondering is gemaakt.
Renpaard. Voor Gerard Zoetelief
uit De Koog is het wedstrijdsei
zoen goed begonnen. Op Duindigt
won zijn Poolse renpaard Gracja
de eerste de beste koers. Na een
goede start raakte de merrie in
gesloten, maar ze wist toch als
eerste over de finish te gaan.
Strandschoonmaak. In 28 kust-
gemeenten hielpen de basisscho
len gistermiddag met de reiniging
van het strand. Texel deed niet aan
deze landelijke Strandschoon-
maakdag mee. Het OTO (Overleg
orgaan Texels Onderwijs) heeft
daar van afgezien wegens de vele
andere activiteiten waarbij de
scholen dit jaar betrokken zijn. Het
besluit staat los van het bezoek
van de Waddenbus deze week aan
Texelse scholen.
