TOV op de barricaden voor
toerisme, wonen en werken
„De politiek is het
spoor bijster geraakt"
Vaart achter veelzijdig plan
TVO wil geen bloed aan de paal
TEXELSE f coURANT
igd heeft lol om
If muziekschool
Kleurwedstrijd
Ronde om Texel
Eilandcompetitie tennis
Samen op examen
Toerclub fietst van
Parijs naar Texel
Weinig vissers
VRIJDAG 23 JUNI 1995
3 april hield Joke de Boer een spreekbeurt voor de
else Ondernemende Vrouwen (TOV). Nog geen tweeën-
e maand later ligt een professioneel ogend, uitgewerkt
op tafel voor een openluchtmuseum en de bouw van
loodsschoener, een project met veel aspecten. De
ten lopen in de miljoenen, maar de TOV-dames zijn er-
i overtuigd dat het haalbaar is. De naam van het project
„ter Reede van Texel".
todsschoener is geschikt voor tochten bij elk weertype.
tad het er op kantoor eens on-
koffie met Nel over. Er moet
xeliets gebeuren voor jonge-
Hetis nu zo uitzichtloos." Op
■verf wijze vertelt Joke de
hoe ze in gesprek raakte met
Texels meisje dat uitlegde na
olweimg keus te hebben, om-
Ijbanen bepaald niet voor het
pn liggen. „Ik dacht: dat is
Liriijk zo. De kinderen hébben
weinig mogelijkheden. Maar
evoor het eiland wél belang-
bt ze hier blijven."
Attractie
c' ook het woningnoodpro-
onder jongeren op het
leen grote rol speelt, besloot
ereen sluimerend plan uit te
n tot een spreekbeurt voor
W. „Gewoon een discus-
ik En ook een beetje omdat
poijtiek altijd zoveel wordt
«tetakt over bestaande din-
tormijn idee kan je beter als
king met een idee komen,
«ft helemaal niet altijd iets
van bovenaf wordt op-
id"
:tze de „Batavia" in Lelystad
icjw van een zeventiende
VOC-schip) een fan-
project vindt en omdat
Texel behoefte heeft aan toeristi
sche attracties die bij het eiland
passen, dacht ze aan de bouw van
een historisch schip. „Maar het
moest méér zijn dan alleen een
werkervaringsplaats. Er moet ook
woonruimte bij komen in dezelfde
oude stijl. En als het een boot is
waar echt mee kan worden ge
zeild, is het ook een blijvende trek
pleister. Kijk, een dierentuin heb je
overal, dus dat hoef je als attractie
niet op Texel te verwezenlijken. Dit
heeft echt een Texels karakter."
Loodswezen
Irene Penha, Miranda Grabowski
en Henriëtte Timmermans meld
den zich staande de TOV-
vergadering voor een werkgroep,
die zich nader over de plannen zou
buigen. Siem Hemelrijk uit Oude-
schild werd erbij gevraagd voor
het nautische gedeelte. In een
hoog tempo werden zaken aange
pakt en uitgezocht.
Hemelrijk werd door de dames op
onderzoek uitgestuurd naar het
soort schip waar de aandacht op
moest worden gericht. Hij kwam
met het idee voor een loodsschoe
ner. De Boer: „Het loodswezen
was erg belangrijk voor Texel. Er
hebben honderden loodsen op het
Wnjen musiceren mee met o.a. Betty Bakker en de onherkenbaar vermomde
IrechtsI.
Piet en hard meezingen.
'en van de Texelse ba sis-
!n genoten van het school-
f door docenten van de
e Dans- en Muziekschool.
je/öpen drie weken gaven de
derare(sse)n elke woensdag
1vorstellingenZelf hadden
zoveel lol als de school-
venelt muziekschool-
eur Hendrik Jan Trooster,
heerlijk om te doen, vooral
'kinderen meedoen en je leu-
Wies krijgt."
■nsen van de muziekschool
1 veel eer van hun werk.
*e'den niet alleen mee, maar
1 de uitvoering ook hele-
Je'f bedacht. Zowel de
a'$ de muziek waren van
^akelij. Een half jaar gele
erden ze de bandjes met
naar de scholen, zodat
wen konden repeteren.
IFoto Frons Hopmenl
Het schoolconcert was een com
binatie van muziek en toneel. De
muziekdocenten lieten zien dat ze
ook acteertalent in huis hebben.
De hoofdrollen waren voor Loes
Bakker (dwarsfluit) en Jan Kühne
(saxofoon). Zij speelden een meis
je en een jongen die op zoek zijn
naar leuke muziek. Tijdens hun
tocht komen ze o.a. een jazzor
kest, straatmuzikanten en een Ca-
raibisch bandje tegen. Het jonge
publiek maakte zo spelenderwijs
kennis met diverse muziek
soorten.
Woensdagmiddag konden de do
centen opnieuw aan de bak. In de
Burg. De Koning hal voerden zij sa
men met muziek- en balletleerlin
gen voor de derde maal de show
„De beer is los" op. Ditmaal be
stond het publiek uit liefst 250
ouderen. Het initiatief, in samen
werking met de Stichting Welzijn
Ouderen Texel, was een
doorslaand succes en is voor her
haling vatbaar.
eiland gewoond, toen schepen
van de rede gebruik maakten."
Het loodswezen heeft aan de ba
sis gestaan van de visserij op het
eiland en de haven van Oude-
schild. Die werd gegraven, nadat
de loodsen van Den Helder de ha
ven van Het Nieuwe Diep hadden
laten maken. Er bestond grote
concurrentie tussen beide in
stanties.
„We zochten een schip waar met
een kleine bemanning mee kan
worden gevaren, zonder al teveel
toestanden. Een schip waar ook
dagtochten mee gemaakt kunnen
worden. En in combinatie met het
historisch interessante verhaal
kwamen we op een loodsschoe
ner."
Een verhaal
Een loodsschoener is een houten,
klipperachtig schip, zeer geschikt
voor slechte weersomstandighe
den. Hemelrijk zoekt momenteel
naar tekeningen van een exem
plaar dat een bijzondere geschie
denis heeft. „We willen een boot
met een verhaal, bijvoorbeeld met
een interessante kapitein of een
schip dat is vergaan. Er moet iets
aan vast hangen dat we kunnen
gebruiken voor de expositie."
Batavia
Volgens De Boer heeft het plan
eigenlijk geen raakvlakken met dat
van de Batavia. „Het zijn allebei
schepen, maar daar houdt het wel
mee op. Ons plan is uitgebreider,
het omvat veel meer. Tot nu toe
zijn alle deuren voor ons open ge
gaan in de maritieme wereld,nadat
we lieten vallen dat we een loods
schoener wilden bouwen. We
hebben tal van relaties, referen
ties, er zijn God weet hoeveel
mensen voor ons aan het werk
aan de overkant omdat ze het zo'n
interessant project vinden."
Openluchtmuseum
Het bouwen van de schoener is
een deel van het plan, maar het
creëren van een soort openlucht
museum waarin echt wordt ge
woond is een zo mogelijk nog be
langrijker stuk van het project.
„Het moet een dorpje worden dat
bruist van de activiteiten. Bezoe
kers moeten er een dag kunnen
Op verzoek van de raadsleden
in de commissie voor finan
cieel, economisch en tech
nisch beleid wordt het plan
van de TOV-vrouwen behan
deld in de eerstvolgende bij
eenkomst. Bedoeling is om
dat ook Aquacultuur Texel BV
en Dirk Slik te horen over de
plannen met het Pén-bassin.
Enkele commissieleden willen
uitzoeken of alle initiatieven
bij elkaar kunnen worden ge
bracht.
net een-bassin is groot genoeg voor de plannen van de TOV èn de uitbreiding van de jachthaven
doorbrengen zonder zich te verve
len. Ook als de schoener een dag
je weg is voor een tocht moet het
aantrekkelijk zijn om te komen.
Zomer en winter, welteverstaan."
De werkgroep denkt aan huisjes
die zijn aangepast aan de eisen
van deze tijd, maar die een nostal
gisch uiterlijk krijgen. „Kleine,
goedkope huurwoningen, want
het barst op het eiland van de jon
geren die in caravans, zomerhuis
jes, vogelhokken en weet ik het
wat zitten. Mensen met weinig in
komen, komen op Texel gewoon
niet aan woonruimte."
Bordeel
De kern van het dorpje moet be
staan uit huisjes waarvan het inte
rieur ook te bezichtigen is. „Joost
van Linge van de VVV kwam met
idee die huisjes te laten bewonen
door acteurs. Dat is veel levendi
ger dan suffe aangeklede pop
pen." Ook het tonen van oude
ambachten moet onderdeel uitma
ken van het museum. „We hebben
in het plan ook een bordeel gezet,
met tussen haakjes „ha,ha" er
achter. Maar Van Linge vond het
helemaal geen gekke suggestie,
want dat had je in die tijd in haven
plaatsen. Als je dat een beetje
stijlvol doet, kun je er iets leer
zaams van maken", vertelt Joke
de Boer.
Miljoenen
Qua werkgelegenheid biedt het
plan meer dan alleen erva
ringsplaatsen voor ambachtslie
den. Ook op gebied van
administratie en p.r. is er veel
werk. Ter vergelijking: bij de bouw
van de Batavia zijn twintig vaste
krachten betrokken en zestig men
sen in het kader van werkerva
ringsprojecten.
De Boer erkent dat realisatie in de
miljoenen zal lopen. Toch denken
de TOV-vrouwen dat het van de
grond kan komen. „De huizen
moeten zichzelf opleveren via de
huurinkomsten. Bouwen is duur,
maar door er leerlingbouwplaat
sen van te maken, kunnen de
kosten worden gedrukt." Verder
wordt gerekend op subsidies en
entreegelden. „Bij de Batavia komt
tachtig procent van de inkomsten
uit de toegangskaartjes. We heb
ben het globaal onderzocht en dat
is voor ons ook haalbaar. Uiteraard
hebben we een startkapitaal no
dig, maar er zijn al tal van instan
ties, waaronder een bank, voor
ons aan het bekijken hoe dat kan
worden gerealiseerd. Commer
cieel gezien is het zeker te doen."
Expositie
Belangrijk bij de aanloop van het
project is dat snel iets wordt opge
zet waardoor het publiek de ont
wikkeling kan volgen. „We willen
als eerste een loods neerzetten in
oude stijl, passend bij het dorpje
dat we voor ogen hebben. Een
deel daarvan moet werkplaats
worden, waarin bezoekers het ver
loop van de bouw kunnen volgen.
Een ander deel moet expositie
ruimte worden, waarin het verhaal
van het loodswezen en het project
op aansprekendewijze uit de doe
ken wordt gedaan. Er kunnen tal
van zaken aan worden gekoppeld,
bijvoorbeeld de ontwikkeling van
de visserij op het eiland. We zijn in
deze aanloopperiode al zoveel bij
zondere wetenswaardigheden te
gen gekomen. En als wij dat al
leuk vinden, dan vinden anderen
dat toch ook?"
Voor concurrentie met het Mari
tiem en Juttersmuseum in Oude-
schild, dat ook openlucht-
museum-achtige plannen heeft is
Joke de Boer niet bang. Er is al
contact geweest met Jan Kuiper
van Stichting Texels Museum, die
wel iets ziet in samenwerking. Het
MJM kampt met ruimtegebrek,
dus misschien kan het TOV-plan
voor beiden een uitkomst be
tekenen.
Pen-basis
Over de lokatie voor het project is
momenteel veel te doen. De Boer
heeft van begin af aan het Pen-
bassin in gedachte gehad, wegens
de ligging in de buurt van Oude-
schild en vooral de haven. Boven
dien denkt zij dat een combinatie
tussen het project en uitbreiding
van de passantenhaven mogelijk
moet zijn. „Het is een ruim bassin.
Een deel ervan zou ligplaats voor
de Bruine vloot kunnen worden,
dat past ook wel in het beeld.
Maar een andere hoek kan worden
ingeruimd als jachthaven. Voor die
mensen is nu niet veel te doen op
de haven, maar als wij straks dat
dorpje hebben, wordt het veel
aantrekkelijker." Door realisering
van het TOV-plan zou een toegang
tot de passantenhaven via het
Pen-bassin kunnen worden ge
maakt, zodat de pleziervaart niet
langer door de krappe entree van
de werkhaven hoeft.
De beslissing van het college om
het Pen-bassin voor mossel- en
oesterkweek beschikbaar te hou
den, was voor de TOV-dames een
koude douche. „Maar we leggen
ons er niet bij neer. Niemand kan
zich in de beslissing van b en w
vinden. Die ondernemers zijn ook
niet blij, want je gaat geen grote
investeringen doen voor een perio
de van slechts vijf jaar." Er is een
bezwaarschrift geschreven. „Ons
plan is wél lokatiegebonden, veel
meer dan mossel- en oesterkwe
kerij! De gemeente heeft alleen
gekeken naar de museumfunctie
van ons plan. Maar het gaat juist
ook om de werkgelegenheid." De
Boer zegt te begrijpen dat de
beslissing voor de gemeente niet
meevalt, omdat aan het TOV-plan
-ook voor de gemeente kosten zul
len kleven. „Wij zien het echter zó
zitten dat we ervoor willen gaan.
En als het echt niet op die plek
kan, gaan we op zoek naar een an
dere plaats."
Het college heeft aangekondigd
de haalbaarheid van het TOV-plan
te willen onderzoeken. Dat vinden
de dames onzin, want daar zijn ze
zelf al druk mee bezig. Samenwer
king met de gemeente om het
plan verder uit te werken wordt
door de initiatiefneemsters toege
juicht. „We moeten elkaar niet
ontkrachten, maar versterken. We
willen graag gebruik maken van de
in het raadhuis aanwezige kennis."
Joke de Boer hoopt dat in de win
ter de eerste paal kan worden
geslagen. „Maar het is enorm
moeilijk om voor dit soort projec
ten een aanvangsdatum na te
streven. De enige die roet in het
eten kan gooien is de gemeente.
Als die mensen hun nek ervoor uit
durven steken lukt het zeker."
„Een verdrietig mens? Nee, dat
ben ik niet. Maar als je praat over
de escalatie van het reinigingsver-
haal dan vind ik dat wel erg jam
mer." TVO-voorzitter Co Vinke
heeft gisteravond met zijn
bestuur de vergadering van de
raadscommissie voor financieel,
economisch en technisch beleid
bijgewoond. Vooraf gaf hij zijn
mening over de kwestie, die be
hoorlijk uit de hand is gelopen.
Vinke denkt dat de gemeente
heeft onderschat hoe belangrijk
het punt voor ondernemers is.
„Het was ons menens. Al vanaf
1992 proberen we de kosten van
het vuilophalen voor bedrijven om
laag te krijgen. We hebben niet het
gevoel dat de gemeente daarin wil
meedenken."
TVO vindt het verschil in tarief
voor particulieren en bedrijven op
Texel te groot. En in vergelijking
met ondernemers aan de overkant
moet op het eiland veel worden
betaald. Vinke vindt het de plicht
van een belangenorganisatie als
TVO om te kijken of daar verande
ring in kan worden gebracht.
Veel goedkoper
Over het verwerken van vuil is
TVO het eens met de gemeente:
dat kan niet goedkoper. Verbran
den is nu eenmaal een kostbare
zaak en storten is niet meer van
deze tijd. De enige rek in de tarie
ven zit in het ophalen. TVO ging
op onderzoek uit en ontdekte dat
dat inderdaad goedkoper kan:
minstens twintig procent, in veel
gevallen zelfs meer. Vinke: „We
praten over een stukje zakelijke
dienstverlening. Als je markt ver
andert, moet je daar als bedrijf op
inspelen. De gemeente is in deze
het bedrijf. Je kan allemaal wel
roepen dat dat niet zomaar kan,
maar het is verstandiger om na te
gaan waarom een ander het voor
zoveel minder kan leveren. Anders
mis je de boot. Bij zulke verschillen
is het toch logisch dat onderne
mers naar een ander willen?"
Prikkels
Afgelopen winter heeft TVO met
het hele college van b en w om ta
fel gezeten. „Een bijzonder vrucht
baar gesprek", herinnert Vinke
zich. „We waren het er allemaal
over eens dat er een bedrijfsmati
ge aanpak moest komen. Er zou
inzichtelijk worden gemaakt wat
voor diensten er tegen wat voor
kosten worden geleverd door de
gemeente. Een calculatie, waarna
wij ideeën konden aandragen om
de kosten naar beneden te bren
gen." Vinke erkent dat tijdens de
onderhandelingen van de kant van
TVO druk op de ketel is gezet. „Je
legt prikkels neer, natuurlijk. Je
moet aangeven wat de signalen
uit de markt zijn, hoe heet het is.
De offerte van de landelijk opere
rende vuilophaler BFI is in '92 al
zo'n prikkel geweest. Toen is er
wél adequaat gereageerd, waar
door de problemen werden opge
lost. Nu niet."
Op de persoon
Hoewel de gesprekken dus aan-
vankel Ijk constructief waren, lie
pen zaken op gegeven moment
gigantisch uit de hand. Volgens
Vinke doordat te vaak op de per
soon werd gespeeld. „Door beide
partijen. Er zijn dingen gezegd die
de persoon die het woord voerde
werden aangerekend. Dat mag na
tuurlijk nooit. Je moet zulke
gesprekken zuiver zakelijk hou
den."
Hij denkt ook dat de politiek er
gens het spoor bijster is geraakt.
„Het TVO bestuur kreeg van de le
den groen licht om met een parti
culier in zee te gaan. Dat was een
unanieme uitspraak. De politiek
heeft het niet begrepen. Een
raadslid dat ook bij ons in de le
denvergadering was zei: ik geloof
er geen flikker van. Daarmee doel
de ze op dat enorme prijsverschil
in ophaalkosten. Maar de cijfers
liegen niet. Er is geen speld tussen
te krijgen."
Verwijten
De raad heeft gezegd geen veran
dering te willen brengen in de ge
meentelijke tarieven. Dat
gebeurde nadat een meerderheid
van het college (de burgemeester
nam in deze zaak een minder
heidsstandpunt in-red) had aange-
Een blikvanger in de tent tijdens
de Ronde om Texel was de wand
vol schitterend gekleurde tekenin
gen. Deze waren afkomstig van
de kinderen die meededen aan'de
kleurwedstrijd.
Voorafgaande aan de prijsuitrei
king was er een bruisend kinder
programma, waarvan ruim
honderdvijftig kinderen met volle
teugen genoten. De kinderen kon
den zich laten schminken en daar
werd flink gebruik van gemaakt.
Het Regenboogtheater voerde een
spannend toneelstuk op over een
jutter die een kist vond met een
zeemeermin. Zij was gevlucht
voor de drukte van de Ronde om
Texel.
Na dit onderdeel volgde de prijsuit
reiking van de kleurwedstrijd.
De winnaars zijn: 3 tot 6 jarigen 1. Chris
Verra, 2. Qhristiaan Isreal; 3. Wessel
Schoo 7 tot 9 jaar- Marije Heems, 2. Jan
Willem Cupido; 3. Floortje Roeper. 10 tot
13 jaar: 1. Myrthe Heems; 2. Esther Min
ne; 3. Silvia v. Katwijk.
geven dat het verschil in kosten
tussen de gemeentelijke ophaal
dienst en een particulier hooguit
tien procent bedragen. „Daar ligt
de kern van de escalatie", vertelt
Vinke. „Ons verwijt is dat de raad
niet is ingelicht over het werkelijke
verschil. Ze hebben ontoereikende
informatie gehad. Slechts een en
kel raadslid heeft de moeite geno
men TVO te benaderen om de
echte cijfers op te vragen."
Hak zetten
De standpunten lijken zó verhard
dat verder praten nauwelijks nog
mogelijk is. Vinke twijfelt: „De
raad hééft een besluit genomen,
daar valt verder weinig over te pra
ten. Ik hoop alleen dat wij duidelijk
kunnen maken waarom we voor
een particulier kiezen. Het is een
weloverwogen keus, zonder de
bedoeling om de gemeente een
hak te zetten. De besparing is der
mate groot dat je dat als onderne
mers niet ter zijde legt."
Onderstaand programma betreft
de laatste competitiedag. Nog niet
gespeelde wedstrijden moeten zo
snel mogelijk worden ingehaald.
Uitslagen moeten worden doorge
geven aan de wedstrijdleiding, tel.
16301. In het najaar zal een nieu
we competitie worden georga
niseerd.
Deuce:
9.00 u. R.Buitenweg-L.Saal
10.00 u. A. Heidstra-P.Brons
19.00 u. H.Bockel-W.Oosterhof
20.00 u. A.Westerl.-J.Zoetelief
Heri Hodie:
9.00 u. J.v/d Meer-D.Bol
10.00 u. H.Bakker-R.Zoetelief
20.00 u. Land/Bokma-Aken/Meijer
Uitslagen: Beverdam-Westerlaken 0-2,
Oosterhof-Zoetelief 1-1; Keyser-E v. Bom
mel 0-2; Heidstra-Verduyn 1-1; K.v.
Bommel-Bol 1-1.
Voor de tweede keer dit seizoen
wordt in Molenkoog afgezwom
men. Dat gebeurt vrijdag 30 juni
om 17.00 uur (diploma A) en
18.00 uur (diploma B). Ouders mo
gen meezwemmen, publiek is
welkom.
In verband met de examens is het
bad vanaf 16.45 uur voor andere
activiteiten gesloten.
Voor de tweede maal fietst Toer
club Taxi 12000 de monstertocht
Parijs-Texel. Negen leden zijn van
daag naar Frankrijk vertrokken
om morgen voor dag en dauw op
de fiets te stappen. De eerste dag
wordt 315 km afgelegd, de twee
de dag 285 km. Zondagavond om
20.00 uur hoopt de groep op
Texel te arriveren.
Enkele jaren geleden waagde een
groep kilometervreters zich voor
het eerst aan de heuveltjes in
Noord-Frankrijk, de regen in België
en de wind in Nederland. In het
noorden van Frankrijk rijden ze
eerst 200 km de tocht Parijs-
Brussel, uitgezet door toerclub Le
Champion uit Zaandam. De weg is
gepijld met de letters PB, zodat de
route makkelijk gevolgd kan
worden.
Om Charleroi te vermijden en
vooral om de rode (drukke) wegen
in België links te laten liggen, is ge
kozen voor weggetjes binnendoor.
De toerrijders zullen vooral over de
witte en gele wegen fietsen. Erva
ren fietsers weten dat er dan de
nodige steile klimmetjes te ver
wachten zijn. De totale afstand
loopt hierdoor op tot 600 km.
Aan het eind van de eerste dag
wordt overnacht in Tienen (Bel
gië). De ervaring leert dat de eer
ste 50 km op de tweede dag
zwaar zijn, omdat de spieren nog
stijf zijn van de voorgaande dag.
Er wordt dan weinig gezegd, som
migen zitten nog „te pitten" op
hun fiets. Beide dagen wordt om
04.00 uur gestart.
Slechts acht vissers deden mee
aan de wedstrijd die bij de asfalt-
molen te Oudeschild werd gehou
den. Nico Tessel werd eerste met
twee vissen en een totaal van 103
cm. Map van der Zwaag ving zelfs
drie vissen, maar die maten totaal
slechts 94 cm. Piet Kingma was
met één exemplaar van 55 cm
derde.
De volgende wedstrijd is 1 juli om
18.00 uur bij de Krassekeet.
