beeld van
Het gaat in deze branche
teeds om de laatste slag"
)e Krim,
25
jaar
strijdlust
artin Warnaar staat niet lang stil bij jubileum:
Bedrijfsleven
nieuwe markt
voor De Krim
TEXELSE^ COURANT
Jubileumboek
ia twintig jaar is Martin Warnaar het boegbeeld van De
Onder zijn energieke leiding groeide het bedrijf sinds
uit van een gewone camping tot een luxe vakantiecen-
dat tot de top van Nederland behoort. Hij weigert lui
'over te leunen. Liever denkt hij in stappen van vijfjaar
it. „Je moet je steeds blijven vernieuwen", zegt War
rant het gaat in deze branche steeds om de laatste
Tot nu toe hebben we geluk gehad."
»Ja. Maar visie speelt ook
Zo wilde ik nooit vrienden
t heen verzamelen. Het is
peidelijk om gelijk gestem-
m te trekken. Maar dat
up den duur niet. Je moet
wakker houden, als team
lijn."
ïnkelijk zijn noemt Warnaar
'belangrijk punt. „Het is no-
'Ue vrije keus te houden. Al-
kun je snel groeien."
tlemaal toevallig heeft het
"boek dan ook de titel „25
wijze jaren" meegekregen.
«w is tegen de politieke po-
31 uit Den Burg in ontstaan.
'Slaat op de stichters, maar
sotaliteit zit er nog steeds in.
"Iaën, maar initiatief ne-
Spaans dorp
oelhankelijke houding wekt
bewondering, anderzijds
„Als je groter wordt,
iedereen meer louter po-
',3r ie, zo heb ik gemerkt."
Texel-liefhebber sloeg
Reddend de bouw van
luxe vakantiehuizen
fSpaanse dorp verpestte
"ischap.
Jk ben geen natuur-
«aar wel een buitenjongen.
31 Plan alleen nog maar op
bestond, heb ik genoten
"Sebied zoals het wès. Zó
5 bet gewoon niet meer.
ids b
Punt. Maar als je met z'n allen een
boterham wilt hebben, moet je
concessies doen. Die afweging is
25 jaar geleden gemaakt en ik
denk dat het een goede beslissing
is geweest. Kijk maar naar de eco
nomische ontwikkeling. In de an
dere sectoren gaat het minder, we
moeten het van het toerisme heb
ben."
Tikkie eigenwijs
Soms waren de aanvallen op de
persoon gericht. Gevraagd naar de
meest nare ervaring op dat gebied,
noemt Warnaar de herstructure
ring van TVL, een paar jaar gele
den. Als bestuurslid werd Warnaar
ervan verdacht misbruik te maken
van zijn macht. „We meenden ob
jectief gezien een goede oplossing
te hebben. Omdat ik woordvoer
der was, werd ik persoonlijk aan
gevallen. Op een gegeven moment
kon ik de onredelijkheid niet meer
begrijpen. In zo'n periode moet je
blij zijn dat je een tikkie eigenwijs
bent. Ik hoop nu meer eelt op m'n
ziel te hebben gekregen. In elk ge
val heb ik er veel van geleerd."
Warnaar heeft zitting in veel
besturen. „Ik ben bovenmodaal
bezig." Hij doet dat mede om de
belangen van De Krim optimaal te
behartigen. „Maar onze belangen
lopen vaak parallel met die van
Texel."
„De EMK heeft nooit echte winst
maximalisatie nagestreefd. We
zijn ook een beetje dienend aan
Texel. We handelen volgens het
winstprincipe, maar continuïteit is
het belangrijkst. Bovendien heb je
als grootste toeristisch bedrijf op
het eiland een sociale functie."
Zo probeert De Krim „bijna tot het
eind toe" met Texelse bedrijven te
werken en wordt ernaar gestreefd
Texelaars in dienst te nemen. Ook
is het bedrijf actief op het gebied
van sponsoring van verenigingen
en evenementen, vooral als iets
van de grond moet worden getild.
De Texelrace, het rondje Texel voor
surfers, is daarvan een voorbeeld.
Aardig zijn voor de Texelaars is ook
goed voor het imago, iets waar
mee De Krim héél bewust bezig is.
„Ja, maar daar is niets verkeerd
aan. PR begint bij de buurman, zo
heb ik geleerd."
Versneld
Tien jaar geleden begon de op
mars met de aanleg van het
zwembad, gevolgd door uitbreidin
gen van de supermarkt, de bouw
van een restaurant, accommoda
tie voor sportieve recreatie en na
tuurlijk het villapark. Anno 1995 is
een multifunctionele hal geopend
en staat een golfbaan op stapel.
Had Warnaar medio jaren tachtig
verwacht dat De Krim van het hui
dige niveau zou zijn? „Ja. Op pa
pier maken we steeds plannen
voor vijf jaar. Wat we in het hoofd
hadden, is uitgekomen. Soms ging
het zó goed, dat we plannen ver
sneld konden doorvoeren."
De explosieve groei had uiteraard
ook gevolgen voor de organisatie.
Ter vergelijking: in 1985 was de
omzet maar de helft van de huidi
ge loonsom... „Het spel van een
organisatie is iets dat ik heb on
derschat. Er ontstaan andere
structuren. Het kost energie om
dat bij elkaar te houden; omscha
kelen eveneens."
Traagheid
Anderhalf jaar geleden is de orga
nisatie drastisch aangepast, om
dat de oude structuur niet meer
werkte. Onder leiding van een des
kundige werd een nieuw model
opgezet. Warnaar is -als het moet-
nog wel met uitvoerende taken
bezig, maar laat het leeuwendeel
over aan vier managers, die ieder
een eigen budget en verantwoor
delijkheid hebben. Voor een direc
teur die van snel beslissen en actie
In de afgelopen kwart eeuw zijn er al bergen grond verzet op De Krim. Martin Warnaar
aanleg van de golfbaan. De kraan staat bovenop één van de ..greens".
poseert hier bij zijn nieuwste ..hobby": de
(foto frans HopmanI
houdt, is dat soms even slikken.
„Een organisatie heeft een inge
bouwde traagheid. Dat accepteer
ik nooit van m'n leven. Als ik ach
terover leun, ben ik tevreden. Maar
als directeur mèg ik dat niet zijn."
Hoewel de welbespraakte War
naar naar buiten toe slagvaardig
overkomt, bekent hij: „Vaak had ik
twijfels of ik de volgende stap
weer zou kunnen maken. Vroeger
voelde ik me de grootste twijfelaar
van de wereld. Nu is dat minder. Ik
zit ergens in de middenmoot denk
ik."
Invloed
Hoe groot is de economische irj-
vloed van De Krim op Texel en de
noordkop in het bijzonder? „Eén
vijfde van de drie miljoen toeristi
sche overnachtingen gaat naar De
Krim", schat Warnaar. „We zijn
dus een economische factor. Ver
reweg het meeste geld blijft op
Texel. De winst van de huizen
bouw is naar Coltof en de aanne
mer gegaan. Maar de overige
investeringen blijven in hoge mate
op Texel."
Op Texel, of op De Krim? Immers,
zo'n beetje alles dat elders op het
eiland een succes is, wordt door
De Krim overgenomen. „Bij Center
Parks willen ze dat de gasten van
elke gulden niet meer dan één
cent buiten het park besteedt. Wij
zijn met twee kwartjes ook tevre
den. De mentaliteit van De Krim is
open: we geven informatie over
activiteiten op héél Texel. Je moet
mensen niet proberen op te slui
ten. Wie zich opgesloten voelt,
voelt zich niet vrij en zal niet meer
terugkomen. Het is trouwens op
vallend hoeveel gasten met het
mooie weer van de zomer in het
park bleven."
De Krim is mede opgericht om de
leefbaarheid in Eierland en De
Cocksdorp te verbeteren. Over
schaduwt het vakantiecentrum nu
niet het dorp? „Ach, we hebben
wel eens verschil van mening.
Maar laten we waken voor ver
deeldheid. We zitten nu aan de top
van de levenscyclus en moeten
zorgen dat er geen terugval komt.
Dat is niet nodig, een gewaar
schuwd Chinees telt voor twee."
Puntjes op de i
Tot slot: hoe verwacht Warnaar
dat De Krim eruit ziet in het jaar
j, volgende opening", zei
Warnaar op 15 juni 1985
genodigden die de inge-
ie van het nieuwe cam-
in en een aantal centrale
énlngen bijwoonden. Zijn
klonk niet als bluf. Al
wist de Exploitatiemaat-
De Krim (EMK) precies
wilde. Toen na jaren van
eindelijk de eerste spade in
md ging. voltrok de realisa-
Taxels grootste recreatie-
Kh in sneltreinvaart. In 25
(inoodcamping tot modern
(jecentrum.
a voor het Krimplan werd
in 1952, toen De Koog,
Inorn en De Cocksdorp door
mologische Dienst als re-
igebied werden aangewe-
jaren van besluiteloosheid,
ai groep strijdlustige polder-
ers de lont in het kruitvat,
juli 1969 schreef een groep
onder aanvoering van dok-
Siebinga aan de gemeente-
jjt men bereid was tien
grond in het Krimgebied te
en te exploiteren. De Eier-
i deden dat omdat ze zich
maakten over de leefbaar-
sn De Cocksdorp en de pol-
terisme en recreatie zouden
der wellicht nieuwe kansen
Men wilde voorkomen dat
[er de scepter zou zwaaien,
jan zou de polderbevolking
teinig van profiteren,
was in zee gegaan met de
drdinatiebouw, later Newo-
neten. Deze projectontwik-
,4 Naarden wap van plan er
xhuizen te bouwen. De
van 27 wist de gemeente
san te overtuigen dat zij se-
fnomen moest worden. De
vervolgens ontstond, is
n volhardende Eierlanders
Men voor hun toekomst te-
letwat arrogante bestuur
let bolwerk Den Burg die
in te weten wat het beste
:or de noordkop. De onver-
Éeid van de groep van 27
Jkwam het tot de oprich-
ide EMK. Schoolmeester
Monen en zijn vrouw
gingen de camping behe-
ie-oprichter Cor Dros was
e directeur, maar dat was
duur omdat hij tot wet-
werd gekozen. In het jubi-
ek „25 Eigen-wijze jaren"
«Dros zich de begintijd als
We waren een goed klup-
bedachten van alles. We
strooibiljetten uit bij de
ïeijert Boon (die man was
De Krim in 1978. Alleen de oude camping
aan de Krlmweg Is er, de rest bestaat al
leen nog op tekening. 1. camping;
2. huidige plaats centrale voorzieningen;
3. Postweg; 4. Vuurtorenweg; 5. Krlm
weg. (Foto Jook Noma, archief Texelse Couranti
z'n tijd vooruit) ontwierp toiletu
nits en we plaatsten een reinwa-
terkelder, tegenwoordig werkt de
PWN ook met die dingen. Ook heb
ik me het vuur uit de sloffen gelo
pen met aandelen. Ik heb er meer
dan 200 van verkocht. Al m'n
knechten hadden een aandeel.
Het gros zette ik weg bij de boe
ren. Dat ging vrij soepel, want we
gaven 12 procent rente als ze bin
nen een jaar werden volgestort."
Na de turbulente oprichting was
het in de jaren erna niet veel rusti
ger. Bij de eerder genoemde ope
ning in 1985 blikte
president-commissaris J. Miede-
ma terug op de aanlooptijd: „In de
periode tot 1980 hebben we vele
toeristische kansen niet gegrepen.
Zonder veel ervaring, maar met
veel lef groeide het EMK-kind toch
naar levensvatbaarheid."
Dat blijkt uit de omzetten, die jaar
lijks een stukje stegen. In 1985
werd voor het eerst het miljoen
gepasseerd. Een jaar eerder was
eindelijk het licht op groen gezet
voor de uitvoering van het Krim
plan, toen het bestemmingsplan
den zijn gebouwd. Toen Coltof's
verkooptaktiek werkte, kon War
naar beginnen aan de volgende
„fase" (bij De Krim denkt men in
fases vooruit).
Na de moeizame aanloopjaren
groeide De Krim in de jaren na
1985 explosief. In 1994 kwam de
winst voor het eerst boven de
grens van 10 miljoen gulden en
kregen de aandeelhouders (die in
de beginjaren geen cent vingen)
een dividend van liefst 14%. De
Krim boekte vorig jaar 458.000
overnachtingen. Tegelijk kunnen
ongeveer 5.000 gasten op het
park verblijven. En het eind is nog
niet in zicht.
In het jubileumboek zegt Warnaar
dat de concurrenten in de „vecht-
markt" waarin De Krim zich be
vindt één voordeel niet kunnen
imiteren: „Dat is de kracht van het
eiland zelf. Texel heeft een grote
naamsbekendheid en een redelijk
goede naam. In onze marketing
zijn de drie belangrijke pijlers: loka-
tie, lokatie en lokatie. Texel dus. De
pracht van het eiland verkoopt
zichzelf."
De Krim. zomer 1995. De Krim is uitgegroeid tot een dorp op zich. Icentrale voorzieningen io.a. receptie en supermarktI; 2.buitenzwembad: 3.'t Paviljoen; d.oudste
campingterrein; 5.Residentie Texel feerste Coitof-huizen); 6.ViUapark Texel {tweede serie Coltof7.golfbaan in aanleg Iklaar medio '961; 8.Postweg; 9.Vuurtorenweg;
W.Krimweg. (Foto Nama/Da Krimi
rechtsgeldig werd en alle benodig
de grond kon worden gekocht.
Toen het allemaal serieus werd,
haakte de Newomij af als bunga
lowbouwer, waarna aannemer
Macobouw én René Coltof Bunga
lows in het gat sprongen. Coltof
maakte in juni 1986 een sensatio
nele entree op Texel. Hij beloofde
193 vakantiehuizen, die in prijs va
rieerden van /119.500,- tot
7170.000,-, in drie maanden tijd te
slijten. Het eerste weekend wilde
hij er minstens vijftig verkopen.
Kopers kregen een gratis rond
vlucht boven Texel. Het was geen
bluf: meteen al werden 69 huizen
aan de man gebracht.
Directeur Martin Warnaar, die in
1976 was aangesteld, kon meteen
aan de gang met de verdere uit
breiding van de centrale voorzie
ningen. Afgesproken was dat het
in 1986 geopende openlucht
zwembad overkapt zou worden
zodra er 200 vakantiehuizen zou-
V RIJ DAG 29 SEPTEMBER 1995
De roerige geschiedenis van
De Krim is vervat in een 144
pagina's tellend jubileum
boek. Voormalig TC-journalist
Hans Oosterhof dook in diver
se (privé-)archieven, sprak
met menig betrokkene en
schetste zo een levendig
beeld, dat de moeite van het
lezen meer dan waard is. Het
eerste exemplaar wordt zater
dagavond tijdens de jubileum
viering aangeboden. Zondag
is het tijdens de open dag op
De Krim voor iedere be
langstellende gratis ver
krijgbaar.
Om de bezetting van het vakan
tiecentrum het hele jaar door op
peil te houden, richt De Krim zich
op het bedrijfsleven. Speciaal
voor deze ,,congresmarkt" is een
nieuwe brochure ontwikkeld. De
presentatie daarvan gebeurt za
terdagavond tijdens de officiële
viering van het 25-jarig bestaan.
De Krim voelt zich rijp voor deze
stap, nu het gloednieuwe sport-,
theater- en vergadercentrum 't Pa
viljoen in gebruik is genomen. Dit.
gebouw is mede met het oog op
de congresmarkt ontwikkeld. Het-»
gaat overigens om méér dan al
leen congressen. „MCI" zo heet
het in de zakenwereld: Meetings,
Conferences, Incentives. Bedrijf-
suitstapjes, cursussen, vergade
ringen, themaweekenden erE
dergelijke.
Een interessante markt, aldus di
recteur Martin Warnaar. „We moe
ten ons geld momenteel in zes
zeven maanden vakantieseizoen
verdienen. Het hoogseizoen van
MCI ligt juist buiten de vakanties."
Deze ontwikkeling kan gunstig zijrv
voor de werkgelegenheid en de.
kwaliteit van de medewerkers.
„Goede mensen hou je alleen als
je ze een goede jaarbaan biedt."
Momenteel werken er bij De Krim
gemiddeld 70 mensen op jaarba
sis. Het personeelsbestand
schommelt van ongeveer 40 tot
130.
Mond-tot-mond
Warnaar verwacht dat De Krim op
de MCI-markt een goede positie
verovert. „Zonder dat we er recla
me voor hebben gemaakt, hebben^
we al heel wat boekingen." Dat is
mede te danken aan de bungalo
weigenaren, die over vele contac
ten in het bedrijfsleven
beschikken.
„Zij helpen ons terdege In dat we
reldje speelt mond-tot-mond recla
me een grote rol. Ervaringen
worden doorverteld. De afgelopen
maand hadden we drie grote groe
pen, die enorm tevreden waren
over de ontvangst en de mogelijk
heden. De sfeer die ze hier treffen,
is 'doe maar gewoon, doe je strop
das maar af op dit eiland'. Maar
het moet wel perfect voor elkaar
zijn. Wat voorzieningen betreft,
hebben wij veel te bieden. Op dat
gebied behoort De Krim zo langza
merhand tot de top van Neder
land."
Op maat
Overigens worden in de brochure
ook de recreatieve mogelijkheden
elders op Texel genoemd. De me
dewerkers van De Krim maken dan
een programma „op maat". Met
de slogan „Texel, op slechts 114
auto-uur van de randstad en toch
over zee", wordt de goede bereik
baarheid van het eiland aangepre
zen.
De Krim wedt niet op één paard.
Naast de eigen brochure staat het
bedrijf in de congresfolder van de
VVV en wordt samen met een
zestal andere Zilverberk-parken
landelijk geadverteerd.
2020? Natuurlijk heeft hij zijn ant
woord meteen klaar. „Wat erken
ning betreft zitten we ook aan de
top: er zijn maar vijf of zes bedrij
ven in Nederland die net als wij
een vijf-sterren camping èn vijf
sterren bungalowpark hebben.
Maar naar onze eigen maatstaven
moet het nog beter kunnen. De
puntjes op de i zetten en nog meet
naar de klant toe denken. Aan een
breder aanbod van accommodatie
wordt gewerkt. Alles moet op een
goed niveau. Onze kansen liggen
in goed zijn, maar wel met een er-'
landgevoel. De huiseigenaren zien
dat ook in; zij strijden met ons om'
de kwaliteit op peil te houden. Als
we blijven innoveren, kunnen wé
aan de top blijven."
Frans Hopman
