ips en downs tekenen
historie Jeroen
jrkenners halve eeuw op avontuur
V
TEXELSE f C0URANT
Eilanders" al
I938 opgericht
DONATEURSKAART
I hfjyv-C
yyuA
nederland
mim'm
Carlo Bakker beschreef
historie Jeroengroep
-
\k
Stand TVO-actie:
f160.000,-
Naalrand dicht
voor herstraten
Convenant:
geld nodig voor
een onderzoek
Stiltemeditatie
Storing brug
stremt Teso
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1995
n bereiden een maaltijd op een houtvuur De foto Is genomen tijdens de opening van de Paardenstal in 7Ö58.
(foto archief Scouting Texel)
I bijzondere en levenslustige groep die ook wel eens
hin griepje heeft gehad", aldus kenschetst Nick Slij-
nestor en erevoorzitter, de roerige geschiedenis van
ing Texel. Van een gelovig katholieke vereniging, ver
ia de Jeroengroep in een gemeleerde club waar
mrlijke Texelse jongens en meisjes zich thuisvoelen.
md halen (oud-)leden herinneringen op tijdens de ju-
mring in het clubgebouw aan de Bernhardlaan.
Eigenlijk zou de Jeroengroep al
eerder worden opgericht, maar
een verbod op de jeugdactiviteiten
door de bezetters gooide roet in
het eten. Kapelaan Kroon, die in
1939 op Texel werd geïnstalleerd,
was zeer geïnteresseerd in het
jeugdwerk. Hij maakte direct plan
nen voor een katholieke verken-
nersgroep. Zelfs het uitbreken van
de oorlog weerhield hem er niet
van zijn ideeën vorm te geven. Op
het eiland waren toen twee pad-
vindersgroepen actief, één in
Oosterend en „De Eilanders" in
Den Burg. Het waren openbare or
ganisaties, met wie het overkoe
pelende Dioscaan Hoofdkwartier
van de katholieke verkenners niets
te maken wilde hebben. „Niet te
veel aanpappen", luidde de
boodschap.
Sint Jeroen
Nadat kapelaan Kroon in de oorlog
van het eiland verdween, pakte
ïschiedenis van de pad-
irij gaat op Texel al terug
toen de openbare
siging „De Eilanders"
I opgericht. „Ons troep-
was in de Weverstraat,
t het glop naar het Ach-
n", herinnert oud-lid Wim
nan zich nog. „Onze ake-
is Nel Boot en de hop-
was Siem Duinker,
ssteerd door vaandrig
il Brouwer." Na de bevrij-
keerde „De Eilanders"
terug. Er kwam wel weer
nieuwe openbare groep
Zwalkers", die het club-
aan de Weverstraat had
naast de woning van
f Schalkwijk.
Frans Gerritsma, administrateur bij
de VVV, na de oorlog het initiatief
weer op. De verkennersgroep
kreeg als naam Sint Jeroen, ver
noemd naar de heilige Jeroen, een
priester uit Noordwijk die door de
Noormannen was onthoofd. Als
troeplokaal werd de zolder van de
Sint Jozefschool ter beschikking
gesteld.
Streng gelovig
Gerritsma, die verkenner en stam-
lid was geweest bij de RK Verken
nersbeweging in Amsterdam,
werd op Texel tot hopman (hoog
ste verkennersleiderl benoemd. Hij
was een streng gelovig man die de
katholieke godsdienstbeleving
hoog in het vaandel had. De ver
kenners moesten onder ede ver
klaren hun plicht te doen
tegenover God, de kerk en hun
land. Bij iedere bijeenkomst moest
de aalmoezenier aanwezig zijn. Op
kamp ging steevast de kapeltent
mee waarin elke morgen een mis
werd voorgedragen. Gerritsma
hield niet van dansen en vaardigde
hiertegen zelfs een verbod uit.
Overtreders werden weggestuurd.
Naast de kerk had het district gro
te invloed op de activiteiten. De
hoofdleiders moesten cursussen
volgen en er werd geen kampver-
TEXELSCHE PADVINDERSVEREENIGING
„DE EILAND E RS"
voor Jto*.n
DE HOPMAN
DE VAANDRIG
Da donateurskaart van ,,De Eilanders" van Wim Kalkman.
(ADVERTENTIE)
YWCCOSL- si
f'
bet Av
gunning verleend alvorens een ge-
dailleerd programma was
opgestuurd.
Aanwas
De padvinderij groeide gestadig. In
navolging van de junioren verken
ners meldde jeugd van 14 tot 16
jaar zich aan. Voor hen werd de
troep senioren-verkenners opge
richt. Verkenners vanaf 17 jaar
gingen in 1946 over naar de
„stam" (ook wel voortrekkers ge
noemd), omdat die volgens Ger
ritsma „steviger kost" zouden
verlangen. Dat viel tegen. Het en-
thousiasmebleek minimaal. De
stam was geen lang leven bescho
ren.
Texelse Boys
Er heerste rivaliteit tussen Texelse
Boys en de Jeroengroep. Vanuit de
katholieke opvatting vonden
ouders dat hun kind lid moest zijn
van een roomse vereniging. Meer
keus dan tussen de padvinderij en
de voetbalclub was er toen nog
niet. De avontuurlijken onder de
jeugd sloten zich aan bij de Je
roengroep. De aanwas van de pad
vinderij kort na de oorlog was
dermate groot dat de voetbalvere
niging ledenverlies voorzag.
Er vond pittig overleg plaats, waar
bij de aalmoezenier als bemidde
laar tussenbeide moest komen.
Uiteindelijk werd besloten tot
oprichting van een RK Jeugdraad,
met twee leden uit iedere groep
die problemen uit de weg moesten
ruimen.
Eten als wolven
In de naoorlogse jaren hadden de
verkenners het niet altijd even
makkelijk. Geld en goederen wa
ren schaars. Er moest bij het dis
trict worden gesmeekt om
uniformen. Voor het kamp van
1946 moest ieder lid voedselbon
nen meenemen. Om het ledental
op te peppen gingen de verken
ners per fiets op zomerkamp. Dat
kostte veel energie en vereiste
meer voedselbonnen. „De verken
ners aten als wolven", schreef
Gerritsma.
Bivak
De verkenners hielden veel bivak
ken. Een geliefde plek was hoeve
Bloemwijk in het Gerritsland, waar
een „struintocht" door De Den
nen binnen handbereik was. Ver
der was het Texels Museum in het
bos nabij, evenals de kerk. De pad
vinders wilden wel eens rumoerig
zijn. Op gezette tijden kwam „tan
te" Johanna dan klagen dat het
stiller moest zijn.
In 1952 nam het ledental toe en
werd de seniorenpatrouille „De
Sperwers" opgericht. De groep
hield zich bezig met zwemmen ('s
winters droogzwemmen), pionie
ren, seinen, schatten (van afstan
den), EHBO, koken, kaartlezen,
bijlwerk en zwerftochten. Op de
fiets trokken ze het hele land door.
De uitrusting moest zoveel moge
lijk in de fietstassen worden ge
propt. „We maken er geen rijdende
galantriezaak van."
Klerevent
„Een klerevent", zo typeerde Adri
Schoo de 34-jarige Nick Slijderink
bij zijn entree in 1957 als hopman,
toen die bij de firma Zegel werkte.
Het bleek een misvatting. Achter
af constateerde Schoo dat onder
leiding van Slijderink, die 34 jaar
bij Scouting zou blijven, veel goed
werk is gedaan voor de opvoeding
en vorming van de jeugd.
Slijderink legde een enorme inzet
en originaliteit aan de dag en on-
topte zich als dè grote stimulator
van de Jeroengroep.
Hij vormde een stabiele factor in
de organisatie. In zijn tijd werden
tal van activiteiten ontplooit en
groeide het ledental.
Beatles
Halverwege de zestiger jaren daal
de het ledental. Op wisselingen
van generaties binnen de vereni
ging volgden doorgaans moeilijke
periodes. Wellicht was het
„Beatles-tijdperk" van invloed.
Eind zestiger jaren verdwenen
oude katholieke gewoontes. Ook
niet-katholieken werden toegela
ten.
In '76 mochten voor het eerst
meisjes lid worden. Ze waren ac
tief in de kabouter- en gidsen-
groep. Voor oudere verkenners
werd nadien de Rowan-afdeling
opgericht. Later kwamen de Sher
pa's erbij, die na verloop van tijd
met de Rowans samenvloeiden.
Ze gingen regelmatig op kamp.
Ook waren erwandeltochten en
werden soms afgevaardigden uit
gezonden naar de World Jambo
ree.
Milieuweekend
In 1981 werd het eerste Milieu
weekend gehouden, waarin de
scouts alle aangespoelde rommel
uit de Slufter en de Muy opruim
den. Later namen ook overkantse
groepen deel aan de werkzaamhe
den. Om de kosten te dekken sta
ken de scouts zelf de handen uit
de mouwen. Tot 1989 werden
vodden ingezameld. Oud papier,
waarvan de gemeente de prijs ga
randeert, wordt nog steeds opge
haald. Dankzij de inzet en
verdienste kreeg de Jeroengroep
tweemaal de Dubbele von Sion
uitgereikt.
Huisvesting
Al vanaf de oprichting wilde de
Jeroengroep een eigen gebouw.
Onder Slijderinks leiding werd in
1957 de „Paardenstal" aan de
Hollwal van de Rooms-Katholieke
kerk verbouwd tot clubhuis. De
zestig meter lange schuur werd
voorheen gebruikt door kerkgan
gers om de koetspaarden te stal
len. Na de intrede van de auto
werd de stal niet meer gebruikt.
Met veel tam-tam werd de paar
denstal op 18 mei 1958 officieel
geopend. In 1971 werd duidelijk
dat de plannen voor een verpleeg
huis op de plek van de Paardestal
werkelijkheid zouden worden. Een
ander onderkomen was zo snel
niet gevonden. De kantine van de
Texelse Boys, Sarasani of hoeve
„Ons Genoegen" werden als alter
natieven genoemd.
De Zwalkers
De oplossing diende zich aan in
1973, toen de openbare groep
„De Zwalkers" zich wegens le
dengebrek besloot op te heffen.
Uiteindelijk kwam het tot een fu
sie tussen „De Zwalkers" en de
Sint Jeroengroep. De Zwalkers
burcht, het clubhuis aan de Bea-
trixlaan, werd het nieuwe onder
komen van de stichting Scouting
Texel, in de volksmond nog vaak
Jeroengroep genoemd.
Drie jaar later kwam het bericht
dat de Zwalkersburcht moest
plaatsmaken voor Sint Jan. Scou
ting liet het oog toen vallen op het
Centrum 147 aan de Bernhard
laan.
„Toen ik er in 1992 aan begon
dacht ik: ik zie wel waar het schip
strandt. Maar het boek over
Scouting Texel moest er gewoon
komen." Ruim drie jaar verder ligt
het er.toch, de volledige historie
van de Jeroengroep, tot in detail
beschreven door Carlo Bakker.
Bakker (33) woont door zijn werk
bij vliegtuigbouwer Fokker al een
jaar of negen niet meer op Texel,
maar heeft nog een hechte band
met Scouting. Als 7-jarig jochie
kwam hij bij de welpen, werd later
verkenner om uiteindelijk als leider
te eindigen. „Ik vind het heerlijk
om buiten te zijn, dingen te onder
nemen. Zoals bij de verkenners,
waar we met een man of zes
dwars door De Dennen trokken.
Je kwam op de prachtigste plek
ken."
Zijn historische interesse bracht
hem ertoe in de geschiedenis van
de Jeroengroep te duiken. Hij
worstelde zich door het archief
dat opgeslagen was in negen gro
te bananendozen. „Ik denk dat ik
er al met al 500 uur aan heb ge
werkt, maar het kunnen er net zo
goed 1000'zijn." Het resultaat is
een overzichtelijk en geïllustreerd
boek, getiteld „Een goed pad",
vernoemd naar de afscheidsgroet
van de scouts. Voor f9,75 is het
te koop op de jubileumavond en
straks wellicht op een aantal ver
kooppunten in Den Burg. Bestellen
kan ook via Carlo Bakker, Nienke
van Hichtumstraat 55, 2135 RM
Hoofddorp (tel. 02503-52318)
v
Carlo Bakker stak veel tijd In het boek over Scouting Texel.
Foto Gerard Timmerman
De TVO-actie om de 7195.000,-
binnen te krijgen voor de VVV-
bijdrage verloopt volgens ver
wachting. Inmiddels is door zo'n
240 ondernemers een bedrag van
7160.000,- toegezegd, voor een
periode van vijf jaar.
De ondernemers hebben nog vier
weken de tijd om het -resterende
geld in te zamelen. Hans de
Leeuw, die samen met Ruud Kalu-
sche de TVO-campagne uitvoert,
schat de totale doelgroep op zo'n
350 ondernemers. De ruim
735.000,- die nog resteert moet
dus bij zo'n 110 bedrijven vandaan
komen. De Leeuw spreekt berich
ten tegen dat de RST automatisch
het tekort bijpast.
„Al hebben we het ze nog niet ge
vraagd." Het gevaar isvolgens de
bestuurder aanwezig dat als het
bedrag er niet komt, andere parti
cipanten daaruit hun conclusies
kunnen trekken. Volgens De
Leeuw heeft de campagne aardig
wat ondernemers over de streep
geholpen. Een deel van de mensen
was het formulier vergeten in te
vullen. „Sommigen vonden de ad
vertentie wat hard, maar de
meesten reageren positief."
Vanaf woensdag wordt de Naal
rand in Den Hoorn drie vier we
ken afgesloten voor alle verkeer
wegens herstrating. Het betreft
het gedeelte tussen de Mokweg
en de Stolpweg.
In verband met het convenant
moet een onderzoek worden ge
daan. Dat heeft te maken met de
inpassing van het „ruime jas mo
del". Kosten van het project be
dragen 790.000,-, maar zowel de
provincie als het rijk betalen een
derde deel. Voor de gemeente
blijft dus 730.000,- over.
Omdat de beslissing via commis
sievergaderingen aan de raad
moet worden overgelaten, heeft
het college de andere partners
voorgesteld het geld voor te
schieten.
Geprobeerd wordt voor het bedrag
subsidie te krijgen via het Gewest.
Daar zit namelijk geld voor een
landschappelijk ontwikke
lingsplan, waar dit onderzoek pri
ma in past.
In meditatiecentrum Aleph in Den
Burg start vrijdagavond 13 oktober
een serie avonden over stiltemedi
tatie. Er wordt gebruik gemaakt
van Tïbetaans-Boedhistische in
structies. De meditaties zijn niet
aan een religie gebonden. De cur
sus bestaat uit tien vrijdagavon
den (om de twee weken) van
19.00 tot 20.15 uur en staat onder
leiding van Arien en Mirjam van Er-
kelens. Voor opgave en informatie
tel. 19449.
De defecte brug die de overlast veroorzaakte.
De oprijbrug van Teso is, door on
bekende oorzaak, gistermorgen
anderhalf uur buiten gebruik ge
weest. Alleen passagiers konden
via de zij-ingang de boot be
treden.
De Schulpengat voer pas om
06.20 uur uit, toen duidelijk werd
dat het euvel niet snel te verhel
pen was. De passagiers troffen
het niet: toen zij om 06.40 uur in
Den Helder arriveerden was de
bus reeds vertrokken.
Volgeladen vertrok de boot om
07.15 uur weer richting Texel,
waar de brug met de hand werd
bediend. Daarbij werd hulp ver
leend door wachtende Texelse
vrachtwagenchauffeurs. Het
handmatig op en neer draaien van
de brug is een zwaar karwei.
Foto Dirk Kuiter)
Om 07.35 uur konden de eerste
auto's en vrachtwagens mee voor
een overtocht. Pas vanaf 09.05
uur werd weer volgend de normale
dienstregeling gevaren.
Rond de middag deed zich op
nieuw een storing voor. Ook wil
den de kleppen van het fietsendek
enige keren niet omhoog. Technici
houden zich met de zaak bezig.
