\NBO wil over toekomst
ouderen meebeslissen
V
Ramp hoeft voorlopig
niet te verhuizen
Sond in 25 jaar jonger en sterker
KORT Texels
Time Out straks naar complex Texelse Boys?
^angs de weg
Veteraan
-TEXELSE^ COURANT-
In de rij voor
de dierenarts
Enorme opbrengst
kankercollecte
VRIJDAG 6 OKTOBER 1995
jaren zijn geen aparte groep.
moeten zolang mogelijk ge-
:1 meedoen in de samenle-
We moeten eens af van het
'Uaem' vergrijzing." Aan het
4 is Wil de Vries-Pantus.
fitter van de Texelse afdeling
da ANBO, de Algemene Ne-
jndse Bond van Ouderen. Een
at eeuw geleden was het be-
uuden van Texelse bejaarden
dn de belangrijkste taken,
inwoordig wil de ANBO zo
mogelijk betrokken zijn bij
ouderenbeleid. Morgen viert
Ideling in de Burg. De Koning-
■at 25-jarig bestaan met een
it feest, waarbij 300 leden
«ezig zijn.
Texel wordt steeds meer naar
tIBO geluisterd", concluderen
de Vries en haar mede-
wrsleden, die voor de jubi-
«ering zijn samengekomen.
ziet ons staan. Dat komt
tot we ons gezicht laten zien.
olgt één van ons, Mies Leeg-
j, altijd de raads- en commis-
rgaderingen. Zij wordt nu
matig door raadsleden gebeld
naar ons standpunt informe-
Er valt volgens het bestuur echter
nog veel te verbeteren. „Het ge
beurt vaak -bijvoorbeeld op het
gebied van woningbouw en
zorgverlening- dat wij dingen uit
de krant moeten lezen, in plaats
van dat we al in de eerste fase bij
plannen zijn betrokken. We willen
graag meedenken en meebeslis
sen over de dingen die de ouderen
aangaan."
Weerbaarder
Een voorbeeld. Toen het Project In
novatie Ouderenzorg (PIO) op
Texel werd gestart, kreeg de AN
BO slechts de notulen. Het
bestuur nam er geen genoegen
mee en schoot de betrokken in
stellingen erover aan. Twee weken
later volgde alsnog de uitnodiging
om mee te praten. „Zorg dat je ge
hoord wordt, dus."
Als belangrijk punt voor de toe
komst noemt het bestuur: verlich
ting van de „mantelzorg" (hulp
van familie en kennissen aan be
hoevende ouderen). „Tegenwoor
dig zijn de kinderen die zorg
geven, vaak zélf al boven de
zestig. Voor hen is het moeilijk vol
te houden. Bovendien wonen de
kinderen lang niet altijd meer in de
met altijd afwachten wat er-
>J komt. Dit was inderdaad
mpelend." Breed lachend
elkomde Cor van IJsseldijk
isdag ruim honderdvijftig
iars met hun huisdier. In de
sop stond dierenarts Veronne
Haar om de beesten te keu-
Het werd een lange dag voor
„We zouden om vier uur
»n, maar toen stonden er
liveel mensen dat ik er maar
een uurtje aan vast heb gek
noopt."
Naast veel honden, katten en ko
nijnen werden chinchilla's, een ze-
bravink en zelfs een kip ter keuring
aangeboden. Ook hadden veel
mensen foto's van hun dier mee
genomen. Het viel Veronne Koot
op dat de beesten er allemaal
goed uitzagen.
Het lange wachten werd door de
belangstellenden niet als verve
lend ervaren. Er werd enthousiast
gepraat over de huisdieren en de
koffie stond klaar. Iedereen kreeg
een tas met een presentje.
Ws Veronne Koot nam ruim de tijd om alle dieren te onderzoeken.
iFoto Tessa de Graaf/)
buurt. Over mantelzorg wordt
nogal lichtvaardig gedacht."
Bestuurlijk wordt de ANBO steeds
weerbaarder en dus sterker.
Gestreefd wordt naar een goede
afspiegeling van de Texelse oude
ren. „Dan blijf je als bestuur mid
denin de groep staan."
Feest
Wie denkt dat het ANBO-bestuur
zich anno 1995 uitsluitend bezig
houdt met vergaderen en belan
gen behartigen, vergist zich.
Ruimte voor feest en andere acti
viteiten is er nog volop. In vergelij
king met vroeger gebeuren nu veel
activiteiten in samenwerking met
de Stichting Welzijn Ouderen Texel
(SWOT) in De Buureton.
Zo staat elk jaar wel een feestmid
dag op het programma met bij
voorbeeld een bekende
Nederlandse artiest. Populair zijn
de busreizen, die in een mum van
tijd zijn volgeboekt. Vroeger ver
trokken onder leiding van Janny
Wassenaar twee bussen vol voor
een dagje uit naar o.a. de Flevohof,
Het Loo en Marken. De afgelopen
vijf jaar zijn de uitstapjes uitge
groeid tot vakanties van vijf tot ze
ven dagen. Ten huize van de
familie Huizinga aan de Zes vormt
zich op de dag van de inschrijving
steevast een lange wachtrij. „Tij
dens die reizen word je in een
week tijd één familie", zegt
ANBO-secretaris C.P. Laan.
Oprichting
De ANBO ontstond 25 jaar gele
den na de invoering van de AOW
uit de Algemene Bond van Bejaar
den. Op Texel vormde een drie
manschap, bestaande uit de heren
Taag, Kaczor en Beumkes het
voorlopig bestuur. In oktober 1969
zochten zij Jan Agter aan als toe
komstig voorzitter. De nieuwe ou
derenbond telde begin 1970 op
Texel 54 leden. Als startpunt geldt
februari 1970, toen het „doel en
wezen" van de nieuw gestichte
afdeling Den Burg in de krant werd
gepubliceerd. Oudeschild (maart)
en Oosterend (september) volg
den nog hetzelfde jaar. De andere
afdelingen kwamen pas eind 1972
van de grond. De Koog op 23 no
vember 's middags. De Cocksdorp
's avonds en Den Hoorn de vol
gende dag. Dat gebeurde zo om
dat gewestbestuurder D. Zalm dan
steeds erbij aanwezig kon zijn.
Stimuleren
Behartiging van de belangen van
ouderen was de belangrijkste
doelstelling van de bond. In de be
ginjaren hield de ANBO zich ech
ter ook bezig met het activeren en
stimuleren van bewoners van be
jaardenhuizen. De ANBO hielp bij
het organiseren van een soos,
gym, biljarten, zang, cursussen en
voorstellingen.
Wil de Vries: „Indertijd woonden
ook gezonde mensen, die de
65-jarige leeftijd hadden bereikt,
in de bejaardenhuizen. Dat beleid
is door ontwikkelingen in de oude
renzorg totaal veranderd. Mensen
wonen nu veel langer thuis. Na de
invoering van de AOW werden de
mensen minder afhankelijk, ze
konden zelfstandiger functione
ren."
De bond kon rekenen op mede
werking van diverse verenigingen.
Zo gaf de Texelse folklore de
monstraties en voerden de toneel
verenigingen voor de „oudjes"
nogmaals hun stuk op, wat volle
zalen trok.
Op Texel gebeurde de afgelopen
De ANBO organiseert vrijwel elk jaar een grote feestmiddag. De afgelopen jaren was de
lijk gehandicapten, telkens een groot succes. De foto toont een optreden in de Burg.
als gastzangeres
jaren veel op het gebied van oude
renbeleid, zoals het verpleeghuis
en de warme-maaltijdvoorziening.
Menig onderwerp kwamen op de
agenda, omdat de ANBO vanuit
de leden signalen kreeg. Activitei
tencentrum De Hollebol aan de
Burgwal werd in 1984 verruild
voor de Buureton aan de Mo
lenstraat.
Jonger en groter
Vandaag de dag telt de ANBO zo'n
duizend leden. Dat komt ook om
dat de bond jonger is geworden.
Mensen hoeven niet te wachten
tot hun 65ste; alle 50-plussers
mogen lid worden. Zelfs komt het
al voor dat twee generaties lid zijn.
Onlangs meldde zich een vijftiger
aan, wiens 80-plus moeder al lid
was. Wil de Vries: „Jongere oude
ren die lid worden, kunnen mee
praten over hun eigen toekomst."
In het blad „ANBO Vizier" zegt
bondsvoorzitter J, Hoek van Dijke:
„Eendracht maakt nog altijd
macht en ouderen hoeven niet al
les door anderen te laten beslis
sen."
Voor de gezamenlijke kerstmaaltijd
is De Buureton („ons clubhuis")
Disselband. een muziekgroep met verstande-
De Koninghal met Jannie Craanen-Hemelrijk
IFoto archief Texelse Courant)
allang te klein geworden. Krantjes
rondbrengen onder de leden is een
tijdrovende klus geworden, even
als het ophalen van de halfjaarlijk
se contributie Toen het
hoofdbestuur de acceptgiro wilde
invoeren, hielden de leden dat
echter tegen. De vrijwillige bezor
gers („bodes") fungeren namelijk
als praatpaal voor velen. „Het
duurt soms een half uur voor je je
geld krijgt. Maar die menselijke
contacten zijn o zo belangrijk."
Frans Hopman
Hoorzitting. Op donderdag 19
oktober wordt om 16.00 uur in het
raadhuis opnieuw een hoorzitting
gehouden over de windmolenplan
nen van Vlaming en Boersen. Eer
der al werd gepraat over de
planologische inpassing, nu staat
de milieukant centraal.
Voorspeeluur. In de Muziek- en
Dansschool wordt op woensdag
om 19.15 uur een voorspeeluur ge
houden. Instrumenten die aan bod
komen zijn: saxofoon, big band,
dwarsfluit, keyboard, piano en
blokfluit.
EO-familiedag. De EO houdt za
terdag 14 oktober een familie
ontmoetingsdag in Utrecht. Ook
vanaf Texel vertrekt een speciale
bus naar de bijeenkomst. Wie mee
wil kan zich aanmelden bij H. Ellen
13125981, J.b. Lap (319201) of B.
Vlaming (318381).
Kindertheater. De cursus kinder
theater van Anneke Berghuis is al
gestart, maar er kunnen nog enke
le belangstellenden bij. De lessen
zijn op donderdag van 15.45 tot
17.15 uur voor kinderen vanaf 6
jaar. Inlichtingen bij de Wel-
zijnsstichting, telefoon 15582.
De jaarlijkse collecte van de Ne
derlandse Kanker Bestrijding heeft
op Texel de recordopbrengst van
ƒ19.876,05 opgeleverd. Dat is
ruim vijftig gulden meer dan vorig
jaar, toen ook al gul werd gegeven
voor dit goede doel.
De „ramp" moet voorlopig maar
blijven op de plaats waar-ie nu
staat. Huurders en omwonenden
van dorpshuis d'Ouwe Ulo onder
vinden weinig geluidsoverlast van
de skatebaan en haar jeugdige
gebruikers. Maar het speeltuig
ligt wel gevaarlijk dicht bij de weg
en bovendien blijft er 's avonds
nogal eens wat rotzooi liggen.
Zélf vindt de jeugd de ramp te
klein en te vochtig. In afwachting
van een betere oplossing zijn ze
bereid het nog even met deze lo-
katie te doen. Het liefst gaan de
jongeren èn de nieuwe jongeren
werkster naar het complex van de
voormalige Texelse Boys, maar
aan die keuze kleven allerlei be
zwaren.
De ramp werd zes weken geleden
in opdracht van de gemeente
langs de zijkant van het jongeren
centrum Time Out geplaatst, na
dat de Groeneplaats en het
plaatsje voor de ingang van d'Ou
we Ulo (aan de Wilheminalaan)
ongeschikt waren bevonden. Van
te voren was bepaald dat na deze
proefperiode de meningen zouden
worden gepeild. Dat gebeurde
door middel van een hoorzitting,
die woensdagavond in Time Out
werd gehouden.
Chaotisch
De hoorzitting werd georganiseerd
door de evaluatie-commissie (met
leden van de gemeente en de Wel-
zijnsstichting) en geleid door di
recteur Bart Heijnen van de
Welzijnsstichting, „uitvoerder'
van de gemeentelijke beslissing.
Ruim twintig jongeren tussen de
twaalf en zestien jaar en zo'n vijf
tien omwonenden, ouders en an
dere belanghebbenden maakten
van de gelegenheid gebruik hun
zegje te doen. Omdat bleek dat de
meeste jongeren geen boodschap
hebben aan vergadertechnieken,
verliep de bijeenkomst soms chao
tisch. Het ene moment was ieder
een in afwachting van elkaar - en
zei dus niemand wat -, de andere
keer werd door elkaar gebruld en
moest gespreksleider Heijnen op
nieuw raden wat nu precies de
meningen waren.
De andere betrokkenen hadden
minder moeite hun mening te
uiten. De Muziek- en dansschool
(bij monde van directeur Hendrik-
Jan Trooster) schreef een brief, die
mede-ondertekend werd door het
Open Leercentrum. Deze twee in
stellingen zijn belangrijke en regel
matige gebruikers van het
dorpshuis. Trooster stelt weinig
last te hebben van lawaai, sinds
de ramp gevuld is met isolerend
zand. „Maar met de voorweten
schap dat de gemeente Texel een
aanzienlijk bedrag klaar heeft lig
gen voor de realisatie van een
„speelplaats" voor jongeren, wil ik
mij met klem uitspreken tegen een
dergelijk project aan de zijde van
het gebouw d'Ouwe Ulo. De
Ramp in de huidige vorm is prima,
maar gebruik het geld liever om Ti
me Out aan te passen aan heden
daagse maatstaven."
Trooster doelde op het bedrag van
ƒ100.000,- dat het college in de
gemeentebegroting heeft gereser
veerd om de opvang van jongeren
te verbeteren. Ook sommige om
wonenden waren bang dat een
„ja"voor de ramp automatisch in
houdt dat ze akkoord gaan met
een uitbreiding van de voorzienin
gen. Dat werd bestreden door
Heijnen. Hij stelde dat bij nieuwe
plannen op z'n minst een nieuwe
hoorzitting zal worden belegd.
Dat de ramp een wat dubieuze re
putatie heeft, vonden de meeste
omwonenden onterecht. Het echt
paar De Lugt, dat het dichtstbij
woont, noemde de sfeer „gezel
lig". Mevrouw De Lugt richtte zich
op moederlijke toon direct tot de
jeugd: „Ik vind het heel leuk wat
jullie doen. Er zitten echte kunste
naars tussen. Maar jullie moeten
wel iets meer je rommeltjes oprui
men." Overbuurvrouw Nel Smidt
noemde het een schande dat de
kinderen niet weten waar ze aan
toe zijn. „Op straat spelen kan ner
gens meer. Ze moeten een eigen
plek hebben, óók als ze wel eens
iets doen dat niet door de beugel
kan."
Om te voorkomen dat kinderen
met hun wieltjes onder zomaar de
straat opschieten, zei Heijnen toe
zijn best te doen voor een afschei
ding, in de vorm van een hek. Voor
de „rommeltjes" komt een afval
bak en Carla Schrama, de nieuwe
jeugdwerkster, beloofde haar pu
pillen goed te instrueren.
Na de pauze belegde Schrama een
vergadering met de vaste bezoe
kers van Time Out en de gebrui
kers van de ramp over de
toekomst van het jongerencen
trum. De ambitieuze nieuwe
kracht had al bij haar aantreden
enkele weken geleden aangekon
digd over een eigen kantoor te wil
len beschikken: „Anders kan ik
niet met jullie praten." Bovendien
streeft ze naar het van de grond
komen van een JIP, een jongeren-
informatiepunt. „Hartstikke lief
dat de buren de ramp best vinden,
maar als we méér willen, vinden
ze dat niet goed. Ja, dat mogen ze
zeggen", verduidelijkte Schrama
nu op eenvoudige, maar allerminst
kinderlijke wijze de standpunten.
Haar toehoorders vonden het pr
achtig dat ze mochten meeden
ken. Als verrassende lokatie voor
de nieuwe plannen kwam het
voormalige Texelse Boys-complex
uit de bus. „De ligging is perfect,
er is plaats voor misschien wel
een grotere ramp en de kantine is
groot genoeg voor al onze plan
nen."
Aan de uitgezochte plek kleven al
lerlei bezwaren. Zo wil de gemeen
te nog steeds dat W Texel '94 in
de toekomst hier haar thuisbasis
krijgt, omdat de oude SV Texel-
velden bedrijventerrein moeten
worden. Bovendien is de Boyskan
tine momenteel verhuurd aan Re-
kreatiewerk Texel. Maar Schrama
beloofde de jeugd snel een brief te
schrijven aan de burgemeester en
zijn wethouders. „Als ze merken
dat we hard met ze meedenken en
wat voor plannen we al hebben,
zullen ze dat heel goed van ons
vinden." Gemeente-ambtenaar
Riekie van Dijk verklaarde dat de
politiek het laatste woord heeft,
maar dat het nooit kwaad kan dat
jongeren zelf eens zeggen wat ze
willen.
De tweede keuze viel op het oude
Deuce-terrein aan de Elemert en
als dat allemaal niet lukt, gaan de
jongeren desnoods akkoord met
een verfraaiing van Time Out. „We
willen een bank en lekkere stoe
len", zei iemand. De ramp zou dan
best in het park achter het ge
meentehuis kunnen staan. „Daar
zijn ook geen buren die last van
ons hebben", verklaarde een an
der optimistisch.
fen oorlogsveteraan. Om-
niemand dat gelooft,
■*9 ik altijd een pasje bij
waarmee ik dat kan bewij-
Het is me nog maar kort
^den uitgereikt door de mi-
van defensie in het ka-
van het beleid om de
^rlandse veteranen wat
in de watten te leggen.
:werd hoog tijd want veel
gassen die strijd hebben
fterd in Nederlands-lndië,
of op een ander strijd-
r*el voelden zich miskend,
waren jaloers op oud-
te Amerika, Engeland
'rankrijk waar veteranen
*»eel respect worden be
leid, allerlei faciliteiten ge-
en vóóraan mogen
zitten bij herdenkingsplechtig
heden, Ook kunnen ze reke
nen op een legertje artsen en
psychologen die hen helpen
bij het verwerken van de trau
ma's die zij aan het front heb
ben opgedaan. Een paar jaar
geleden besloot de regering
om de Nederlandse achter
stand op dit terrein in één
keer in te lopen. Defensie ont
wikkelde een veteranenbeleid,
er kwam een veteranenplat-
form en alle veteranen kregen
een veteranenpas. Met die
pas reizen ze gratis met de
trein naar veteranenfeesten en
herdenkingen, hebben een
gratis abonnement op een
tijdschrift van Defensie, kun
nen gebruik maken van pro
fessionele hulpverleners als
redders in psychische nood en
profiteren ook nog van kortin
gen die het bedrijfsleven ver
leent bij de aankoop van alle
mogelijke goederen en
diensten.
Defensie is niet erg streng ge
weest bij het opstellen van de
selectienormen, want ik heb
dus ook zo'n pas. Ik zat na
melijk als dienstplichtige in
het voormalige Nederlands
Nieuw-Guinea onder „oorlogs-
of daarmee te vergelijken om
standigheden".
De realiteit is dat ik daar vrij
willig-heenging, me kostelijk
heb vermaakt, geen schot het
gelost en het jammer vond
dat ik weer naar huis moest.
Ik heb aan dat jaar van alles
overgehouden, behalve een
trauma. Toch voldoe ik ruim
schoots aan de normen.
Eigenlijk beschamend, want
daarmee hebben ze me op
één hoop geveegd met men
sen die onder erbarmelijke
omstandigheden in kampen
hebben gezeten, hun vrienden
om zich heen hebben zien
neerknallen, aan de Bir-
maspoorweg hebben gewerkt,
kortom die écht wat hebben
meegemaakt en daar dagelijks
nog de sores van onder
vinden.
Mijn ingeboren suunigheid
won het echter van de
schaamte, dus ik heb toch het
aanvraagformulier maar inge
vuld. Ik heb daar geen spijt
van, want dat pasje geeft niet
alleen materieel voordeel, je
verwerft er ook merkbaar pu
bliek respect mee Deuren
gaan open die anders geslo
ten blijven. Bij elke samen
komst ben je verzekerd van
bewonderende blikken. Je ziet
hoe moeders naar je wijzen
en tegen hun kinderen zeg
gen: kijk dót is nou een vete
raan. Heerlijk.
Op Texel is dat respect echter
ver te zoeken. Als ik daar mijn
pasje laat zien, barst iedereen
in lachen uit. Profeet in eigen
land, je kent dat.
Ik had nog hoop dat ik als ve
teraan gratis met de boot
mee zou mogen, maar daar
peinzen ze bij Teso niet over.
Een aandeelhouder wordt daar
blijkbaar hoger aangeslagen
dan iemand die pal heeft
gestaan voor het vaderland.
Dat krijg je als zo'n booton
derneming een snotneus, die
de oorlog niet heeft meege
maakt, tot directeur benoemt.
Wat een tijd.
Nu zullen jullie zeggen: jij als
aandeelhouder van Teso mag
toch al gratis over? Was dat
maar waar. Het tragische toe
val wil dat ik mijn aandeel
juist had geschonken aan mijn
zoon, toen Teso met die gratis
vervoersregeling kwam. Als ik
daar ook maar enig vermoe
den van had gehad, had ik
dat aandeel natuurlijk gehou
den. Heel erg. Kijk, dóór krijg
je nou een trauma van.
Ik vind echter volop troost en
begrip bij het bezoeken van
veteranenbijeenkomsten, die
vooral in mei van dit jaar op
allerlei plaatsen werden ge
houden, maar ook tegenwoor
dig nog regelmatig
plaatsgrijpen. Ik verkeer dan
temidden van dove oude
vechtjassen met grote snor
ren, die gekleed zijn in blazers
met daarop rijen onderschei
dingen. Zelf heb ik maar één
onderscheiding: het Nieuw-
Guinea herinneringskruis, dat
me in 1964 door burge
meester De Koning is uitge
reikt. Om het nog wat te
laten lijken, hang ik er ook de
kruisen bij die ik heb overge
houden van de Nijmeegse
Vierdaagse en de Texelse
Avondvierdaagse. Bij de plech
tige herdenkingen ga ik altijd
in het beeldveid staan van de
televisiecamera's en met een
beetje geluk zie ik mij dan 's
avonds in het NOS-journaal.
Wel een beetje zielig, met
slechts drie kruisjes. Daarom
wordt er ook nooit op mij in
gezoomd.
Heel leuk bij zulke gelegenhe
den zijn de ontmoetingen met
andere veteranen. Daar zijn er
gelukkig veel bij die er net zo
over denken als ik, dus dat is
lachen onder het drinken van
sloten bier die ons in de
plaatselijke café's door be
wonderend vrouwvolk worden
aangeboden.
De aftandse Rambo's kunnen
elkaar als begrijpende lotgeno
ten vaak nuttige tips geven.
Zo beweer ik altijd dat je de
veteranenpas kunt gebruiken
als bankpas. Als je hem in de
betaalautomaat van een er
kende Nederlandse bank doet,
lees je op het schermpje:
„Hartelijk welkom, veteraan.
Ook de Rabo-bank is u veel
dank verschuldigd voor wat u
voor het Vaderland hebt ge
daan". Dan moet je je leger-
nummer van destijds pinnen
en de automaat betaalt dan
een gulden voor elke dag dat
je onder oorlogsomstandighe
den hebt verkeerd. In mijn ge
val is dat dus f363,-. Dat
wordt ook nog naar boven af
gerond, zodat ik maandelijks
vier briefjes van honderd in
casseer, waarmee ik met ge
mak mijn kroegentochten op
Texel kan financieren.
Al twee keer gebeurde het
dat die zakken dat nog ge
loofden ook en naar de
dichtstbijzijnde bank renden
om op die manier geld te tap
pen. Ze kwamen dan boos te
rug, want de automaat had
de pas ondanks herhaalde po
gingen telkens weer uit
gespuugd en niets betaald.
(Wordt vervolgd).
Harry.
