uchtvaartmuseum: resultaat
van fanatiek enthousiasme
Wullepeweid
Open dag Maricoweg
trekt veel publiek
Museum Flora
.10: Alles gaat
stfekem door
TEXELSE JJ COURANT
Bezoek van Rügen
rond Hemelvaart
SERVICEECEn/ J
VERVOLG VAN PAGINA 1
dat dit ten koste gaat van het MJM-
museum Bovendien geeft de status
..maatschappelijke doeleinden'
ruimte voor andere, ongewenste
exploitatievormen, zo lichtte Heijne
toe.
Opmerkelijk was dat wethouder Pos
ter als enige binnen het college wèl
graag een museum op Flora zou zien
en daarmee afweek van het stand
punt van zijn partij
Nieuwsgierigen
Overigens betekent het standpunt
van de raad allerminst dat er geen
expositie komt op Flora. Zodra de
jutters hun spullen weghalen uit
Oudeschild. worden ze samen met
oude trekker werktuigen en statio
naire motoren opgeslagen in de
schuur aan de Pontweg En zie dan
de nieuwsgierigen maar eens buiten
de deur te houden, liet een toeschou
wer zich ontvallen.
Pieter de Groot vond het merkwaar
dig dat het college wél voorstander is
van het Luchtvaartmuseum, maar
een juttersmuseum en de plannen
van de TOV-vrouwen niet ziet zitten.
..Het lijkt erop dat als je van de goede
partij of van het goede geloof bent, je
onder dit college je zin krijgt." Wet
houder Eelman wees er echter op dat
het luchtvaartmuseum al lang op het
verlanglijstje van de coalitie staat
Luchtvaartmuseum
De raad zette een streep door de
wens van Texels Belang om het
luchtvaartmuseum in de nota op te
nemen Dat schept namelijk ruimte
voor een jaarlijkse gemeentebijdrage.
Het moet bij een eenmalige subsi
die blijven" oordeelde wethouder
Eelman
Ook de TOV-vrouwen krijgen, met
uitzondering van hun plannen voor de
bouw van een loodsschoener. geen
steun van de raad Volgens Cees Hin
(CDA) lijken de huisjes die de TOV wil
bouwen en die in het MJM teveel op
elkaar. Met dit verschil dat die van
de TOV worden bewoond en die in
het museum niet", betuigde Pieter de
Groot steun aan de ondernemende
vrouwen. Een raadsmeerderheid wil
echter dat de TOV-vjouwen aanslui
ting zoeken bij het MJM Discussie
was er over de vraag of EcoMare nog
wel voor de museumstatus in aan
merking komt. Corrie Heijne heeft
daar twijfels over, zeker als de duinen
Nationaal Park worden .Want dan is
het veel meer een informatie
centrum." ,,Het blijft een prima voort
zetting van het oude Texels Museum
De mensen die het hebben opgezet,
hebben recht op blijvende ondersteu
ning", vond Dirk Terpstra (PvdA).
Batavia
Inzake een betere samenwerking op
cultuurhistorische gebied met andere
musea, bereikte de raad. die voor dit
agendapunt twee schorsingen nodig
had in de loop van de vergadering
een gunstige bericht Er is een kleine
kans dat de replica van de Batavia
komende zomer afmeert op de Rede
van Texel
it viel tegen, de thuiskomst van
(i warme vakantie in zonnige
Wen! Ineens moesten we weer
winterjassen zoeken, na dagen-
igin een temperatuur van 25 tot
graden te hebben gewandeld en
liefst. Soms verandert er op
nel in het voorjaar in veertien
igen enorm veel. Nu leek het wel
er in de natuur niets was ge-
nird. Dat was overigens maar
ihijn: misschien komen de blaad-
swat later aan de bomen, maar
rder gaat alles toch stiekem
»r;erzijn al talloze jonge vogels
Andri vertelde al over een aantal
nieuwkomers en de sterke trek die er
nog steeds is van bijvoorbeeld stelt
lopers en ganzen Dat is altijd zo frap
pant in deze tijd. Bij ons is het broed
tijd, terwijl de noordelijke vogels nog
volop in beweging zijn. Soms zelfs
van dezelfde soort: onze grauwe gan
zen hebben jongen, de Scandinavi
sche trekken nog door. Zelfs in zuide
lijk Turkije was het eind april/begin
mei nog echt trektijd. vooral van de
noordelijk broedende steltlopers: bos-
ruiters, oeverlopers, zilverplevieren
en kleine strandlopers ('t leek Texel
wel) Bijna dagelijks konden we ook
daar nieuwkomers noteren, maar dan
toch meestal wat meer „exotische"
soorien bijeneter, scharrelaar, rose
„De wullepeweid op" is een
mini-serie over de broedvogels
die in het voorjaar op Texel arri
veren. Hun komst, gedrag en
verblijfplaatsen worden be
schreven door vogelkenners
Adriaan en Sytske Dijksen. Voor
vragen, opmerkingen en tips
voer gesignaleerde vogels hou
den zij zich aanbevolen:
tel. 31 92 31 of bij EcoMare tel.
31 77 41„De wullepeweid op" is
een Texels sèèggie dat bete
kent: op sjouw gaan. rond zwer
ven. Doen, want Texel is in het
voorjaar op z'n mooist!
vroeger dan gemiddeld, de spotvogel
enkele dagen later.
Het extreem koude weer zal daarbij
wel van invloed zijn geweest. De vo
gels zijn er misschien al wel, maar je
hoort ze niet. Bij het inventariseren
van broedvogels merken we het da
gelijks: op onze vroege rondjes door
het bos horen .we soms nog niet de
helft van het aantal dat wel in de war
mere aprilweek zong. Het wachten is
in het bos nog op de wielewaal
Strenge wintereffecten
«fat er allemaal mogelijk is als een enthousiaste club vrijwil-
gers eendrachtig de handen uit de mouwen steekt, is te
en op het vliegveld. Hier wordt de laatste hand gelegd aan
>t Luchtvaartmuseum Texel, dat vrijdagochtend om 10.00
ur door burgemeester Van Rappard officieel zal worden
■opend. Daarmee krijgt Texel er een attractie bij van
«hoorlijke kwaliteit die het vliegveld als toeristische trek-
eister aanzienlijk zal versterken.
jaren wordt over een luchtvaart-
iseum gesproken, vooral door
agvelddirecfeur Ed de Bruyn. Velen
nden het geen reeel denkbeeld,
«ft Texel geen musea genoeg? En
il heeft luchtvaart met cultuur en
tuur van Texel te maken7 En hoe
zo n ongetwijfeld verliesgevend
jject gefinancierd moeten worden7
gemeente liet al gauw weten niet
or tekorten te willen opdraaien en
I cynisme van de critici nam nog toe
in bekend werd dat het museum
u worden ondergebracht in de
ormalige zweefvlieghangaar. Dat
phet beeld op van een amateuris
me uitdragerij in een ouwe schuur
Interessant
emet die verwachting het nu vol-
jide luchtvaartmuseum binnen-
ipt moet van de ene verbazing in de
dere vallen. Natuurlijk is de collec-
met te vergelijken met het Aviodo-
i of het Luchtvaartmuseum van
lesterberg. maar er is wel degelijk
rake van een interessante en om-
ngrijke verzameling, die bewijst dat
«el en de luchtvaart in allerlei op-
Men met elkaar te maken hadden
hebben. Al die „opzichten" heb-
in hun eigen plek gekfegen in het
jseum. zoals de geschiedenis van
I vliegveld dat in de jaren dertig op
kalief van de KLM werd gesticht, de
xhe van het vliegkamp De Mok als
sis van de Marine Luchtvaart
enst. de rol die Texel speelde in de
Moorlog en de betekenis van het
egveld in de huidige tijd.
Georgiërs
in duidelijk apart onderdeel van het
jseum wordt gevormd door de col-
Jie die betrekking heeft op de
lorgische opstand van april 1945
De daarop betrekking hebbende fo
to's. kaarten, teksten en vitrines met
voorwerpen vormen een eiland bin
nen de rest van het museum Het op
deze wijze aandacht geven aan de
Russenoorlog" zal in een behoefte
voorzien want er bestaat onder de
bezoekers van Texel veel interesse
voor dit onderdeel van de Tweede
Wereldoorlog.
De ruggegraat van de collectie wordt
gevormd door de foto s die geschon
ken zijn door Wim Kalkman uit Den
Helder In combinatie met de bondige
teksten wordt een goed beeld gege
ven wat er destijds op Texel is ge
beurd Hier staan ook enkele schaal
modellen van bunkers, gemaakt door
Ben van Leersum en er staan poppen
in uniform, waaronder de verrassend
gelijkende Duitse commandant Klaus
Breittner
Het educatieve karakter van dit deel
van het museum wordt nog versterkt
door een „Speurtocht Opstand der
Georgiers" die speciaal voor school
jeugd is bedoeld. De kinderen krijgen
een formulier met vragen die betrek
king hebben op de Russenoorlog en
kunnen de antwoorden vinden als ze
de collectie goed bekijken. Bij
inlevering van een juist ingevuld
formulier krijgen ze een aardigheidje,
bijvoorbeeld een button
Maquette
Tot het gedeelte dat de geschiedenis
van het vliegveld in beeld brengt hood
de zeven meter brede maquette die
Theo Witte maakte van het veld zo
als het er in 1939 uitzag Daarop zie
je miniatuuruitvoeringen van de Fok
ker F7a, bekend als „de blauwe
Tesselaar" en 18 andere modellen
van vliegtuigen die in die dagen wel
eens op Texel neerstreken. Ook iser
een maquette van de hangaar die
daar in 1939 werd gebouwd. Het was
56 meteMang, tien meter hoog, 25
meter diep en had een 13 meter hoge
verkeerstoren Het was destijds het
grootste gebouw van Texel, dat in
1943 door de Duitsers werd gesloopt.
In de afdeling waarin aandacht wordt
gegeven aan de luchtoorlog rond
Texel zijn fraaie modellenle zien van
bekende bommenwerpers zoals de
Lancaster en de B17 Hier worden
ook opgeviste vliegtuigmotoren, on
derdelen en instrumenten tentoonge
steld, zoals bommenrichtapparaten
uit een B17 en een Messerschmidt.
De spullen zijn onder andere aange
voerd door Gert Jan Betsema en Jan
Tinus Vlaming
Vrijwilligers in actie. Op het laatste moment moest er nog veel gebeuren. De verf is nog maar net droog als de burgemeester vrijdag
het luchtvaartmuseum opent. Links de cockpit van de Fokker S13rechts een fragment van de maquette van vliegveld De Vlijt in 1939
Ook de sociale contacten die uit dit
oorlogsgebeuren zijn voortgekomen,
krijgen de aandacht. Zoals de relatie
van de familie Smit met de vliegers
Albert East en Riddle Brown die aan
de dood ontsnapten toen hun Lan
caster bij de Fonteinsnol neerstortte
en de lotgevallen van Harold Kious
die na vele jaren werd opgespoord en
in contact werd gebracht met zijn
Texelse redders.
Cockpit
Een in het oog springend deel van de
collectie is de complete (echte) cock
pit van een Fokker S13, en
tweemotorig toestel waarvan er maar
eén is gemaakt. De cabine is in bruik
leen ontvangen van de Aircraft
Recovery Group uit Assendelft Als
tegenprestatie heeft het Texelse
Luchtvaartmuseum enkele vliegtuig
motoren beschikbaar gesteld, die niet
in de eigen collectie pasten De radio
in de cockpit is echt en laat voortdu
rend live gesprekken horen die van
uit de toren van het vliegveld worden
gevoerd met paratoestellen, sport-
vliegtuigen en ander luchtverkeer in
de buurt van Texel. De S13 is even
gebruikt voor doelvliegen vanuit
Texel ten behoeve van de oefenende
luchtdoelartillerie.
De Mok
De in 1942 bij de slag in de Javazee
beroemd geworden Karei Doorman
was de eerste commandant van het
marinevliegkamp De Mok. Dat is één
van de feiten en feitjes die worden
geetaleerd in de Mok-afdeling Hier
zijn tal van fraaie foto's van water
vliegtuigen te zien. Tekst en kaarten
geven een indruk van de strategische
betekenis van dit watervliegkamp
Een type watervliegtuig dat hier on
der andere opereerde was de Fokker
C14b, waarvan wijlen Gerrit Keijser
een prachtig schaalmodel maakte
De familie Keijser heeft het model aan
het museum uitgeleend
Het enige echte vliegtuig dat in het
museum is te zien is de PH-COR. Het
werd in de jaren zestig zelfgebouwd
door Cor Dijkman Dulkes, die er wel
geteld één vlucht mee maakte. Hij
mocht er niet verder mee vliegen
omdat het toestel, lang met voldeed
aan de eisen van de Rijksluchtvaart
dienst.
Filmzaal
Een duidelijk apart onderdeel van het
museum is ook het filmzaaltje ,.PH-
LMT' dat is gebouwd in de vorm van
ser veel voedsel, ratten en muizen,
ojnanden is, beginnen vogels als
d" en ransuilen vroeg met broe-
n Op enkele plaatsen zaten half
ril al
jonge ransuilen in het nest en
9|fi mei werden in de Westerduinen
'9evelduilcn geringd. Dat betekent
de wijfjes al eieren legden en
°eaden m cje periode dat het 's
nog flink vroor'
de grauwe granzen lopen na-
r 'Ik al met jongen en hier en daar
iseren wat eendekuikens de
rJaarskoude. En natuurlijk vliegen
-jonge mereltjes en zanglijsters van
eerste broed al rond. Zo draait de
„Uur d°or, zonder dat wij het echte
riaarsgevoel krijgen
waaierstaart, zwartkopgors, rood-
pootvalk, om er enkele te noemen.
Terug op Texel kunnen we nog een
paar eerste waarnemingen toevoe
gen De grauwe vliegenvanger die
Mart en Christof Zijm op 29 april in de
Korverskooi zggen en de spotvogel
die zaterdag de 11de door diverse
vogelaars in een tuin in Den Burg
werd gehoord. De grauwe vliegen
vanger was daarmee enkele dagen
Jos en Paul Bakker testen hun spierballen
De ondernemers van de
Maricoweg in Den Burg toonden
zich na afloop tevreden over de
eerste gezamenlijke open dag in
dertig jaar. Vooral 's middags was
het druk in „industrieterrein
noord En 's avonds tijdens een
gezamenlijke barbecue voor alle
medewerkers en partners in de
schuur van Els en Erik de Graaf
was de sfeer prima, wat de onder
linge band verstevigde.
Het 30-jarig bestaan van de
Maricoweg werd door de onderne
mers aangegrepen om hun bedrijven
aan een breed publiek te presen
teren. Velen hadden hun complete
wagenpark glimmend gepoetst op het
erf opgesteld. Uitschieter in dit ver
band was Autospuiterij Betsema, die
een ware show van automodellen
hield, variërend van een Excalibur
oldtimer en een Rolls Royce tot cross-
auto's
Anderen trokken de aandacht met
spelletjes en prijsvragen. Bij het Auto
Service Centrum van Bert Segerink
konden de bezoekers hun spierballen
testen bij het paraplu hangen Een
lastige opgave die velen paars van de
armkrampen deed afhaken. Richard
Bousma kwam tot het schier
onovertrefbare record van 10 minuten
en 2 seconden. Kinderen konden zich
uitleven' op een kolossaal spring
kussen dat was opgesteld bij de VTB
Het was daar de hele dag een drukte
van belang. Verder liepen diverse
bezoekers rond met de prijsvraag
over het bedrijventerrein, die ze uit de
Texelse Courant hadden geknipt. De
uitslag daarvan wordt volgende week
bekend gemaakt
ij het parapluhangen. Jos (links) won.
(Foto Frans Hopman)
Demonstraties en informatiestands
waren ook volop te vinden. De firma
Tatenhove toonde een nieuwtje een
grasmaaier die op zonneénergie het
gazon kortwiekt terwijl de eigenaar op
het terras een bakkie doet Helaas
voor Tatenhove bleef de zon zater
dag verstopt achter een dik wolken
dek. Bij het pand van de Verenigde
Schilders stond een wagen van een
glasfirma waarin voorlichting werd
gegeven over het gebruik van Hoog
Rendement-glas Volgens vertegen
woordiger Bauke Westendijk spelen
de Texelse schildersbedrijven goed in
op dergelijke actuele ontwikkelingen.
..Ze zijn hier goed met hun vak be
zig", concludeerde hij.
In het bedrijf van Veltkamp werd let
terlijk aan loodgieten gedaan
Hobbyist Jan Veenendaal demon
streerde hoe hij van lood en tin aller
lei figuurtjes maakt. Dries Veltkamp
vertelde dat hij zeker geen spijt heeft
van de overstap naar de Maricoweg
zeven jaar geleden ..Toen werkten
we met vijf man, nu met vijftien. Die
schaalvergroting was alleen mogelijk
door uit het centrum van Den Burg
weg te gaan."
Vóór de middag liep het nog met
storm, maar daarna was het ondanks
de concurrentie van andere open
dagen en evenementen erg druk in
de feestelijk versierde straat Gewel
dig geslaagd", concludeerde Arie van
der Vis, voorzitter van de Maricoweg-
ondernemers. ,,We dachten dat er
zo'n 500 mensen op af zouden ko
men. maar het zijn er minstens 1.500
geworden."
Tijdens de gezamenlijke barbecue,
waar 275 medewerkers en partners
aan deelnamen, werd Van der Vis
Woensdag 15 mei 1996
Een hoekje van de Georgische collectie, die een duidelijke eigen plek in het museum
heeft gekregen. Vrijwilliger André Ran zet de schaalmodellen van bunkers op hun plaats
de romp van een vliegtuig, met ma
teriaal dat werd geschonken door het
Tropenmuseum Het is aangenaam
zitten op een van de veertig echte
vliegtuigstoelen die het museum van
Martin Air heeft gekregen. Hier zullen
op het videoscherm doorlopend
historische en andere films worden
vertoond die te maken hebben met de
Texelse luchtvaart.
Meteo
Vrijwel iedereen is geïnteresseerd in
het weer. Er wordt daarom veel be
langstelling verwacht voor de
..meteohoek" waar het weer op Texel
in de aandacht wordt gebracht De
computer met direct van de satelliet
ontvangen beelden van neerslagge-
bieden e.d is nog in aantocht. Dicht
bij dit onderdeel van het museum
komt ook nog een kleine flight
simulator, waarmee de bezoekers
met behulp van de computer levens
echt kunnen leren vliegen
Het interieur en de inrichting van het
gebouw doet met meer denken aan
de schamele hangaar Door de
blauwe en witte tinten die overwe
gend zijn toegepast lijkt de ruimte
zelfs groter. Er is echter geen meter
teveel en het staat dan ook vast dat
al gauw aan verbouwen of vervangen
moet worden gedacht als de collec
tie wordt uitgebreid.
De wijze waarop de totale collectie
wordt gepresenteerd getuigt van ge
voel voor smaak en verhouding. Het
oogt allemaal nogal professioneel
maar een echte ontwerper of andere
specialist is er met aan te pas geko
men. Het inrichtingsidee is helemaal
uitgebroed door Gelem Jansen die
ook bij de uitvoering van de plannen
door zijn collega's benoemd totbur
gemeester van de Maricoweg" Hij
kreeg daarbij een aluminium ster
opgespeld. Volgens Henri van Malde-
gem, mede-organisator van de bar
becue. was het feest een prachtig
slot. .Er was een sfeer van saamho
righeid. Zelfs bij de grootste concur
renten kwam het tot verbroedering Ik
denk dat dit voor de Maricoweg een
de handen flink uit de mouwen heeft
gestoken. Hij wist zijn enthousiasme
over te brengen op enkele tientallen
vrijwilligers, merendeels Texelaars
die een beetje Juchtvaartgek" zijn en
keihard hebben gewerkt met veel
onderling plezier
Ze deden het allemaal voor niets, wat
er een van de belangrijkste oorzaken
van is dat de stichtingskosten van het
museum zeer beperkt zijn gebleven
Bovendien werkten veel Texelse be
drijven mee voor weinig of mets Een
geweldige opsteker vormden de
scheidingswanden, balies, vitrines en
andere onderdelen en materialen die
cadeau werden gedaan door decor
bouwer Wim van Doesburg, regelma
tig bezoeker van het vliegveld Texel.
Ook met het materiaal dat door het
Tropenmuseum werd afgestaan, was
men erg blij Het kon bijna allemaal
worden toegepast Om dank te bren
gen aan de sponsors zal een groot
aantal van hen worden vermeld op
een bord bij de ingang.
Ook de exploitatie van het museum
belooft met erg kostbaar te worden.
De zaak wordt gerund door vrijwilli
gers die bij toerbeurt aan de kassa
zullen zitten of de rondleidingen zul
len verzorgen.
De bedoeling is het museum open te
houden van 1 mei tot en met de
Herfstvakantie, elke dag - dus ook 's
zondags - van 11 00 tot 18.00 uur.
Afhankelijk van de ervaringen zullen
deze tijden zonodig worden bijge
steld. De entree bedraagt f5.- per per
soon. Kinderen tot en met 13 jaar
f3.50. In groepsverband van minstens
15 personen heeft men een gulden
korting
heel goede zet is geweest."
De eerste daad van „burgemees
ter" Van der Vis was gisteren de
trekking van het winnende lot van
een verloting die Van der Gracht
Schilders zaterdag onder de be
zoekers hield. De bezitter van lot
nummer 137 wordt verzocht zich
bij Van der Gracht te melden. De
prijs is een gratis schilderdag.
In het Hemelvaartsweekend. van
16 tot 20 mei, brengt een groep van
vijftien bewoners van het Duitse
eiland Rügen een bezoek aan
Texel. Hun komst is in het kader
van de vriendschapsband tussen
de verschillende kerken van Den
Burg en christenen uit Bergen op
het voormalige DDR-eiland.
De zeven volwassenen en acht kin
deren logeren bij de families die al bij
de uitwisseling betrokken zijn. Er is
een programma gemaakt om deze
dagen zo goed mogelijk samen door
te brengen Gebruik gemaakt wordt
van verschillende lokaties zoals De
Poort", „De Witte Burcht" en ,De
Schakel'.
Zondag 19 mei is erom 9.30 uur een
dienst in de Ned Hervormde kerk aan
de Binnenburg waarin naast de
Texelse dominee J. ter Haar ook ds.
Rudolf Schwer predikant op Rügen
voorgaat. Belangstellenden zijn van
harte welkom om bij deze dienst en
het koffie drinken daarna in De Scha
kel aanwezig te zijn, zodat men kan
kennismaken met de Duitse gasten.
De organisatie zou het tevens leuk
vinden als andere Texelaars mee
gaan met de wandeling rond Paal 9
op vrijdagochtend 17 mei en/of
zondagmiddag 19 mei met een fiets
tocht over het eiland. Voor dit laatste
onderdeel worden kinderfietsen te
leen gevraagd Voor aanmelding en
informatie. Janneke Buitenweg, tel.
31 40 10, of Ria Witte, tel. 31 26 47.
Ondertussen begint zich globaal een
beeld te vormen van de gevolgen van
de koude winter op enkele vogelsoor
ten. In het bos is van de winter
koningen ongeveer een derde over
Tellingen van o a. het IBN wijzen bij
de scholekster op een afname van
rond de 30%. Dat valt eigenlijk dus
wel mee en dergelijke talrijke soorten
moeten dat gemakkelijk op kunnen
vangen. Is het voor mensen jammer
dat bepaalde zeldzame
(planten)soorten er (bijna) door ver
dwijnen of zich met vermeerderen, in
de natuur is zoiets „natuurlijk".
Adriaan Dijksen
