)onatus: zuivelmode en de BD-kater
Grote bedrijven azen
op lokale producten
aterschap vergoedt
chade slootbagger
lang aandringen door Texel:
Brandwachten
geslaagd
TEXELSE p COURANT
ieen wijzigingen
eid noodcamping
Aanleg tuinwallen
door museum
Gouden Driehoek
centraal tijdens
monumentendag
Waterschapsheffing
totaal ƒ12.270.000,-
072 - 512 22 22
06-11
"^VAKoi?
vouiwm
De kinderen van de Donatusmedewerkers tonen enkele van de nieuwe producten.
DINSDAG 25 JUNI 1996
produkt dat voor Donatus op biolo
gisch dynamische grondslag aan de
overkant wordt gemaakt. De nieuwe
soorten ijs, yoghurt, kaas en kwark
worden wel op Texel vervaardigd.
Virusremmers
Nog meer nieuwe producten' Van
Rijsselberghe leeft op. ..Ja. wel een
stuk of vijftien waarvan ik zeker weet
dat ik die binnen nu en tien jaar maak
Maar die zijn dermate moeilijk dat
daar tijd voor nodig is Ik ben er in mijn
hoofd mee bezig." Tactisch omzeilt hij
mijn vragende blikken Alleen onthult
hij nog dat hij breder denkt dan alleen
aan zuivel.
Al filosoferend laat hij de term
gezichtscrème vallen ,,Er tellen twee
dingen: het moet biologisch zijn, dus
goed voor het milieu en het moet
nieuw zijn. We willen niet méér van
hetzelfde maken Het moet een com
pleet ander uitgangspunt hebben
Van Rijsselberghe noemt enkele
voorbeelden „Duindoorns bevatten
veel vitamine C. Er is behoefte aan
natuurlijke producten met een enorm
hoog vitamine C gehalte Het is een
zinvol voedselsuplement voor men
sen die ergens een gebrek aan heb
ben Hetzelfde geldt voor de appel
bessen en de vlierbessen. Daar zitten
bepaalde virusremmende stoffen in.
Wij maken daar wat eetbaars van.
Het lijkt dus een potje, maar er zit een
wéreld achter.'
De ideeën blijven komen. ..Moeilijk?
Het is moeilijk om géén ideeën te
hebben. Gelukkig word ik afgeremd.
Anders zou ik echt binnen een jaar
veertig nieuwe producten hebben
Dat kan dus gewoon niet
De open dag die Donatus zondag
hield werd druk bezocht. Vooral voor
ouders met kinderen was het een
feest. Texelaars die deze dag hebben
gemist kunnen uiteraard tijdens de re
guliere openingsdagen een bezoekje
brengen aan het biologisch-dynami-
sche bedrijf.
Tekst en foto's Tessa de Graaff
hebben elf nieuwe producten. Kom je weer eens langs?"
van Rijsselberghe zit druk te telefoneren in zijn kantoor,
bezaaid ligt met papier. Hij regelt de afzet van een partij
■taal in supermarkten. We buigen ons over de noviteiten,
blijken er drieëndertig te zijn. ,.Goh", reageert Van
\elberghe verbaasd. ,,En ik heb er nóg wel een stuk of vijf-
inmijn hoofd..."
een tijdje tamelijk stil geweest
Donatus. „Bewust", zegt Van
Iberghe. „Je hebt toch al snel
hier zeggen: daar héb je hem
Hij heeft zich de laatste tijd
ii op een samenwerkingsver
met andere lokale producenten
Waddengebied. De verkoop
roducten aan de overkant heeft
oor een enorme impuls gekre-
,En dat vraagt om nieuwe
den."
Luxe markt
iu toe is Donatus de enige
se deelnemer in het Wadden-
j.Van Rijsselberghe heeft an-
biologisch geonënteerden op
and benaderd. Zonder succes,
dal komt' Het prijsniveau is aan
oikant anders Texel is een luxe
maar dat beseffen we vaak
o.Kaas bijvoorbeeld. Op Texel
dal makkelijk twaalf of dertien
nperkilo. Aan de overkant stop-
ebij negen. Dus als ik loop te
n dat ze voor die prijs kaas
inmaken, vinden ze mij maar
Ie moet al echt van het eiland af
iméér willen, om die stap te
Concurrentie
«aarom doet Donatus dat wél?
e redenen", verklaart Van
iberghe. Hij venvacht binnen nu
tiaar een enorme druk op de
Ivan streekgebonden produc-
ituurlijk joh. Als grote bedrij-
ytóekken wat voor groei-
peden daar nog zitten, dan
ze erin Dan is het niet meer
sief voor die lokale leveran-
tt| ziet een samen-sterk-ver-
4 overlevingsstrategie. „Al-
oamee kunnen we die grote
>ötet hoofd bieden."
éden is dat Donatus te groot
ileen Texel „Wij zijn toch al
serkant gericht. Als onze spui
en op het eiland zouden moe
iden opgegeten, dan kom je op
iiDonatusproducten per hoofd
ibevolking per jaar. Dat is wat
het landelijke gemiddelde..."
Doorgaan
op zuivelgebied nog wel iets
s te verzinnen' Van Rijssel-
servan overtuigd „Het is net
rnjden", plaagt hij. „Op gege-
«ment heb je de pasjes mis
schien wel drie keer gedaan, maar in
een andere volgorde zijn ze weer
anders. Leuker of juist minder leuk In
ons geval lekkerder of juist minder
lekker. Blijven oefenen, blijven probe
ren. Wij maken ook wel eens wat, dat
later weer uit het assortiment ver
dwijnt."
Verpakking doet ook een hoop, zo
blijkt. Van Rijsselberghe vertelt over
een Boursin-achtig kruidenkaasje.
„Maar dan goedkoper We hadden
een prachtig doosje laten maken,
maar het liep voor geen deuk Toen
het product voor ons eigenlijk „dood"
was hebben we het restant in een
supergoedkoop onooglijk plastic
bakje gedaan. Begint het me daar
toch te lópen Nu houden we het
erin."
Puddingprobleem
Door de vele jaren ervaring is
Donatus tegenwoordig in staat om in
slechts drie maanden een nieuw
product op de markt te brengen. „In
het begin loop je tegen grenzen aan
waar je niet overheen komt Nu we
ten we hoe we dat moeten aanpak
ken."
Hij schetst het „puddingprobleem".
„Dat was een gat in de markt. Er is
geen biologische pudding. De vraag
is uiteraard waarom met Het blijkt
een erg lastig product Je komt er niet
zonder de normale verdikkingsmid
delen Nou ja. dus wel, maar dan met
allerlei onpraktische hulpmiddelen als
eiwit Dan moet je dus een bedrijf
zoeken dat biologische eieren produ
ceert en die voor je scheidt Uiteinde
lijk heb je alle ingrediënten, je gaat het
maken en dan dondert het in elkaar.
Genoeg om het bijltje erbij neer te
gooien. Zo niet de Donatus-beman-
ning. die via-via iemand kent die dol
is op experimenteren. En zo kon er
zondag tijdens de open dag dus wor
den geproefd van een duindoorn-
bavarois, een gewone bavarois en
een griesmeelpudding. „Waarbij je
dan moet bedenken dat hier geen
biologische gries bleek te bestaan.
Dus die komt helemaal bij een Itali
aans bedrijf vandaan, die dat toeval
lig een keer op een zondag heeft ge
maakt
Turks griesmeel
Hoe komen ze aan al die contacten?
Van Rijsselberghe wijst op de vele
klappers en mappen in zijn kantoor,
„In deze chaos zitten de namen van
producenten waar wij ooit wel eens
iets mee hebben gedaan. Gewoon
blijven vragen Dan kom je op gege
ven moment bij een meelleverancier
die wel iemand weet die biologische
couscous maakt, ledereen die in zui
delijke landen is geweest heeft dat
vast wel eens gegeten Maar dat is
gewoon Hollands griesmeel Toen
waren we er dus. Via een Turks ge
recht maken wij een oer-Nederlandse
griesmeelpudding."
Het is ze gelukt, zoals het met meer
lastige producten is gelukt. Van
Rijsselberghe drukt zich voorzichtig
uit „Kicken' Ach, het kost veel ener
gie Natuurlijk is het leuk als je iets
kunt maken dat niemand tot dan toe
lukte Maar het kost ook geld, iets
ontwikkelen Omdat wij het niet zo
wetenschappelijk aanpakken en het
uit het bestaande relatienetwerk
schudden, zijn de kosten te overzien.
De Cqmpina/Melkunie is, geloof ik,
drieënhalve ton kwijt voor ze een
nieuw product hebben."
Nieuw: bessen
Een nieuw Donatusproduct wordt
gelanceerd als de medewerkers van
het bedrijf het lekker vinden Zo sim
pel. „Als dat zo is sturen we er een
zootje van naar onze afnemers Kij
ken wat de consument ervan vindt.'
Het criterium om met een product te
stoppen is nog simpeler „Als het veel
werk is om te maken en er wordt te
weinig van verkocht, dan zijn we er
gauw klaar mee. We stoppen met
ongeveer vier producten per jaar."
De gigantische hoeveelheid nieuwe
producten van dit jaar is een uitschie
ter. „We zijn een ander segment van
de markt ingedoken'verklaart Van
Rijsselberghe Hij doelt op bessen
Marc van Rijsselberghe: ..moeilijk om géén ideeén te krijgen..
„We zijn een samenwerking gestart
met de Vereniging Bijzonder Fruit."
Deze club bestaat uit dertig telers in
Friesland Donatus zocht vlierbessen.
Maar ze hadden ook appelbessen,
vossenbessen en duindoorn ..Die
duindoorns is iets verschrikkelijks
Hartstikke zuur, echt een rótproduct.
We moesten daar dus wel iets goeds
bij bedenken Dat is gelukt. Het is
eetbaar geworden Lekker zelfs."
Zuivelmode
De zuivelwereld is onderhevig aan
trends. Momenteel wordt de consu
ment doodgegooid met andersom-
draaiende, cholesterolverlagende
producten vol toevoegingen met veel
belovende namen gelijkend op LPG
en LSD Donatus speelt daarop in
met een natuurlijke variant. Het
Texelse bedrijf zoekt zelf niet naar
nieuwe trends. ,,Maar het is natuur
lijk wèl hartstikke leuk als de Cam
pina/Melkunie tien miljoen steekt in
de promotie van bijzondere yoghurts
en wij liften even mee op ons eigen
gebiedje..."
Met een steels lachje biecht Van
Rijsselberghe op dat Donatus vaker
gebruik maakt van de know how van
dergelijke kapitaalkrachtige groot
leveranciers. ,,Als ze met iets nieuws
komen, halen we dat snel bij de su
permarkt. We zoeken uit wat ze erin
hebben gestopt, welke bacterie-
culturen Die bestellen wij ook en zie
daar hebben wij het ookDat riekt
naar plagiaat ,,Nee, het is niet straf
baar. Er bestaat op dit gebied met
zoiets als copyright Het zijn vrij ver
krijgbare bacteriestammen."
Soms raken smaken uit de mode
We deden altijd veel boeren stands-
yoghurt. Gemiddeld vijfhonderd liter
in een week. Nu nog hooguit vijftig li
ter."
BD-kater
Naast zuivel komt Donatus met
limonadesiropen, honing en wijnen
,,Ja, mét alcohol", glundert Van
Rijsselberghe die laat doorscheme
ren dat het uitproberen daarvan in
olijke stemming is verlopen Maar je
krijgt er een minder hevige kater van.
Dat is verklaarbaar, want de hoeveel
heid sulfiet en troep die wordt gebruikt
om flessen schoon te maken is nog
geen fractie van wat in reguliere wijn
zit."
De wijn wordt voor Donatus in Fries
land gemaakt. ,,Het is voor ons een
raar product We dachten dat we er
geen liter van zouden slijten. Maar
tijdens de milieumarkt konden we het
niet aanslepen Wel hónderd flessen
hebben we verkocht. Aan toeristen?
Welnee allemaal Texelaars! Voor je
die een pot kwark hebt aangesmeerd
ben je een hele tijd verder, maar wijn
wil wel
Wat de boer niet kent...
Volgens Van Rijsselberghe zijn
Texelaars behoudend „Ze kopen
niet gauw iets nieuws Hoeveel
Texelaars hebben wel eens zeekraal
of zeeaster gegeten? Terwijl het op
het eiland groeit." Misschien als
Donatus er een receptenboekje bij
doet. „Nee, nee, daar is aan gedacht.
Op het etiket staat hoe je het moet
klaarmaken. Maar toch kopen men
sen het met snel. Die eerste aankoop
hè Als ze het kennen, gaat het wel.
Da's trouwens in andere plattelands
gebieden ook zo. Raar eigenlijk Die
mensen gaan toch ook op vakantie,
eten in Spanje paëlla zonder daar
moeilijk over te doen?"
De honing is ook een verhaal apart
„Tijdens de presentatie van pro
ducten van de Waddengroep in
EcoMare kwamen twee Groningers
op me af. De ene bood driehonderd
meststieren aan en de ander vier
honderd bijenvolken Een beetje ko
misch natuurlijk, maar ze hadden een
hele reis gemaakt, dus ik begreep wel
dat het geen grapje was. Voor het
eind van de bijeenkomst had ik een
paar honderd kilo honing gekocht en
op dat vlees zouden we later nog te
rugkomen." Ook de honing is dus een
xwwers die bagger op hun
gestort krijgen uit sloten
tl waterschap waarvan het
ehalte gemiddeld boven de
mg per liter ligt, komen
ën in aanmerking voor scha-
goeding. Dat heeft het alge-
testuur van waterschap Hol-
Kroon besloten. Op het
'komen onder andere gebie-
de Prins Hendrikpolder, bij
thans, Dijkmanshuizen en
aeschild in aanmerking. Met
Mdcamping heeft vorig jaar
kend gedraaid, tot genoegen
'e gemeente. De beheerder
de vrijheid om in bijzondere
len een verblijf van twee
en toe te staan. Daar is Erna
dn van de VVD het wel mee
maar ze vindt dat deze
'swijziging eerst had moeten
Bn doorgesproken in
'issieverband.
iuder Schilling antwoordde
egavond dat geen sprake is van
•oleidswijziging „Het blijft eén
- Oe noodcamping moet geen
eerterrein worden waar jonge-
:or een weekendje Texel heen
Die twee nachten mag slechts
tendering."
fren met de sanitaire units op
JdMmping zijn Jan Koolhof van
"A een doorn in het oog ge-
begrijp dat het nu is opge-
maar de leverancier is qua
*verlenmg in gebreke geble-
Koolhof stelde voor om in het
dij een dergelijke aanschaf
5 hele rekening ineens te vol-
name Texel drong aan op de com
pensatie.
In het voormalige waterschap Texel
bestond al een soortgelijke vergoe
ding voor zoutschade. maar het ge
fuseerde waterschap Hollands Kroon
wilde er aanvankelijk met aan
„Voor de Texelse landbouwers is
echter sprake van een onevenredig
nadeel, doordat het zoutgehalte in
bepaalde hoofdwatergangen hier
hoog is' pleitte Texels waters-
schapsbestuurder Geert Timmer voor
compensatie. Door kwelwater vanuit
de Waddenzee is het zoutgehalte van
slootwater in bijvoorbeeld de PH-pol-
der gemiddeld boven de 8.000 mg/li-
ter.
Om de vijftien jaar wordt de modder
uit de hoofdwatergangen geschept,
zodat de afwatering intact blijft. Het
zout in de specie kan op de akkers
voor grote schade aan de teelt
vruchten zorgen. Dat bleek een jaar
of vijftien geleden, toen de gewassen
er flinke schade van ondervonden.
Vorig jaar heeft het waterschap op
nieuw op grote schaal gebaggerd.
Uitspoelen
Volgens de regeling die nu is getrof
fen moet de modder uit zogenaamde
hoofdwatergangen een jaar op een
De dorpscommissie van De Waal wil
graag enkele tuinwallen in de omge
ving van het dorp hersteld hebben.
De gemeente voelt daar ook wel voor
en heeft uitgerekend dat het enkele
duizenden guldens kost. Bekeken
wordt of het project in samenwerking
met het Waalder Wagenmuseum kan
worden uitgevoerd
De landelijke thema's zijn wel vaker
met toepasselijk voor het eiland, zo
dat sinds 92 jaarlijks een dorp op het
eiland centraal staat Dit jaar is eigen
lijk De Cocksdorp aan de beurt, maar
er is één probleem dat dorp heeft
geen monumenten.
Besloten is De Gouden Driehoek tij
dens de monumentendag onder de
aandacht te brengen. Het project is
ontstaan uit een samenwerkingsver
band van verschillende instellingen,
waaronder de Stichting Ter Reede
van Texel en het Maritiem en
Juttersmuseum. Het draait allemaal
om de historische driehoek tussen
Oudeschild, de Wezenputten en fort
De Schans.
B en w stellen voor om een fietstocht
te organiseren langs deze punten
Het college denkt ook aan rondleidin
gen bij De Schans en reductie op het
toegangskaartje van het museum in
Oudeschild.
strook grond (schotwal) langs de sloot
worden gereden, zodat het zout er
door de regen kan uitspoelen. De
landbouwers krijgen het nadeel dat
ze ondervinden doordat ze de strook
grond dat jaar met kunnen gebruiken
van het waterschap gecompenseerd.
Dus met de zoutschade aan de ge
wassen, zoals volgens de regeling
van het voormalige waterschap Texel
het geval was.
Als voorlopige ondergrens voor de
zogeheten bestuurscompensatie-
regeling werd na enige discussie de
norm van 8 000 mg zout/liter slootwa
ter aangehouden. Mocht blijken dat
deze norm moet worden bijgesteld,
gebeurt dat alsnog
De Open Monumentendag die half
september in het hele land wordt
gehouden heeft „industrieel erf
goed" als thema. Texel heeft daar
niet zoveel van. zodat is besloten
het Gouden Driehoek-project cen
traal te stellen.
Waterschap Hollands Kroon heeft
ƒ12.270.000,- nodig om zijn taken
binnen het beheersgebied van
56.500 hectare uit te voeren. De
dienst is verantwoordelijk voor het
beheersen van water. Dat gebeurt
door het onderhoud van stuwen,
sluizen, gemalen en het op peil
houden van het slootwater. Om de
kosten te dekken vallen bij alle in
woners van het beheersgebied
eind juni de belastingaanslagen
voor dit jaar op de mat.
Ingezetenen (huurders van wonin
gen) betalen ƒ43.45 Een variërend
tarief geldt voor de eigenaren ge
bouwd (woningen en gebouwen) en
ongebouwd (landerijen) en pachters).
De hoogte van de aanslag voor ge
bouwd wordt bepaald door het tarief
en de waarde van het pand, zoals dat
door de gemeente voor de OZB is
getaxeerd. Voor Texel is dat tachtig
cent per drieduizend gulden. Voor
landerijen gelden vijf omslagklassen,
afhankelijk van de grondsoort en de
kosten die het waterschap moet ma
ken om het water op het goede ni
veau te houden. Via het aanslagbiljet
wordt tevens een heffing voor het
Hoogheemraadschap voor Uit-
waterende Sluizen in Hollands
Noorderkwartier (USHN) opgelegd.
Hiervan betaalt de het USHN de kos
ten voor waterbeheersing,
waterkering en wegenbeheer, voor
zover de dienst hiervoor verantwoor
delijk is
Fiets. Een 41-jarige inwoner van
Den Burg zette zijn fiets vrijdagavond
wèl op slot, maar liet de achterdeur
van zijn woning aan de Akenbuurt los.
Zaterdag bleek het rijwiel, ter waarde
van ƒ100,-. te zijn verdwenen.
Als het zonder zwaailicht kan bel
Voor noodqevallen
Zeven nieuwe leden van de
Texelse brandweer hebben gis
teren met gunstig gevolg het
tweede deel van het brandwacht
examen afgelegd. Ten overstaan
van de uit Noordholland en
Flevoland afkomstige examen
commissieleden moesten op het
terrein van de NlOZ-haven drie
opdrachten worden uitgevoerd,
die te maken hadden met ..re
pressie' Daaronder wordt daad
werkelijk optreden verstaan zoals
het bedienen van de straal en het
omgaan met de materialen De
groep deed het prima, allen kre
gen een acht. Het wachten is nog
op de uitslag van het theorie
examen. maar het staat nage
noeg vast dat ook die niet zal te
genvallen. zodat de zeven
mannen binnenkort in de rang
van brandwacht kunnen worden
aangesteld De cursus die zige
durende dertig avonden hebben
gevolgd, werd gegeven door
commandant Dick Jongeneel.
Aad Vaars en Marius Banda De
geslaagden zijn zeer gemoti
veerd en willen graag meedoen
aan de vervolgcursus voor brand
wacht eerste klasse, die hopelijk
ook op Texel zelf gegeven kan
worden
Bij kandidaten was ook NIOZ-
medewerker Willem Polman
maar die kon helaas met deelne
men aan het examen omdat hij
maandag onverwacht op expedi
tie moest
De Texelse brandweer is nu op
een sterkte van 46 personen ge
komen. Dat is nog niet genoeg
om flexibel en met voldoende re
serve te kunnen opereren Bin
nenkort zal daarom met een
nieuwe wervingscampagne wor
den getracht de sterkte op vijftig
te krijgen
Op de foto van links naar rechts
de nu geslaagden: Ruud Groene-
wegen. Santiago Gonzales,
Martijn Eelman Arjan Barhorst.
Henk Veldhuizen. Eduard Bos en
Brendan de Graaf
Foto Harry de Graaf)
