Graanoogst moet snel
tussen de buien door
Imposant om die stroom
de tank in te zien gaan"
Graan is geen vetpot
Gieze werkt samen
met NH bouwbedrijf
Geknip^Cf
ulps Duinker: combinen 'machtig mooi'
Met oog op grotere projecten:
TEXELSE y CouRANT
ï&Srj'.. -m*
Verwerking gaat
vlotter dankzij
opmars techniek
Bezwaar garage
snel van tafel
Forse vernielingen
VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1996
van allerlei vergunningen."
De stap naar de overkant is gezet op
advies van het NVOB in Baarn. Afge
lopen voorjaar maakte Gieze kennis
met Konst van Polen BV. Dit bedrijf
startte in 1928 als timmerbedrijf in
Oostblokker en is sinds 1978 geves
tigd in Westwoud (bij Hoorn). Konst
van Polen heeft gemiddeld 60 me
dewerkers in dienst en een omzet van
circa 30 miljoen. Grote projecten zijn
o.a. stadsvernieuwing op de Zeedijk
in Amsterdam, verbouwing van de
voormalige Lutherse kerk in Amster
dam tot theater, uitbreiding van het
winkelcentrum Makado in Schagen
Konst van Polen BV heeft een band
met Texel, want de echtgenote van
algemeen directeur A C.A Honig is
Marijke Nauta die haar jeugdjaren
doorbracht in De Cocksdorp waar
haar ouders een café runden. Het
echtpaar komt regelmatig op het ei
land. Een zakelijke reden is er ook:
het bedrijf wilde nog wel een stukje
expanderen in de provincie
Wellicht werpt de samenwerking
meteen vruchten af. De nieuwe firma
is namelijk uitgenodigd voor de aan
besteding van de nieuwe ING-bank
aan de Groeneplaats ,,lk was de
huisaannemer van de ING op Texel
Maar als ik deze stap niet had gezet,
zou ik waarschijnlijk met zijn uitgeno-
digd."
Ondanks de droogte ziet de graan
oogst er goed uit. Verrassend,
vindt Gerard van Heerwaarden van
Cavo Latuco. „Als je beseft hoe
weinig regen sinds vorige herfst is
gevallen... We dachten zelf dat de
opbrengst van gerst niet meer dan
5V2 a 6 ton per hectare zou bedra
gen, maar de eerste oogsten leve
ren een gemiddelde van 7V2 ton op.
Dat mag je spectaculair noemen.''
Op het eiland zijn alle vier soorten
graan vertegenwoordigd Gerst is de
belangrijkste, metzo'n 3.500ton. Dat
is ruim de helft van de totale hoeveel
heid graan (geschat volume 6 500
ton). Op de tweede plaats komt
wintertarwe, daarna rogge (6 a 700
ton), zomertarwe en haver (ruim 100
ton).
Zo'n 90% van de totale graanoogst
loopt via Cavo Latuco. Tweederde
daarvan wordt verwerkt in het hoofd
bedrijf op de hoek Bernhardlaan-
Waalderstraat in Den Burg Maar om
al het graan, dat met grote vrachtwa
gens wordt aangeleverd, te kunnen
verwerken, wordt bedrijfsruimte ge
huurd bij de firma Bakker in Oude-
schild
De drukke tijd begint eigenlijk al in juli
met een „vooroogstje" van graszaad,
waarvan op Texel enkele honderden
hectaren op contract worden geteeld
Meteen daarna is het graan rijp ge
noeg. De loonwerkers met hun com
bines rukken dan massaal uit om de
boeren van dienst te zijn. ,,De warme
zomer vorig jaar zorgde voor een
unicum Toen kon de oogst in één ruk
worden binnengehaald en waren we
in veertien dagen klaar.'1
Helft binnen
Door het wisselvallige weer gaat het
ditmaal minder hard Toch heeft Van
Heerwaarden met te klagen ..De
eerste dag was pover, 300 ton. Maar
de tweede dag kregen we al 800 ton
binnen. Door de regen was het deze
week moeiliik, maar toch is ongeveer
de helft van de oogst achter de rug
De technische ontwikkelingen zijn in
enkele jaren razendsnel gegaan. Al
les is groter: de combines, de contai
ners, de vrachtwagens Maar ook wij
hebben de boel aangepast
Technische aanpassingen
Van Heerwaarden wijst op de ver
brede ingang en de nieuwe 70 tons
weegbrug ,.Een deel van de op
brengst van het afstoten van Keyser
Co in De Waal hebben we hierin
geïnvesteerd. Voor de agrarische
sector is het belangrijk dat op Texel
een goed servicepunt behouden
blijft."
Vroeger werd o.a. gewerkt met een
ontvangstput, waar het graan in werd
gestort Die had een capaciteit van
17 ton per uur, dat gaf op het laatst
ergernis." Nu wordt het graan in de
enorme hal gestort, waar shovels het
op een transportband schuiven.
Opslag
Na weging worden van binnenge
bracht graan monsters genomen In
een laboratorium wordt de kwaliteit
bepaald, aan de hand waarvan de
prijs wordt vastgesteld. Voergranen
ondergaan een voorreiniging Het
opgeslagen graan wordt gedroogd in
een cel met daaronder
beluchtingskanalen. Dat komt nauw
bij, want het vochtpercentage voor
gerst moet 15% bedragen en voor
tarwe 16%.
Alle brouwgerst wordt per as afge
voerd naar een vestiging om te wor
den geschoond, waarna het verder
wordt getransporteerd naar brouwe
rijen De graanhandel gaat het hele
jaar door; een deel van de oogst kan
dus, afhankelijk van de vraag, nog
maanden op Texel in voorraad blij
ven.
Hart
Via hetoogst plus systeem" voor de
boeren weten Van Heerwaarden en«
zijn rechterhand Jan Keesom eind
juni vrij exact welke hoeveelheden ze
kunnen verwachten Keesom, door
Van Heerwaarden „het hart van de
expeditie" genoemd, heeft bijna,
voortdurend de telefoon in handen
om de hectische aan- en afvoer op
elkaar af te stemmen.
De graanprijzen zijn gedaald. Voer-
gerst brengt momenteel 25,- per 100
kg op. Voor brouwgerst wordt een
tientje meer betaald en dat is gunstig
voor de Texelse boeren, die in staat
zijn kwalitatief goede brouwgerst te
telen. Ondanks de lagere prijzen en
de teruggang in de landbouw is het
areaal graan opvallend genoeg gelijk
gebleven en wellicht zelfs iets geste
gen
Van Heerwaarden „De hoeveelheid
vee is afgenomen en er is minder
behoefte aan ruwvoer. Hierdoor
wordt meer land geploegd. Er zijn
zodoende meer gemengde bedrijven
die graan zaaien Graan is en blijft
een wezenlijk onderdeel van de
vruchtwisseling
Van graanteelt wordt een boer niet
rijk. De opbrengst van een hectare
gerst is 51/2 ton x 38 cent onge
veer/2 000.- Daar komt de EG-
subsidie (MacSharry) van 700.-
bij, plus het stro (ƒ250,-). Daar te-
genovec staan de kosten van land-
bewerking, van ploegen tot en met
oogsten. Voor agrariërs die het
land niet zelf in eigendom hebben,
komen de kosten van landhuur
daar nog bovenop „Graan is geen
vetpot, maar wel een goede
vruchtwisselaar", stelt loonwerker
Fulps Duinker Vandaar dat Texel
elk jaar augustus weer voor een
flink deel goudgeel gekleurd is.
Voor loonwerkers en boeren een
hectische, maar ook mooie tijd. Op
het eiland rijden ongeveer twintig
grote en kleine combines af en
aan. Als het tenminste droog is.
seerd op net aantal gemaaide en
gedorste hectaren.
Wortelteelt
Naast twee combines beschikt
Duinker over twee grootpakpersen,
waarmee een groot deel van het stro
op Texel wordt geperst. De grote pak
ken gaan veelal naar telers van
bloembollen en wortelen De winter
wortelteelt heeft de afgelopen jaren
op het eiland een grote vlucht geno
men, vertelt Duinker niet zonder trots.
..Zelf opgestart in samenwerking met
collega-loonwerker Ter Steege We
begonnen met een groepje boeren
die totaal tien bunder wortelen opzet
ten Op de wortelen moet een dik dek
van stro. plastic en weer stro komen.
Het was een ontiegelijk werk om
machines aan te passen", aldus
Duinker, die met alleen loonwerker
doet, maar ook landbouwmachines
ontwikkelt en verkoopt. De wortelteelt
is inmiddels zó gegroeid dat Duinker
extra stro nodig heeft uit Groningen
inde twee grote combines van Fulps Duinker, bezig In de haver. ..Als we op pad zijn, is er alleen at en toe tijd voor een bakkie koffie.
niet met het bezwaar van J. Dekker
uit De Cocksdorp. Hij ageerde te
gen een garage van C. Knook en
mevrouw Chr. de Wit aan de
Kikkertstraat. De leden vonden zijn
argumenten niet steekhoudend.
Knook en De Wit hebben, met een
vergunning van de gemeente, een
garage gebouwd Zij mochten een
bijgebouw van maximaal 15 vierkante
meter neerzetten J. Dekker, woon
achtig aan de Langeveldstraat stapte
naar de rechter, die inderdaad con
stateerde dat Knook en De Wit in
overtreding waren Bij de berekening
van het oppervlakte van het bijge
bouw waren de dakoverstekken na
melijk met meegenomen en dat had
wel moeten gebeuren Het betreft
echter maar een overschrijding van
enkele centimeters.
Omdat het formeel met klopt stelde de
rechter Dekker in het gelijk. De ge
meente besloot daarop een artikel 19
procedure te voeren, waarop Dekker
bezwaar indiende. Hij vroeg dinsdag
naar de wettelijke status van de hoor
zitting. Daarnaast verklaarde hij pro
blemen met het bijgebouw te hebben,
omdat het de waarde van zijn naast
gelegen zomerhuisje negatief zou
beïnvloeden Op een vraag van Jan
Koolhof (CDA) moest hij erkennen
dat hij daar geen officiële taxatie van
had.
Volgens de commissie heeft de rech
ter duidelijk genoeg gemaakt dat hij
alleen formele problemen heeft met
de overschrijding van de dakover
stekken. niet met het gebouw op zich
Dat was voldoende reden om het
bezwaar van Dekker unaniem onge
grond te verklaren Die beende
daarop gepikeerd de vergaderruimte
uit.
Fragment uit reportage in NRC
Handelsblad over vandalisme in kust
plaatsen
Loterij PH-polder. De prijzen van
de loterij voor de PH-polder zijn op de
volgende nummers gevallen: 1552,
1309, 1372, 1198, 1058. 0209 en
1354 Winnaars kunnen bellen naar
Joke Kuijper. tel. 319501
In de nacht van dinsdag op woensdag
werden forse vernielingen aangericht
in de Duinroosstraat en aan de
Boodtlaan in De Koog Baldadige
voorbijgangers schopten een tuinhek
omver, braken een boompje af en
beschadigden een verkeersbord en
geparkeerde auto's. De schade be
draagt minimaal 3 500,-. Gedupeer
den zijn o.a twee pensiongasten uit
Badhoevedorp en Aalsmeer.
«ger was het dorsbedrijf de
tegenwoordig is het een bij-
Maar naar het gevoel is het nog
ós het mooiste en belangrijk-
rerk. Combinen is spektakel.
Bant om die stroom graan de
in te zien gaan. Hoe harder,
groter de kick. Plus dat je een
en klaar produkt van het land
t" Aan het woord is Fulps
iker jr. van het gelijknamige
bedrijf uit Nieuweschild. dat
weken met twee grote combi-
het rijpe koren te lijf gaat.
en een nieuw bedrijvencomplex in
Koog aan de Zaan. Daarnaast heeft
het bedrijf een eigen maatschappij
voor de ontwikkeling van
woningbouwprojecten Het bedrijf
heeft onlangs het kwaliteitscertificaat
ISO-NEN-9001 verkregen
Band
een gescheurde lip hechten.
Ach, die jongens. Koningstem
kent d;it soort wel. Een weck per
aar doet hij immers dienst op
Texel. „Normaal dertienduizend
nwoners mevrouw, en in de vakan-
eperiode vijftigduizend. Kunt u
t ch daar iets bij voorstellen.'" Ko-
ngstcin wel. „De bierkratten
an torenhoog om de tenten ge-
«pcld. Eens zag ik wel meer dan
veehonderd flesjes om een tent lig-
en." Onder die omstandigheden
oopt het volgens de agent wel eens
lit de hand: antennes worden om
gebogen, spiegels afgebroken.
Sommige inwoners ruiken 's och
tends een doordringende geur in
hun halletje getverderrie, weer
Joor de brievenbus geplast.
Hoewel onder andere noemers
voert de politic op de eilanden Ter
schelling en Texel een vrijwel iden-
i ick beleid, vroege sluitingstijden,
cel controle, strenge straffen. Op
Texel kent de politic de 'I/2/3 rege
ling'. Om één uur mag er niemand
meer in het cafe, om twee uur gaat
de muziek uit en om drie uur staat
iedereen op straat. Daar surveilleert
de politie om die tijd onder andere
met twee paarden en „daar hebben
Jic grote jongens en meiden toch
mtzag voor"
Maar net als op Terschelling
leeft de Texelse politic ook proble
men met haar bezetting. De leiding
van de eenheid op het eiland kan,
naast extra zomcragentcn, surveil
lanten inzetten maar deze hebben
niet de bevoegdheden van echte
agenten. Zo mogen ze geen dienst
na elf uur 's avonds draaien. Dan
moet het 'feest' in De Koog .place 10
l>e op Texel, nog losbarsten
Er zijn meer 'onvolkomenhe
den'. Het openbaar ministerie in
Leeuwarden zwakte het lik-op-stuk
beleid op Terschelling af, tot ver
driet van politicchef Van Strien.
1'^ t jaar moesten onverlater
ad betrapt werdr-
i moderne „combined har-
irs" voor slechts drie weken
snen dorsen Een forse inves-
j, maar dat zit de Duinkers in het
I. „Mi|n grootvader was een van
ïiste loondorsers op Texel. Opa
«iervisser, maar toen na de aan-
an de Afsluitdijk het wier uit de
lenzee verdween, nam hij het
«drijf van Kloosterman over. In
jdwas hij tot in de winter aan het
m.
jaren zestig kocht hij twee com-
Wat 'n grote machines zeiden
ensen toen. Maar als je die twee
ijes nu op foto's ziet, moet je
i lachen
ten zijn vader leven zich deze
in weer uit op de combine. „Va-
geniet ervan, hij zal het altijd
iblijven doen", aldus junior, die
enteel bezig is het bedrijf over te
sn.
Wie het eerst komt...
preekt van een hectische start
Je oogst deze zomer. „Het was
Jen, wachtenmaar vorige
i maandag was heel Texel rijp.
Poer leeft met het weer, maar wil
giaag als eerste worden gehol-
Zeker als er later in de week re-
De vrachtwagen steigert even als hij de volle graancontainer optilt. In een mum van tijd
kan de wagen met de nieuwe lading op weg naar de hal van Cavo Latuco in Den Burg.
gen wordt voorspeld. Als het lang
mooi weer blijft,
hebben ze allemaal meer geduld."
De stelregel „wie het eerst komt. die
het eerst maalt" gaat in dit geval let
terlijk op Daarnaast probeert hij te
veel heen en weer rijden te voorko
men, waardoor een naburig
graanakker eerder in het schema
wordt opgenomen. Ook houdt hij re
kening met het soort gewas. Zo gaat
graszaad vóór gerst „Graszaad
heeft na regen een week nodig om
weer droog te worden, gerst kan in
een paar uur droog zijn omdat de
korrel vrij aan de buitenlucht zit.
Tarwekorrels zijn ingekapseld in
vliesjes of mutsjes, dat kost drie da
gen."
Lange dagen
Op de loonwerkbedrijven leidt de
oogst soms tot grote stress, vooral als
er ook ander werk ligt te wachten. Op
de dag van het interview moest
Duinker maaidorsen, stro persen, slo
ten maaien en diepploegen. „Die
eerste twee hebben voorrang, maar
ik had mensen tekort om alles te
doen Toen het begon te regenen
was het probleem opgelost."
Zodra er regen valt, staan de combi
nes stil. Maar ook 's morgens vóór
koffietijd komen ze niet in actie. Eerst
moet de dauw van de nacht zijn op
gedroogd. „Zeldzame zomerse da
gen uitgezonderd De eerste uren van
de dag besteden we aan onderhoud,
tanken, smeren Ook is er dan tijd
voor andere werkzaamheden, zoals
sloten maaien en land egaliseren.
Zodra we met de combine op pad
gaan. werken we achter elkaar door
Dan is er alleen af en toe tijd voor een
bakkie koffie
Capaciteit
Dankzij de grote capaciteit van de
combines verloopt de oogst toch re
delijk vlot tijdens een wisselvallige
zomer zoals nu „Tussen de buien
door kun ie er snel een aantal hecta
ren afrijden."
De huidige combines van Duinker,
die alweer tien jaar oud zijn, zijn twee
maal zo groot als hun voorgangers.
In de tank gaat 6700 liter graan Hier
door hoeven de machines minder
vaak te lossen, en dat scheelt veel
tijd.
„De combines doen anderhalve hec
tare per uur, soms méér Dat hangt er
vanaf hoe vaak je moet keren en naar
een ander land moet rijden Het aan-
en afkoppelen van het maaibord kost
relatief veel tijd. Laatst waren we op
een mooie zonnige dag van half een
'5 middags tot half negen 's avonds
aan de gang Met twee combines re
den we er 20 hectaren af Als het
gewas mooi stevig en rijp is, kun je
zelfs tot 's avonds laat dorsen, vooral
bij tarwe."
Met zoveel drukte gaat er ook wel
eens wat mis. Zo vloog vorige week
een opraapwagen in brand, omdat
het kurkdroge stro had vlamgevat. De
chauffeur wist de schade te beperken
door de wagen in een diepe tocht te
dompelen Het kostte enige moeite
om hem weer op de kant te krijgen,
maar inmiddels is de wagen weer
inzetbaar.
Ook Duinker is verrast door het
goede soortelijk gewicht van de gerst
deze zomer. „Een mooie volle korrel
Dat ziet er goed uit voor de brouw
De kwaliteit komt niet tot uitdrukking
in zijn vergoeding; zijn tarief is geba-
Bouwbedrijf Gieze BV is een sa
menwerkingsverband aangegaan
met het grote aannemingsbedrijf
Konst van Polen BV uit West
woud. Aannemer Henk Gieze
hoopt hierdoor op Texel in aanmer
king te komen voor de bouw van
„de iets grotere" projecten. De
coördinatie en acquisitie van het
werk op Texel blijft in zijn handen,
met ondersteuning vanuit het kan
toor in Westwoud.
Al enige tijd was Gieze op zoek naar
een partner, ondermeer om de toe
komst van zijn bedrijf veilig te stellen
In de jaren zeventig was het
Eierlandse bouwbedrijf voor Texelse
begrippen groot, met een kleine twin
tig medewerkers. De laatste jaren
waren dat er nog maar drie, incluis
Gieze zelf
„De concurrentie is groter geworden
door de komst van meer kleine (een
mans) bouwbedrijven. Het aantal
gegadigden voor het grote werk is
echter niet toegenomen", aldus de
47-jarige bouwer. Hij wijst op de
druktepiek buiten het vakantie
seizoen. die door de Texelse bouw
bedrijven amper kan worden bij-
gebeend. Door de samenwerking met
een groot bedrijf uit Noordholland,
waar het 's winters minder druk is.
denkt Gieze op die situatie in te spe
len.
Advies
Ook om andere redenen is het vol
gens Gieze, die nu mede-firmant is,
aantrekkelijk om samen te werken
met een grotere aannemer die veel
zijdig is en alle kennis in huis heeft
„Vroeger was je als aannemer alleen
maar bezig met bouwen. Nu wordt
veel meer van je gevergd op het ge
bied van veiligheid, milieuduurzaam
bouwen, advisering en aanvragen
en loonwerkers houden van zeil combinen. Vanaf de bestuurdersplaats ziet
V.l.n.r. Henk Gieze. NVOB-adviseur B. olde Hartman en algemeen directeur A. Honig van
Konst van Polen na ondertekening van het contract bij het hoofdkantoor In West.
woud.
