Alfons Boom, schipper van deTX 10:
We waren ineens een team
„Eerst slachtoffers
helpen, dan de redders]
„Onvoorstelbaar en
niet te bevatten"
„Het was afschuwelijk"
Burgemeester vol lof over act]
TEXELSE
Telekraan Boon
helpt bij berging
'Gewoon begonnen'
met berging doden
Mariniers:
hulp niet nodig
Luchthavenmeester Ed de Bruijn:
mm
Henk van Wijk, bemanningslid Beursplein 5:
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1996 rJ^T^^rr^T 0_
RV 40 werd
brancard i
(Foto Harts fed
Pottekijkers
De schipper en zijn zoon assisteer
den bij het aan boord brengen van de
stoffelijke overschotten „Hoe dat is?
Onprettig, uiteraard. Doen wat |e
doen moet. Het huilen komt mis
schien nog. De mensen die bij ons
waren gingen ook gewoon door,
haast automatisch, alsof je even je
verstand op nul hebt Niet nadenken,
dat is op zo'n moment het beste. Ik
heb ze wel gezien hoor. Dan dacht ik:
ja jongen, jij hebt het nu even moei
lijk. Logisch, dat geeft ook niks Maar
iedereen beleeft dat anders, gaat
daar anders mee om."
Nadat bekend was dat de TX 10 as
sisteerde bij de hulpactie werd de
vrouw van Alfons bestookt met tele
foontjes van persmensen Op de
plaats van het ongeval zelf hadden de
hulpverleners weinig last van „ramp
toeristen". Boom „Het was daar zo
ondiep, dat maar weinig boten erbij
konden komen
Bezittingen
Toen de schemering inviel werden de
schijnwerpers van de TX 10 op het
wrak gericht, evenals de lichten van
de reddingboten. Daardoor kon wor
den doorgezocht Rond 21.00 uur
werd het laatste stoffelijke overschot
uit het toestel geborgen. De „Emmie"
bleef echter nog enige tijd ter plaatse.
„De duikers wilden nog een slag rond
het wrak maken, want ze waren er
met honderd procent zeker van dat
iedereen eruit was. Bovendien haal
den ze ook persoonlijke bezittingen
boven water. Alles wat ze tegenkwa-
Van afstand teek het toestel redelijk intact, maar dichterbij bleek dat de klap enorm moet zijn geweest
men ging mee bij ons aan boord, ook
stukken van het vliegtuig."
Enkele slachtoffers waren al eerder
naar Den Helder vervoerd door het
rijksvaartuig RV 40, die ze overnam
van de TX 10 „Hij stak 1 20 en het
werd laagwater, dus die moest weg.
Wij hebben na middernacht de twaalf
overgebleven overledenen naar Den
Helder gebracht Daar werden we
opgewacht door een patrouilleboot,
die ons naar de juiste steiger bracht."
Alfons en Robert Frido werden opge
vangen door een traumateam. „We
hebben even met ze gepraat en een
kopje koffie gedaan. Alles even op
een rijtje gezet. We vonden dat erg
prettig."
Terwijl het tweetal apart werd geno
men, ontruimden marinemensen het
schip. „Daar waren we erg blij mee.
We zaten wel aan onze tax op dat
moment."
Teveel koffie
De pers heeft de familie Boom giste
ren bestormd. Gelaten stonden zij
bijna iedereen te woord „We werden
ook gevraagd voor de Vijf uur show
van RTL. Mochten we vertellen over
de slachtoffers tussen de recepten en
breiende huisvrouwen in. Dat doen
we dus niet", aldus Robert Frido
Boom Zijn vader vindt dat de man
nen van de Texelse reddingboten
meer aandacht verdienen. „Mijn petje
af voor die jongens Vooral die van de
wipperploeg. Ze doken zo dat wrak in.
Heel professioneel, niks geen pa
niek."
Alfons Boom oogt ondanks een sla
peloze nacht rustig. „Maar dat komt
misschien wel van alle koffie die ik
had gedronken. Ik drink normaal nóóit
koffie. Ik had het toch al met zo op
vliegtuigen, maar als het zou moeten
stap ik er wel in hoor Of dit ongeluk
mij heeft veranderd? Nee, ik denk van
met. Maar ik denk dat het wel goed is
als we met de mannen van de
reddingmaatschappij wat
nababbelen Even met z'n allen bij
elkaar komen."
Met de hijsinstallatie van de RV
slachtoffers via een speciale
boord getakeld.
Gistermorgen vertrok
telekraan van aannemer
Boon uit De Cocksdorp per
naar het rampgebied om
vliegtuigwrak te lichten. De
was op een pontön van de
Daalder gezet, waarmee
zmkstukken worden vervoerd
bak lag in de Nioz-haven en
met twee sleepboten van
eerst naar Oudeschild
om de kraan op te pikken.
Gistermiddag was de klus
klaard Het werk verliep vlot I
brokstukken werden afgevoenf
naar Den Helder. De Texelss
helpers moesten nog even wadi-1
ten op gunstig tij voordat ze sf
avonds weer in de Oudeschildel
haven konden terugkeren Opcfef
plaats des onheils bleven slechts!
enkele stukken metaal en spullenMlj
uit het inwendige van het vliegtuig!
achter. De meeste persoonli|ke|
bezittingen van de slachtoffers!
zijn geborgen.
gelijk een rubberboot te water en
maakten ze zich klaar om assistentie
te verlenen. Van de marineleiding
kregen ze echter geen toestemming
om te vertrekken, daar er voldoende
hulp aanwezig was.
ker. De Dakota startte, draaide proef
en steeg op om 16.32 uur tegen de
zwakke wind in, dus in noordelijke
richting. Daarna werd een rechter-
bocht gemaakt en werd koers gezet
naar Amsterdam. Het toestel was
snel uit het zicht door het heiige weer.
6at de Dakota na het loskomen lang
zamer klom dan de meeste vliegtui
gen was ook normaal.
Raadsel
Vijf minuten na het vertrek had de
Bruijn voor het laatst contact met de
gezagvoerder. Daarna werd de ver
binding overgenomen door De Kooij
in verband met de daar aange
vraagde voorzorgslanding wegens
problemen met een van de motoren.
Alarmerend was dat niet Een Dakota
kan op eén motor goed in de lucht
worden gehouden en in die omstan
digheid zelfs nog hoogte winnen. Wat
er direct na het laatste radiocontact is
gebeurd, is een raadsel Het moet iets
ze.er ingrijpends zijn geweest dat zich
zeer plotseling voordeed, zodat de
piloot geen gelegenheid meer heeft
gehad er melding van te maken. De
Bruijn heeft nog gedacht aan een
vogelaanvaring bij het opstijgen en
heeft de baan afgezocht op veren of
andere resten die daarop wijzen,
maar niets gevonden.
Het neerstorten van de Dakota is de
grootste luchtvaartramp die zich ooit
in de buurt van Texel heeft voltrok
ken. Zelfs in oorlogstijd heeft zich iets
dergelijk met voorgedaan. De Bruijn
is er zeer door aangeslagen. „Je ziet
een groep vrolijke mensen vertrek
ken, die enkele minuten later allemaal
dood zijn Het is onvoorstelbaar en
eigenlijk niet te bevatten"
De televisieploeg van 2 Vandaag is net weg en die van het
Jeugdjournaal staat alweer klaar. Alfons en Robert Frido
Boom hebben niet geslapen. Toch zijn ze bereid om nog
maals hun verhaal te doen. Een verhaal over menselijkheid
en samenwerking. „We waren met allemaal vreemden bij
elkaar, maar we waren ineens een team", aldus de schip
per van de TX 10 „Emmie".
Het is nog met helemaal tot Alfons
Boom doorgedrongen wat er woens
dag tegen 17 00 uur precies ge
beurde. Hij was aan boord aan het
schoonmaken, na een gezellige vaar
tocht meteen groep toeristen. „Ik zag
paniekerige reacties in de haven. Ik
merkte dat er iets niet goed was
Via het kustwachtcentrum in
IJmuiden hoorde Boom dat een
Dakota was neergestort, niet ver bui
ten Oudeschild. De opgegeven posi
ties werden door hem meteen in de
electronische zeekaart geplot „Ik ken
die plek als mijn broekzak, we komen
daar vaak. Het is hartstikke ondiep.
Het schoot meteen door me heen de
„Emmie" is met haar geringe diep
gang eigenlijk het enige schip dat
daar kan komen."
Wipperploeg
Boom bedacht zich geen moment.
Met zoon Frido aan boord werden de
motoren gestart. „De wipperploeg
had het bericht ondertussen ook ge
hoord. Zij hadden kennelijk dezelfde
gedachte als ik over de bruikbaarheid
van dit schip op die plaats, want ze
stonden meteen op de kade met al
lerlei materiaal." Een deel van de wip-
perploeg-bemanning ging met rub
berboot De Zalm naar de plaats des
onheils, Jacob Bakker en Jaap
Hoogerheide stapten bij Boom aan
boord.
De bemanning was door berichten via
de radio enigszins voorbereid op wat
ze zouden aantreffen Het werd al
aangegeven dat er weinig hoop op
overlevenden was.Voorbereidingen
werden getroffen in de vorm van het
klaarleggen van zeilen en het impro
viseren van een brandcard met be
hulp van een ladder. „We hadden
eigenlijk alles aan boord dat nodig
was. Een winch bijvoorbeeld, want
die gebruiken we voor de visserij. Het
bleek allemaal goed van pas te ko
men."
Perfect weer
Alfons Boom kan zich met herinneren
hoe lang het varen was naar het wrak
„Ik heb met op de klok gekeken, maar
ik schat een half uur Weet je wat zo
frappant was' De natuurlijke omstan
digheden waren uitstekend. Het klinkt
misschien raar bij zo'n ramp, maar
mooier kun je het met treffen Bladstil,
niet zo koud, vloed in het water waar
door we er zó naartoe konden varen
perfect."
Toen de „Emmie" ter plaatse kwam,
had De Zalm al enige slachtoffers
opgevist. „Er was ook al een rijks
vaartuig, dat van Oudeschild was
vertrokken Daar zijn die eerste do
den aan boord genomen."
Leek intact
IJmuiden coördineerde de hulpactie
Besloten werd dat de overige stoffe
lijke resten zouden worden verza
meld op de TX 10, die tegen het
gecrashte toestel werd afgemeerd
„We lagen aan de staart, waar we
een touw omheen hadden geslagen.
Vanaf dat punt konden we zó het toe
stel inkijken."
Bij het naderen van de Dakota viel de
schade Boom aanvankelijk mee.
„Van enige afstand leek het niet zo
beroerd. Het was goed als vliegtuig
herkenbaar. Maar toen we dichterbij
kwamen werden de details akelig
zichtbaar en was het wel duidelijk dat
daar niemand levend uit vandaan zou
komen."
Frustrerend, noemt Boom het. „Ja.
dat is het als de omstandigheden zó
gunstig zijn, maar je toch geen over
levenden uit zo'n wrak kunt krijgen.
We hadden een beetje hoop, omdat
het staartstuk nog aardig intact leek.
Maar ik ben geen kenner op dat ge
bied. Later spraken we mensen van
een traumateam in Den Helder en die
zeiden dat het een vreselijke klap
moet zijn geweest."
Snel gewerkt
Na het afmeren dachten Boom en zijn
zoon erover om via het staartstuk op
het vliegtuig te kruipen „Maar ja. al
lemaal losgescheurde stukken alumi
nium, scherpe randen dat was toch
niet verantwoord." De mannen van de
wipperploeg gingen via een gat bij de
vleugels het toestel in en haalden de
slachtoffers er één voor één uit. Het
wrak lag voor een deel droog.
Alfons Boom somt een lijst mensen
en boten op die assisteerden bij de
tragische werkzaamheden.Ik stond
daar wel perplex van, maar iedereen
deed wat-ie moest doen. Laat dat
voor de nabestaanden een troost
wezen, de hulpverlening liep echt
perfect Het kon niet vlugger. Er wa
ren op alle fronten vakmensen bezig
en de samenwerking verliep als een
trein."
Duikers van de marine doorzochten
het voorste deel van het vliegtuig, dat
dieper in het water lag Met behulp
„Hulpverlening bij zo'n ramp is
geen regenjas die je na afloop even
aan de kapstok hangt. Bij zulke
rampen is het zaak om eerst de
slachtoffers te helpen en dan de
redders. Als iemand de komende
nachten niet goed slaapt, moeten
hij niet aarzelen de telefoon te pak
ken voor hulp." Burgemeester Van
Rappard, voorzitter van de plaatse
lijke commissie van de KNRM,
sprak na afloop van de ramp met
de Dakota in het reddingboothuis
met de wipperploeg en de beman
ning van de Beursplein 5.
De burgemeester toonde zich onder
de indruk van de reddingsactie. „De
mannen hebben prima werk gele
verd. De actie is heel evenwichtig en
professioneel verlopen. Reddingboot
de Zalm was er als eerste bij. Het
verdient bewondering hoe Jaap
Hoogerheide van de wipperploeg lei
ding heeft gegeven aan z'n mensa
De manier waarop ze hun weikf
den is prima gegaan. En ook de tl
manning van de Beursplein 5 hel
uitstekend werk verricht, lédeiefi
heeft gedaan wat ze konden.'
Woorden van dezelfde strekking»!
ren van toepassing op het werkvj
Alfons Boom van de TX 10 en ainf
ren die hulp verleenden.
„De redders zijn natuurlijk besN
gewend. Maar na afloop van del
tie merkte je toch dat ze onder deii
druk waren. De aard van de verwï
dingen bij de ramp was bijzon|
groot. Toch maakten ze in het b
huis op mij een rustige indruk. I'
gezegd dat als ze er achteraf prob]
men mee krijgen, de beste r
is om erover te praten. Met e
als ze er slecht van slapen met hul
verleners. Het is onze taak om te a
gen dat die voor ze klaar staan.'
Hans Eelman:
Toen hij hoorde dat er een Dakota
met passagiers in de Waddenzee
was neergestort, spoedde make
laar Hans Eelman zich van zijn kan
toor in Den Burg naar Oudeschild.
Hij maakte zijn rubberboot
„Manta" vaarklaar, plukte enkele
slagvaardige helpers van de kade
en rukte uit. „Dat is je plicht. Ik heb
zeer geschikte boot en een duik-
uitrusting aan boord."
Om half zes vertrok hij, vroeg de po
sitie op en kwam om zes uur bij het
wrak aan. Er waren op dat moment
geen andere boten bij. „Alleen het
staartstuk stak boven water uit, een
raar gezicht. In de lucht hing f
marineheli. die had toen al een ff'
levende uit het water gevist.'
Er dreven ook een aantal stoelenj
het water, met de rugleuning f
boven Bij nader inzien bleken tl
lichamen onder te zitten. „Soms»
man per stoel."
Eelman zette de „Manta"
harde onderkant en een diep!
van maar 45 cm heeft, op bet
„Toen zijn we gewoon begonnej
zegt Eelman Met de pikhaakenel
dreg begonnen ze met met bmnenl
len van ronddrijvende stoelen e"
chamen uit de stukgeslagen to
Eelman schat dat op deze
eerste tien slachtoffers zijn gebo'S!
De lijken werden overgebracht nl
het rijksvaartuig RV 40, dat evenv^
derop lag.
Na het vernemen van de ramp die
zich vlakbij had voltrokken lieten ma
riniers van de Joost Dourleinkazerne
Dat laatste was ook woensdag het
geval. De passagiers waren meren
deels ambtenaren van de provinciale
dienst Wegen. Verkeer en Vervoer
(brugwachters en wegwerkers) uit
Haarlem die het jaarlijkse uitstapje
maakten Later dan de bedoeling was
(omdat de start op Schiphol was ver
traagd door de mist) arriveerden ze
op Texel. Daardoor waren mensen
van hetzelfde gezelschap die per auto
naar het eiland waren gekomen, er
eerder De hele club ging naar de
Slufter waar ze door Dick Schermer
van de stichting Natuur Excursies
Texel werden rondgeleid. Daarna
maakten ze een fietstocht. De beman
ning (piloot, co-piloot, twee technici en
twee stewardessen) bleef op het
vliegveld, zat op het zonnige terras en
keek naar het paraspringen.
Vrienden
Gezagvoerder Hans Buining en zijn
collega Henk Heus maakten nog een
praatje in de toren met De Bruijn. Het
waren goede bekenden van hem. Dat
geldt voor meer mensen van de
Dutch Dakota Association, zoals
voorzitter Anne Cor Groeneveld en
bestuurslid Coert Munk. De DDA on
derhoudt nauwe banden met het
vliegveld Texel, met alleen door de
regelmatige bezoeken van de Dakota
maar ook door de samenwerking bij
het organiseren van de Airshow
Texel
De Dakota zelf onderging op Texel de
gebruikelijke inspectie die vóór elke
reis wordt uitgevoerd Onder andere
werd het oliepeil van beide motoren
gecontroleerd, wat mogelijk is door er
een trapje bij te zetten Dat is dus
gewoon Ook bij het vertrek week
niets af van de gebruikelijke gang van
zaken, weet de Bruijn voor 100% ze-
van de lier van de TX 10 werden be
lemmerende stukken van het vlieg
tuig weggetrokken Op het hoogste
punt van hoogwater lag het toestel
net niet helemaal onder.
Terwijl deskundigen nog in het
duister tasten wat betreft de oor
zaak van de ramp met de DDA-
dakota, mankeert het niet aan ge
ruchten, die geen enkele grond
hebben. Zo wordt er beweerd dat er
al een technisch mankement was
toen het toestel nog op Texel stond
„want er was een man op een lad
dertje bij een der motoren iets aan
het reparerenOok zou het toestel
met moeite zijn losgekomen en
opvallend langzaam hoogte heb
ben gewonnen. Anderen vertellen
dat ze al een afwijkend motorgeluid
hadden gehoord toen het toestel
vroeg in de middag op Texel neer
streek en zelfs wordt verondersteld
dat er bij het tanken op het Texelse
vliegveld iets verkeerds in de
brandstof heeft gezeten.
Luchthavenmeester Ed de Bruijn
maakt zich boos over die praatjes
„Allemaal onzin. Er was niets bijzon
ders met het toestel aan de hand. Al
les ging hetzelfde als bij eerdere be
zoeken"
De DDA-dakota met zijn karakteris
tieke diepe motorgeronk was een
bekende maar altijd weer opvallende
verschijning op Texel. Vijf tot tien keer
per jaar landde het toestel op het
vliegveld. Tientallen Texelaars heb
ben er in gevlogen, recentelijk nog de
vrijwilligers die hadden meegewerkt
aan het luchtvaartmuseum. De pas
sagiers waren echter meestal leden
van de Dutch Dakota Association of
gezelschappen die het toestel hadden
gecharterd Die gingen dan gedu
rende enkele uren per fiets op of an
dere wijze het eiland verkennen.
uit het opengescheurde toestel waren
gehaald „Ik vermoed dat het vlieg
tuig steil naar beneden is gevallen,
want de romp was totaal verkreu
keld." De mensen zijn waarschijnlijk
op slag dood geweest door de klap.
De hulpverleners wisselden elkaar af.
„Dat moest wel, want het was lood
zwaar. We hadden met zes man werk
Een foto uit betere dagen. In september 1987 maakte een groep Texelse DDA-leden een rondvlucht met de woensdag verongelukte
Dakota. Uiterst rechts DDA-voorzitter Anne Cor Groeneveld. Naast hem de nu omgekomen gezagvoerder Hans Buining. lAtüvemot
liUff' r'M i 'i "r
Tegen 17.00 uur werd de reddingboot
Beursplein 5 gealarmeerd. Het kostte
de opvarenden drie kwartier om de
neergestorte Dakota te bereiken „Er
■was te weinig water om over het wad
te varen, vandaar dat we buitenom
moesten verklaart Van Wijk.
Rubberboot De Zalm van de wipper
ploeg uit De Koog was als eén van de
eersten bij het wrak Van Wijk: „Wij
hebben het niet meer gezien, maar
we hoorden van die jongens dat zij
vier doden hadden geborgen, die met
vliegtuigstoel en al in het water dre
ven. Ze hadden de gordels nog om
De rest van de slachtoffers bevond
zich in het gecrashte vliegtuig. Het is
dus niet waar dat er wel twintig lijken
ronddreven, zoals in sommige
nieuwsberichten is gemeld. De
reddingboten van Texel. Terschelling,
Vlieland en Harlingen hebben nog
wel de olieplas die zich rond het vlieg
tuig vormde afgezocht op drenkelin
gen, maar al snel werd duidelijk dat
er verder niemand was uitgeslingerd
„Het was afschuwelijk", aldus Van
Wijk, die met zijn collega's slachtof
fers aanpakte en overbracht naar de
TX 10, nadat ze door marineduikers
om éen slachtoffer te tillen." Emotio
neel was het voor de reddingboot
bemanningen ook een zware klus.
Van Wijk: „De eerste twee die ik
moest optillen ik vond het vréselijk.
Maar je moet dóórgaan, aanpakken."
Burgemeester Van Rappard bracht
later op de avond een bezoek aan de
reddingbootbemanningen in hun
boothuis „Hij stimuleerde ons om het
van ons af te praten We hebben ook
inderdaad lang bij elkaar gezeten en
we zullen er nog wel een keer op te
rug komen."
Met de Beursplein 5 werd aanvankelijk de omgeving afgezocht naar mogelijke slachtof
fers. (Foio Henk van Wijk)
