Badgasten ontdekten 100 jaar geleden De Koog
Handtekeningenactie
nieuwbouw Durperhonl
ondersteuning alternatief plan
Ter
doos
Voetbalprogramma
COURANT
Skeeleren ten bate
van de Papoea's
Racketavonden i
Stappelandhal
Twee medailles
Ingrid van Lubek
Zaterdag 5 oktober:
SVO B1-HCSC B2 13
SVOC1-BKCC2
HRC E8-Texel '94 E1 9
Vrone D1-Texel'94 D1 jj
Texel '94 D2-Helder D2 tl
VZV B1-Texel'94 B1 14
ZAP B2-Texel '94 B2 13
Texel'94 C1-VZV C1 13
Texel '94 C2-ZAP C2 13
ZDHC1-JVCC3 n
Texelse puplllencompetitie:
SVO F1-SVO F2 10
Texel'94 F1-Texel'94 F2 10
SVC F1-Texel'94 F4 10
De Koog F1-Texel'94 F3 10
Texel '94 E2-Texel '94 E4 u
Texel '94 E3-SVC E1
SVO E1-De Koog E1 11
ZDH E1 -Texel'94 E5
Texel '94 D3-SVC D1 12
SVO D1-De Koog D1 12
DINSDAG 1 OKTOBER 1996 TT7VT7T CT?
Het Koger strand anno 1914. Tentjes op het strand en mensen die zich volledig gekleed op het strand begaven.
(Foto's arch tof Klaas Uitgeest)
..Om 12 uur precies verscheen de nieuwe badwagen. De eer
ste die daarvan gebruik maakte was ene onzer vreemde bad
gasten. ene Duitse dame. Zij stoorde zich niet aan de blikken
van velen, die zeker in het baden van dames iets ongewoons
zagen, maar spartelde naar hartelust in het frissen water. "Aldus
was de Texelse Courant op 25 augustus 1896 getuige van de
eerste schreden van De Koog op het toeristische pad. Het is dit
jaar precies honderd jaar geleden dat bij de badplaats het eer
ste paviljoen de deuren opende.
bladen gemeld dat door de heer
Maas een doelmatig doch voorlopig
eenvoudig badpaviljoen nabij De
Koog zal worden gebouwd Voor de
waarheid van dat bericht kunnen wij
niet instaan."
25 juli 1896 ,,'t Schijnt inderdaad
meening te zullen worden met het
plan om Texel tot badplaats te verhef
fen", verwees de TC naar een
gemeenteraadszitting waar een ver
zoek van zakenman en handelaar
J.H Moojen werd behandeld om een
deel strand van de gemeente in
onderhuur te mogen nemen. „Eene
;Tot die tijd was De Koog een stil af
gelegen dorp dat werd bevolkt door
jutters en boeren De helft van de tien
huizen en boerderijen werd bewoond
door Daalders of familie daarvan, de
rest door Maassies of Kuipen Het
was armoe troef. Hadden de meeste
Texelse dorpen nog een brandweer,
veldwachter, een nachtwacht en ver
enigingen om te ontspannen, De
Koog had niets van dat alles, zelfs
geen hulppostkantoor. Slechts een
brievenbus Een schooltje was er wel,
vanaf 1824.
Het dorp werd beter bereikbaar toen
in 1886 tussen De Koog en Den Burg
een grindweg werd aangelegd, dat
ook door het dorp zelf liep. In 1890
kreeg De Koog een nieuw zeemerk of
baken, ter vervanging van de oude
houten stellage op het duin.
Eerste plannen
De eerste plannen om toeristen naar
het kustplaatsje te lokken dateren uit
maart 1889. Men was van mening dat
mensen van de vastewal wel belang
stelling voor het eiland zouden heb
ben. omdat er een goede veer-
verbmding bestond met de overkant
en omdat het frisse zeewater aan het
Kogerstrand door niets was verontrei
nigd. Bij visserplaatsen elders in het
land, was dat wel anders. De firma
Koning Co voerde tijdens een bij
eenkomst in 1889 de plannen en een
concrete tekening ter tafel „zoo mede
ene begroting van kosten, geraamd
op ƒ1.100,-".
Het paviljoen leek op „Concordia",
het ontspanningslokaal bij de Zand
kuil („Het Bossie") De naam zou
worden „Noordzeebad-De Koog-
Texel" Het benodigde kapitaal zou in
aandelen van 25.- worden bijeen
gebracht, waarvan er in augustus
1889 44 waren toegezegd of ge
plaatst. De plannen raakten in het
■vergeetboek na het overlijden van
initiatiefnemer P.C Koning in 1892.
Badpaviljoen
Begin 1896 maakte de Texels Cou
rant er verschelden malen melding
van dat de plannen weer waren op
gepakt Thans wordt in sommige
Het kampeerterrein in de duinen bii De Koog
indruk werd nog versterkt toen we
een blik binnen konden slaan op het
inwendige
Voorafgegaan door het fanfarecorps
wandelde het gezelschap langs de
waterkant. Bij het nemen van een bad
werden ook de badstoelen, ezels,
pony's en een roeiboot in gebruik
De eerste schreden van De Koog op het toeristische pad. Het badpaviljoen in de duinen
bij De Koog dat in 1896 werd geopend.
spoedige beslissing werd hierop ge
vraagd, tot het aldaar bouwen van
een badpaviljoen waaraan alreeds
met kracht schijnt te worden ge
werkt."
Belang
„Of het zal gelukken om een gedeelte
van den stroom van badgasten naar
hier te doen leiden, zal de tijd moe
ten leren Doch wij wensen gaarne en
in het belang van den ondernemers
en in het belang van ons eiland, dat
deze poging naar wens moge sla
gen."
De Telegraaf meldde spoedig daarna
dat dankzij de badinrichting een druk
bezoek wordt verwacht. „Immers de
zee is nabij Texel uitstekend geschikt
tot baden en de golvende graan
akkers en groene weiden van Texel
zijn beroemd."
Op 9 augustus waren vele getuigen
van de opening van het badpaviljoen
in de Koger buitenduinen, vlakbij het
strand.
„Maakte het reeds van buiten gezien
op allen een zee goeden indruk, die
De Dorpsstraat rond 1900. Het huisje rechts van de kerk Is ..De Hoop", het eerste
koffiehuis in De Koog.
Het badhotel, dat na de geboorte van prinses Juliana naar de toekomstige vorstin werd
vernoemd.
De skeeler-enthousiasten Han
Pastoor, Willem Kuyper en Siep
van der Zee gaan op bijzondere
wijze geld bijeen brengen voor het
project „Stuur een Papoea naar
schoolBij goed weer zullen ze
zondag a.s. op skeelers van Den
Helder via de Afsluitdijk naar
Zürich rijden en vervolgens terug
naar Den Helder, een afstand van
omstreeks 120 kilometer.
Mensen die zaterdag a.s de fancy
fair van de Redmer IJska-school in
De Waal bezoeken, worden bij een
speciale stand uitgenodigd de
preciese afstand (in meters) te raden.
Desgewenst kunnen meerdere af
standen worden opgegeven. Per op
gave moet f2,50 worden betaald Ook
kinderen zullen (voor f1,- per opgaaf)
een vraag kunnen beantwoorden die
op de skeelertocht betrekking heeft.
Voor degenen die de juiste afstand
raden of er het dichtst bijzitten, zijn
prijzen beschikbaar gesteld. De pre
cies afgelegde afstand zal tijdens de
tocht worden bepaald door een mee-
lijst van gegadigden voor de verkoop
van sterke drank, een vergunning die
tot die tijd was voorbehouden aan
Simon Daalder. Zijn zoon R.J. Daal
der Simonszoon, winkelier en koop
man te Den Burg, kwam in 1900 naar
De Koog om het winkeltje en café
voor te zetten Later zou het zaakje
bekendheid verwerven als disco „De
Toekomst'
zag er in 1930 zo uit.
genomen. Ook van de nieuwe bad-
wagens werd gebruik gemaakt. De
karretjes werden voortgetrokken door
ezels.
Omdat na enige jaren bleek dat het
badpaviljoen te dicht aan zee stond,
werd het rond 1900 verplaatst naar
een hoger gelegen duin bij De Koog.
Omnibusdienst
De verwachting dat het paviljoen de
toeristenstroom naar Texel op gang
zou brengen, kwam uit. „Wie werke
lijk versterking van krachten en her
stel van gezondheid zoekt, die vindt
geen beter en aanbevelenswaardiger
oord De Texelse hotels kunnen er
zijn, dat verzeker ik u Komen er bad
gasten, dan komt er ook een tram",
schreef de Gids voor Texel in 1899
Er kwam geen tram, maar om de
groeiende toeristenstroom van en
naar De Koog te vervoeren, onder
hield de Omnisbusdienst een buslijn
naar de badplaats.
Koffiehuis De Hoop
J Dalmeijer onderkende de waarde
van de extra toeloop en opende in
1897 aan de Dorpsstraat koffiehuis
„De Hoop", beter bekend als het
„Witte Huis". In 1904 stond hij op de
Ondanks dat De Koog de meeste
badgasten van Texel trok, heerste er
ontevredenheid. Met name over de
pas opgerichte VVV. In april 1911
begon de badplaats haar eigen ver
eniging: De Vereniging tot bevorde
ring der belangen van het dorp De
Koog en de polders De Koog en
Everste Koog Pas in maart 1933
kwam het op initiatief van Teso tot
een samenwerking van de verschil
lende lokale toerismekantoortjes,
waarbij een nieuwe en veel grotere
VVV werd opgericht.
Van een dorp met tien huizen rond de
eeuwwisseling, groeide De Koog uit
tot een badplaats van formaat De
keus aan gerieflijke hotels, pensions
en huisjes nam gestadig toe. Ook in
het buitenland groeide de bekendheid
van het dorp. De vroegere Duitse
rijkskanselier Luther en ex-tsjaar van
Roemenië Ferdinand brachten er
voor de oorlog zelfs een bezoek.
„Die hier komen zijn de echte natuur
vrienden en zij, die zich wezenlijk
voor eenige tijd aan de dagelijksche
sleur willen onttrekken en zichzelf
weervinden in de zenuwsterkende
rust van wind, zee en zand", schreef
de Texelgids in 1935.
Met dank aan Klaas Uitgeest
Tekst: Gerard Timmerman
Zondag 6 oktober:
Dess-De Koog t4i
De Koog 2-VZV 5 14
Kaagvogels 1-SVO 1 14
Texel '94-DTS u
Texel '94 2-Berdos 2 12
Wieringerwaard 4-Texel '94 314
DTS 6-Texel '94 4 14
Texel'94 A1-BKCA1 12
Succes A1-Texel '94 A2
Oudesluis-ZDH
ZDH 2-Geelzwart 4
G-voetbal:
Argon-De Koog
Dames:
Texel '94-Winkel 2 14
Recreanten:
De Cocksdorp-Oosterend 10
ZDH-De Koog
Texelse Boys-Oosterend 2 10
In sporthal 't Stappeland wordem
dag- en maandagavond de rad
avonden gehouden voor tenniss
Onder leiding van Theo van I
houden beoefenaars zich andeit
uur intensief met de sport bezig
eerste drie kwartier doceert 1
Maanen trainingsvormen, tijdens
tweede helft de wedstrijdvormen
kosten voor tien avonden bedra:
ƒ100,- (inclusief ballen en huur
de indoorbaan). Vrijdagavond
19.00 tot 20.30 is bestemd vooi
speelsterkte E Van 20.30 tot 22
uur oefenen de (bijna-)beginm
Maandag van 20.00 tot 21.30 tram
speelsterkte D2 en D1 Opgever
Theo van Maanen. tel. 31 64
(eventueel inspreken op hel
woordapparaat).
Een zonnige dag op het Kogerstrand in 1924.
rijdende fietser.
De skeelers gaan zondag van start na
aankomst van de eerste boot in Den
Helder. Ze hopen omstreeks 18 00
uur op Texel terug te keren.
Atlete Ingrid van Lubek heeft dit
weekend twee goede prestaties
neergezet. Tijdens de estafetteloop
„Het Hart van Brabant" die zater
dag in Tilburg startte, vestigde de
Texelse een parcoursrecord. Ze
liep haar traject van 6,5 km in 22.15
minuten. Haar team, dat uit zestien
lopers bestond, eindigde als eer
ste.
Zondag verscheen Van Lubek aan de
start in een run-bike-run in het
Utrechtse Tubbergen Ze liep tien ki
lometer, fietste er veertig en liep ten
slotte weer vijf kilometer De omstan
digheden waren met regen, harde
wind en een parcours van kasseien
ronduit zwaar. De atlete bewees haar
topvorm door in het kielzog van de
Helderse Luciènne Groenendijk met
elf seconden verschil als tweede te
eindigen
Badhotel
Het badpaviljoen, eigenlijk een sim
pel café, voldeed op den duur niet
aan de verwachtingen. Het was te
klein en men kon er niet overnachten
Toen rijpte het plan om naast het
paviljoen een groot hotel te bouwen,
waarvan de kosten op 60 000,- wer
den geraamd.
In 1907 werd hoog op de duinen het
badhotel geopend, dat door Jan
Flens Pzn. speciaal voor het logeren
van badgasten was gebouwd. Na de
geboorte van prinses Juliana, werd
het badhotel naar deze oranjetelg
vernoemd. „Een keurig badhotel,
waarin met een aangenaam zomer
verblijf heeft, voortal wanneer men de
levende natuur bemint, Hoe keurig is
er de duinflora in de nabijheid, hoe rijk
vertegenwoordigd zijn de vogels in de
prachtige duinpannen De Nederlan
den en De Muij", schreef J. Daalder
in 1909 in het blaadje „Op de
Hoogte
Baken
In 1910 meldde de Texelse Courant:
„De aanvraag om plaats in het Bad
hotel Prinses Juliana is zó groot, dat
nu al voor een deel van de zomer niet
alleen alle kamers zijn verhuurd, doch
dat ook andere beschikbare ruimte
door de heer Flens gehuurd is en zo
zal dus ook het dorp met badgasten
gestoffeerd zijn Geallieerde vliegers
die met hun bommenlast op weg
waren naar Duitsland, gebruikten het
witte badhotel tijdens de Tweede
Wereldoorlog als baken voor hun
route Op last van de bezetters werd
het hotel om die reden afgebroken.
De dorpscommissie van De Cocksdorp en Eierland is een
handtekeningenactie gestart ter ondersteuning van het al
ternatieve bouwplan voor een school tegen het Eier-
landsche Huis aan. De dorpscommissie ziet niets in de plan
nen van het college voor een nieuw schoolgebouw voor 't
Durperhonk, dat los van het Eierlandsche Huis staat.
De dorpscommissie vreest net als de
Vereniging Gemeenschap Eierland
(VGE), dat een nieuwe basisschool
op een andere lokatie ten koste zal
gaan van het gemeenschaps
centrum. Hiertoe heeft het college
besloten omdat 't Durperhonk niet
meer te is te combineren met het
Eierlandsche Huis.
„Als je gaat kijken in andere dorps
huizen, dan vind je daar een heel
andere sfeer. Die zijn anders dan in
De Cocksdorp namelijk niet perma
nent bezet. Het Eierlandsch Huis ver
vult een zeer belangrijke rol in het ge
meenschapsleven, voor jong en
oud", somt Gerard Monen van de
dorpscommissie een waslijst aan ac
tiviteiten op en rond het dorpshuis op.
„Bovendien zijn er wekelijks diverse
vergaderingen. De centrale rol van
het Eierlandsch Huis in De Cocksdorp
en omgeving is voor een groot deel
te danken aan de permanente aan
wezigheid van het beheerders
echtpaar Ooijevaar, dat te allen tijde
bereid is om de mensen te ontvan
gen. Het wordt duidelijk gebruikt als
ontmoetingsplaats Ons dorpshuis is
in de huidige vorm een onmisbaar
stukje voor het sociale leven van héél
Eierland."
Welke garantie?
„Weliswaar garandeert wethouder
Eelman het voortbestaan van de
dorpshuisfunctie van het
Eierlandsche Huis, ze zegt niet hoe
ze dat van plan is", aldus Monen. „Als
de school apart wordt gebouwd, het
het zeer waarschijnlijk dat het dorps
huis niet blijft draaien zoals het nu
doet."
De VGE deelt die mening en presen
teerde onlangs een alternatief plan.
Architectenbureau Alkema en
Honingh ontwerp een gebouw waar
bij aan het Eierlandsche Huis een
nieuwe school wordt gebouwd met
een eigen gemeenschapsruimte en
een aparte ingang. De voordelen zijn
volgens de dorpscommissie legio
een besparing van circa een miljoen
gulden aan gemeenschapsgeld, de
grond rond hel Eierlandsche Huis is
al beschikbaar en gaat dus niet ten
kosten van eventuele woningbouw.
Bijkomend voordeel is dat de school
jeugd zonder veel tijdverlies gebruik
kan maken van de aangrenzende
sporthal.
Volgens Monen is het ontwerp
Alkema en Honingh enkele m
geleden tijdens een openbare ve
dering met het dorp besprd
„Toen bleek dat een overgrotem
derheid voorstander is van hela
natieve plan en een aparte sdi
zoals de gemeente wil, met zielz'
Het is toch onverteerbaar dal
college tegen de wil van de plas
lijke bevolking haar zinnen dooi
Het is in deze kwestie van belang
besluit te nemen op basis van a
menten en persoonlijke gevoel
met te laten meetellen
Handtekeningenai
Volgens hem heeft de gem®
vooruitlopend op evenli
meuwbouwplannen voor de te
school weinig aan hel onderhoud
het dorpshuis gedaan. Het zou
name om reparatie van het dak<f
Er is volgens Monen achterstand
ongeveer zes ton. Als het dorps'
met de school wordt gecombine
dalen de onderhoudskosten."
Om precies te peilen hoeveel me"
uit De Cocksdorp en omstreken!
ter het plan van de VGE staan,®
dorpscommissie
handtekeningenactie gestart
invulformulieren worden donder
of vrijdag bij de mensen opge™
De briefjes kunnen ook worden
geven bij Gerard M"'
Kikkertstraat 10. Het is de bed®
dat de handtekeningen aanW"
lege worden aangeboden
