m. 'ikzeggen wou...
Niet alle dennen
weg uit de Dennen
Doel dunning: meer variatie
bedrijvigheid
Garage Hoogendijk
doet ook in banden
Rien Brouwer rent
en fietst snelst
Gladheid rem op
elfde trimloop
Piet Kok gooit
seizoenrecord
TEXELSE y COURANT
En eeuwig zingen
de bossen...
Mensen
José Kievits helpt
mensen over
emotionele drempel
Bas Ambrosius haalt de zijtakken van een boom die hij net heeft omgezaagd.
en ouder langs het fietspad naar het
Westerslag7
Mannen van Staatsbosbeheer! Het
derde deel van bovengenoemde tri
logie heette ,,De weg tot elkander".
Dat lijkt me een uitstekende titel voor
overleg over ONZE Dennen tussen
u als beheerders, het bestuur en de
bevolking van Texel. Ik hoop dat het
er op korte termijn van komt. Voor
wat betreft het onherstelbare dat is
aangericht, zeg ik met Albert Hel
man: Mijn aap schreit.
Mede namens het bestuur van de
Historische Vereniging:
G. van der Kooi,
Rozendijk,
Den Burg.
Garage Den Burg aan de Spin-
baan is dealer geworden van de
autobanden-keten „Golden Tyer
Garagehouder Willem Hoogen
dijk schat dat hij nu 850 verschil
lende typen banden van diverse
merken in voorraad heeft. Hoofd
moot vormt het assortiment van
het merk Goodyear.
Afgelopen jaar had Hoogendijk
steeds ongeveer 50 typen banden
in het magazijn. „Dan greep je vaak
mis Niet gangbare of duurdere ban-
jong kind van tafel is gevallen, hoog
tevrees hebben. Tijdens de
behandelmgssessies gaat de patiënt
terug naar de eerste keer dat een in
cident of negatieve ervaring plaats
vond.
Enkele jaren verdiepte José Kievits
zich in deze leer, waarbij ze veel
moest oefenen om de technieken
onder de knie te krijgen. In septem
ber j.l. behaalde ze het diploma en
inmiddels is ze ermee aan de slag
gegaan. Haar ervaringen zijn bemoe
digend, vertelt ze. „Bij een kind dat
zich op school agressief gedraagt,
kan via een dieet en Bach-druppels
al snel verbetering optreden. Dan
heb ik een ingang om ook het emo
tionele aan te pakken. Maar het gaat
niet alleen om kinderen en hun moe
ders. Een mooi voorbeeld is dat van
een oudere vrouw, die zich haar hele
leven slachtoffer voelde. Tijdens de
behandeling werd ze zich bewust dat
ze dat met was, maar dat ze zich zo
gedroeg. Voor haar was dat 'n
enorme opluchting, ze is nu 'n vro
lijk en gezellig mens."
Kievits, die geen eigen praktijkruimte
heeft maar bij mensen aan huis
komt, blijft bescheiden. ,,lk doe met
meer dan de mensen over de drem
pel heen helpen, hen bewustmaken
van diepere oorzaken en/of voeding
spatronen. Uiteindelijk moeten ze het
zélf doen." José Kievits staat niet in
het telefoonboek, maar is bereikbaar
via nummer 31 24 61
Op sommige plaatsen een enkele boom, maar soms ook een paar meer Dunning dient om het bos gevarieerder te maken.
José Kievits doet met een patiënte de ..spiertest", een eenvoudige oefening waarmee
ze snel op het spoor van diepere oorzaken wordt gezet.
den moesten we bestellen. Veel
klanten wilden daar niet op wachten
en stapten naar een concurrent",
aldus Hoogendijk,
Volgens hem is een deel van de
omzet de afgelopen jaren wegge
vloeid naar bedrijven die zich spe
cialiseren in banden, accu's en uit
laten. Door zich meer op deze
handel toe te leggen, hoopt hij het
verloren terrein terug te winnen.
Het is met de enige verandering:
Hoogendijk is sinds 1 januari geen
dealer meer van Nissan en kan nu
alle merken vérkopen. Hoogendijk
wilde bewust een vrije rol. „Toen ik
hier in 1975 met Datsun begon, wa
ren er tien autodealers op Texel,
Tegenwoordig telt deze branche ne
gentien bedrijven. Toch moest ik van
de importeur wel elk jaar meer au
to's verkopen Van die verplichtin
gen wilde ik af."
Enkele jaren geleden al stopte hij als
hoofddealer, hij deed Hyundai erbij
en werd service-dealer van Nissan
Maar ook dat gaf teveel beperkin
gen, zoals vastgestelde prijzen voor
servicebeurten. „Nu ben ik daar
vrijer in. Voor de klant moet dat goed
koper uitpakken,"
De mountainbikers moesten za
terdag tijdens een wedstrijd in De
Dennen twee ronden van de fiets
af om het parcours hardlopend af
te leggen. Triatleet Rien Brouwer
wist hierdoor in de A-poule de
zegereeks van Jordy Vinke te
doorbreken.
De renners uit de B-poule van
Wielervereniging Texel fietsten 5
km, liepen 2 km en eindigden met
weer 5 km fietsen. De jeugdrenners
Evert Rikkenberg en Robert Jan
Appel namen pen lichte voorsprong.
Tijdens het lopen sloeg Rikkenberg
een gaatje, terwijl Rinus Kooger op
rukte naar de tweede plaats. Op de
fiets vergrootte Rikkenberg zijn
Bij de elfde trimloop kwamen een
kleine 30 deelnemers naar het
Turfveld. Bij de jeugd t/m 12 jaar
startten dezelfde gezichten als
altijd, en dus waren er ook
dezelfde winnaars. De senioren
hadden moeite met de gladheid.
Bij de jongens was Jip van Zoonen
oppermachtig. Hij wist nét zijn
persoonlijke record niet te halen Bij
de meisjes won zijn zusje Eva Ook
zij haalde haar p.r. nét met en
eindigde in 5.14 over de 1.3 km. Wel
werden persoonlijke records gelo
pen door Bart Riegman en Michael
Noorlander. Zij overtroffen zichzelf
met 8 seconden. Een mooie
prestatie, omdat het parcours op
verschillende plaatsen glad was
De gladheid was waarschijnlijk ook
de reden dat er bij de ouderen weinig
records werden gelopen Bij de 6,2
km. lukte het Harry Kingma, hij liep
20 sec. sneller en eindigde in 24 35
mm. Laurien Bakker gaat steeds
sneller lopen en eindigde sneller dan
ooit in 31,47 min Ingrid Fontijn werd
naar een nieuw persoonlijk record
getrokken door Dirk Eelman en
Gerard Appelman Zij wist 18 sec.
van haar oude tijd af te knabbelen.
Bij de 9,3 km. zijn er twee personen
met een record te noemen-
Gerrit Lievers uit Wapenveld liep 28
sec. sneller naar 44.04 en Nancy
Sieling wist voor het eerst onder de
voorsprong. In de laatste ronde wist
Appel in de strijd om de tweede
plaats Kooger nog net te passeren
De A-renners reden 7-2-7 km Na de
eerste zeven ronden lag Jan Zijm op
kop, gevolgd door Theo Boom Bij
het lopen kwam Rien Brouwer sterk
opzetten. Met voorsprong begon hij
aan het laatste onderdeel. Brouwer
behield de leiding en won knap voor
Zijm en Boom. Dirk Vinke finishte als
vierde en was daarmee „best of the
rest".
50 minuten te eindigen en deed dat
meteen bijna een minuut sneller:
49.04
Uitslagen:
Jeugd 1.3 km. Jongens: 1. Jip van Zoonen
5.16, 2 Ramon Noorlander 5.33. 3. Bart
Riegman 5.36, 4 Chris Heijnen 6.15, 5.
Freek Verpaalen 6.20, 6. Michael Noorlander
6.29. 7. Tim Riegman 6.52 min.
Meisjes: 1 Eva van Zoonen 5 14, 2 Pnscilla
Noorlander 6.23
3.1 km. heren: 1 Marcel Keijzer 12 38, 2.
Jaap Witte 13.18 min.
dames 1 Roelie Zandee 15.52 min.
6.2 km. Dames vet 1 Ingnd Fontijn 31.26,
2. Laurien Bakker 3147, 3. Corrie Witte
33 25 min.
heren: 1. Harry Kingma 24.35, 2. Jan
Dankers 25.53, 3. Ed Zegers 28.52 min.
heren vet. 1 Rinus Kooger 28 03, 2. Jan
Dogger 29.31, 3. Piet Kingma 29.37, 4
Gerard Appelman 31 15. 5 Dirk Eelman
31.26
9.3 km. dames: 1 Nancy Sieling 49 04
heren: 1 Minne Goénga 36.30, 2. Herman
Ploeger 37.28, 3. Gerrit Lievers 44 04 min.
heren vet 1 Cees Timmer 39.56, 2 Paul
Boudreau 43 25 min
Bowler Piet Kok van het team Hotel
Tatenhove behaalde dinsdagavond
in de bowlingleague voor bedrijven
de hoogste serie van het seizoen.
Kok liet een pinval van 806 noteren
Samen met maatje Jan Plaatsman
snoepte hij vier punten af van tegen
stander Bouwbedrijf Veenbaas
De heren van Croissanterie Stenen
plaats stonden allebei sterk te
gooien tegen Paal 12 II. Van die
ploeg stond alleen Theo Zuidewind
op de baan: hij wist één punt in de
wacht te slepen De heren Dijker en
Witte van Alkema/Homngh haalden
fel uit tegen Paal 12 1. Dat team ging
ondanks een prachtige 173-game
van Aad Stiggelbout (die daarmee
twee punten pakte) ten onder.
Uitslagen: Texlin-IBS/Oele/Schoo 3-2. Hotel
Tatenhove (d)-Timmers Tearoom 3-2; Paal
12 l-Alkema/Honmgh 2-3, Last Minnet-
Vliegveldrestaurant 4-1, Bouwbedrijf Veen
baas-Hotel Tatenhove (h) 1 -4; Croiss. Stenen
plaats-Paal 12 II 4-1
VRIJDAG 17 JANUARI 1997
„En eeuwig zingen de bossen", zo
luidde de titel van een in mijn jeugd
veel gelezen trilogie. De bossen
waarover het ging, stonden in
Skandinavië en bestonden uit den
nen en sparren. Inderdaad, die rui
sen vrijwel altijd. Bovendien ruiken
ze het hele jaar lekker en ze zijn ook
nog eens het hele jaar groen.
Ik hou dus van dennen en sparren
en het gaat me aan mijn hart dat ze
nu weer in groten getale worden ge
kapt, Omdat iemand heeft bedacht
dat ze hier niet horen. Daar komt het
in feite op neer. Want ook daar waar
maar een enkele staat worden ze nog
omgehaald.
Wat vormen naaldbomen prachtige
donkere bossen! Beuken daarente
gen krijgen op Texel pas blaadjes in
mei en de eiken zijn nog later. Een
half jaar later zijn ze alweer kaal, op
wat dor blad na. Dan valt er in zo'n
loofbos weinig meer te beleven.
Onder beuken groeit er trouwens
ook helemaal niks, ga maar kijken.
Ik denk dat echte Texelaars van
hun Dennen houden. Een heleboel
mensen zeggen tenminste tegen me
dat ze deze dennenzagerij jammer
vinden. Het zou daarom fijn zijn als,
net als in Wassenaar, Staatsbos
beheer ook hier zou besluiten de rest
van onze Dennen te laten staan en
in overleg met bestuur en bevolking
te bepalen wat ermee moet gebeu-
Tine Eelman-Vonk heeft met goed
gevolg een examen afgelegd van de
Diabetes Vereniging Nederland. Zij
mag daardoor op Texel een Diabe
tes Informatie Post beginnen, leder
een met vragen over suikerziekte
kan voortaan bij haar terecht. Be
halve advies verzorgt ze ook
„lotgenotencontact". Tine Eelman is
bereikbaar via 31 00 92.
ren Want ook al horen naaldbomen
hier misschien oorspronkelijk niet
thuis (maar wie kan dat met zeker
heid zeggen7), ze staan hier al 100
jaar. En wie zouover een mens die
hier al 100 jaar woont durven zeggen
dat hij hier niet thuis hoort? Dat zeg
gen we niet eens van mensen of in
stellingen die hier veel korter zijn.
Als ze zich maar aan het eiland en
de bevolking aanpassen.
En dat hebben de dennen gedaan.
Ze doen het hier uitstekend, soms
beter dan eiken (zie de duinrand bij
het blindenpad: na 50 jaar nog mie
zerige eikjes). En wat hadden de
prachtige pruimenboompies mis
daan bij Jan Wolkers en „Rien sans
peine" dat ze om moesten? Of de
majesteitelijke sparren van 70 jaar
In menig Texels huisgezin staat
José Kievits uit Den Burg bekend
als voedingsspecialiste die vele
kinderen en volwassenen heeft
leren omgaan met allergie voor
bepaalde etenswaren. „Maar vaak
voelde ik dat er méér loos was.
Zelf was ik echter niet deskundig
om hen verder te helpen", vertelt
ze. Nu is daarin verandering ge
komen, want sinds kort is ze ook
werkzaam als therapeute.
Volgens de door de arts Roy Martina
van de Rijksuniversiteit Groningen
ontwikkelde NEI-methode kan José
Kievits nu mensen helpen die niet
lekker in hun vel zitten. NEI staat
voor „Neuro-Emotionele Integratie".
Samen met de patiënten probeert ze
uit te vinden wat hen dwars zit. Door
emotionele blokkades op te heffen,
kunnen mensen beter functioneren.
Ze werd op dit spoor gezet door
Elisabeth de Weijer, die tot haar ver
huizing naar het vasteland op Texel
werkzaam was als klassiek homeo-
pate. Als voedingsspecialiste ver
wees Kievits al sommige patiënten
naar haaj door.
Met de NEI-methode gaat het vinden
van de werkelijke oorzaak van pro
blemen volgens Kievits bijzonder
snel. De methode is een combinatie
van bestaande therapieën en Oos
terse filosofieën. Eén van de uit
gangspunten is dat bepaalde gebeur
tenissen onbewust emoties veroor
zaken Zo kan een patiënt die als
Kriskras over de weg liggen de eens zo stê
nen zijn volgroeid als ze 80 tot 100
jaar oud zijn De hoogte is dan
tussen de 18 en 20 meter Er zijn
incidentele exemplaren van 300 jaar.
uiteraard met op Texel. Loofbos kan,
afhankelijk van de soort, veel ouder
worden. Een beetje eik is pas op z'n
200ste volwassen.
Het Texelse bos heeft larenlanq voor
ge dennen. Menig Texelaar nam een kijkje.
(Foto s Tessa van Daalen).
80 procent bestaan uit dennen. SBB
wil dat terugbrengen naar 30 a 40
procent. Hoeveel dat uiteindelijk
wordt hangt geheel af van de natuur
zelf. Van der Spek: „Ook die
overblijvende dennen zaaien zich
uit. Slechts een deel overleeft. We
zien vanzelf wat."
slecht met zware machines te
werken. Nu alles stijfbevroren was,
kon het bedrijf daar goed uit de
voeten, dus werd alle personeel
even daar ingezet
Inmiddels is Texel weer aan de
beurt. De verwachting is dat in twee
weken het omzagen van bomen is
afgerond. Half maart moet al het
hout zijn verzameld, daar dan het
broedseizoen weer begint en er rust
moet heersen in het bos. Heykra
heeft tot mei om de stammen af te
voeren.
Bomen blessen
Het zaagwerk wordt door SBB
landelijk aanbesteed Alleen erkende
bedrijven komen in aanmerking.
Firma Heykra is vaker actief
geweest in het Texelse bos.
Voordat de mannen met de
kettingzagen de bomen te lijf gaan,
maken SBB-medewerkers een
selectie Er wordt met gekeken
welke exemplaren weg moeten,
maar juist welke moeten blijven
staan „Die willen we ruimte geven
om uit te groeien", verklaart Van der
Spek.
Bomen die mogen worden
omgezaagd worden gemerkt.
Blessen, heet dat in vaktermen. De
kreet is afgeleid van een bles van
een paard (een witte streep over de
neus), daar de te merken bomen
worden ontdaan van een vertikale
streep bast. Maar er wordt ook wel
gemarkeerd met oranje verfstippen
Geen vetpot
Voorheen was houtproductie één van
de taken van SBB. Tegenwoordig
staat recreatie en verhoging van de
natuurwaarde hoog in het vaandel.
Om de centen hoeft de houtkap
inderdaad niet meer te worden
gedaan. „Er moet geld bij", lacht
Van der Spek „De opbrengst is
slechts twee kwartjes per kuub.
Voeg daar nog eens de hoge
transportkosten bij wegens de
eilandsituatie en de kosten van het
blessen en het begeleiden van de
zaagwerkzaamheden door ons.
Nee, dit kan niet eens uit."
Het verhaal zou anders zijn als SBB
een groot stuk bos compleet kaal
liet zagen, zoals vroeger wel
gebeurde. „Maar we willen de
diversiteit van het bos vergroten. Dus
de ene boom weg en de andere juist
niet Dat vergt vakmanschap van de
zagers. En het kost meer tijd."
Jongen oud
Eén van de plaatsen waar
momenteel wordt gezaagd is bij het
Osseveld. aan de Ploegelanderweg
Corsicaanse dennen, aangeplant in
1907, worden daar geveld. Zo wordt
plaats gemaakt voor jonge loof
bomen, die in het verleden al zijn
neergezet. „Diversiteit betekent met
alleen veel verschillende boom
soorten, maar ook veel verschillen
in boomleeftijden Jong bos, enkele
oude bomen, alles door elkaar",
betoogt Van der Spek.
Een paar rijzige Corsicanen blijven
staan „En het is de laatste keer dat
dennen op die plaats worden
weggehaald, dus die mogen daar oud
worden", zegt de SBB-medewerker,
ongetwijfeld ter geruststelling van
mensen die denken dat alle dennen
uit de Dennen worden weggehaald.
Ook in de buurt van de Jan Ayeweg
blijven de dennen het beeld bepalen
SBB wil oude bomen voortaan
gewoon laten staan, mits er geen
gevaar bestaat dat ze op een pad of
weg vallen. Gaan ze dood. dan
dienen ze tot voeding van insecten
en paddestoelen Daar komen weer
vogels en andere dieren op af, zodat
de natuurwaarde van het bos groter
wordt.
Jubileum
Het is dus niet de bedoeling van SBB
om alle dennen te verwijderen
omdat ze hier met van nature zouden
thuishoren. „Als je die filosofie
aanhangt, moet je alle bomen
rooien, want van oorsprong was er
geen bos op Texel", aldus Van der
Spek, die zichzelf gelijk corrigeert
„Nou ja, er zijn resten gevonden die
uitwijzen dat 2000 jaar geleden heel
Nederland, en dus ook Texel, was
bedekt met oerbos. Eiken en
berkesoorten
Honderd jaar geleden is begonnen
met de aanplant van bos op het
eiland. Dit jaar zal nog de nodige
aandacht aan dit jubileum worden
besteed. Van der Spek is zelf al in
oude archieven gedoken.
Houtproductie was de eerste
aanleiding voor bosaanplant
Loofhout doet het in een pioniersfase
met goed, zodat de keuze, na vele
proefnemingen, viel op dennen
Maar gelijk in de beginjaren werd ook
al loofbos gezaaid en aangeplant
tussen de dennen. „De intentie was
anders, maar het kwam op hetzelfde
neer met wat we nu willen. Ik las in
een jaarverslag van 1930 dat er een
extra dunning van dennen werd
uitgevoerd om het loofbos meer
ruimte te geven"
zaagwerkzaamheden. Hoe komt het
dat dunningen, die toch om de twee
jaar worden uitgevoerd, tegen
woordig meer op lijken te vallen7
Van der Spek denkt dat het
veranderende bos daarmee te
maken heeft „Vroeger bleven,
ondanks dunningen, dennen het
beeld bepalen Nu zien mensen
ineens een loofbos als er geen
dennen meer staan. Dat oogt
anders:" Naar zijn idee hebben
Texelaars ook meer tijd en interesse
voor „hun" bos. „We krijgen veel
vragen Maar er zijn ook mensen die
ons vertellen dat ze het bos steeds
leuker vinden
Fruitkistjes
Terug naar de zaagwerkzaamheden.
Het Texelse hout wordt voor een
deel verwerkt tot planken Stammen
van mindere kwaliteit gaan op in
fruitkistjes of heipalen en de
slechtste gaan naar de
vezelindustrie om te verworden tot
papier, karton of board.
De zagers houden zich met name
bezig met Corsicaanse en
Oostenrijkse dennen, ondersoorten
van de zwarte den In 1899 is op
Texel een proef gedaan met grove
dennen, maar die deden het niet
goed. De zwarte den bleek beter
bestand tegen het zilte klimaat. Bij
de Randweg worden Sitkasparren
geveld. Dit is familie van de fijnspar,
die in december menige huiskamer
siert. Fijnsparren houden het op
Texel slechts twintig jaar uit, in
tegenstelling tot hun sterkere
soortgenoot.
Proefveldjes
Texel kent diverse proefveldjes met
boomsoorten, bijvoorbeeld in het
gedeelte tussen de speelweide aan
de Ploegelanderweg en de
Grensweg. Het is vermoedelijk de
enige plaats in heel Nederland waar
een stuk met alleen maar
paardekastanjes staat. Ook zijn daar
experimenten met populieren en
wilgen gedaan, maar dat werd geen
succes.
Corsicaanse en Oostenrijkse den-
Ondanks alle uitleg van SBB blijft
menig Texelaar skeptisch over de
(et heeft iets tragisch, zo'n grote boom die met een doffe
rlap ter aarde stort, terwijl de kettingzaag nog naloeit. De
lunningswerkzaamheden in de Dennen, die in opdracht van
staatsbosbeheer (SBB) worden uitgevoerd, dienen echtereen
loei. Frappant is het aantal Texelaars dat de afzettingshekken
n verbodsborden negeert en rustig een kijkje komt nemen
erwijl de 90 jaar oude reuzen over de weg vallen. De meesten
'inden het zonde van de bomen. Hebben ze gelijk?
Ie Dennen worden ontdaan van
[700 kuub hout Dat lijkt veel, maar
lat valt mee. Normaal wordt het
'exelse bos om de twee jaar onder
landen genomen. Wegens de lage
Ioutprijzen is eind '94/begin '95
vergeslagen, zodat nu voor vier
nar ineens wordt gedaan,
lovendien vindt de dunning slechts
01 ilaats in 63 van de 490 hectare bos
- ,Het lijkt misschien veel omdat op
-1 erschillende plaatsen wordt
jiewerkt", denkt Erik van der Spek
van SBB. „Er zijn hoeken die haast
kaal worden gemaakt, maar ook
gedeelten waar slechts een enkele
boom wordt weggehaald."
Even pauze
Half december is firma Heykra uit
Otterloo begonnen met de
werkzaamheden. Die werden on
langs enige tijd onderbroken wegens
de vorst Maar niet omdat dat het
zagen onmogelijk maakte. Heykra
doet meerdere klussen voor SBB,
onder andere in veengebieden. Daar
valt wegens de natte ondergrond
