„Scholeksters doen
aan carrièreplanning"
Bruno Ens krijgt zoölogieprijs
Texel heeft voortaan
twee notarissen
W BAKKER b
COURANT
Observatieposl
Mokbaai onderu
Fotomodellen in
nationale finale
Bijdrage SLOT uit
omroepheffing?
ijzerhande
PROJECTTAPIJ
Slager Goënga
in de prijzen
Hulde voor
jaarstukken
Granaat blijkt
oude afvoerpijp
Schildklier-info
Actieprogram™
staat vol fouten
FORBO
VRIJDAG 21 MAART 1997 TEXELSF
mosselbanken hebben wegg;
hebben de jonge mossels het nu
moeilijk een aanhechtingsplaat
vinden. Over de manier van vï
hoor ie weinig Slechts vijf pr0
van de kokkelvisserij gebeurt m=
hand. Uit berekeningen in Engs
blijkt dat dit veel minder verstoon
de mechanische visserij Moei»
niet van die boten at en i
handkokkelaars toelaten?"
Geen rt
Het rapport voor LNV moet niet
den verward met een ander oi
zoek van vier Texelaars (waaro
Ens), naar de scholekster-poput
Dit wordt half april gepubliceerd!
vogelblad Ardea De mosselvis
wordt daarin tot 1991 zeer kri
onder de loep wordt genomen i
lieu-terrorisme") Sindsdien ise
nodige veranderd, Ens beseft, ir
gezien de belangen, dat het l
onderzoek goed moet worden a
bouwd „Want ik wil geen ruzie
m'n buurman. Hij leeft van de»
rij."
Bruno Ens bij de restanten va
vogelobservatiepost van het IB
de Mokbaai. Ijsgang vernielde de
lage volledig De onderzoekers
den de post laten staan, omdati
vogels ook in de winter wilden ol
veren. Het is de bedoeling dat de
binnenkort wordt hersteld.
(Foio Gersrd Ttmtt
scholekster een voortdurende
.struggle for life" voert Maar ook dat
het geen al te kritische vogel is, die
geen extreme eisen stelt aan z'n
broed- en nestplaats Het dier ver
toont in z n gedrag zelfs menseliike
trekjes De lieuw doet namelijk aan
carrière-planning. Oorzaak is het te
kort aan geschikt broedterrein
Het liefst nestelen ze op een plek die
direct aan het wad grenst, zodat ze
de jongen mee kunnen nemen om
voedsel te zoeken. Ens noemt deze
vogels hokkers Op Texel zijn die
plekken met dik gezaaid Het
kweldertje in de Mokbaai is er één
van Het merendeel van de schol
eksters wippersdie hun voedsel in
de Mokbaai verzamelt, broedt
binnendijks, bijvoorbeeld op De Pet
ten of de omringende weilanden. Het
zijn tweederangs plekken, omdat
deze wippers flinke stukken moeten
vliegen om hun jongen te voeden. Het
is vermoeiend en ouders geven er
vaak de brui aan voor ze alle jongen
hebben grootgebracht
Herrie
Een paartje dat een mooi territorium
heeft, keert er elk jaar terug. Soortge
noten respecteren dat. Met een ont
zettende herrie maken ze elkaar
voortdurend duidelijk welk territorium
van hen is. Het voortdurende gekrijs
boven de kolonies bewijst dat wordt
gestreden om een plek. Het is afkom
stig van soosvogels. die nog geen
broedplek hebben. Zulke met-broe-
dende exemplaren verzamelen zich
in zogenaamde soosjes.
Scholeksters kunnen 35 jaar worden,
maar een deel van de soosvogels slijt
het hele leven met wachten en vero
vert nooit een broedplaats Schol
eksters broeden maar zelden vóór
hun vierde jaar maar soms moeten
vogels jarenlang wachten op een
plek.
Scheef
Dat de groep soosvogels dit jaar ver
der zal afnemen, komt door de
strenge winters van de laatste tijd In
de afgelopen vorstperiode heeft van
de 200.000 scholeksters in het Ne
derlandse waddengebied circa een
kwart het loodje gelegd.
De vrijkomende broedplaatsen wor
den deels weer ingenomen, maar dat
leidt niet automatisch tot betere
broedresultaten Dat heeft te maken
met de scheve verdeling van de die
ren over de goede en de slechte
Het wad is een voorname voedingsbron
voor deHollandse pinguïn
broedgebieden. De concurrentie blijft
en uiteindelijk blijven er minder vogels
over
Ens heeft in al die jaren op veel vra
gen over de scholekster een ant
woord gevonden. Maar tevreden is hij
nog allerminst „Ik zou graag nog
eens onderzoeken waar de wippers
precies hun voedsel vandaan halen
en waarom ze genoegen nemen met
een tweederangs plaats. Veel onder
delen van hun gedrag zijn nog met
verklaard. Een antwoord daarop vergt
vele jaren studie."
Deadline
Ens vindt dat wetenschap geen
deadline' hoort te hebben Maar in
het tijdperk van privatisering staat die
stelling onder druk. „Er wordt steeds
meer projectmatig gewerkt De op
drachtgevers willen snelle resultaten
Maar gedegen onderzoek vergt tijd.
Die twee kunnen dus tegenstrijdig
zijn."
Voorbeeld van zo'n deadline is de
jongste opdracht van zijn hoogste
baas, minister Van Aartsen (LNV).
Ens en een groep mede-onderzoe
kers hebben de minister opdracht
gekregen de gevolgen van het hui
dige visserijbeleid in kaart te brengen
Het rapport moet voor het eind van dit
jaar bij de minister op het bureau lig
gen.
Directe aanleiding is de dramatische
scholekstersterfte van de afgelopen
winters. Het onderzoek moet een
antwoord geven op prangende vra
gen over het visserijbeleid. In 1993 is
vastgelegd dat zestig procent van de
schelpdieren voor de vogels is gere
serveerd en de rest voor de vissers.
Omdat er te weinig kokkels waren is
er in 1996 helemaal met gevist op het
wad. Natuurbeschermers hebben
weinig vedrouwen in het overheids
beleid, terwijl vissers menen dat hen
onterecht beperkingen worden opge
legd. De discussie werd o a. uitge
vochten in „Wat ik zeggen wou".
Spanning
Gezien de actualiteit wordt met span
ning uitgezien naar de gezamenlijke
conclusie van het Rijksinstituut voor
Visserijonderzoek (Rivo), het Rijks
instituut voor Kust en Zeeonderzoek
(RKZ), het Landbouw Economisch
Instituut (LEI) en het IBM
Ens heeft als taak om via wiskundige
modelberekeningen de gevolgen van
toe- of afname van de visserij op
lange termijn voor de vogels te bekij
ken IBM-onderzoeker Cor Smit telt
momenteel de vogels op bepaalde
beviste en onbeviste stukken op het
wad. In het lange-termijnonderzoek
worden alle bekende gegevens, ook
na het beruchte jaar 1991 meegeno
men. Onderzoeker Kees Camp-
huijsen verzamelt al zo'n 35 jaar ge
gevens over vogelsterfte
Lange termijn
Ens heeft de kern van zijn conclusie
al in z'n hoofd, maar wil er alleen dit
over kwijt. „Dat een slechte voedsel
voorraad in de winter een grote sterfte
veroorzaakt, is aangetoond. Ook als
een winter niet zo streng is Herstel
van de mosselbanken is volgens Ens
een lange termijnkwestie. „Doordat
de schelpdiervissers alle oude
Scholekster-onderzoeker Bruno Ens typeert de vogels als wippers een hokkers.
„Scholeksters zijn af en toe net mensen. Hun leven is een
grote strijd. Echtelieden plegen overspel en er zijn echt
scheidingen. En afgezien van elkaar hebben de paartjes
grotendeels vijanden." Het lijkt een uitspraak van Midas
Dekkers, maar de conclusie is afkomstig van collega-bio
loog Bruno Ens (40) van het Instituut voor Bos- en Natuur
beheer (IBN) op 't Horntje. De Texelaar bestudeert de schol
ekster al vanaf 1983. Zijn werk wordt vandaag in Amsterdam
bekroond met de zoölogieprijs van de Nederlandse Dier
kundige Vereniging. Het toeval wil dat vandaag ook de film
„De carriereplanning van de de scholekster" van Tijs Tin
bergen en Jan Musch in premiere gaat.
Lieuw, bonte Piet of de Hollandse kent vele bijnamen Onderzoeker Ens
pinguïn op hoge rode poten met een heeft al jaren wat met de vogel om-
lange rode snavel De opvallende dat ze opvallend zijn, grote prooi
scholekster, met 200.000 stuks op het dieren als kokkels en mossels eten.
wad prominent vertegenwoordigd. Iemand die in fundamentele vragen is
geïnteresseerd, boekt bij de schol
ekster snel resultaat."
De bioloog kent de kolonie in en rond
natuurgebied De Petten bij de Mok
baai op z'n duimpje. Al in 1983 bestu
deerde hij met onderzoeker Cor Smit
de gemerkte vogels. „We probeer
den achter de effecten van verstoring
op de wadvogels te komen Aan de
gekleurde ringen aan hun poot kon
den we zien of dat exemplaar nog
leefde, broedde, welke partner het
had en hoeveel longen werden groot
gebracht De studie naar het gedrag
van de vogel op Texel. Schiermonnik
oog en in Engeland leverde hem een
doctorstitel op
Struggle
Al observerend ontdekte Ens dat de
Mr. Hendricus C. Kooi en Mr. Jan
Dogger zijn geassocieerd en gaan
in het vervolg op voet van gelijk
waardigheid door het leven. Dat
betekent dat Texel nu twee notaris
sen telt.
Kooi (49) was sinds februari 1994
kandidaat-notaris op het kantoor in
Den Burg, als opvolger van de over
leden Gerard Zijm. Een opmerkelijk
stap destijds, want Kooi nam vrijwil
lig ontslag als notaris in het Groningse
Grijpskerk
Toen notaris C.J. Boswijk het |aar
erop met pensioen ging, werd Jan
Dogger als langst zittende kandidaat
notaris tot diens opvolger benoemd.
Toen echter was al duidelijk dat Kooi
en Dogger samen verder zouden
gaan, zo snel als de overheid dat zou
toestaan. Beide heren deden in hoge
mate hetzelfde werk, met dien
verstande dat alleen Dogger bevoegd
was om de akten te tekenen
Vorig jaar besloot het rijk dat Texel in
het vervolg twee standplaatsen (en
dus twee notarissen) zou hebben.
Een beslissing die was ingegeven
door de verhoogde werkdruk op het
notariaat. Door het toerisme en de
ermee samenhangende onder
nemingslust kon Texel met langer tot
de doorsnee-gemeenten met 13.000
inwoners worden gerekend.
Dat het sinds dat besluit nog een jaar
heeft geduurd voordat Kooi zich no
taris mocht noemen, komt doordat
eerst nog een sollicitatieprocedure
moest worden gevoerd Eenpuur-for-
mele kwestie overigens, want in de
notariële wereld geldt het als niet-
gepast om te solliciteren op een func
tie die door associatie in feitelijke zin
al is opgevuld
Mr. Kooi, afgestudeerd in Groningen
en telg van een familie vol notarissen,
is al langer bekend op Texel dan
sinds februari 1994. Vóór hij in Grijps
kerk zijn vader opvolgde, was Kooi
van 1973 tot 1979 hier ook al kandi
daat-notaris, eerst onder Van Wijland
en later onder Boswijk. „Dat was een
heel andere tijd", herinnert hij zich.
„Het toerisme was nog met zo ontwik
keld als nu. Wat me toen al wél op
viel, was het relatief hoge aantal echt
scheidingen. Grijpskerk was in dat
opzicht een stuk conservatiever."
De geassocieerden voor hun kantoor aan de Elemerl: Mr. Kool (rechts) en Mr Dogger.
(Foto Frans Hopman)
Een Texelse inzending voor een
fotowedstrijd van het kappers-vak-
blad Coiffure is doorgedrongen tot
de finale. Margret Prins van Kapsa
lon Henri uit Den Burg en haar
team krijgen zondag 25 mei in Den
Haag te horen of ze in de prijzen
zijn gevallen.
Margret Prins neemt voor de eerste
maal deel aan de prestigieuze wed
strijd. „Het leek me leuk en bovendien
geeft het een nieuwe impuls als je
aan zoiets meedoet." Toen fotograaf
Cees Hin zijn medewerking toe
zegde. stond deelname vast. Visa-
giste Marja Wi|nhoff werd erbij ge
vraagd en als modellen fungeerden
Marja Witte-de Ligt en Isabelle Com
mandeur.
Nadat het team de ideeën had uitge
werkt, werd op een zondag een foto
sessie gehouden in één der zalen van
hotel De Lindeboom Doel was van
beide modellen een boeiend portret
De gemeente kan beslissen tot een
opslag op de omroepbijdrage Het
gaat om maximaal ƒ2 - per aanslui
ting per jaar en de opbrengst is be
stemd voor de lokale omroep In hef
Texelse geval zal het zo'n ƒ9000,-
opleveren Als de gemeente ertoe
overgaat zal de raad zich eens in de
vijf jaar moeten uitspreken over de
hoogte van de heffing.
In ieder geval
voor beitels i 1
en ander T p-
handgereedschap.
Spinbaan 20, Den Burg
van ƒ61,25 nu
ƒ14,95 p.m2
4 -kleuren (Annulering Hott
Stalen A.G. Forbo
M.T.C.
Watermolen 24, Schagen
Tel. 0224-213444
(ADVERTENTIE)
Bij Bakker zit U gebeitel
Het college is verdeeld over dit plan.
Het merendeel vindt het een goed
idee, maar wethouder Poster is fel
tegen Als er wel wordt overgegaan
tot de opslag, dan is het nog de vraag
of de 9000 - wordt benut om de
raamsubsidie van de Stichting Lokale
Omroep Texel te verhogen of om er
een deel mee te financieren. Ook kan
het bedrag aan de SLOT worden ge
geven in plaats van een raam
subsidie.
Een lid van de Duik- en Demonteerploeg buigt zich voorover om (e kijken wat voor oude leiding Is blootgelegd. (Foio Frans Hopman)
te maken, waarin het -moderne,
draagbare- kapsel goed tot uiting
komt. „Het gaat om de uitstraling van
het totaal", aldus Margret Prins. Over
het resultaat is zij zó tevreden, dat ze
volgend jaar weer wil meedoen.
„Maar dan misschien in een catego
rie voor meer extravagante kapsels."
De inzending werd geselecteerd door
een Nederlandse vakjury; het uitein
delijke oordeel wordt geveld door
Britse kenners. De prijsuitreiking vindt
plaats in de Grote Kerk in Den Haag.
Voor het eerst meedoen en direct
winnen. In die - voor niet iedereen
weggelegde - situatie verkeerde
Willem Goënga woensdag bij de
Paaschveetentoonstelling in
Schagen. Hij zond twee slacht
koeien in naar deze provinciale
kampioenschappen en beide bees
ten vielen in de prijzen.
Zijn grootste succes behaalde de
Hoornder slager in de rubriek zwart
bonte koeien met 8 brede tanden. Dit
zijn de oudste dieren, van circa 4 jaar
en ouder (de leeftijd van een koe valt
af te lezen aan het aantal tanden)
Goenga's koe, gefokt door de ge
broeders Hin van de Nesweg, werd
kampioen in haar rubriek De jury
toonde zich vooral geïmponeerd door
de bespiering en het model. Vervol
gens traden alle rubriekswinnaars
tegen elkaar in het strijdperk en werd
het dier van Goënga derde, slechts
één plaats te laag om volgende week
in Leiden mee te mogen doen aan de
nationale titelstrijd
De andere inzending, een Belgische
blauwe, behaalde een eerste prijs
(Hoewel de term anders doet ver
moeden zegt eerstenet als bij
paardenkeurmgen, meer over de ca
tegorie waarin het beest hoort dan
over de rangorde.) In Schagen waren
inzendingen van zo'n 350 boeren en
slagers uit Noordhölland te bewonde
ren.
De raadscommissie voor welzijns
beleid had woensdag lovende woor
den over voor de jaarverslagen van
OSG De Hogeberg en zwembad
Molenkoog De school lijk! na een
periode van onaangename financiéle
perikelen in rustiger vaarwater De
afdeling consumptief draait weer
goed en stevent af op erkenning door
het ministerie van onderwijs
Zwembad Molenkoog blijft als altijd
weersgevoelig en had wegens ge
brek aan zonne-uren minder profijt
van de collectoren Dat leverde een
hogere gasrekening op
Het enthousiasme van het personeel,
dat veel activiteiten organiseert, werd
door de commissie geroemd Via Gert
Pansier werden de Texelse politici
.gevraagd hun waardering met alleen
mondeling te belijden
Voorzichtig schept Auke van der
Velde, medewerker van de Duik- en
Demonteergroep van de Koninklijke
Marine, de grond weg In de bodem
wordt het roestige omhulsel van een
onbekend voorwerp zichtbaar. Ver
der spittend blijkt het een ding van
flinke lengte. Een zware bom. of...7
Even later kijken Van der Velde en
zijn twee collega s elkaar glimlachend
aan: geen granaat, maar een dikke
kabel.
Dan valt het kwartje bij bewoner
Frans Stoker, die vorige week op het
stuk metaal was gestuit toen hij een
paaltje in het land wilde slaan Het
betreft een pijp, waarmee vroeger het
water uit de stal van Freek Dijksen in
een kolkje werd geloosd De afvoer
pijp is al jaren buiten gebruik. Logisch
dus dat Stoker zich dat vorige week
niet herinnerde en voor de zekerheid
de politie belde ..Erlag een oude eg
op, alsof dat was gebeurd om het
voorwerp af te schermen. Dat maakte
het extra verdacht", vertelt hij
De drie specialisten van de marine
vinden het niet erg dat ze
onvernchterzake weer huiswaarts
moeten keren. ..In een kwartiertje zijn
we hel Marsdiep over We hebben lie
ver dat we telkens voorniets worden
gewaarschuwd, dan één keer niet en
dat er dan iets ontploft.
In het Gemini Ziekenhuis vindtm
dag 7 april een voorlichtingsai
plaats over schildklieraandoenm
Internist W. Meyer uit Den He
spreekt over een te traag en le
werkende schildklier. Nuclean
neeskundige mevr. A van Do:
van het MC Alkmaar praat ove
behandeling met radioactief joi
(„de slok"). De bijeenkomst is
19.30 tot 21 30 uur.
In opdracht van de kamers van
handel van Alkmaar, Hoorn
Zaanstad is een economisch a
programma Noordwest-Holland
vaardigd. Daarin is Texel meeci
men, maar voor de
matie-inwmning is geen gebruiï
maakt van Texelse deskundigen
gemeente heeft ontdekt dat hei
vol fouten staat ten aanzien var
eiland en heeft daarover een
geschreven naar de imtiatiefner
Zo wordt er in het plan voorbij ge
aan de kennisinstituten Nioz,
EcoMare, die op het eiland zijr
vestigd Ten aanzien van hel
risme staan er verkeerde cijfe
vermeld en wordt de voortrekke'
die Texel bijvoorbeeld op beige
van promotie vervuld, niet genei
Bovendien wordt gesproken va»
„havenschap" tussen Texel.
Helder en Wieringen. Er is een
van samenwerking, maar die is
gens de overdrachtsplannen var
rijk even op een laag pitje gezel
(ADVERTENTIE)
