Aangroei dam overtreft
stoutste verwachtingen
Vlieland wil stenen
museum terug
Herinnering aan Onrust
Wat ik
Waddengroep krijgt
van minister
pluim
l
WOU...
„Beleefde suggestie"
Texel Rock in
negen kroegen
Basketball
Drenten winnen
jubileumtoernooj
Visstroper gepakt ^yat ik
zeggen wou...
Reünie SV De Koog
TEXELSE couRANT
De Eierlandse strekdam vangt''
veel meer zand dan Rijkswater
staat had verwacht. Sinds de vol
tooiing is er al 1,3 miljoen kubieke
meter zand tegen de 800 meter
lange stenenrij gespoeld. Ir. I.J. de
Boer, directeur hoofd van de afde
ling Water van RWS, maakte dit
vrijdag bekend in EcoMare, bij de
opening van de expositie „Kust in
beweging."
..Een onverwacht succes", consta
teerde De Boer. die vooral verrast
was dat zich ook aan de noordkant
van de pier zandbanken vormen.
RWS hield er rekening mee dat het
langsstromende water ten noorden
van de dam zand zou wegzuigen,
waardoor een diepe geul zou ont
staan Uit berekeningen blijkt echter
dat in plaats daarvan er een half mil
joen kuub is aangespoeld. Ten zui
den van de pier is er ongeveer
800.000 kubieke meter zand bijgeko
men. Deze hoeveelheden zijn exclu
sief de kleine suppletie die vooraf
gaand aan de aanleg van de pier is
aangebracht
Bodemprofiel
Volgens Roland Bisschop, hoofd van
de dienstkrmg Texel, heeft onderzoek
nog niet aangetoond dat de dam
daadwerkelijk invloed heeft op het
bodemprofiel in het Eierlandse Gat
Toch lijkt dat wel het geval te zijn.
Reddingbootschipper Jaap Groen,
die regelmatig in dit gebied vaart,
constateert dat de zuidwestkant van
de Vliehors sinds de aanleg van de
strekdam een flink stuk kleiner is ge
worden. Verder heeft zich een nieuwe
geul gevormd. RWS gaat nog onder-
Zaterdagavond wordt in De Koog
voor het tweede jaar de Texel Rock
Night" gehouden. Vanaf 22.00 uur
treden er negen Texelse bands op in
evenzovele zalen De toegang tot het
festival is gratis. Meer informatie volgt
in de Texelse Courant van vrijdag
De junioren van De Mareis kunnen
vanaf vanavond met de senioren
meetrainen. Dit omdat de animo on
der te jeugd te gering is om er een
aparte training op na te houden. De
trainingen beginnen om 19 30 uur.
Wegens de eindexamens gebeurt dit
ook de twee komende keren nog in
de sportzaal van OSG De Hogeberg.
zoek doen naar de invloed van de
strekdam.
De schurende werking van het zee
water aan het eind van de strekdam
is groter dan verwacht. Om de voor
komen dat de kop van de dam in het
18 meter diepe stroomgat glijdt, gaat
RWS de bodem binnenkort bekleden
met zinkstukken.
Vogels
Bisschop rekent voor dat natuurlijke
zandwinning door de dam RWS op
termijn een aardige besparing ople
vert. „Elke kubieke meter
zandsuppletie kost ongeveer ƒ8,-
De winst van de strekdam is niet al
leen in geld uit te drukken.
Recreanten kunnen bij laag water
een eind in westelijke richting wande
len. Bovendien ontwikkelt de zand
plaat rond de dam zich tot een voor
naam voedselgebied voor vogels.
Afgelopen winter toen de Wadden
zee was dichtgevroren, fourageerde
volgens Mart Zijm van RWS zo'n
beetje de hele populatie aan ijs
eenden in het stroomgat vóór de
strekdam Ook andere vogelsoorten
worden er regelmatig gesignaleerd.
Onbetrouwbaar
Het ontstaan van de zandbank ten
noordoosten van de vuurtoren,
waarop rijksvaartuig RV 40 donder
dag vastliep moet volgens
reddingbootschipper Jaap Groen niet
aan de strekdam worden toegeschre
ven. „Die zandbank ligt er al zeker
zes jaar. De betonning laat op die plek
te wensen over. Het Eierlandse Gat
blijft onbetrouwbaar, zeker als je er
niet bekend bentReddingboot
Beursplein 5 heeft de RV 40 vrijdag
middag weer vlotgetrokken
Het Kogerstrand en het Hoornderslag
worden dit jaar met één miljoen ku
bieke meter zand verhoogd. De
suppletie tussen paal 19 en 21 is zon
dag afgerond De aannemers
combinatie, die slechts enkele dagen
met slecht weer te kampen had.
klaarde de klus in drie weken. Rond
half juni wordt gestart met het opspui
ten van het strand ten noorden van
paal 9
De Texelse westkust blijft een aan
houdende bron van zorg Niet voor
niets spendeert RWS jaarlijks 20
miljoen, een derde van het hele bud
get voor kustzorg, aan het behoud
van de Texelse westkant
De strekdam en de suppletie zijn en
kele van de activiteiten van RWS die
op de expositie in EcoMare worden
belicht. Vooreen realistisch beeld van
Na een spannende finale heeftCi
het tweedaags toernooi van SV|
Koog gewonnen. Het team
Emmercompascuum was hete
ste elftal van de organiser»
vereniging pas na verlenging
een serie strafschoppen detis
Derde werd GDC uit het Brabant
Meeuwen.
Zowel aan de noord- als de zuidzijde van de strekdam zijn zandbanken gevormd.
de zandopspuiting werd vijf ton staal,
in de vorm van buizen, het gebouw in
gesjouwd en 500 kilo stenen. Naast
foto- en kaartmateriaal staan er twee
vraagbaakcomputers waarop de
kustverdediging wordt belicht.
EcoMare heeft er een flinke ruimte
voor uitgetrokken. De tentoonstelling
biedt een fraai overzicht van de acti
viteiten van RWS. dat in haar werk
steeds meer rekening houdt met de
natuur.
(Foto Gorard Timmerman
Een 76-jarige inwoner van Eierland is
zondagavond in het Hogezandskil
door jachtopzieners betrapt op het
stropen van vis Hij had een fuik vol
paling bij zich De politie stelt een
onderzoek in naar de herkomst van
de fuiken die bij de man thuis werden
aangetroffen.
De strijd om de steen. Het klinkt als
een historisch spel, maar het
speelt in de tegenwoordige tijd.
Inzet zijn de oude stenen die in het
dijkje bij het Maritiem en
Juttersmuseum zijn gemetseld.
Het juridische eigendom ligt bij het
museum, maar Vlieland werpt zich
op als plaats van herkomst. Het
buureiland wil de stenen terug,
mede om het 400-jarig bestaan van
het eiland luister bij te zetten.
Tijdens werkzaamheden aan de dijk
bij het gemaal Dijkmanshuizen kwa
men in het seizoen '75/'76 steen
fragmenten boven. Uit de inscripties
(o a het jaartal 1565 en een afbeel
ding van een leeuw) kon worden af
geleid dat het om een historische
vondst ging. Vertegenwoordigers van
Rijkswaterstaat, Waterschap Texel
en Cor Ellen besloten dat deze moes
ten worden geplaatst in de dijk tussen
Dijkmanshuizen en Nieuweschild die
dan als „museumdijk" dienst kon
Hoewel hij het eigenlijk veel te druk
had wist minister van Aartsen vorige
week even tijd vrij te maken om naar
Schiermonnikoog te wippen. De
manier waarop de internationale
waddengemeenten daar met elkaar
tot overeenstemming probeerden te
komen over gezamenlijk beleid
sprak hem aan. Maar hij was er ook
voor de uitreiking van de Wadden-
pluim. die naar de Stichting Wadden-
groep ging. Eén van de initiatiefne
mers van deze stichting is Donatus
Professor Jan Douwe van der Ploeg
van de landbouwuniversiteit
Wageningen is voorzitter van de
raad van toezicht van de Stichting
Waddengroep. Hij nam de pluim in
ontvangst, onder toeziend oog van
Henk Pilat en Marc van Rijsselberghe
van het uitvoerende orgaan Naast
een Makkumer bord is met de prijs
een geldbedrag van f2000,- ge
moeid ,,Dat gaat in onze pot voor
hulp aan startende bedrijven", aldus
Van Rijsselberghe.
Tijdens de internationale wadden
conferentie. waarvoor burgemees
ters en wethouders van de Deense.
Duitse en Nederlandse eilanden
waren afgereisd naar Schiermonnik
oog. was het voltallige Texelse
college vertegenwoordigd Wethou
der Poster hield een betoog over het
Texelse convenantoverleg Het werd
door de overige eilanden gezien als
een positieve manier om met
veranderingen om te gaan.
Er zijn verschillende verklaringen
opgesteld naar aanleiding van het
overleg Op Texets verzoek is de
nadruk gelegd op een sterkere eigen
inbreng van de eilanden bij totstand
koming van landelijke en internatio
nale regels De eilandbewoners
hebben niet alleen historisch gewor
telde rechten, ze zijn zich ook uiterst
bewust van de belangrijke natuurlijke
waarden van hun woongebied en
gaan daar zorgvuldig mee om
doen.
Dit is echter nooit gebeurd. De stenen
doken op in Harlingen en werden
naar Vlieland overgebracht, omdat
het vermoeden bestond dat ze af
komstig waren van het door overstro
ming verwoeste West Vlieland. In ja
nuari 1989 kwamen de fragmenten,
na herhaaldelijke verzoeken van de
gemeente, terug naar Texel, waarna
ze in het depot van het Waterschap
werden gelegd. Met instemming van
beide gemeenten zijn ze in januari
1990 in het dijktalud van het Oude-
schilder museum gemetseld
Overstromingen
Het 400-jarig jubileum van Oost
Vlieland wordt gevierd. Daarnaast wil
het buureiland meer cultuur-histori
sche elementen tentoonstellen. Van
daar dat men de stenen graag wil
hebben Er zijn al enkele oriënterende
bezoeken geweest. Museumdirec
teur Benno van Tilburg maakt zich
geen zorgen „Welnee, waarom' Er
is zeven jaar geleden overeengeko
men dat wij die dingen kregen, dus wij
geven ze niet zomaar weg. Tenzij er
nieuwe aanwijzingen zijn dat ze echt
van Vlieland komen, maar naar mijn
idee is dat nog lang niet zeker
Zijn woorden worden gestaafd door
enkele deskundigen, die de steen
soort als „buitenlands" omschrijven.
Bert Huiskes, conservator van het
museum Tromp's Huys op Vlieland,
denkt daar echter anders over Hij
vertelt dat West Vlieland tussen 1680
en 1736 geleidelijk door de zee werd
opgeslokt. „In 56 jaar tijd werd het
dorp van de kaart geveegd Maar dat
gaf bewoners genoeg tijd om het
vege lijf te redden. Uit overleveringen
is bekend dat hele boerderijen wer
den afgebroken en elders, ook op
Texel, werd herbouwd Er vielen ook
bouwwerken ten prooi aan overstro
mingen. Misschien is dat puin ge
bruikt voor die Texelse dijken."
Gevelsteen
De afbeelding van de leeuw stemt
Huiskes verheugd. „Er is weinig be
waard gebleven over West Vlieland,
maar we weten wel dat er een her
berg was die „De Roode Leeuw"
heette. Er kan dus een gevelsteen bij
zitten." Ondanks de schaarse bron
nen is ook duidelijk dat een uithof van
het klooster van Ludinga in West
Vlieland moet hebben gestaan. Dat
het grafstenen van dit heilige huis zijn
behoort ook nog tot de mogelijkhe
den.
Huiskes erkent dat het met makkelijk
zal zijn om te bewijzen dat de stenen
van Vlieland komen. Bovendien be
seft hij dat de stenen in Oudeschild
ook een functie vervullen. „Maar het
zou voor ons een welkome aanvulling
betekenen. Hetzij voor ons museum,
hetzij onder een afdakje ergens op
het eiland, met een verklarende tekst
erbij. We hebben haast niks op cul
tuurhistorisch gebied."
Volgens Huiskes zal Vlieland de ste
nen beslist niet opeisen. „Het gaat
Eén van de stenen in het talud van het museum in Oudeschild.
(Foto Gerard Timmerman)
Als Texelaar die al bijna 40 jaar in
Australië woont en voor een paar
weken terug is op het eiland had ik het
geluk om juist nu een reünie van SV
De Koog mee te maken Dit was een
prachtige gelegenheid om weer eens
met medeleerlingen en andere be
kenden van vroeger te praten. Het
zou iets zijn waar ik nog jarenlang op
terug zou kunnen kijken.
Ik zag er veel oude vrienden en tot
mijn grote vreugde ook mijn oude
schoolmeester, meester Akkerman
ledereen die ik ontmoette, wilde van
alles weten over Australië en mijzelf.
En ik wilde natuurlijk weten hoe zij
gevaren waren m al die jaren. Jon
gens met wie ik naar school ging,
waren nu mannen met grijs haar of
meer om een beleefde suggestie In
formeel is die al gedaan, het speelt nu
op bestuurlijk niveau." Hij legt uit dat
de onderlinge banden in de museum
wereld vriendschappelijk zijn. „We
helpen elkaar en er worden wel vaker
collectiestukken geruild. Helaas heb
ben wij in dit geval niets van verge
lijkbare waarde voor Texel, dus we
zijn afhankelijk van jullie welwillend
heid."
Benno van Tilburg geeft aan zijn col
lega wel tegemoet te willen komen.
„Als zij de kosten betalen van het uit
hakken van een steen, dan willen we
dat best overwegen We hebben er
tenslotte vijf."
Het tweede team van De Koog$
het minder goed Het eindigde
twaalfde en laatste, maar verovsM
wel de felbegeerde Fairplay o
ZDH, vervanger van een team dj
elfder ure afbericht deed, legde
slag op de vijfde plaats.
hè
Het toernooi vormde het
hoogtepunt van het 50-jarig jubfe
van SV De Koog Mede als ge;
van het prachtige weer nam n»
Texelaar een kijkje. Veel waardei
was er voor de feestavond, was
van leden en oud-leden het glas
ven op hun vereniging De geza
heid was vrijdagavond zó groot i
met iedereen het spectaculaire oj
den van de fakir heeft gezien. 0,i
gens waren er ook minder-enf,
siaste geluiden, van oudgedie»;
die geen prijs stelden op het luidu
tige vermaak (zie ook de ingezors
brief van Klaas Bonne elders mi
krant). De foto-expositie trok wèl
Ier belangstelling.
be
Enigszins teleurstellend was de
ringe belangstelling voor de recej
die aan de feestavond vooraf gi
Weliswaar stuurde de KNVBi
afvaardiging, van de zijde vanl
gemeentebestuur werd geen re
op de uitnodiging ontvangen.
zonder haar Meisjes die ik alleenl
gekend met korte rokjes waren
vrouwen met wie je beter geenm
kunt hebben (geen namen) Mas
lange gesprekken die ik hadwt
voeren, kwamen niet. Het was o;
gelijk om een normale converse»
voeren, wegens de enorme hoes
heid muziek(?) die geproduta
werd en het volume ervan Ikenu
anderen van de vorige gem
stonden lamgeslagen buiten del
om toch nog iets met elkaar let
nen praten. Maar na een uurvol
ik mijn broer Cees Bonne, die a
eens teleurgesteld naar huisgrr
Dit was een reünie Is dat met
waar mensen bij elkaar komen
lange tijd. om weer eens ove'
jeugd en andere dingen te prat»"
was helaas met mogelijk
Klaas (Nick) Btm
Austei
Het was erg leuk. wat de heer H. de
Graaf schreef over dat eilandje On
rust vlak bij de haven van Jakarta, het
vroegere Batavia. Het deed me weer
denken aan „Insulinde dat zich slin
gert om de evenaar als een gordel
van smaragd" zoals staat in de Max
Havelaar van Multatuli Toen wij
opweg naar Indië in de Rode Zee
kwamen zei de eerste stuurman, die
zeer gelovig was: „hier is het joodse
volk op de bodem van deze diepe zee
overgestoken". Het water moet aan
beide kanten als een muur hebben
gestaan en wie weet liggen de
strijdwagens van de achtervolgende
Egyptenaren hier nog op de bodem.
Een paar uur later zagen we duide
lijk het bergmassief van de Sinai waar
God de stenen tafelen van de Tien
Geboden aan Mozes gaf
In Jeddah namen we 1600
bedevaartgangers aan boord die van
Mekka kwamen. In Makalla in voor-
Indië gingen er 400 aan wal en 1200
moesten er naar Batavia op Java Er
stierven er maar liefst 56. Elke dag
was het „begraven". Dan werden de
machines gestopt, iedereen nam zijn
pet af, de kapitein kwam van de brug
en sprak enkele eerbiedige woorden.
stuurlieden ter koopvaardij, v»
ik tien jaar lid ben geweest
Met het schrijven van het t»i
staande heb ik niet langer wl
wachten omdat mijn gezichte»
Het lijk dat was verzwaard en in zeil
doek was genaaid, liet men dan van
een plank het water inglijden.
Oneerbiedig werd hier en daar ge
zegd dat het nadelig saldo van de reis
slechts 24 mensen was want er wa
ren ook 32 kinderen geboren' Kort
voor aankomst in Batavia moesten
we langzaam varen en tenslotte stop
pen omdat een juist gestorven vrouw
nog begraven moest worden, dat
moest buiten de territoriale wateren.
Had een schip toch een lijk aan boord
dan moest het drie dagen in quaran
taine bij Onrust blijven wat ongewenst
oponthoud gaf.
Het eilandje Onrust speelde ook een
rol bij de onderlinge zeilwedstrijden
met sloepen van diverse schepen
onderling, al waren het vaak meer
roeiwedstrijden omdat er weinig wind
was. De boot van de „Jan Pietersz
Coen" met vijf leerlingen verzeilde
toen bij Onrust waarvan ik me het
metershoge witte zand op een rots-
P
Ruines overwoekerd door bos op het huidige Onrust.
plaat nog wel herinner. Daar bovenop
was een groot quarantainestation,
wat bijgebouwen en een kerkhof.
Bneven \an lezers
Builen veranliroordelijkheid van de redactie
Het bord en de pluim die de Stichting Waddengroep ten deel viel Op de achtergrond Donatus.
(Foto Gerard Trmmormon) Kaart Uit 1837 Van het eiland Onrust bij Batavia. {ArclwlKoo liwMuutvoordo Tropen. Amsterdam)
Enkele jaren geleden zag ik er hier in
de Gollards nog een film over op de
televisie Je kon duidelijk de steil afge
spoelde kust van wit zand zien, waar
uit de beenderen staken van het kerk
hof. Ongetwijfeld was dat zand van
het eilandje Onrust dat bij Texel lag.
Vele duizenden tonnen zand zijn ge
durende honderden jaren als ballast
op een koraalrif gestort. Ook de naam
van het haventje Molengat wijst daar
nog op.
Dat de Indonesiërs het verleden wil
len uitwissen is duidelijk omdat alles
verwoest is, zoals de heer De Graaf
heeft gezien Wat dat met mijn fanta
sie te maken heeft is niet duidelijk,
maar waarschijnlijk, wel met de
Horszeis van de heer De Graaf, die
ik overigens wel dankbaar ben omdat
hij mijn verhaal van 73 jaar geleden
heeft helpen bevestigen.
De prijs van de roeiwedstrijd hebben
we destijds maar cadeau gedaan aan
de messroom van de „J.P. Coen".
Die prijs bestond uit een schilderij van
twee schepen met het internationale
vlaggesein „Laat ons bij elkaar blijven
tot wederzijdse steun". Dat was te
vens het devies van de Nederlandse
vereniging van gezagvoerders en
gen elke dag minder wordt. Wa»
om gaat is dat het zonneklaars1
het zand van het Indische O
oorspronkelijk van Texel afkomsli;
De laag zand is minstens vijf rc
hoog, waardoor het geschikt wes
begraafplaats. Die tv-beelden
doodsbeenderen op enkele mei
diepte, waren overtuigend Da'
zand als ballast meekwam me1
schepen is helemaal geen fantï
Het was bij die hoog opgetuo
schepen gewoon noodzakelijk, lm
museum in Londen zag ik een?
order van admiraal Wellington
waarschuwde voor de Hollanden
enigen die met bovenbramste
voeren. Als die zeilen aan de kin"
schenen, moest voor de En?
vloot direct groot alarm worden?
gen.
Jac. Kikkert
Gollards, kamer 93.
Den Burg.
NASCHRIFT REDACTIE
Erzijn inmiddels aanwijzingen®
ballastzand niet werd gestort?
eilandje Onrust zelf, maar op hen
daarbij gelegen rif. Daardoor ontè
Engels Onrust, dat ook wel Of
kerkhof werd genoemd. Hel is*
schijnlijk dat eiland waar de
Kikkert op doelt en dat ook voork*
in de tv-documentaire van enkde
ren geleden. Dat wordt nog nader
gezocht.
Blijkens zijn artikel denkt Kikkert1
Harry de Graaf tevens „Horszei
Dat is onjuist. De Graaf schrijft
sluitend onder eigen naam - re»
DINSDAG 27 MEI 1997
