Lexmond patatbakker
èn sociaal werker
Nationaal Park
Aaibaar
„Witte" asbest
ïinst gevaarlijk
chuurbrand
TEXELSE f coURANT
Brandweerpieper
stond niet stil
L,angs de weg
Drankrijder
met brand
Kampioenschap
watertrappelen
en termijn voor
Inschadeclaims
lud-Texeise in
i alerie Marianne
VRIJDAG 11 JULI 1997
Vervolg van pagina 1
i kruipen
Collega 's en familie vereerden de jubilaris dinsdag met een bezoek. Staand in het midden Rob Lexmond tussen Jenny en Jan Stolk.
(Foto Frans Hopman)
VERVOLG VAN PAGINA 1
Recreatiestichting Texel, EcoMare,
natuur- en milieuorganisaties,
recreatieondernemers, agrarische
organisaties. Staatsbosbeheer, Rijks
waterstaat, Defensie en het ministe
rie van LNV.
Nationale parken zijn volgens interna
tionaal aanvaarde definitiesaaneen
gesloten gebieden van tenminste
1000 hectare, bestaande uit natuur
terreinen, wateren en/of bossen met
een bijzondere landschappelijke ge
steldheid en planten- en dierenleven,
waar tevens goede mogelijkheden
aanwezig zijn voor recreatief mede
gebruik. In de Nationale Parken wor
den natuurbeheer en natuur
ontwikkeling geïntensiveerd, natuur-
en milieueducatie gestimuleerd en
vormen van natuurgerichte recreatie
alsook onderzoek bevorderd".
Belangrijke doelen van Nationale
Parken zijn: natuurbehoud en -ont
wikkeling. mogelijkheden om mensen
ervan te laten kennis nemen (voor
lichting en educatie), mogelijkheden
om mensen ervan te laten genieten
(recreatie) en wetenschappelijk on
derzoek.
Inmiddels zijn in Nederland acht Na
tionale Parken, waaronder het duin
gebied van Schiermonnikoog Daar
naast zijn twee Nationale Parken in
oprichting.
Dat het duingebied van Texel in aan
merking komt om Nationaal Park te
worden komt omdat het een voor
Nederland karakteristiek ecosysteem
vertegenwoordigt. De duinen zijn een
bijzonder natuurgebied met hoge
natuur- en landschapswaarden. De
combinatie met de Slufter en de Hors
meertjes maakt het extra bijzonder.
Het gebied heeft een specifieke func
tie voor vormen van natuurgerichte
recreatie en voor educatieve activitei
ten.
Als het Park er komt, zal ook geld
beschikbaar worden gesteld. Het
gaat om een eenmalig bedrag voor
diverse inrichtingsmaatregelen en de
eventuele bouw of aanpassing van
een bezoekerscentrum, al dan met
met steunpunten Daarnaast is er een
jaarlijkse bijdrage voor beheer en
onderhoud. Het zijn aanvullingen van
de huidige subsidies en budgetten
Komen!
De Voorlopige Commissie Nationale
Parken hoopt dat veel Texelaars van
de nu geboden gelegenheid gebruik
zullen maken om zich te informeren
en met reacties zullen komen. Voor
het in de praktijk functioneren van een
Nationaal Park is het namelijk van
groot belang dat er goed evenwicht is
tussen natuurbelangen en andere
belangen, zoals landbouw en recrea
tie. Het komt allemaal uitvoerig aan
de orde in het advies dan binnenkort
in raadhuis en dorpshuizen ligt.
Daarin wordt ook de begrenzing van
het gebied voorgesteld.
De vrijwillige brandweer Texel
moest de afgelopen dagen
flink aan de bak. In tweeeneen-
half etmaal werd via de „pie
per", die de spuitgasten bij
zich dragen, liefst negen maal
alarm geslagen.
Het begon maandagavond met
de maandelijkse oefening, waar
voor een deel van het korps per
boot naar Vlieland werd ge
bracht. De anderen poetsten in
de kazerne de nieuwe brand
weerwagen, die morgenmiddag
op de Groeneplaats wordt gepre
senteerd Even na drie uur 's
nachts werd de nachtrust wreed
verstoord wegens een beginnend
autobrandje in De Koog.
Uitslapen was er niet bij, want
dinsdagochtend werden alle
manschappen opgetrommeld
voor de grote brand bij Ooster
end Terwijl ze nog aan het blus
sen waren, ging het automatisch
brandalarm van Hoeve Holland
af De melding bleek loos.
Woensdagochtend ging de pie
per in alle vroegte opnieuw af: in
de bollenschuur waren vlammen
opgelaaid, 's Middags volgde een
loos alarm bij herberg Panorama
en een oproep dat de gereinigde
uniforms weer gestoomd en ge
streken in de kazerne waren op
te halen. En of dat nog niet ge
noeg was, kon de brandweer 's
avonds om 23.00 uur weer uitruk
ken, nu voor een kleine terrein-
brand in de duinen ten zuiden
van De Koog. Gistermiddag
kwam een ploeg in actie om de
omgeving bij de schuur van Trap
weer nat te maken.
In EcoMare is het eerste zee
hondje geboren, maar ik ben met
wezen kijken. Ik houd niet zo erg
van die beesten, ook niet als ze
jong en schattig zijn. Dat is een
afwijking, ik weet het Normale
mensen vinden zeehondjes leuk.
Die prachtige pels, dat zielige
huilen en vooral die grote, don
kere, vochtig glanzende ogen
zijn onweerstaanbaar Het pu
bliek staat dan ook altijd rijen dik
rond de bassins en het
„aaaach... wat lief..." is niet van
de lucht Zonder zeehonden zou
EcoMare waarschijnlijk nog niet
de helft van het huidige aantal
bezoekers trekken. Het zou dus
met best zijn als alle mensen
over die beesten dachten zoals
ik.
Mijn reserve heeft te maken met
een jeugdtrauma. Ik ben als pril
knaapje eens door zo'n lieverdje
in mijn duim gebeten. De mes
scherpe tanden drongen door tot
op het bot. Het litteken is nog
steeds te zien In EcoMare ge
beuren zulke ongelukken ook wel
eens, maar daar lees je natuurlijk
niets over in de persberichten die
ze verspreiden.
Sommige mensen kunnen het
blijkbaar niet laten om zeehon
den aan te halen. Begrijpelijk,
want deze roofdieren nodigen
daartoe uil. Ze zijn aaibaar. Maar
als je ze aait, krijg je een knauw
Dat mag je rustig vals noemen.
Als jonge zeehonden kaal waren
en geniepige groene spleet
oogjes hadden, zouden ze heel
wat minder populair zijn. Dan
kwamen hoogstens wat biologen
naar die krengen kijken.
Natuurbescherming en toeristen
industrie maken gretig gebruik
van de positieve uitstraling van
deze schepsels. De bescherming
van de Waddenzee zou nooit
zulke vormen hebben aangeno
men, als daar geen zeehonden
leefden, hoewel het gebied als
voedselplaats voor trekvogels
veel belangrijker is.
Maar robben zijn leuker dan vo
gels, zodat je tot vervelens toe
die robbenkoppen tegenkomt in
het voorlichtingsmateriaal van
natuurbeschermers, VVV en
zelfs bedrijven die echt-Texelse
producten maken waarin geen
snipper zeehond is verwerkt.
Inheemse slangen en andere
reptielen zijn in Nederland veel
zeldzamer en worden veel ernsti
ger bedreigd dan zeehonden.
Maar als Lenie van 't Hart in
Pieterburen sissende jonge ad
dertjes zou opvangen in plaats
van huilende robjes, zou zij een
zonderling mens worden gevon
den. Maar omdat ze zich bezig
houdt met die koddige
zeehondenbabies en zich veel
vuldig door de media laat be
springen, hoort ze nu tot de po
pulaire Nederlanders
Ik houd niet van haar. Telkens
als ik haar op de televisie met
haar bekommerde kraaloogjes
hoor dwepen bij een tobbe met
zo'n jankend loedertje, krijg ik
een wee gevoel in de maag
streek Het is me allemaal veel te
sentimenteel.
Echt woedend werd ik een paar
jaar geleden bij het zien van een
tv-verslag van het terugbrengen
van een hier aangespoelde
zadelrob. Onder aanvoering van
Lenie werd die met een
transportvliegtuig van de Konink
lijke Luchtmacht naar de noord
kust van Ijsland gebracht, waar
het al barst van die dieren en
waar er naar hartelust op wordt
gejaagd. De pers was erbij, kwij
lend en kwelend. Die operatie
moet een vermogen hebben ge
kost. De IJslandse vissers
bevolking beschouwt Nederland
sindsdien als een land waar de
gekte hoogtij viert.
Lenie overleeft dank zij die zee
honden, niet andersom Het was
dan ook logisch dat ze als een
kat in de gordijnen vloog toen
wetenschappers in EcoMare ver
klaarden dat zeehondenopvang
overbodig is geworden. Dat
kwam niet in haar kraam te pas.
Ook met in de kraam van
EcoMare, zodat je er respect
voor kunt hebben dat ze daar de
realiteit onder de ogen zien.
De zeehonden in EcoMare die
nen alleen nog als publieks
trekker, want fokken met de die
ren om de stand in de
Waddenzee op peil te brengen is
niet meer nodig
Dat uitzetten van in gevangen
schap geboren robben gebeurt
volgens mij dan ook alleen om
dat ze niet weten wat ze er an
ders mee moeten. Het zijn name
lijk dure kostgangers Ze eten de
oren van je hoofd, letterlijk, als je
niet uitkijkt Elke zeehond kan
per dag wel een emmer hoog
waardige vis naar binnen schrok
ken. Daarmee is mijn afkeer van
die dieren mede verklaard. Ik
ben zelf een onstuimig viseter en
zeehonden zijn dus mijn concur
renten. Ook in ander opzicht voel
ik me door Phoca Vitulina becon
curreerd. Sommige scholen
adopteren namelijk zeehondjes.
De leerlingen brengen geld bij
een om deze bedreigde diersoort
in leven te houden Ik heb liever
dat ze een Papoeaatje adopte
ren Gelukkig gebeurt dat nu ook
De Papoea's vormen namelijk
een bedreigde menssoort Het
verschil is verder niet zo groot
Papoeaatjes hebben ongeveer
dezelfde ogen, zwemmen als rat
ten, eten vis en hebben een
schattig kroeskopje Ze missen
alleen die flippers, maar het is
een kniesoor die daarop let
De zeehondenstand in de Wad
denzee stijgt snel. Nog even en
we mogen er weer op schieten.
Je kunt je dat nu niet voorstellen
maar let op, binnen een paar jaar
is het zover Dat noemen ze dan
beheersjacht of selectief afschot
of iets dergelijks Maar het komt
natuurlijk op het zelfde neer.
dood moeten ze.
Dat schieten zal overigens met
helpen. Eeuwenlang is verbeten
op zeehonden gejaagd en
geknuppeld maar ze waren niet
weg te slaan, al weet je natuurlijk
met hoeveel er geweest zouden
zijn als dat niet was gebeurd
Ook verstoring door militairen,
vissers, pleziervaarders en
olieboorders hadden geen effect.
Zeehonden laten zich met wegja
gen De uitdrukking hondsbrutaal
slaat volgens mij vooral op zee
honden.
Dat die beesten uiteindelijk toch
bijna waren verdwenen uit de
Waddenzee kwam dan ook uit
sluitend en alleen door het gif dat
vanuit de Nieuwe Waterweg
langs de Hollandse kust het
Marsdiep binnenkwam en daar
de voortplanting van de robben
onmogelijk maakte Als je zee
honden echt onder de duim wilt
krijgen, weet je dus wat je moet
doen bij Hoek van Holland
polychloorbifenylen in het water
gooien. Maar dat zal wel weer
niet mogen
De publieke interesse voor zee
honden had niet alleen te maken
met de aaibaarheid maar ook
met de zeldzaamheid van deze
dieren. Nog maar enkele jaren
geleden werd de krant gebeld als
een rob zich vertoonde in één
van onze havens of voor het
strand van De Koog. Tegenwoor
dig is dat aan de orde van de
dag, dus geen nieuws meer. Ge
dachtig het oud-Texelse spreek
woord „Uit het nieuws, uit de
gratie" zal de toeloop naar de
EcoMare-zeehonden daarom
ook afnemen, zo verwachten ze
daar. Ik denk dat het wel mee
valt, want het gedrang rond die
bassins is nog onverminderd,
maar het getuigt in elk geval van
toekomstgericht denken
Om de stroom bezoekers op peil
te houden maken ze daarom een
miljoenen kostende waterzaal.
Daar kun je straks robben onder
water bekijken. Dezèlfde robben,
dus dat zal geen wachttijden ver
oorzaken bij de kassa's. Daarom
komt er méér: allerlei krabben,
kreeften en vissen en je mag ze
ook aanraken als je durft. Inte
ressante beesten, maar ze mis
sen een warme pels en grote
zwarte ogen. En huilen is er al
helemaal niet bij EcoMare zal
moeten zorgen voor piepende
zeemuizen, miauwende zee
katten, grommende zeeberen,
trompetterende zeeolifanten en
zingende zeemeerminnen. Het
maakt met uit wat. Als het maar
aaibaar is
Toen Rob Lexmond als 16-jarige
Mavo-scholier een baantje kreeg in
de keuken en snackbar van het
Havenrestaurant, voer Teso nog
met twee enkeldekkers en waren
wachttijden van zeven uur nor
maal. „Werkdagen van negen uur
's morgens tot twee uur 's nachts
waren toen geen uitzondering. En
dat voor een weekloon van 60 gul
den", grijnst Lexmond. Toch bleef
hij zijn baas trouw. Dinsdag was hij
precies 20 jaar in dienst en dat mag
in de horeca opmerkelijk heten.
Wel is Lexmond in de tussentijd van
lokatie veranderd De „haven" ver
ruilde hij acht jaar geleden voor eet-
cafe Parkstraat in hartje Den Burg
Daar groeide hij uit tot het gezicht van
de zaak. „Veel klanten zeggen: we
gaan naar Rob. Dat zegt genoeg",
aldus Jan Stolk, al twintig jaar
Lexmonds baas
„Toen ik solliciteerde kon ik meteen
aan de slag", vertelt Rob Lexmond.
„Het seizoen was al begonnen en
met die wachttijden was het op 't
Horntje razenddruk. De boten pendel
den tot twee, drie uur 's nachts Na
afloop kwam het Teso-personeel
vaak nog even een biertje drinken.
Ook gebeurde het dat het zó warm
was in de keuken, dat we 's nachts op
het fietspad ernaast aardappelen
schilden."
's Winters ging Lexmond in de WW en
volgde hij een koksopleiding in Gro
ningen. Hij behaalde het diploma,
maar restaurantkok is hij nooit gewor
den. Volgens Stolk komt dat omdat in
de keuken het directe contact met de
klanten ontbreekt. Lexmond knikt: 'n
praatje met bezoekers is voor hem
belangrijk.
De snackbar -thans eetcafe- aan de
Parkstraat bestaat deze week zeven
tien jaar, maar het duurde lang voor
dat Lexmond ér een vaste verschij
ning werd. „In het begin draaide ik
wisseldiensten naast twee vaste me
dewerkers. Pas acht jaar geleden
kwam ik er definitief terecht. Tegen
woordig word ik alleen nog met par
tijen en dergelijke ingezet op de ha
ven en voor het partycentrum.
Meestal sta ik dan achter de bar om
bier te tappen."
Het werk aan de Parkstraat is volgens
Lexmond veelzijdig. Het snack
gedeelte fungeert een beetje als win
keltje waar velen behalve snacks ook
shag of sigaretten afhalen. Daarnaast
is er het eetcafé, waar eenvoudige
maaltijden worden geserveerd. Aan
de bar verzamelen zich de stamgas
ten, meest vrijgezellen. Lexmond en
zijn medewerksters Patricia, Ina en
Jeannette doen méér dan alleen pa
tat bakken en bier tappen Ze bieden
ook een luisterend oor voor de stam
gasten en zijn daardoor ook 'n beetje
sociaal werker
„Regelmatig helpen de stamgasten
mee met opruimen. Dan gaan we na
sluitingstijd gezellig samen nog even
aan de loop. Voor sommige klanten
is het eetcafé een tweede thuis", al
dus Lexmond. Dat laatste geldt ech
ter ook voor hemzelf: zelfs op z'n vrije
dag Is hij er te vinden
verontreinigde percelen geheel moe
ten worden afgegraven. In principe
gebeurt het schoonmaken volgens de
„stofzuiger-methode".
Door het oponthoud hebben Trap en
zijn medewerkers tijd om emotioneel
afscheid te nemen van de schuur. „In
de twaalf jaar dat-ie er heeft gestaan,
hebben er zo'n 300 verschillende
mensen gewerkt. Er zijn heel wat
gezellige dingen gebeurd leder be
waart er zo z'n eigen herinneringen
aan."
risico's opleveren „Het is van
groot belang dat stukjes dakplaat
met kapot worden getrapt of gere
den", aldus de burgemeester.
Vandaar dat het terrein bij de
schuur is afgezet met drang
hekken en de toegang tot de wei
landen met rood-wit lint. De eige
naar van de schuur, Willem Trap,
zorgt in overleg met de betrokken
instanties voor het nathouden van
de verontreinigde omgeving.
De afdeling milieu van de ge
meente heeft op circa 70 meter
van de schuur in zuidwestelijke
richting nog asbestdeeltjes aange
troffen. Verderop richting Wadden
zeedijk liggen alleen stukjes
isolatiemateriaal, maar dat is geen
reden voor afzetting van het hele
gebied.
verschrikt bij elkaar na het uitbreken van de brand. (Foto Frans Hopman!
Tot dinsdagochtend 11 00 uur, bijna
twee uur na het uitbreken van de
brand, bleef de brandweer op volle
sterkte blussen Daarna keerde een
deel van het korps huiswaarts en
bleef een ploeg van vijftien man ach
ter. Omstreeks 13 30 uur konden zij
de slangen oprollen. De brandweer-
pakken werden in speciale tonnen
afgevoerd om te worden gereinigd.
Dat gebeurde op advies van de Re
gionaal Officier Gevaarlijke Stoffen,
die meteen naar Texel was gekomen
om te controleren of de brandweerlie
den met asbest in aanraking waren
geweest Dat bleek met het geval,
maar uit voorzorg werd de kleding
gereinigd.
Het gebouw werd total loss verklaard
De gehele inboedel, waaronder
sorteermachines, loopbanden en een
tractor met hefinstallatie, ging in vlam
men op. Ook het kantoor met de ad
ministratie, een magazijn en keuken
gingen verloren In de nacht van dins
dag op woensdag moest de brand
weer nogmaals in actie komen, om
dat onder de rokende resten het vuur
opnieuw was opgelaaid.
Nasleep
Het asbest zorgt voor een vervelende
Bij de brand in de bollenschuur
is dinsdag „witte" asbest
(chrysotiel) vrijgekomen. Onder
zoek door het Nioz-laboratorium
heeft dat uitgewezen. Dit soort
asbest is het minst gevaarlijk.
Toch heeft de gemeente voor
zorgsmaatregelen getroffen. Zo
lang de brokstukken niet zijn op
geruimd, is het verboden om
zich in de directe omgeving op
te houden.
De stof is afkomstig van de golfpla
ten waaruit het dak van de schuur
bestond. Het betrof zg. eterniet
platen, ofwel asbestcement. Een
deel van de dakplaten is door de
hitte gesprongen en op het terrein
Een 27-jarige Zwollenaar zal geen
goede herinneringen hebben aan zijn
bezoek aan Texel, Hij werd tijdens
een routinecontrole maandagnacht in
de Dorpsstraat van De Koog aange
houden met zijn auto Hij blies 690
UG/I en dat is ruim meer dan toege
staan. Een rijverbod en een bekeu
ring was het gevolg. De man liet zijn
auto ter plekke achter. Waarschijnlijk
door kortsluiting is brand in de wagen
ontstaan. De brandweer moest erbij
komen. De schade viel mee.
Het open kampioenschap water
trappelen wordt zaterdag gehouden
in zwembad Molenkoog, aanvang
13.00 uur. Deelnemers kunnen zich
voor de wedstrijd opgeven bij het bad
Er wordt gestreden in drie leeftijds
categorieën. De beste drie krijgen
een prijs. Voorde allerjongsten is een
wedstrijd in het ondiepe bad.
nasleep voor eigenaar Willem Trap.
Het liefst zou hij meteen de puinhoop
opruimen. Maar zolang de vloer van
de schuur is bezaaid met brokstukken
kan hij daarmee geen begin maken
„Je kunt er wel doorheen lopen, want
alles is nat. Op zich is asbest niet
gevaarlijk, behalve als je er in gaat
boren of zagen waardoor stof vrij
komt Dat heb ik me duidelijk door
een expert laten uitleggen Maar ook
vanwege het instortingsgevaar is het
verstandiger om met in.de schuur te
komen."
Kosten
Over de kosten van het opruimen
heeft Trap intensief overlegd met zijn
verzekeringsmaatschappij Dankzij
verzekering voor milieuschade aan
derden en een bedrijfs w.a. verzeke
ring (wettelijke aansprakelijkheid),
worden de kosten voor het reinigen
van de omgeving volledig vergoed.
De opruimingskosten op zijn eigen
terrein moet Trap echter voor eigen
rekening nemen
Voor het verwijderen van asbest is
aan drie ondernemingen offerte ge
vraagd. Gistermiddag is besloten
welk bedrijf de klus zal klaren. Bedoe
ling is zo snel mogelijk te beginnen.
Het is niet erg waarschijnlijk dat de
in of bij de schuur neergekomen.
Verder is er rook, met daarin deel
tjes asbesthoudend materiaal, In
de weilanden ten zuiden van de
schuur neergeslagen. Geluk bij
een ongeluk was dat de wind van
Oosterend af stond. „Hierdoor is
het uitgesloten dat er iets in het
dorp is terecht gekomen", stelt bur
gemeester W. van Rappard in een
communique van de gemeente.
De omwonenden hebben deze
informatiebrief inmiddels ontvan
gen.
Zolang asbest gebonden zit in het
cement, is het met gevaarlijk voor
de gezondheid. Alleen losse ve
zels, die niet zichtbaar zijn, kunnen
ieid gebracht. Later bleek dat in
ibouw, in een afgesloten com-
lent waar het vuur niet was
edrongen, ook een gasfles
Dam
e voorkomen dat bestrijding-
lelen in het grondwater terecht
in komen, maakte de brand-
tphet terrein aan de zijkant van
luureen aarden dam. Achteraf
was dat niet nodig, want er is
gil weggelekt. Bijkomend voor
as dat het bluswater met even-
isbestresten door de dam werd
(waardoor het niet in de naast-
in sloot kon lopen,
noet de sloot in opdracht van
erende Sluizen worden afgezo-
laast het water moet vijf centi-
baggerspecie worden afge-
Dat men geen zware
reiniging verwacht, blijkt uit het
het slootwater gewoon bij de
«vering mag worden aan-
ird
imvoor planschade móet door
leente in behandeling worden
len. ongeacht hoe lang het
Ie object er al staat. „Ook al
mand pas na vele jaren tot de
sie dat hij zich eigenlijk ergert
schuur, dan nóg moeten wij
leB |ens de wet op in gaan", aldus
psche burgemeester Van
lml rd in de raadsvergadering
Bakker van GroenLinks vroeg
:a9 ïogelijke invoering van een li-
lal kan dus niet, maar de bur-
'Se ister gaf wel aan dat trage
ars minder kans op honorering
In behandeling nemen wil
ijk niet zeggen dat je er ook
islemt
inzien van de claim van Harry
lal over een schuur vlakbij zijn
il was de raad unaniem, er
een onafhankelijk adviesbu-
igeschakeld. Van Rappard ver-
Ie dat de kosten daarvan niet
lan „een paar duizend gulden"
belopen.
ïrie Marianne aan de Nikadel
(oog is deze zomer een expo-
zien van de oud-Texelse Alie
kun. Ze werd geboren in De
nop „Hoekzicht", maar verliet
and voor het Limburgse Baarlo,
ze haar brood verdient als
igshoofd in een kledingatelier,
inhoorn komt nog wel regelma-
ir haar geboorte-eiland. Schil-
is haar hobby en ze heeft zich
diept in de technieken dat ze
est professional kan worden
md Zo studeerde ze aquarel-
ek bij professor Grosfeld van
Buut voor Schone Kunsten in
'pen Maar ze werkt ook met
1 en schuwt gemengde tech-
met De natuur vormt een
tliebron voor Alie Eenhoorn, die
olken, bloemen, de zee of stil-
weergeeft.
'Is schilderij van Alle Eenhoorn.