Zestig jaar geleden soldaat op de Mok
Vliegen boven
prachtig was
Texel,
dat"
B en w: héle Mokbaai
in Nationaal Park
Mok biedt vermaak
voor jong en oud
TEXELSE y coURANT
Van Lubek wint
in Spijkenisse
Estafette AVT
in middenmoot
Open dag Joost Dourleinkazerne
DINSDAG 16 SEPTEMBER 1997
Militaire activiteiten passen in het
Nationale Park de duinen van
Texel. Dat schrijft het college aan
de voorlopige Commissie Natio
nale Parken. „Ook in de Planologi
sche Kernbeslissing Waddenzee,
die als centrale doelstelling natuur
behoud heeft, zijn militaire activi
teiten opgenomen." Hoewel Defen
sie onlangs plannen voor
vergroting van de haven naar bui
ten bracht, gaan b en w ervan uit
dat de activiteiten in de Mokbaai
niet zullen toenemen.
In het ontwerp-plan dat tijdens de
hoorzitting onlangs werd gepresen
teerd. loopt de grens van het NP
dwars door de Mokbaai B en w stre
ven echter naar een doelmatige en
logische begrenzing. Defensie heeft
er geen bezwaar tegen als de héle
baai binnen het park wordt gebracht,
mits de mariniers hun activiteiten kun
nen blijven uitoefenen. In afwachting
van reacties die tot 1 oktober kunnen
worden opgestuurd, buigt de VCNP
zich nog over de definitieve
begrenzing
Het college voelt er mets voor natuur
gebieden De Petten en het Rogges-
lootgebied in het park te brengen. Dit
sluit volgens de gemeente niet goed
aan op de afspraken die in het
convenantoverleg zijn gemaakt.
Percelen die in het ontwerp als uit
uitwerkingsgebiedstaan aangemerkt,
kunnen wat de gemeente betreft de
finitief in het park worden opgeno
men. De terreinen zijn in het
convenant nu als reservaats- en
natuurontwikkelingsgebied aangewe
zen.
B en w vinden dat nu camping De
Robbenjager in het plan is betrokken
de positie van exploitant Jaap Groen
extra aandacht verdient. Gezien de
bijzondere juridische structuur van de
doorlopend programma, waarbij
onder andere wordt getoond hoe
drenkelingen kunnen worden ge
red. Daarna komt het 'echte'
mannierswerk aan bod, zoals het
snel afdalen uit de heli en het af
zetten van gespecialiseerde dui
kers, die 'kikkers' worden ge
noemd in vaktaal Tevens wordt
getoond hoe de mannen op hoge
snelheid met rubberboten
(LCRM's) uit het water kunnen
worden opgepikt. Met een para-
sprong wordt tegen 11 00 uur het
eerste blok met demonstraties af
gesloten. Een herhaling volgt om
15 00 uur. Alle showonderdelen
worden uiteraard van deskundig
commentaar voorzien
Over het hele terrein verspreid
staan diverse tenten met zoge
naamde 'static shows'. Daarin
wordt materiaal getoond dat door
de mariniers wordl gebruikt, onder
andere bij de koudweer-training.
Ook zijn er wapens, voertuigen,
radio's en de uitrusting waarmee
de kikkers opereren Overal staan
mariniers die uitleg geven over de
spullen
De Waddenvereniging, Vogel-
werk-groep. Landschapszorg.
Staatsbosbeheer en EcoMare zijn
benaderd om een tentoonstelling
te houden, maar tot nu toe heeft
alleen eerstgenoemde toegezegd.
Wel zijn de Texelse brandweer en
ambulancedienst van de partij,
waarmee de Joost Dourlein-
kazerne een samenwerkingsver
band heeft voor assistentie bij
calamiteiten.
De historie van De Mok, in een ver
verleden in gebruik als marine
vliegkamp, zal onder de aandacht
camping, de ligging van de terreinen
en de afwijkende belangen vindt de
gemeente het met logisch dat Groen
in het overlegorgaan wordt vertegen
woordigd door de RST.
De gemeente onderschrijft de opvat
ting van verschillende dorps
commissie dat de stichting „Mens en
Natuur" een zetel moet krijgen in het
overlegorgaan.
B en w hebben er niets op tegen als
de twee beheersoverleggroepen,
voor de Hanenplas en de Hors, op
gaan in het overlegorgaan. De
beheersaspecten zouden dan in een
werkgroep kunnen worden behan
deld. De gemeente wil verder meer
duidelijkheid over de jacht in het park.
„Door faunabeheer in het NP mag
geen overlast voor aangrenzende
bedrijven ontstaan."
Het college pleit ervoor het
bezoekerscentrum in EcoMare te
huisvesten, mits de toegang gratis is.
Triatlete Ingrid van Lubek is op een
Olympic distance-triathlon (1,5 km
zwemmen, 40 km fietsen en 10 km
lopen) in Spijkenisse zaterdag als
eerste geëindigd. Doordat ze
slechts negen minuten na de snel
ste heer Jan van de Marei binnen
kwam, werd Van Lubek ook win
naar in het algemeen klassement.
Tijdens het wieleronderdeel (40 km)
speelde harde wind de tri-atleten be
hoorlijk parten Renners die op het
smalle parcours voor wedstrijdrijders
en recreanten de luwte opzochten
van andere deelnemers, werden
gediskwalificeerd. Van Lubek, die als
eerste zwemster uit het water kwam,
liet zich op de fiets nog passeren. Bij
het hardlopen maakte ze het echter
ruimschoots goed. Met een eindtijd
van 2.03.40 uur liet ze concurrenten
Judy van de Berg (tweede) en Bianca
van Dijk achter zich. De kans is groot
dat de Texelse in november wordt
uitgezonden naar de wereldkampi
oenschappen in Australië.
worden gebracht middels een info
blad en oude foto's.
Kinderfeest
Het korps geeft inzicht in de geva
rieerde werkzaamheden via een
roadshow, waarin actuele foto's
zijn opgenomen. Ook is er een le
vensechte impressie van een
roadblock, zoals tijdens VN-opera-
ties wordt gehanteerd Daarnaast
krijgt de jeugd de kans zich even
marinier te voelen Na op profes
sionele wijze te zijn voorzien van
een gecamoufleerd gezicht kun
nen ze zich uitleven op een klim
wand en een oefenopstelling voor
para's. In de duinen kan een
skitraject worden afgelegd op een
borstelbaan. Bovendien mogen ze
schieten, weliswaar met losse
flodders maar ook dat geeft harde
knallen. Voorgehoorbescherming
wordt gezorgd. Voor de allerklein
sten zijn er springkussens.
Ouders en anderen die even rus
tig willen zitten kunnen vanuit een
grote tent een oogje op de jeugd
houden. Er is eten en drinken ver
krijgbaar en tussen 11.30 en 14.15
uur verzorgt de zeer bekende
steelband van de marinierskapel
een optreden Wie niet van de tra
ditionele blauwe nasihap houdt
kan bij stands terecht voor patat of
vis.
Alsof dat nog niet genoeg is wor
den de hele dag rondritten ver
zorgd met BV's dat zijn rups
voertuigen waarmee onder andere
in de Noorse sneeuw wordt geo
pereerd. Er kunnen rondvaarten
worden gemaakt met alle typen
boten van De Mok. De open dag
is om 17.00 uur afgelopen.
Jo en Hennie Vermeulen: al vele jaren trouwe Texelgangers
ieven en dan is het zestig jaar geleden dat Jo Vermeulen
voor het eerst voet zette op Texelse bodem. Hij was als
aal werkzaam bij de Marine Luchtvaart Dienst (MLD) op de
Een bijzondere tijd waardoor hij het eiland voorgoed in zijn
sloot Hij zou er nog vele malen terugkeren, met vrouw en
eten. Het jubileum viert hij in zijn caravan op De Turkse Tent,
i hij ieder jaar zo'n zes maanden verblijft. Zijn herinnerin-
lijn doorspekt met vliegtuigen, de komst van de Duitsers
een Texels vriendinnetje.
jmeulen is een sappig verteller.
«I in zijn verleden komt de ene
landere fraaie herinnering bo
lk wou aanvankelijk bij de lucht-
t Waarom' Ach. het ene jonge-
ri piraat worden en het andere
Maar in die tijd ging dat met
sar. Ik kon naar de marine, dat
Daarbij kon je kiezen tussen de
zeedienst, stoker of de MLD.
ttoch nog m'n vliegtuigen."
annevliegkamp De Mok was in
rolop in gebruik als basis voor
vliegtuigen. Vermeulen weet de
overtocht vanuit Den Helder
.Dat bootje noemden we de
iKee'. Er zat een dieselmotor in.
rh weer gingen de luiken dicht,
'beroepsmilitairen rookten, pij
lsigaren. Dat kon flink stinken
9 ruw zeetje en die lucht kwam
estal met zo lekker van boord."
«je soldaat voelde zich al snel
op de Mok. Vermeulen werkte
tnkelijk in de koperslagerij, later
ilotten, waar de toestellen aan
leerden Bezoekjes aan het
an Niek de Graaf, op de plek
rade apotheek in Den Burg is,
tem nog helder voor de geest
ipeelde Vermeulen in een ma-
«tbalelftal mee om het kam-
schap van Texel. „Van De Vlijt
m ze eveneens een elftal
e.wat voelden die zich ver bo
re verheven Lieten ze tijdens
■dstrijd heel laag een vliegtuig
men Maar toen stond het al 5-
onsHij kan er nog om lachen.
Lucratief
vaak als mogelijk vloog
alen mee in de watervliegtuig-
Zogenaamd als hulpmecha-
lacht hij. „Maar als ie een
wen was. deed je niks hoor.
jen van die open toestellen. Je
zo'n leren muts op je kop en
aar over het randje kijken hè.
jgvond ik dat Hoewel, de eer-
tr bij het opstijgen zag ik de
op me af komen flitsen voor
oog gingen Toen kneep ik 'm
«."Meevliegen was een lucra-
iaak De vergoeding bedroeg
ér uur, voor die tijd veel geld.
sdrie kwartier in de lucht wa
akten die jongens vaak een
extra. Als je uitkwam op 50
a werd het naar boven afge-
(on je weer een pilsje extra
bjNiek." Zijn ogen glinsteren
vertelt over de rondjes
eer „Machtig mooi. Schijn
en doen op vrachtwagens. En
«I drie uur in de lucht, dus je
een tientje bij elkaar
eurden wel eens ongelukjes
i'ling-piloten op de Mok. Toch
Vermeulen er nooit iets ern-
ee. „Ik weet nog dat één vent
'Sste bij de landing. Die kwam
'el water terecht maar op een
al Hij vloog over de kop,
el liep goed af. Die jonge ke-
renook wel eens overmoedig
akten ze een looping. Die toe-
fadden echter canvas zand-
aan boord en die vielen dan
okbaai Was jij weer blij dat je
Hs passagier bij in zat."
Verkering
op Texel beviel Vermeulen
Jo Vermeulen op één van de door hem geliefde vliegtuigen in Indië.
uitstekend. Hij kreeg zelfs verkering
„Ik was met een collega op stap. Voor
ons stonden twee aardige grieten en
die besloten we te vragen Jannie
Hemelrijk was dat. Er was kermis en
een uitvoering van Carla met haar
sprekende poppen Dat was in die tijd
heel bekend."
De relatie met Jannie, bij veel Texe
laars nu beter bekend als de zin
gende Jannie Craanen, liep af „Dat
was niet zo netjes van mij. Ik heb niet
eens echt fatsoenlijk afscheid geno
men. Ach, ik was nog een beetje te
jong toen, denk ik."
Schietschijf
Wegens de voormobilisatie was
afzwaaien er voor Vermeulen niet bij.
Hij werd gevraagd om beroeps te
worden of bij de rijkswerf in Den Hel
der te komen. Maar de komst van de
Duitsers gooide roet in het eten. „Ik
werd op een nacht om half vier ge
wekt. Het was oorlog, zeiden ze.
Maar ik sliep net lekker, dus het deed
me op dat moment niet zoveel."
Vermeulen zag de Duitsers latei ko
men, staand op een hangar „Ik was
op de uitkijk gezet, bij een knop van
de sirene. Ze kwamen aangevlogen
over de duinen uit de richting van
Borkum Nou, de officieren waren als
eerste er vandoor." Hij vertelt dat alle
watervliegtuigen in de Mokbaai bijeen
waren gelegd. „Dat was gedaan om
te voorkomen dat de Duitsers daar
zouden landen. Maar het was natuur
lijk een geweldige schietschijf. Eén
salvo en alles stond in lichterlaaie."
Hij kreeg orders van de hangar af te
komen om beschutting te zoeken,
maar deed dat niet. „Ik dacht: straks
gooien ze een bom en dan krijg ik
onder aan die trap al dat puin over me
heen. Bang voor beschieting' Nee,
dat was ik met." Later werden door de
Nederlandse militairen de meeste
gebouwen op de Mok opgeblazen,
om te voorkomen dat de vijand er
profijt van zou hebben.
Graf ais bed
De soldaten van de Mok werden met
een onverlichte vrachtwagen naar
Den Hoorn vervoerd. „De toegangs
wegen waren toen nog van zand, dus
dat was een toestand." Ze brachten
de nacht door op het kerkhof van het
dorp. „Ik ontdekte pas de volgende
morgen dat ik had geslapen op het
graf van een vrouw van negentig
Nooit gedacht dat ik op die leeftijd nog
eens de nacht met zo'n oude dame
dus heb gewoon afgewacht."
Via een verblijf met vele anderen op
„De Gelderland" werd hij naar huis in
Culemborg gestuurd. Ook hij ont
kwam niet aan de 'ArbeidseinsatZ en
werkte van '42 tot '45 in de BMW-fa-
brieken vlakbij Munchen.
Toch in uniform
Na de capitulatie, toen hij net terug
was in Nederland, ontdekte Ver
meulen via een aanplakbiljet dat hij
zich moest melden „Het was een
oproep aan iedereen die in mei 1940
soldaat was. Ik naar dat bureau
Kreeg ik te horen dat ik naar Indië
moest en het kon wel een jaartje du
ren."
Vermeulen wilde liever bij de land
macht. Hij kreeg een opleiding in
Engeland en werd op de „Johan van
Barneveld" gezet voor een reis van
zeven weken naar Malakka. Hij was
voor zijn vertrek nog snel getrouwd
met de Amsterdamse Hennie Blom,
die hij tijdens een stationering in het
hoofdstedelijke Kattenburg had ont
moet
Het 'jaartje' werd drie jaar. Het zou tot
1948 duren voor Hennie haar weder
helft terugzag „Het was weer even
wennen", merkt ze blijmoedig op. Jo
Vermeulen had al contact gelegd met
de Amsterdamse politie. Hij was wel
kom, maar werd bij een keuring we
gens een aangeboren rugafwijking af
gewezen. „Ze verklaarden me
invalide. Maar later bij een keuring
voor de scheepswerf NDSAM heb ik
speciaal om aandacht voor m'n rug
gevraagd en bleek er mets aan de
hand." Hij kwam uiteindelijk bij de
politie in Bussum terecht, waar hij de
rest van zijn arbeidzame leven zou
blijven. Vermeulen, die twintig jaar
geleden als rechercheur met functio
neel leeftijdsontslag ging, had er een
fijne tijd
Zijn hernieuwde kennismaking met
Texel vond eind jaren vijftig plaats.
Zijn vrouw zeurde er al langer om,
maar Vermeulen wilde wachten tot de
jongste telg in de kinderstoel zat Het
gezin, verblijd met een zoon en een
dochter, ging naar hotel Kogerhoop.
„Je moest toen nog loten of je één
week mocht of twee. Ik weet het nog
goed, het was alles zandpaden. Er
stonden drie auto's voor de deur. één
uit Gorinchem, één uit België en die
van ons."
Kamperen met kleine kinderen leek
hem niets, maar moeder hield aan en
er kwam een tent. Ze bleven de
Turkse Tent trouw Inmiddels geniet
het echtpaar jaarlijks vanaf het voor
jaar van een langdurig verblijf op het
eiland. Ook de kinderen zijn besmet
met de 'Texel-bacil'. „Onze zoon had
een boot, maar hij komt nu iedere
zomer hierheen en dan moeten wij
drie weken het veld ruimen", vertelt
Hennie Vermeulen-Blom
Ze hebben goede kennissen op het
eiland. Naar de Mok is Jo Vermeulen
nog één keer terug geweest. „Een
rondritje, even vluchtig Maar er was
niets over van vroeger Alle oude
hangars zijn weg." Hij verheugt zich
op de open dag, die op 20 septem
ber op de Joost Dourlemkazerne
wordt gegeven. „Dat lijkt me aardig
Misschien hebben ze daar ook nog
oude foto's."
Tekst en foto:
Tessa van Daalen
Als „De Zestig van Texel" deden acht
leden van Atletiekvereniging Texel in
Winschoten mee aan de estafette
tien keer tien kilometer Het loop
festijn kende een record-deelname
met onder andere 350 ultralopers (uit
dertig landen) en meer dan 200
estafetteteams De Texelse afvaar
diging kampeerde pal aan het par
cours. Onder „Texelse" omstandig
heden qua wind werden tijden
gelopen van ruim 50 minuten door
Ina van Sambeek en Corrie Witte tot
onder de 40 minuten door Cees Tim
mer. Met een totaaltijd van 7.37.03
eindigde het team in de middenmoot.
De Texelaars hielden zich verder
bezig met het aanmoedigen van de
solo-lopers, waarvan velen ook tij
dens De Zestig van Texel op het ei
land meededen.
zou doorbrengenIn Den Burg kwam
Vermeulen de eerste Duitse soldaat
tegen „Een schok? Ach nee, hij
vroeg waar hij Duitse sigaretten kon
kopen
Vermeulen overwoog om naar Enge
land te vluchten „De goeie boten
waren al ingepikt door de officieren.
Er zijn wel jongens in roeiboten ge
stapt. Daar is nooit meer wat van
gehoord. Ik vond dat onverantwoord,
Vervelen is er zaterdag niet bij.
De Joost Dourleinkazerne, op
Texel beter bekend als De Mok,
houdt open dag. Vanaf 09.00 uur
is iedereen welkom. Tot 17.00
uur zijn er wervelende shows,
waarin alle aspecten van het
mariniersleven worden ge
toond. Zeker voor kinderen valt
er veel te beleven. Ze worden
omgetoverd tot kleine soldaten
en mogen schoten lossen (uiter
aard met losse flodders) onder
deskundige begeleiding.
„We zijn de laatste tijd zo vaak
minder positief in het nieuws geko
men dat het hoog tijd wordt dat we
eens van onze kant laten zien wat
we hier nou eigenlijk uitspoken
Aan het woord is eerste officier
P.J.M Wilmsen van de kazerne,
die een dik draaiboek in zijn hand
heeft. De laatste grote open dag
dateert van 1992. Daarna zijn wel
kleine bijeenkomsten gehouden
voor familieleden van mariniers,
maar dit wordt de eerste echte
grote open dag. „Waarom nu pas?
De vele uitzendingen naar het bui
tenland voor VN-operaties hebben
daar alles mee te maken Het was
gewoon steeds te druk. En eigen
lijk is het dat nu nog
Werving is tevens een belangrijke
reden voor het kijkje in eigen keu
ken. Het korps mariniers kan
nieuwe mensen (alleen van het
mannelijke geslacht) goed gebrui
ken. Nu de dienstplicht is afge
schaft loopt het aantal aan
meldingen terug.
Parkeren
Het korps pakt zaterdag groots uit
„Iemand zei al dat het leek op mini-
vlootdagen', lacht de majoor, die
eigenlijk alleen de weergoden
vreest. Maar ook als het regent
gaat het evenement gewoon door.
Er zijn namelijk genoeg aantrekke
lijke overdekte activiteiten.
Bezoekers die per auto naar De
Mok komen, kunnen hun vervoer
middel parkeren op het land van
Axel Lap, bij de hoek van het Mol-
werk en de Mokweg. Met busjes
wordt iedereen naar het kamp ge
bracht Wie met de boot komt kan
zich bij de Tesohaven laten insche
pen op een landingsvaartuig van
het type Mark II Dat is weliswaar
de kleinere versie, maar passa
giers zien meer, omdat de dek-
luiken eraf worden gehaald Een
maal op het kamp is er voldoende
gelegenheid om ook de grotere
landingsboten van het type Mark III
te bezichtigen.
Vroege vogels kunnen vanaf 09.15
uur genieten van een show met
een marinehelikopter Het is een
