'In dit jaargetijde is ïexel op z'n mooist' Ome Jan Aardappelziekte TEXELSE 7 couRANT1 Texelse kunst in Russische circus niet verontrustend 'Twijfel houtje Heiloo onterecht' Rijkswaterstaat viert feestje Judoleraar weg met een beetje pijn Enthousiasme bij kunstschilders: angs de weg VRIJDAG 26 JUNI 1998 De aardappelziekte phytophtora heeft ook op Texel de kop opgestoken. Volgens Jan Koolhof zijn met name in de polder Eierland op verschillende percelen besmette blaadjes aange troffen. Hij spreekt echter niet van een verontrustende situatie Datzelfde geldt voor de bacterieziekte zwartbenigheid. Op enkele akkers pootaardappelen waar deze besmet ting is aangetroffen, is de klassering verlaagd. Door het vochtige, warme weer van de laatste dagen hebben bacterie- en schimmelziektes zich snel kunnen ontwikkelen. Door de regen konden de trekkers donderdag het land niet op om te spuiten. Zodra dat wel kan, hoeven volgens Koolhof geen zware gewasbeschermingsmid delen te worden ingezet, maar kan worden volstaan met de reguliere. Dat zal zeker met gebeuren op de biologische aardappelen van Sint Donatus. Uit de dagelijkse inspectie door een deskundige blijkt dat juist in deze velden de besmetting met voor komt Dat is volgens Marc van Rijsselberghe te danken aan de wei nig vatbare rassen en het achterwege laten van kunstmest De twijfel over de oudheidkundige waarde van het Houtje van Heiloo', naar aanleiding van een soortgelijk houtje van Co Koomen, is onterecht Dat zegt Tim de Ridder, lid van de Archeologische Werkgroep Heiloo naar aanleiding van het bericht in de Texelse Courant van dinsdag 16 juni, 'We hebben zelf ook een houtje dat door de boormossel is gevormd. Ze lijken inderdaad veel op elkaar, maar toch zijn er frappante verschil len. Ons houtje is namelijk gesple ten, wat aangeeft dat er (waarschijn lijk) menselijke krachten in het spel zijn geweest. Een schelpdeskundige bevestigt dat de gaten in ons houtje niet door de boormossel zijn ge maakt. De gaten staan namelijk haaks op het hout, terwijl die bij de boormossel schuin staan Verder zijn bij microscopisch onderzoek vetresten aangetoond, waarschijn lijk van brandbaar materiaal. En de diameter van de gaten is precies ge lijk. Volgens De Ridder vertoont het houtje uit Heiloo sterke overeen komsten met de exemplaren die es kimo's aan het begin van deze eeuw gebruikten. 'Om elke twijfel te voor komen. zijn we zeer zorgvuldig te werk gegaan Pas na twee jaar on derzoek hebben we er bekendheid aangegeven Het Groot Russisch Staatscircus strijkt van donderdag 6 tot zondag 16 augustus neer in De Koog. On derdeel van de show is een expo sitie van amateur- en beroeps kunstenaars en ambachtslieden van eigen bodem. Texelaars die hun kunst willen exposeren, kun nen schrijven naar het circus (postbus 43, 1606 ZG Venhuizen) of bellen (Eva Smith, 0228-542 848). Het Russisch Staatscircus staat be kend als toonaangevend in de we reld Er zijn 12.000 Russische circusartiesten bij aangesloten, be heert twee beroemde circus academies en 75 circusgebouwen. Het is de enige volledig Russische circusproduktie ter wereld. De grote tent waarin minimaal vijftien voor stellingen worden gegeven, biedt plaats aan 2.500 bezoekers Het cir cus trekt sinds 18 maart met een nieuw programma door Nederland. Ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan verzorgt Rijkswaterstaat donderdag een tentoonstelling over technieken in het waterbeheer en over waterkwaliteit Publiek is tus sen 10 00 en 17.00 uur welkom op de haven van Oudeschild, in een speciaal daan/oor neergezette tent Rond 12 00 uur wordt een zinkstuk afgezonken. Dat gebeurt bij de waddendijk, ter hoogte van het Zeemanskerkje. Eén van de mede werkers van de dienst geeft toelich ting. niet buiten kunnen werken, schilde ren we elkaar En we zingen, maken samen muziek.' Lachend 'Er is maar één nadeel aan slapen kom je niet toe. Want we staan iedere dag vroeg op om aan het werk te gaan.' Texel heeft in meerdere opzichten een bijzondere indruk achtergela ten. 'Het is hier enorm weids, hoewel het een eiland is De andere Waddeneilanden zijn ook prachtig hoor, maar daar kun je lang niet zo ver kijken En bijzonder is ook dat de landbouw hier nog zo belangrijk is.' De bevolking staat eveneens in het geheugen van de kunstenaars ge grift: 'Mensen blijven vaak staan kij ken en leveren snel commentaar: mooi, hoor. Of juist: te blauw of te groen. Tja, iedereen heeft verstand van kunst Scheldend Judoleraar Lou Migo met 'zijn' leerlingen, voor de gelegenheid één groep vormend. Ernstig kijkende kinderen schudden hem de hand, een fraaie (ingestu deerde) zin uitsprekend. Moeders geven hem een kus en bedanken hem voor de goede zorgen voor hun kroost. Budovereniging Shima ziet judotramer Lou Migo met smart gaan. vertelt ook voorzitter Jan Keesom: 'Hij is zes jaar bij ons ge weest. In die tijd heeft Lou honder den leerlingen les gegeven Zelf heeft Migo een vreemd gevoel bij zijn afscheid. 'Ik ga samen met mijn vrouw een camping beginnen in Polen, helemaal van de grond af. Daar heb ik lang naar uitgezien. Maar het doet ook wel een beetje pijn. Je bouwt toch een band op met die kinderen Migo, een oud-marineman uit Den Helder, was trainer sinds 1992. Zes jaar lang nam hij iedere woensdag de boot van half één uit zijn woon plaats, om tussen kwart voor twee en kwart voor vijf drie lessen te ver zorgen. aan Texelse judoka 's tussen 5 en 16 jaar. Keesom 'Dat zijn er ie der jaar gemiddeld veertig, buiten de (Foto Joop Rommols) kinderen die 's een keer komen en dan ontdekken dat ze hel toch niet zo leuk vinden Een enorm aantal Dat leerlingen stoppen - omdat ze het te druk hebben - en vervolgens met spijt toch weer terugkeren, vindt de leraar eén van de leukste ervarin gen. 'En leuk is ook om tijdens wed strijden te zien dat ze iets hebben geleerd. Kinderen zijn onbevangen, nemen snel iets van je aan, maar proberen toch vaak of het op een net even andere manier kan. Ik geef ook les aan volwassenen, maar die zijn veel minder creatief. logstoestanden waar je als jong kind weinig van begreep, was voor mij de dood van mijn 3-jarig zusje op 30 oktober 1948. leder een had het te doen met mijn ouders, maar ik was óók verdrie tig en voelde me mateloos een zaam omdat geen van al die jam merende omes en tantes dat in de gaten had Behalve ome Jan Bruug Hij en tante Annie vingen mij en mijn broertje prima op. Met weinig woorden, maar het waren wel de goede woorden. Ik denk dat ik daar een blijvend zwak aan hem heb overgehou den, ondanks alles wat er later gebeurde. Ik had nóg drie ooms die Jan heetten: Nauta, Kuip en Boom. Alleen de laatste is nu nog over. De Jannen vormden de trouwe harde kern van de verjaardags visites bij ons thuis. Ze verschil den sterk van karakter. Nauta en Brügemann vlogen elkaar nogal eens in de haren, wat te maken had met beider openhartigheid, cultuurverschil en het feit dat zij zakelijke concurrenten waren. Om gekriew te voorkomen zorgde mijn moeder ervoor dat ze niet naast elkaar kwamen te zitten Meestal zette ze Jan Boom ertussen als buffer. Als de twee vóór of achter hem langs toch aan het bekvechten sloe gen, riep die iets in de trant van: 'Ja, het houdt allemaal wat Bruug. Neem nog een borrel, het staat ervoor'. Meestal ging het. goed en dan was Brügemann de gangmaker van de avond. Hij hief liederen aan, vertelde sterke verhalen, gaf zijn soms heel op merkelijke visie op personen en gebeurtenissen maar kon ook heel verdienstelijk goochelen Hij was een man met twee karak ters. Met zijn beste kant kreeg ik in mijn kinderjaren voortdurend te maken. Ik bewonderde hem meer dan enig ander familielid want bij Bruug kon alles, onge acht het moment van de dag of de nacht. Toen begin jaren vijftig op Texel een vliegerrage woedde, maakte ome Jan vliegers voor mij en di verse andere neefjes Van papier uit zijn drukkerij en van bamboe, die hij fietsend op het strand jutte. Hij hield van extremen. Hij maakte de mooiste en meest in gewikkelde vliegers, waaronder het model van een molen die in de lucht echt draaide, een super klein vliegertje van ongeveer 20 centimeter die aan een garen draadje moest worden opgela ten, maar ook een vlieger die meters hoog was. Toen dat ge vaarte op het landje van Roeper aan De Zes zijn luchtdoop kreeg, waren drie mannen nodig om hem in bedwang te houden. Des ondanks stortte het ding neer en belandde tegen het venster van politiecommandant Dingemanse, die overstuur van schrik naar buiten rende. Brügemann genoot van de paniek die hij had aange richt. Het vele drukwerk van zijn over wegend katholieke klantenkring bleef intussen liggen, wat tot grote spanningen leidde met de opdrachtgevers. Die kregen van hem gewoon een grote bek als ze klaagden dat de boel met op de afgesproken tijd klaar was. Er ontstond ook bonje als er fouten in het drukwerk stonden. Bruug was namelijk aanzienlijk beter in rekenen dan in taal. Hij kon buitensporig hard en lang werken, maar net zo makkelijk gooide hij alles erbij neer om wat leuks te gaan doen. Soms betrok hij daarbij ook anderen, die dat niet altijd op prijs stelden maar toch maar meegingen ter wille van de goede verhoudingen 'Meibom we gaan zeilen!' zei hij tegen zijn werknemer Arie Wei- boren op een drukke augustus middag. En het gebeurde ook. Van veel van die toestanden was ik van nabij getuige, want gedu rende een paar zomervakanties mocht ik ome Jan helpen in de drukkerij. Bloknootjes plakken, papier opruimen en boodschap pen doen Hij noemde me geen Harry maar Bats. 'Bats, ga even deze kaartjes afgeven bij meneer Oskamp van de VVV en haal ge lijk een doos sigaren bij die win kel op de hoek achter de pomp.' Ik mocht af en toe ook zelf zetten en drukken. Dat gebeurde met hetzelfde trapdegelpersje dat vo rige week donderdag tijdens de rouwdienst naast zijn kist stond. Zo bedrukte ik zakjes met nota's die ik gebruikte voor het afleve ren van foto's, die ik voor ande ren had ontwikkeld. Heel profes sioneel Door het me te laten doen met 'libra' maakte hij het mij makkelijk, want dat lettertype kent geen verschil tussen hoofd en kleine letter. De hele middag was ik met zetten bezig Toen was het nog niet goed want in plaats van 'afdrukken' had ik 'af rukken' gezet Bruug viel letterlijk om van het lachen Zelf had ik het gevoel dat ik hem meer voor de poten liep dan wer kelijk hulp bood Toen ik zoiets tegen hem zei greep hij me bij mijn magere schoudertjes en zei heel nadrukkelijk en samen- zweerder-ig: 'Bats, je bent voor mij onmisbaar, ab-so-luut onmis baar"' Ik voelde me enigszins belazerd, maar je kon Bruug be ter met tegenspreken De waar dering bleek ook niet uit het sala ris Het weekloon dat hij me zaterdagochtend met veel mis baar overhandigde was een pa pieren rijksdaalder, wat zelfs in 1955 aan de karige kant was Met bieten op één zetten had je toen hetzelfde bedrag in een ochtend, maar toch was ik liever bij ome Jan. Toen ik die rijks daalder thuis liet zien, zei mijn vader- 'Wat moet jij met al dat geld?' Bruug had gevoel voor theater en show Hij kon dreigend doen maar net zo makkelijk verschrik kelijk zielig, bij huilen af. Hij was een meester in het uitlokken van gratis publiciteit. Toen de jeugd van Den Burg de luilak bij hem op de gevel in de Warmoesstraat hing, liet hij dat met alleen toe maar ging zelfs helpen, zodat het hele winkelpand overdekt was met koekblikken, en ander lawaaispul. Daarop belde hij Jan de Waal die er een foto van maakte voor de Texelse Courant. Toen ik enkele jaren later als ULO-schoher experimenteerde met buskruit en nog veel gevaar lijker springstoffen, kon ik daar over alleen praten met ome Jan Hij verbood het niet, moedigde het zelfs aan: 'Bats, je moet dat soort dingen nu doen Als je een maal volwassen bent, kan het niet meer'. Dat was nog eens be grip Maar toen ik voorstelde mijn buskruit voortaan in zijn Aga-for- nuis te drogen in plaats van dat van mijn moeder, hield hij de boot af. Het kon hèm met sche len, maar hij kon het zijn vjouw (hij had moeite met de r) met aandoen. Ja ja In die tijd had ik in een onbe woond huis bij ons in de Waal- derstraat een fokkerij van witte muizen. Dat liep enigszins uit de hand omdat de muizen zich snel ler vermenigvuldigden dan ik voor mogelijk had gehouden Meer dan driehonderd krioelden er door de kamers van het pand. Ze drongen zelfs door tot in onze woning en vermengden zich vrijelijk met de daar levende wilde soortgenoten Tante To, een oud-tante van mijn moeder die doodsbang van muizen was, sprong van pure schrik bovenop het fornuis toen ze bij het betre den van de keuken door een tiental witte, grijze en bonte knagertjes werd ingesloten, le dereen sprak er schande van. maar ome Jan rolde weer eens om van het lachen toen ik het hem vertelde Machtig Bats, machtig!' Machtig was toen als woord juist in de mode. Beïnvloedbaar als ik op die leef tijd was ging ik zelfs het typische woordgebruik van hem overne men. Toen een van mijn tantes op een jarigheid klaagde over de hoge prijs die zij bij Bakker voor een bril had moeten betalen, zei hij: 'Wat gééft dat nou. Marie. Die man moet toch óók op vakantie9' Precies hetzelfde zeg ik nóg als ik iemand over prijzen hoor mop peren. Als ik een glas jonge |ene- ver zie, zeg ik: 'Kijk toch eens hoe prachtig helder, dat kan toch met verkeerd zijn'. Want dat had ik Bruug menigmaal horen roe pen op verjaardagen, waar hij al tijd stevig dronk, maar nooit dronken was. Hij kon er wonder baarlijk goed tegen. Zó idolaat was ik van Bruug. dat ik thuis een keer verzuchtte 'Ik wou dat ome Jan mijn vader was' Het was met lelijk bedoeld maar bij mijn ouders kwam het met leuk aan 'Ik denk dat je van een kouwe kermis zou thuisko men', zei m'n moeder, want die had haar zwager inmiddels ook anders leren kennen. Mijn bewondering nam nog toe toen hij zijn drukkerij ging uitbrei den Niet alleen omdat hij dat grotendeels eigenhandig deed maar vooral omdat hij geen bouwvergunning had. Bij nacht en ontij was hij bezig, nogal een risico in het centrum van Den Burg op nog geen honderd meter van het raadhuis in een tijd waarin het woord gedogen wel bestond, maar nog niet tot beleid was verheven. Toen buurvrouw Nette Keijser om drie uur 's nachts wakker werd van Bruugs zware mokerslagen, riep ze hem vanuit haar slaapkamerraam ver manend toe en dreigde met 'poli tie' en 'aangeven' Ome Jan stormde onmiddellijk naar de vrouw toe totdat hij oog in oog met haar stond en siste: 'Nette, wij zijn goede buren hè? En wij blijven goede buren hè9 Dus wij gaan helemaaal niks aangeven Hebben wij elkaar goed begre pen. Nette?' De bouw verliep verder probleemloos Bij Bruug was alles hevig. In zijn goede hoedanigheid was hij een voorbeeld van werklust, aan dacht, hulpvaardigheid en hu mor Geen moeite was hem te veel als er voor iemand of iets wat moest gebeuren. Je kon geen betere vriend hebben dan hij. Maar dat kon plotseling omslaan naar aanleiding van tegenslag of tegenspraak en dan toonde hij een natuur, zó duivels dat het onvoorstelbaar is voor mensen die het niet hebben meege maakt Binnen het gezin leidde dat tot toestanden die tegen woordig tot ingrijpen van buitenaf zouden leiden. Wij kregen van onze ouders wel eens een draai om de oren, maar dat stelde mets voor bij wat Bruug zijn kin deren aandeed Naar aanleiding van een futiliteit had Bruug vele jaren ruzie met zijn voltallige schoonfamilie, dus ook met mij. Het was geen vete in de gebruikelijke zin. maar een totale oorlog. Het was overigens dezelfde Bruug die een eind maakte aan dat conflict, wat een bijna onneembare stap voor hem moet zijn geweest Het is daarna weer jaren heel gezellig geweest. Het gekke is dat ik nooit echt kwaad was op ome Jan. Dat was niet alleen omdat ik hem ook leuk had meegemaakt maar ook omdat ik dacht dat de man nu eenmaal die eigenschappen had. Het moet een handicap voor hem zijn geweest, want hij leed er al leen maar schade door. Het zat misschien wel in zijn genen. Het was prima dat die andere kant van Bruug tijdens de rouw dienst ook werd belicht, door dochter Julia die het letterlijk aan den lijve had ondervonden. De nagedachtenis leed er met on der, in tegendeel. Harry. deschild, dinsdagmiddag vijf Een opvallend gezelschap mannen en vrouwen sjouwt r de kade, geestdriftige ge- ekken voerend. Hun haren zijn waaid. gezichten veelal rood. iter de scheepstimmerij van nelrijk ligt 'de Amazone'. Ze iden er halt en gaan aan boord, Is, verfdozen en nog natte lilderijen aan elkaar doorge- id. Dat was Texel, straks wacht reis naar Harlingen. jeesterd kijken ze op hun verblijf ig.de kunstenaars uit Nederland Engeland die een tweedaags be- iaan Texel brachten. Een werk- oek, want menig plekje werd op jkofhout vereeuwigd 'In dit jaar- jde is Texel op z'n mooist. Met ondere luchten en een prachtig I'. leggen Kees-Jan Stegerhoek A3 Kellermann op het dek van wend logeeradres uit. iteoek maakte deel uit van een teteagse tocht per boot over Ifetèn en het IJsselmeer. Op kan die aantrekkelijk genoeg le- lijid aangelegd om te schilde ren Kellermann: 'Een paar jaar ge leden heb ik lessen gevolgd bij Tom Coates. misschien wel de beste portretschilder van Engeland. Het leek me leuk hem eens in Nederland uit te nodigen. Maar Kees-Jan vond dat hij geen lessen moest geven, maar dat we gewoon lekker vakantie moesten vieren Vorig jaar huurden ze samen met een groep bevriende schilders voor het eerst een boot en een schipper. Op aandringen van vooral Kellermann werd ditmaal ook Texel aangedaan. 'Ik heb al eens geëxpo seerd in galerie Langwaal. Boven dien woont hier een tante van me Tijdens haar verjaardag ontmoette ik Harry Wuis van hotel Opduin, die ik over onze plannen vertelde. Hij vroeg hoe we ons over het eiland dachten te verplaatsen We hebben nogal wat materiaal, zodat fietsen niet erg praktisch is Hij stelde spon taan een bus beschikbaar.' Dinsdag zetten de schilders hun ezels neer in Oosterend en De Slufter 'Wij zijn op het duin geble ven Prachtig, alleen werkte het weer met zo erg mee. Een beetje re gen is niét erg, maar het goot soms en het was hartstikke koud. En mijn pallet waaide tegen mijn jas aan', vertelt Kellermann. Een dag later was het weer een stuk opgeknapt en werd positie gekozen in Den Hoorn en omgeving Schilde rijen van onder meer het kerkje en natuurreservaat De Petten zijn de tastbare bewijzen. 'Een paar van ons zijn bij die kippenboer gaan zit ten. Kees Kikkert, ja. Die hebben al leen maar kippen geschilderd.' Achter in de middag werd een be zoek gebracht aan galerie Het Posthuys Een deel van de tijdens deze toer gemaakte werken zal daar tezijnertijd worden geëxposeerd. Daarna keerde het gezelschap terug naar Oudeschild, om aan het begin van de avond weer het ruime sop te kiezen. Op het programma stonden nog Terschelling en Makkum, om te eindigen in Enkhuizen 'Het is een heel bijzondere reis. Schilders zijn meestal nogal op zich zelf. maar dit werkt inspirerend Ter wijl we toch met veel mensen op een relatief klein oppervlak leven, is er nog geen onvertogen woord geval len We praten veel over eikaars werk, over de schilderkunst in het al gemeen In een soort logboek hou den we de reis bij. Met aquarellen, tekeningetje, door kleine verhaal tjes. Een paar van ons zijn portret schilder. Als het slecht weer is en we begeesterd over Texel, als object voor hun schilderijen. Hier enkele kunstenaars met de resultaten van twee dagen hard (Fcio Joop Rommols) - mijn vele ooms en tantes as Jan Brügemann de meest piicnbarende. Mijn vroegste snnnering aan hem dateert uit a Russenoorlog Tijdens de be moeiing van Den Burg zaten wij ijn huis in de Warmoesstraat, invader dacht dat het daar iliger was dan in onze eigen Ming aan het Kogerend, dicht iTexla. Dat bleek een misreke nt). Na afloop vertoonde ons ns slechts één kogelgaatje in mder vensters, maar de halve 'aimoesstraat lag in puin en teven Huize Brügemann Ml gespaard, maar de links en tes exploderende granaten idden voor twintig minuten Mdsangst gezorgd. Skrep tast elkaar zaten we biddend de grond tegen een der "nenmuren, zover mogelijk van ramen, waarachter je telkens °'<-en stofwolken zag. Ome "was de enige die geen spoor angst vertoonde Af en toe 'akte hij constaterende opmer ken, alsof het om een zo- >se onweersbui ging. 'Nou, 'was dichtbij!'. En toen temid- van het gebulder ineens een •9e fluittoon klonk. 'Hé, een ko- hoe kan dat nou?' "I tevoren was hij terugge- td van gedwongen 'erkstelling in Assen. Niet ge- met de andere Texelse man die daar hadden gezeten, veel eerder. Ontsnapt, ge- 1 °f tosgelaten om humani- ra redenen op grond van valse dtmatie of geknoei met papie- 'k ben er nooit achter geko- 'n hoe hij dat voor elkaar had ragen. Om niet opnieuw op- Pakt Ie worden dook Bruug in zijn eigen drukkerij aan 'kogerend. naast ons huis. Te iMrfV'e' daar nie,s en h'i dde de tijd met spinnen. Zijn ow bracht de ene baal wol na ndere en ook menig kliekie, a de buurt al gauw begeep e'leven in de drukkerij moest ■e'mgrijpender dan die oor-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1998 | | pagina 7