Cursus omgaan met
gevolgen beroerte
S. Gast promoveert
ip koraalonderzoek
De Carre ise 1
1-1-2
Voor partners of familie:
0.
Wat ik zeggen wou...
jeslaagd
Schelpenoord
Herinneringen
oorlogsvlieger
in museum
Uitheems sfeertje
op Walden Noord
Jeugdhonk
Gollards
TEXELSE coumnT
)ude tuinstoelen
ok voor recycling
V"
(Foto Harry do Graaf)
ter. Zo kan het plastic in de meest
gecomprimeerde en dus op de voor
deligste wijze worden afgevoerd.
Steeds meer soorten plastic kunnen
tegenwoordig voor recycling worden
aangeboden Amsing zamelt ook
kunstmestzakken, plastic verpak-
kingsfolie en plastic draagtassen in
Deze gaan naar het verwerkings
bedrijf in geperste pakken met een
gewicht van rond een halve ton.
Landbouwplastic is bij Amsing met
welkom, wat ook geldt voor het plas
tic dat in rollenpersen wordt gebruikt
voor het inpakken van gras. Ook met
plastic flacons, jerrycans en andere
gebruiksvoorwerpen kan het
Texelse recyclingsbedrijf (nog) mets
doen.
vangende dienstplicht vervulde bij
het RIN en zich daar bezig hield met
de beoordeling van waterkwaliteit
aan de hand van de aan- of afwezig
heid van bepaalde dieren Gast stu
deerde verder aan de Universiteit
van Amsterdam, verdiepte zich in
zeebiologie in Groningen, studeerde
af in 1992 en werkte sindsdien di
verse perioden, totaal zes jaar, bij
het NIOZ op Texel Voor het veld
werk woonde hij van januari 1994 tot
half maart 1995 op Curagao
Gert Jan Gast viert zijn promotie
feest op Texel: op 23 oktober in Klif
12 Het is ook een afscheidsfeest
want hij emigreert direct daarop naar
Townsville (noordoost Australië)
waar hij werk hoopt te vinden bij een
wetenschappelijk instituut of univer
siteit.
DAAR RED JE
LEVENS MEE
Aan de Hogere Zeevaartschool in
Amsterdam is Erik Ie Roux (23) ge
slaagd voor de opleiding Maritiem
Officier.
Als naar de overkant geëmigreerde
oud-bewoner van bungalowpark
Schelpenoord las ik onlangs met
enige verbazing in de Texelaar van
vrijdag 11 september j I een artikel
tje waarin gedragingen van neef
Herke Boon werden gehekeld
Het ambivalente gedrag van de 'bui
tenstaanders'. want daar gaat het
toch om, is opmerkelijk. Enerzijds
vindt men het prachtig om de
'Boonen' uit de witte hoek te kennen:
Een robbentocht met de
excentriekeling Sil, of een
strandjutterstocht met- dan wel be
zoekje aan het museum van Maar
ten Zij behoren immers nog tot één
van de weinige eilandbewoners die
oude tradities van hun vader Koos
en hun oom Arie, oprichters/bou
wers van het oorspronkelijke -van
stenen gebouwde- Schelpenoord,
voortzetten.
Anderzijds willen deze 'buitenstaan
ders' mets te maken hebben met
deze autochtone inwoners van het
eiland want het zijn eigenlijk toch
maar vreemde mensen, die feitelijk
een bedreiging voor hen vormen.
Waarom? Omdat ze precies dat
gene doen waar ze zelf zin in heb
ben Dat is natuurlijk erg beangsti
gend voor de 'buitenstaanders',
want die zijn gewend zich volgens
allerlei vaste regeltjes door het leven
te bewegen Dat moeten zij natuur
lijk ieder voor zichzelf bepalen.
Maar, het zou toch doodzonde zijn
als de sfeer in een oud oorspronke
lijk hoekje Texel ingeruild moet gaan
worden voor de wensen van eigena
ren van een aantal op elkaar ge
propte luxe bungalows voor
'buitenstaanders'? Willen deze men
sen nu hun wil gaan opleggen aan
de autochtone bewoners'' Als dit
eenmaal begint, waar is dan het
eind7
Degenen die ooit met de bouw van
de luxe bungalows zijn begonnen,
hadden kunnen weten wat het bete
kent om tussen de 'Boonen' te ver
toeven Een luxe bungalow past
daar in ieder geval met tussen Ook
de oorspronkelijke toeristen, die op
'Een beroerte en dan...' Onder dit
motto start in oktober een cursus
voor mensen van wie een partner
of andere naaste door een be
roerte is getroffen. De nadruk ligt
op informatie en de gevolgen voor
de dagelijkse praktijk. 'Als je de
oorzaken kent, kun je beter om
gaan met moeilijke situaties en
meer begrip hebben voor de pro
blemen van de patiënt', vertellen
Geertje van Lingen en Liesbeth
Rijk van Verpleeghuis Texel, waar
de bijeenkomsten worden gehou
den. De cursus is een initiatief
van het Zorgcentrum Texel en
Thuiszorg Kop van Noordholland.
Wanneer iemand door een beroerte
wordt getroffen, kan dat het leven
van de partner, kinderen of andere
betrokkenen ingrijpend veranderen.
Angst, spanning en irritatie kunnen
zelfs tot ernstige vermoeidheid lei
den. De cursus, bestaande uit acht
bijeenkomsten, is mede bedoeld om
dit te voorkomen Ook komen de
deelnemers in contact met lotgeno
ten. Samen erover praten geeft vaak
herkenning en opluchting.
'Het is van belang dat de deelne
mers een brug weten te slaan tus
sen de medische theorie en hun ei
gen werkelijkheid. Voor hen staat de
wereld op z'n kop en zijn ze vol ver-
de specifieke sfeer afkwamen, zijn
nu grotendeels uit deze hoek weg
gevlucht Het is jammer dat men niet
méér oog heeft gehad voor deze
sfeer die in de witte hoek heerste en
waar mensen al jaren tijdens de sei
zoenen in 'het kippenhok' vertoef
den.
Tot slot: Boonen houd je taai en kom
op voor jullie stekkie. Er zijn ook heel
veel mensen die achter jullie staan
Willem Boon,
Amsterdam.
Het luchtvaartmuseum op het
vliegveld krijgt er binnenkort een
bezienswaardigheid bij: een vi
trine met herinneringen aan
oorlogsvlieger Kenneth Berry die
op 15 februari 1944 op 20-jarige
leeftijd om het leven kwam toen
hij met zijn Lancaster bommen
werper neerstortte achter de dijk
bij Oost.
De herinneringen aan Berry (die al
op zijn 18e als captain op een Wel
lington bommenwerper vloog) be
staan uit onderscheidingen, waaron
der de Distmquest Flying Medal, de
op twee na hoogste onderscheiding
die een luchtmachtmilitair kon krij
gen Berry kreeg deze na drie bij
zondere bombardementsvluchten
waarbij hij telkens met een zwaar
gehavend toestel de thuisbasis be
reikte. Verder de 'wing' van zijn
uitgaanstenue, persoonlijke notities
van Berry over door hem volbrachte
vluchten, een foto- en knipselboek
dat zijn moeder heeft bijgehouden
en diverse kranten waarin verslag
wordt gedaan van acties waaraan hij
heeft meegedaan Daaronder een
bewerkstelligen en op verdere stap
pen in de richting van samenwer
king, zoals de op handen zijnde fu
sie van Stichting Bejaardenzorg
Texel en de Woningstichting.
Even geduld
De ontmoetingsruimte bij de
Gollards zal overigens pas volgend
jaar beschikbaar komen voor pas
santen uit de buurt Gedurende de
verbouw van de Gollards (uitbrei
ding met 18 kamers) wordt de ruimte
gebruikt door de groepsverzorging
van dit verzorgingshuis. De heren
Graaf (penningmeester van Samen
Eén en ing. Klaassen (bouwkundig
adviseur) onthulden de toepasse
lijke naam 'Carrousel' van de ronde
ontmoetingsruimte Een bloemetje
werd uitgereikt aan Grietje Westdorp
(73) en Andries Dekens (83) die
deze naam hadden ingediend bij het
prijsvraagje dat daarvoor onder de
bewoners was uitgeschreven
Locatiemanager Kees Boer van
Zorgcentrum Texel sprak de hoop
uit dat veel mensen van de
ontmoetingsruimte gebruik zullen
maken. Men kan er terecht voor le
zen, biljarten en een praatje, maar er
kan een ook verjaardag of ander
feest worden gevierd.
De bouwactiviteiten in deze omge
ving gaan intussen door volgens
plan. Het geven van zorg 'buiten de
deur' is voor een verzorgingshuis
betrekkelijk nieuw. Boer: 'We staan
open voor uw suggesties'
driet en emoties. Vaak wil men flink
zijn ten opzichte van de buitenwe
reld. Hel had nog erger kunnen zijn,
zeggen ze dan. Maar door alles
waarmee ze worden geconfron
teerd, kunnen ze zelf uitgeput en
psychisch overbelast raken
Brood smeren
Een beroerte, ook wel CVA of her
senbloeding genoemd, kan leiden
tot tal van beperkingen, zoals ver
lamming, spraakstoornis en labiliteit.
'Soms is een patiënt zich met bewust
van een lichamelijke handicap Dan
vergeet hij of zij zich bijvoorbeeld tel
kens aan dezelfde kant te wassen.
Bij een partner kan dat onbegrip ge
ven Hierdoor ontstaan vaak span
ningen in relaties.'
Door meer kennis over de achter
gronden en oorzaken, krijgen part
ners van CVA-patiënten meer begrip
en is het beter mogelijk om de situa
tie te accepteren. Tijdens de cursus
kruipen de deelnemers ook zelf in de
huid van een patiënt. Dan mogen ze
proberen te zien met een bril, waar
van de glazen half zijn afgedekt. Of
een trui aan- en uittrekken zonder de
handen te gebruiken. 'Zo hopen we
duidelijk te maken hoe patiënten hun
omgeving ervaren. Zelfs gewone
dingen als brood smeren zijn vaak al
een probleem.'
Eerste keer
De cursus besteedt ook aandacht
aan de geestelijke en lichamelijke
ontspanning van partners of familie
leden die de CV A-patiënt verzorgen
'Vaak vergeten ze tijd voor zichzelf
te nemen. Of als ze eindelijk even
vrij hebben, zijn ze zó gespannen
dal er niets van terecht komt.'
Liesbeth Rijk geeft de cursus samen
met wijkverpleegkundige Marja
Spaansen. Daarnaast verzorgt
psychologe Ine van den Berg van
het verpleeghuis een inleiding.
Geertje van Lingen is als coördinator
betrokken bij de totstandkoming van
de serie bijeenkomsten.
Voor Texel is het de eerste keer dat
een dergelijke cursus wordt gehou
den Het is zelfs de eerste in de kop
van Noordholland. Wel houdt
patiëntenvereniging Samen Verder
eens per twee maanden contact
middagen voor lotgenoten in het
Gemini Ziekenhuis Daar komen ge
middeld 15 a 30 belangstellenden
op af 'Af en toe ook Texelaars Maar
de boot is toch een drempel Men
sen hebben het al druk met zorg en
hebben geen tijd en energie om een
hele middag van huis te zijn.'
Aanmelding
De Texelse cursus 'Een beroerte en
dan begint op 12 oktober en wordt
vervolgd op de maandagen 19 en 26
oktober en 2, 9.16, 23 en 30 novem
ber. De samenkomsten zijn van
13 30 tot 15.30 uur in Verpleeghuis
Texel in Den Burg. De deelname
kosten bedragen ƒ40,- (mits de
deelnemer de toegangsbijdrage
AWBZ heeft voldaan of alsnog vol
doet) De prijs is inclusief koffie/thee
en lesmateriaal O.a wordt gebruik
gemaakt van een uitgebreide
cursusmap en de videofilm 'Leren
omgaan met CVA'. Er kunnen maxi
maal tien personen deelnemen.
Meer informatie is verkrijgbaar bij
Liesbeth Rijk, Zorgcentrum Texel,
tel. 31 40 41. Voor aanmelding kan
men ook elke werkdag tussen 9.00
en 17 00 uur bellen naar de
Gezondheidswijzer van de Thuis
zorg. tel. (0223) 650 135.
exemplaar van de Evening Standard
met een voorpagina-artikel over een
massale actie richting Berlijn waarbij
niet minder dan 2500 ton bommen
op de Duitse hoofdstad werden ge
gooid Het was deze vlucht waarvan
Berry niet terugkwam De totaal ze
ven bemanningsleden van de Lan
caster kwamen allen om. Twee wer
den nooit gevonden. De overigen
liggen begraven in Den Burg
Dat de familie van Berry de spullen
afstond is het gevolg van contact dat
werd gelegd door Bram van Dijk uit
Oosterend. Van Dijk riep nabe
staanden van de vlieger op via een
advertentie in een lokale krant in
Londen. Er werd op gereageerd
door de 86-jarige Robert Berry, de
oudste broer van Kenneth. Hij was
op Texel, samen met zijn
56-jarige zoon en bezocht daar on
der meer de plaats van de crash, de
begraafplaats en het museum. Ook
het boek dat geplaatst wordt in het
herdenkingsgebouw op de begraaf
plaats, werd ingezien
15.000e
De stroom bezoekers van het
luchtvaartmuseum is gestaag. Dins
dag j.l. werd het 15.000e kaarlje van
dit seizoen verkocht, ongeveer het
zelfde moment als vorig jaar.
'Ik heb in de noordkop héél wat op
vangcentra gezien voor asiel
zoekers. maar dit is toch wel de
mooiste.' Hans Verhoef, als vrijwilli
ger actief bij Vluchtelingenwerk Ne
derland, was éen van de aanwezi
gen zaterdag op de open dag in
Walden Noord, het voormalige
Barthimeushoeve. Hoewel de ge
sprekken met de ruim dertig bewo
ners door taalverschillen niet ge
makkelijk verliepen, kan worden
vastgesteld dat de ontheemden het
op Harkenbuurt naar hun zin heb
ben. De vluchtelingen verzorgden
rondleidingen door de gebouwen en
hadden hapjes bereid naar recepten
uit thuislanden als Afghanistan en
Irak. Het Balkanorkest Stranac ver
zorgde toepasselijke muziek. De
stichting Childright, eigenaar van
Walden Noord, heeft met het Cen
traal Orgaan Asielzoekers (COA)
het contract voor de opvang van 30
mensen uitgebreid naar 50. waar
voor inmiddels accommodatie wordt
gebouwd. De kinderen krijgen in
Den Hoorn les van onder andere
Souwie Duinker en worden medisch
begeleid door artsenduo Van Dijk en
De Grave Hel COA is goed te spre
ken over de wijze waarop Texelaars
op vrijwillige basis hulp bieden. 'Dat
gaat aan de vastewal helaas maar al
te vaak anders (Foto Geran) Timmerman)
Bram van Dijk met kranten, knipsels, notities, toto 's en onderscheidingen die herinne
ren aan Kenneth Berry. (Foto Harry do Graaf)
VERVOLG PAGINA 1
tie Oosterender jeugd de discussie
met spanning. Snijders, |eugdwerk-
ster Carla Schrama en directeur Bart
Heijnen van de Welzijnsstichting wa
ren in hun gezelschap
De commissieleden Anja van der
Heide (CDA), Jaap Vlaming (Groen-
Links) en Martin Trap (VVD) rea
geerden positief op het voorstel Van
der Heide vond het belangrijk dat het
plan door de Oosterender dorps
commissie wordt gedragen en dat er
van begeleiding sprake is. Trap
noemde het jeugdhonk een goede
zaak: 'Als Oosterender ben ik zelf
ook opgevoed in caravans, schuur
tjes en de soos. Als de jeugd deze
mogelijkheid krijgt en zelf werk
zaamheden verricht, vind ik dat
prima.'
Vlaming zei het opmerkelijk te vin
den dat jongeren weer een honk in
hun eigen dorp willen. 'Voorheen
ging de jeugd naar Den Burg en ver
zandden lokale activiteiten. De
nieuwe generatie kan in de massali
teit van een centraal punt blijkbaar
ook met helemaal zichzelf zijn.'
Subsidie?
Vlaming verklaarde vaste jeugd
voorzieningen in alle dorpen van
harte te zullen ondersteunen Hij
reageerde daarmee op kritiek van
Gerard Weijers (Texels Belang). Die
toonde zich voorstander van goede
opvang, maar meende dat nu ten
onrechte voor Oosterend een uit
zondering wordt gemaakt. 'Bij de an
dere dorpen zit de jeugd in caravans
en zijn er goede afspraken gemaakt.
In Oosterend lag dat blijkbaar moei
lijk. Maar nu krijgen ze geld voor een
i opvang, terwijl de caravan-
jeugd de eigen boontjes moet dop
pen.'
Weijers beschouwde het jeugdhonk
als een verkapte verhoging van de
raamsubsidie voor dorpshuis De Bij
enkorf. Hij vreesde dat andere
dorpshuizen nu ook zullen aanklop
pen voor een extra bijdrage. Klaas
Modder (PvdA) sloot zich min of
meer bij hem aan Waarom kan in
Oosterend met, wat in andere dor
pen wél lukt met het caravan-
gedoogbeleid7 Daarnaast had Mod
der twijfels over de financiering.
Maatwerk
Wethouder Eelman trachtte de be
denkingen weg te nemen. Ze
vreesde niet voor precedent-wer
king, maar sprak van 'maatwerk'.
'Sommigen kiezen voor een cara
van, anderen haken liever aan bij
het dorpshuis', aldus Eelman. Zij
wees Weijers erop dat het geen ver
hoging van subsidie betreft, maar
een eenmalige investering Gezien
de voorgeschiedenis, waarbij de
Oosterender jeugdopvang als een
'knelpunt' werd gezien, was dat vol
gens haar gerechtvaardigd
Partijgenoot Jan Koolhof viel de wet
houder bij. volgens hem gaat het in
wezen om verbetering van een ge
bouw. De kelder zit er immers toch al
en ook anderen kunnen in de toe
komst wellicht van de ruimte gebruik
maken. Bart Heijnen deed ook een
duit in het zakje. 'Voor caravans is er
niet voor niks een gedoogbeleid, dat
stimuleren we hier niet. Als je de
keus hebt, zet je jongeren toch liever
in het dorpshuis?'
Weijers en Modder lieten zich echter
niet overtuigen Zij zullen de kwestie
eerst nog met hun fracties bespre
ken De beslissing valt in de raads
vergadering van oktober.
VERVOLG PAGINA 1
8 werd begonnen met de sloop
ihet oude Jan Dirkszoord.
Jan Dirkz
i#as Jan Dirkz? Antwoord op die
gaf directeur Jan van Andel
'fe Woningstichting Dirksz was
'Texelaar die 525 jaar geleden
nalatenschap beschikbaar stel-
»or de bouw van zg. armen-
ters, de voorlopers van senioren-
Wegen.
Andel verleide over de
bundeling van krachten die er is ge
weest om de bouw en aanleg van de
seniorenvoorzieningen in Jan
Dirkszoord en omgeving tot een
goed eind te brengen. De integratie
van oud en jong moet nu gestalte
krijgen in de vorm van een 'nieuwe
buurtsamenleving' Alle leeftijden
mogen in en uit lopen en de centrale
gang in de Gollards krijgt dan ook
het karakter van een openbare over
dekte straat.
Voorzitter Wim Eelman van de
financieringsstichting Samen Eén
(ontstaan bij de stichting van het
Verpleeghuis Texel) ging ook in op
de 'drempelverlaging' die men wil
rTAT,Trr,T DINSDAG 22 SEPTEMBER 1998
#ig mikt een tuinstoel in de shredder Er blijft weinig van over.
jedankt plastic tuinmeubilair
elt niet meer als grofvuil afge-
;rd te worden. Het materiaal
iopnieuw worden gebruikt en
uom worden plastic stoelen en
jlsnu ingenomen door Amsing
cycling in Spang.
■»g beschikt over een apparaat
jmee de meubels tot kleine
Jjes worden vermalen die in 'big
j'worden verpakt en worden ge-
isporteerd naar een bedrijf in
liiecht. Daar worden er korrels
i gemaakt die worden verwerkt
«euwe plastic artikelen,
tfq tuinmeubilair is op grote
schaal in gebruik. Omdat het goed
koop is wordt het doorgaans lang
voordat hel echt is versleten, ver
vangen door nieuw meubilair van
meer modieuze kleur of vorm. Het
oude spul gaat doorgaans klein-
gemaakt de huisvuilcontainer in of
wordt als grof vuil aan de weg gezet.
Voor het milieu is hergebruik beter,
Wie zijn afgedankte stoelen en tafels
kwijt wil, moet ze zelf naar
Spangerweg 18 brengen. Alleen
grote partijen worden door Amsing
zelf opgehaald Elke kleur plastic is
welkom. De stoelen mogen echter
niet zijn geverfd.
Het apparaat dat het meubilair letter
lijk klein maakt is een zg shredder
Die doet denken aan een bieten-
molen en maakt van het meubilair
brokken van gemiddeld 10 centime-
ilriffen zijn de meest com-
ecosystemen in zee, verge-
ir met tropische regenwou-
phet land. Veel riffen, vooral
buurt van bevolkingscentra,
chter aangetast: zowel de
relheid koraal als de variatie
iraten nemen af. Aangezien
len de structuur van het
alrif bouwen, verdwijnen daar-
ook alle andere riforganismen
sponzen, anemonen, kreef-
en de bekende felgekleurde
an. Tot de wetenschappers die
loek zijn naar de oorzaken van
achteruitgang behoort Gert
Gast (34). Hij promoveert don-
nlag 24 september aan de Uni-
siteit van Amsterdam op het
Klschrift 'Dichtheden en dyna-
van micro-organismen in
ïjerifwateren'.
Bin doet hij verslag van zijn on-
izoek naar veranderingen in
lefkwaliteit boven riffen. Enerzijds
len natuurlijke invloeden be
teven en anderzijds worden door
mens veroorzaakte bein-
«dingen onderzocht.
Kwetsbaar
ilen zi|n gevoelig voor verande-
in hun milieu. Omdat
van nature voorkomen in helder,
Iselarm, tropisch zeewater leiden
lozingen en afstroom van grond
regen tot troebel, voedselrijk wa-
Dit is een verslechtering van de
istandigheden van het koraal.
Gert Jan Gast
fFolo Harry do Graaf)
Deze problemen zijn aan de orde in
de rifwateren bij Willemstad op
Curagao, waar Gast het veldqedeelte
van zijn onderzoek uitvoerde. Het on
derzoek was gericht op micro-orga
nismen in het water boven de riffen,
omdat deze als eerste op vervuiling
sinvloeden reageren Duidelijk is ge
worden dat de waterkwaliteit zwaar
is aangetast in baaien en in mindere
mate in het open rif langs de kust,
omdat de zeestroom een sterke ver
dunning veroorzaakt Daar is het rif
echter wel degelijk aangetast en dus
moeten er andere invloeden van de
mens een belangrijke rol spelen, zo
dat er alle reden is om verder onder
zoek te doen.
NIOZ
Gert Jan Gast studeerde biologie in
zijn geboorteplaats Wagenmgen.
Zijn belangstelling voor onderzoek in
het water ontwaakte toen hij zijn ver-
en C. Klaassen bij het door hen onthulde naambord.
