Variatie kenmerkt
literatuurfestival
Aantal lepelaars
bijna verdubbeld
Beschermingsplan na vijf jaar afgerond dan b 0
Visserij
Huisvesting
TEXELSE^COUR
Stukkie voor öt
krant?
TEXELSE^ COURANT
Misschien ligt voor de dreumes
een mooie toekomst in het ver
schiet, maar dan zullen de men
sen die nu aan z'n wieg staan wel
goed voor hem moeten zorgen en
een paar bezoekjes aan het con
sultatiebureau vormen wellicht
ook geen overbodige luxe. Men
hoeft voorwaar geen goede fee te
zijn om het literatuurfestival van
'Kunst in Zee' van deze raadgevin
gen te voorzien.
De ruim honderdvijftig bezoekers
van de manifestatie hadden in de
wandelgangen nogal wat suggesties
in petto voor de organisatie Die had
weliswaar gezorgd voor een attrac
tief programma, maar net als vorig
jaar aan enkele elementaire voor
waarden niet voldaan. De geluidsin
stallatie was ronduit deerniswek
kend. Terwijl de ene microfoon prima
werkte, produceerde een andere
slechts de galm die in een kerk nu
eenmaal snel optreedt. Hinderlijk
was ook dat met was ingespeeld op
de act die Huub van der Lubbe aan
het eind van de avond in petto had.
De microfoon waardoor hij gedichten
voordroeg, werkte uitstekend. Maar
telkens wanneer hij onder begelei
ding van zijn gitaar een lied wilde
inzetten, moest een geluids
technicus toesnellen om een andere
microfoon in juiste positie te bren
gen. 'Ik zit 25 jaar in de rock 'n' roll,
ik ben wel wat gewend', was het la
conieke commentaar van de zanger
van De Dijk wanneer er weer eens
iets mis ging
Ook de mensen die voordroegen
droegen er met een hoog spreek
tempo soms toe bij dat ze op som
mige plaatsen in het gebouw nauwe
lijks verstaanbaar waren. Zo
klaagden verscheidene toeschou
wers dat Theo Timmer een kenne
lijk zeer humoristisch optreden ver
zorgde (sommige anderen moesten
hard lachen), maar dat ze er mets
van hadden meegekregen Het mag
Timmer nauwelijks worden aangere
kend. Enige instructie vooraf had
nog heel wat van zijn voordracht
kunnen redden. In de gesprekjes die
ze hadden met Jamen de Bruijn, was
regelmatig alleen de gastvrouw te
horen, die wél ervaring heeft met het
gebruik van een microfoon
Pauzes
Een andere reden waarom nogal wat
toeschouwers het festival niet tot het
slot uitzaten, had te maken met de
duur ervan De voordrachten van de
vijf literatoren en één zanger zouden
van acht tot elf uur duren. Maar door
dat tussen bijna elk optreden een
pauze werd ingelast, liep het pro
gramma steeds verder uit. Toen Van
der Lubbe op initiatief van de orga
nisatie een kwartier na middernacht
nogmaals een onderbreking aankon
digde, verliet menigeen de kerk. 'Het
was best leuk, maar ik dreigde zo
zachtjes aan van mijn stoel te val
len', merkte een toeschouwster op
Afgezien van deze tekortkomingen,
die in de toekomst hopelijk kinder
ziektes blijken te zijn, kon het eve
nement rekenen op de sympathie
van de toeschouwers. Als de orga
nisatie bereid is te luisteren naar de
opmerkingen van de toeschouwers
(het verdient denkelijk ook aanbeve
ling om de boekhandelaren in te
schakelen), dan kan het festival uit
groeien tot een evenement waarnaar
een flinke schare liefhebbers jaarlijks
vol verwachting uitkijkt. Het aanbod
was ook dit jaar in ieder geval al
gevarieerd genoeg, al kan natuurlijk
eindeloos worden gediscussieerd
over de schrijvers die er wél of juist
niet waren
Lachen
Het festival werd geopend met een
speciaal voor de gelegenheid gecom
poneerd lied van Pip Barnard, die het
zelf zong, daarbij begeleid door zus
Rachel. Harry de Graaf verontschul
digde zich dat hij zich niet had kun
nen voorbereiden, aangezien hij pas
te elfder ure had gehoord dat hij ver
wacht werd. Zijn columns mogen
echter altijd op de warme instem
ming van het publiek rekenen, of ze
nu vijf jaar of vijf dagen oud zijn.
Eén van de hoogtepunten van het literatuurfestival: Huub van der Lubbe speelt midden tussen het publiek een gevoelig liedje.
(Foto J.
Ook Theo Timmer kreeg de lachers
op zijn hand, vooral toen hij het
waagde een rap en een blues te zin
gen - zoals het hoort - in plaats van
ze op gedragen wijze voor te dragen.
Tussendoor vertelde Nico Dros over
zijn roman die volgende maand ver
schijnt. Het duurde erg lang - te lang
volgens velen -, vooral omdat de
Amsterdamse Texelaar een man
moedige poging deed om het 600
pagina's tellende werk samen te
vatten De fragmenten die hij voor
las over Texelse studentenkolonies
die in de jaren zestig en zeventig
hoofdstedelijke kraakpanden be
volkten, deden echter naar méér
verlangen.
De voorlaatste voordrachts
kunstenaar was Simone Hoek uit
Hippolytushoef. De toehoorders rea
geerden wat gereserveerd, wellicht
mede omdat de nogal 'artistiek' ge
klede dichteres erg veel nadruk
legde op haar afkomst. Ze leek daar
mee te willen zeggen dat ze ook
maar een eenvoudige Wieringse is,
die zich niets te goed voelt om op
te treden voor een paar andere
eilanders. De terughoudendheid
week echter toen ze aan het slot op
een geestige manier vertelde dat
haar aanwezigheid niet louter toeval
lig was, maar te maken had met een
bekend lied van de na haar optre
dende zanger van De Dijk, waarin de
zinsnede Nergens is de zaal zo
stroef als in Hippolytushoef voor
komt.
Van der Lubbe toonde zich vervol
gens een professional, die - ondanks
zijn gehannes met zoekgeraakte
blaadjes - een zaal met het qrootste
gemak om zijn vinger windt, of die
nu vol zit met danslustige lie
naar ernstige poezie veria
dames en heren van middelb;
tijd.
Net zo professioneel was li
Janien de Bruijn, die haar ga
innemende wijze ontving. Zi
uitstekend voorbereid en ma
zo gemakkelijk een grapje
zenuwachtige gelegenheids
op zijn gemak te stellen als
vragen stelde naar de aspirai
een ambitieuze popmuzikan
Joop Ri
VERVOLG VAN PAGINA 1
werd het veel beter. Dat gold met voor
de haringvissers TX 33 en 37 die
actief waren in de Oostzee Aan in
zet, kennis en techniek mankeerde
het met maar er was geen haring. Bij
de garnalenvissers waren de vang
sten goed maar de prijzen laag Zij
zijn er inmiddels achter dat zij een
collectief moeten vormen om tot
betere prijsvorming te komen Het
betreft hier een private afspraak zon
der overheidsbemoeiing binnen de
producentenorganisatie. 'Prima zaak'
vond de voorzitter, die lof had voor
oud-DETV voorzitter Bas van der
Beek die actief betrokken is geweest
bij het oplossen van deze kwestie.
Dat mosselvisser Dirk Slik na een
strijd van jaren eindelijk zijn mossel
perceel heeft, stemt ook tot voldoe
ning.
De kokkelvissers hebben grote pro
blemen met de hen opgelegde be
perkingen. 'Kijkend naar de vangsten
dan stelt de natuur ons voortdurend
voor verrassingen, ik bedoel in po
sitieve zin We hopen dat de politiek
deze vorm van visserij niet zal laten
vallen. Afspraken maken met
natuurorganisaties, accoord. Maar
het moet ook eens een keer genoeg
zijn. Economie en ecologie moeten
naast elkaar voortbestaan. Als men
de vogels net zo zou pesten als nu
de kokkelvissers worden gepest,
dan zou er een heel andere discus
sie gevoerd worden'.
De belangstelling voor het visserij-
beroep moet worden aangewakkerd.
Voor degenen die er wegens leeftijd
mee ophouden staan thans nauwe
lijks genoeg jonge vervangers klaar.
Inmiddels zijn initiatieven gestart om
het beroep te promoten en aantrek
kelijker te maken Daartoe hoort een
VUT-regeling die beter is dan de hui
dige. Het DETV-bestuur gaat een
pensioenregeling voor opvarenden
onderzoeken Een concreet plan zal
komende herfst aan de leden worden
voorgelegd
Penningmeester Jan van der Vis liet
weten dat DETV het afgelopen jaar
f4 000,- minder contributie heeft ont
vangen omdat het totale aantal vaar
tuigen is verminderd. De kosten
waren daarentegen veel lager waar
door het overschot in kas toch
f7.100,- hoger was dan vorig jaar.
Tegenover f98.000,- aan inkomsten
stond f88.000,- aan uitgaven. Uit de
begroting bleek dat DETV de contri
butie voor de KNRM op f500,- brengt,
wat een verdubbeling betekent. Aan
leiding is dat de reddings
maatschappij nu ook de radio-
medische dienst behartigt.
Bij acclamatie werden de bestuurs
leden A.Vonk, D Blom en G. van der
Slikke herbenoemd.
Na de pauze verzorgde Wim Eelman
van NBC-accountants een lezing
over de veranderingen in het
belastingstelsel ingaand 2001 onder
het motto 'Sociale en fiscale vraag
stukken maatschapsvisserij'. Een
belangrijk onderwerp, want de veran
deringen kunnen verstrekkende ge
volgen hebben voor de inkomens
planning van de deelvissers.
VERVOLG VAN PAGIN;
\/i
VERVOLG VAN PAGINA 1
5.6 miljoen die het gemeentelijk
grondbedrijf in reserve heeft, kan
zakken naar ƒ1,6 miljoen De ove
rige ƒ4 miljoen moeten worden geïn
vesteerd in sociale woningbouw.
Datzelfde geldt voor de ƒ100.000,-
aan dividend die de gemeente jaar
lijks overhoudt aan het aandelenbezit
van het Bouwfonds Nederlandse
Gemeenten. Besteding moet wel
zodanig gebeuren dat het niet weg
spoelt naar de hogere inkomens',
doelde hij op een nieuwbouwwoning
in de derde fase van De Mars, waar
voor de eerste koper enkele jaren
geleden ƒ175.000,- betaalde en die
onlangs voor een ton meer van ei
genaar verwisselde.
Nood
Dat de nood hoog is bewijst de ge
middelde wachttijd van drie jaar om
voor een huurhuis van de Woning
stichting in aanmerking te komen.
Dat de probleemgroep vooral de star
ters betreft blijkt uit de gemiddelde
leeftijd van de wachtlijst van 150
woningzoekenden. Bijna de helft is
jonger dan 30 jaar, terwijl 70 procent
van de huishoudens een jaarinko-
mans dat er nog het een en ander op
het eiland gedaan moet worden om
het zelfstandig voortbestaan van de
lepelaar als broedvogel te bevorde
ren.
Wintermans bepleit een ander
waterkantbeheer door agrariërs: 'Als
de boeren hun mest verder bij het
water vandaan zouden houden,
groeit er minder riet langs de oevers
en minder alg in het water. De plan
ten bemoeilijken de vangst voor de
vogels
Beiden vinden dat de kwaliteit van
het slootwater te wensen over laat.
Binsbergen- 'De kwaliteit was slecht
en is wel iets verbeterd, maar niet
genoeg. De gemeente moet meer
doen om de huizen en boerderijen in
het buitengebied aan te sluiten op het
riool.' Met name in het vroege voor
jaar is de lepelaar volgens
Binsbergen voor zijn voedsel afhan
kelijk van de polderwateren, omdat
er dan in de nog koude Waddenzee
bijvoorbeeld geen jonge garnalen te
halen zijn.
Al met al blijft Binsbergen optimis
tisch en ziet hij in de toekomst zelfs
op drie plekken in het Texelse duin
gebied nieuwe kolonies ontstaan.
Indien het waterpeil op het Pompe-
vlak en Grote Vlak blijft stijgen, kon
den lepelaars wel eens besluiten
daar hun nest te bouwen, evenals bij
de Horsmeertjes.
men heeft dat lager is dan ƒ40.000,-
volgens Van Andel een gevolg van
de verhoudingsgewijs hoge beroeps
groep die het brood in de toeristen
branche verdient. Met vijftig
verhuringen per jaar is de doorstro
ming laag De nieuwe huurders laten
doorgaans geen geregistreerde wo
ning achter. Van Andel: 'Ze woonden
thuis, op een kamer, in een caravan,
schuur, boven een winkel of hebben
er een echtscheiding op zitten.'
Villa's
Een blik op de villa's nabij het VVV-
kantoor was voor Duivesteijn vol
doende om Texel slordige omgang
met de beschikbare bouwgrond te
verwijten. 'Een foutje uit het verle
den', stelde toehoorder en wethou
der Peter Bakker vast, die van een
uitzondering sprak. De wethouder
nam de gelegenheid te baat om zich
te beklagen over de beperkte moge
lijkheden van de gemeente om op te
treden tegen oneigenlijk gebruik van
100 permanente woningen. 'De ver
leiding om op Texel recreatief te
verhuren is groot. De bewijslast ligt
echter bij de gemeente. Moeilijk aan
te pakken dus Gelukkig zijn er door
rechters enkele hoopgevende uit
spraken gedaan.' Hans Eelman
putte hoop uit de komst van
burgemeester Geldorp, die inMeppel
de aankoop van grote oppervlakten
bouwgrond had aangestuurd.
Starters
'We moeten de koppen bij elkaar
steken om vast te stellen dat de
grootste problemen bij de starters en
de jongeren liggen', aldus Van
Andel, die graag een eind ziet aan
de door de provincie gestelde
bovengrens. 'Je kunt ook heel zorg
vuldig met de ruimte omgaan zonder
vast te houden aan die aantallen.
Bouwen naar behoefte. Als je maar
geen villa's bouwt op percelen van
1.000 meter. Op diezelfde grond kun
je tien jongerenwoningen bouwen.
Die hoeven niet zo nodig een tuin van
honderd vierkante meter, maar zijn
met weinig ruimte tevreden. Wan
neer we als Woningstichting 100
betaalbare huurwoningen mogen
bouwen, dan hebben we daar de fi
nanciële mogelijkheden voor. Door
de verkoop van duurdere koop
woningen komt geld vrij om goedko
pere huurwoningen te bouwen.'
Het extra geld voor woningbouw,
zoals de PvdA voorstelt, wil Van
Andel benutten voor bouwen op
locaties die extra kosten vergen,
bijvoorbeeld daar waar oude panden
moeten worden gesloopt Als voor
beeld noemde hij de Koger Hoop in
De Koog, waarvoor zijn verzoek
voor woningbouw echter werd afge
wezen. Om in de badplaats huizen
voor personeel uit de horeca- en
logiesverstrekkers te bouwen, wil de
Bij de Rode Zee, de oude vuilst
Veenselangweg, zijn peilbuizen in
geslagen om de kwaliteit van heU
ter te meten. (Foton
Horntje vermoedt de gemei
ook zelf grondwatermetini
voert, dat de kwaliteit niet
vaardbaar zal zijn. Overig»
die haaks op die van landbi
buurtbewoner Kees Kikkert,
meetresultaten al jaren
trekt.
De provincie onderzoekt hl
op de aanwezigheid van
talen, chloride, sulfide,
gehalte en hardheid. Mochl
slag boven de norm liggen, b
dat nog niet dat het terrei
worden gesaneerd of dal
maatregelen moeten word»
men Dat is afhankelijk van
sico, bijvoorbeeld
verspreiding in het oppervlak
of de nabijheid van een woo
Woningstichting worden bf
in plannen van de werkgeve
De te vormen werkgroep
ting waarop forumleider T
aanstuurt, moet zich met na
zig houden met de invulling
120 woningen die Texel ent
bouwen. Geen van de wen
hoorders twijfelde eraan dal
allemaal vrije sectorhuizen
worden.
Provinciaal bestuurder Tjals
viseerde de Texelse bestuur:
strijdbijl met collega's in
kleine gemeenten in de nooi
begraven en met een eenslu
visie naar Haarlem te stappa
is beter dan zich als hongert
ven op de wonmgcontigenten
ten.'
fjrua "Zmtrtsjixfli Im M hifL
Als de redactie op nleuwsjacht is.'
voorkomen dat u in de Warmo»
voor een dichte deur komt te stó»
Naast de deur hangt een kastje^
en papier. Schrijf uw naam en
nummer op, gooi het briefje in
wij nemen snel contact op.
Telefonisch zijn we wel 24 uur
bereikbaar.
DINSDAG 20 APRIL 1999
Vistrap
Eén van de organisaties die nauw bij
de praktische uitvoering van het
Soortbeschermingsplan was betrok
ken, is Staatsbosbeheer Om het
fourageren voor de lepelaars te ver
gemakkelijken, zijn bij de Rogges-
loot op kleine schaal de oevers vlak
ker gemaakt. De bodem werd
zodanig vergraven dat een minder
steil verloop ontstond en de lepelaars
op de juiste hoogte op karpertjes en
Andri Binsbergen (m.) ontvangt het boek Lang leve de lepelaar' uit handen van Tom den
Boer en Hesper Schutte. (Foto Bart Bosch)
hebben de pelikanen van het
Zwanewater bij Callantsoog naar
Texel gejaagd, zo denkt Binsbergen,
en de hevelvispassage bij De
Cocksdorp, die stekelbaarsjes van
uit het wad in de polder pompt, heeft
er vervolgens aan bijgedragen dat de
vogels zich hier blijvend zijn gaan
vestigen.
De passage, die in 1995 is aange
legd om de voedselvoorziening voor
de lepelaars binnendijks op te krik
ken, werkt goed. Volgens ontwerper
George Wintermans worden jaarlijks
300.000 visjes overgezet. Toch is
Wintermans terughoudend over het
succes: 'Of de passage werkelijk
effect heeft, valt pas in de komende
jaren te zeggen. Vis overhevelen is
één ding, die op het bord van de
lepelaar te krijgen, is een tweede. De
verspreiding van de stekelbaarsjes
en glasaaltjes over de sloten in de
polder is op zich goed, maar ik zie
er nog te weinig lepelaars
fourageren. Waarschijnlijk omdat het
water te diep is.' Lepelaars tasten
met hun gevoelige, lepelvormige
snavel het water af op zoek naar
voedsel. Daarbij staan zij met hun
poten op de bodem Als het water
dieper is dan een halve meter, is ook
voor de langpotige lepelaar voedsel
zoeken onmogeli|k. Wintermans pleit
dan ook voor een flexibel waterpeil-
beheer 'Het zou mooi zijn als het
peil in de sloten op 40 centimeter
kwam, maar de waterschappen heb-
stekelbaarsjes kunnen jagen Voor
dat Staatsbosbeheer verder gaat
met dit project, moet blijken dat het
resultaten oplevert. Een toename
van vissende lepelaars is voorals
nog niet geconstateerd.
De vorig jaar in de Moksloot aange
legde vistrap heeft al wel vruchten
afgeworpen. De trap moet, net als de
hevelvispassage, de trek van vis
van zout naar zoet water mogelijk
maken Door de aanleg van dammen
in de jaren '50 werd die migratie ge
blokkeerd. Vóór de aanleg van de
vistrap was de stroming tijdens het
spuien van het duinwater zo sterk,
dat de vis er met tegenin kon zwem
men. De met stenen gecreëerde
waterval maakt de overgang geleide
lijker. Vorig jaar werd er door de lage
waterstand niet veel gespuid, maar
dit jaar heeft Staatsbosbeheer uit
fuikenvangsten kunnen afleiden dat
de visstand in de Moksloot is geste
gen.
Toekomst
Het Soortbeschermingsplan is suc
cesvol afgesloten, het aantal broed-
paren toegenomen en op Texel zijn
projecten in gang gezet waar de
lepelaar in de komende jaren van
kan profiteren Voeg daaraan de
nabijheid van het wad met zijn grote
voedselrijkdom en de afwezigheid
van vossen toe, en het kostje voor
de lepelaar op Texel lijkt gekocht.
Toch denken Binsbergen en Winter-
Het gaat goed met de lepelaar in
Nederland en op Texel. De acties
die vijf jaar lang in het kader van
het Soortbeschermingsplan
Lepelaar zijn ondernomen, lijken
de karakteristieke vogel uit de ge
varenzone te hebben gebracht.
Het aantal Nederlandse kolonies
is toegenomen tot 13 en het aan
tal broedparen tot 1.270, waarmee
het streefcijfer van duizend paren
ruim is gehaald. Texel leverde
daaraan een belangrijke bijdrage:
in de vijf jaar steeg het aantal
broedparen op het eiland van 113
tot 214. De populatie in reservaten
de Muy en de Schorren groeide
licht, die in de Geul explosief.
Reden tot tevredenheid, maar niet
tot achteroverleunen, zo vinden
de Texelse vogelbeschermers.
Het eerste exemplaar was voor
staatssecretaris Geke Faber van
LNV. maar het tweede voor Andri
Binsbergen uit Oosterend. Het boek
'Lang leve de lepelaar', met daarin
de bemoedigende resultaten van het
Soortbeschermingsplan, werd de
Texelaar vrijdag in Molenbos in De
Cocksdorp overhandigd door Tom
den Boer van Vogelbescherming
Nederland. Binsbergen coördineerde
namens Vogelbescherming de plan
maatregelen die op Texel voor de
broed- en voedselgebieden van de
lepelaar werden genomen.
'Het is niet echt te bewijzen dat het
Soortbeschermingsplan resultaat
heeft gehad voor de lepelaars op
Texel', zegt Binsbergen Voor de
enorme stijging van het aantal broed
paren in vogelreservaat de Geul van
42 in 1994 naar 135 in 1998 heeft hij
dan ook geen harde verklaring, hoog
stens een sterk vermoeden. Vossen
De sierlijke lepelaar is van maart tot en met september op Texel te gast om te broeden.
De rest van het jaar verblijft hij In zuidelijker streken. Wie de vogels wil zien kan het best
naar de uitkijkpost bij de Geul aan de Mokweg gaan. fFowcwwwoaw
