Publiek wandelt kritisch en nieuwsgierig door de varkensstal
'at ik zeggen wou.
Texelse getuigenis
COURANT
Teso
Geluidshinder
Multi-cultureel
Texel'94 blijft aan
winnende hand
Huizen Sonnevanck:
afkopen of niet?
Ontmoetingsdag
voor vrouwen
Steltlopers in
de Zandkes
Kinder-kerkkoor
Meisje gewond
Licht gewond
Bezoek college
Didgeridoo
leren spelen
Sommeltjespad
TTTYTTT CC /- DINSDAG 21 SEPTEMBER 1999
en dezelfde vrouw stelt dezelfde kri
tische vraag. Kieft antwoordt nu dat
Wijtten zijn bedrijf wil verplaatsen
naar de verderop gelegen hoeve
Bland en Berg, om daar een grotere
stal te bouwen en de zeugen te huis
vesten op stro. 'In één grote ruimte
waar ze vrij kunnen rondlopen Dat
klinkt beter.
Vier dagen voor de bevalling krijgen
de aanstaande moeders een eigen
hok waarin zij in alle rust hun kroost
ter wereld kunnen brengen. Of, in
economische zin: vlees kunnen pro
duceren. Knusjes en warm liggen de
roze diertjes tegen elkaar aan te sla
pen, af en toe ontwakend om te drin
ken bij hun moeder. Na vier weken
breekt voor hen een moeilijke periode
aan: dan worden ze weggehaald bij
de moeder en moeten zij in de
opvangafdeling binnen zes weken
overschakelen van moedermelk op
vast voer. De zeug ligt dan al weer bij
de beren te wachten op een nieuwe
bevruchting, of als dank voor bewe
zen diensten bij de slager in de vitnne.
In de tweede stal, de mestschuur,
verblijven de vijfhonderd vlees
varkens van Wijtten het langst: 18 van
hun 28 weken durende bestaan
Eerst worden zij geselecteerd op ge
wicht en geslacht - de Nederlandse
consument moet in tegenstelling tot
sommige buitenlandse mets hebben
van het mannelijke vlees met zijn ty
pische berengeur; verder moet het
dekken niet hier maar elders gebeu
ren. Vervolgens worden de varkens
met zijn achten vetgemest in hokken
van zo'n 2.5 bij 2,5 meter. Op beton
en een houten rooster. Echt ruim heb
ben de dieren het met, maar ze lijken
het in de spaarzaam verlichte stal
redelijk naar de zin te hebben. Ze
kwispelen vrolijk met hun staartje, zijn
met gestresst en bijten hoort gezien
de spaarzame wondjes kennelijk niet
tot hun dagelijkse repertoire. On
draaglijk leed wordt deze dieren in
ieder geval niet toegebracht. Of dat
ook voor hun moeders geldt, blijft de
hamvraag.
Tekst en foto's:
Bart Bosch
Varkensmest, varkenspest, zware kritiek van dieren
beschermers op de huisvesting en verzorging van de dieren:
een varkenshouder in Nederland heeft het niet makkelijk. Texels
enige varkensboer Marcel Wijtten, kreeg daarbovenop nog eens
een slepend juridisch conflict met de buren van golfbaan De
Texelse, en stond ook daarom veelvuldig in de belangstelling
van de lokale media. Hun nationale collega's schetsen volgens
Wijtten een overtrokken, negatief beeld van de varkenshouderij,
door alleen over de misstanden te berichten Maar hoe het er
werkelijk aan toegaat, is moeilijk aan de buitenwereld uit te leg
gen als je die niet kunt toelaten tot de stallen, omdat de kans
op overdracht van ziektekiemen te groot is. Afgelopen week
end maakte Wijtten voor één keer een uitzondering en stelde
j als één van de zes Texelse deelnemers aan de Dag van het
platteland zijn bedrijf open voor bezoek.
Zaterdag. In een heerlijk nazomer
zonnetje slaan golfers een balletje op
de dnving-range. Wie onbesuisd
mept, slaat zijn bal zo op het dak van
de varkensschuren aan de overkant
van het weggetje. Daarin zal het van
daag zeker zo druk worden als op de
golfbaan: rond de tweehonderdvijftig.
Varkens zijn van nature rustige en sociale wezens. Slechts een paar geluksvogels wor-
ien in een ruim hok met stro gehouden.
merendeels Texelse geïnteres
seerden zullen de gelegenheid te
baat nemen om de stallen van binnen
te bekijken.
Collega-agrariërs en andere belang
stellende Texelaars hebben Wijtten
regelmatig aan zijn jasje getrokken.
Of ze niet eens in de stallen mochten
kijken. Nu komen ze dan eindelijk aan
hun trekken. Maar ook toeristen par
keren hun fiets en laten zich graag op
een kop koffie en een koek onthalen
om zich vervolgens in kleine groep
jes door deskundigen te laten rond
leiden.
Eén daarvan is Joep Kieft, bedrijfs
adviseur van Wijtten. Hij kent de
branche door en door en is kind aan
huis aan de Postweg 213. In een in
leidend praatje schetst hij een beeld
van de bedrijfstak, die de laatste ja
ren de ene na de andere klap moest
incasseren. Pestepidemieën, ge
dwongen inkrimpingen van de vee
stapel, dalende vleesprijzen: het werd
menig bedrijf teveel. Hele families
gingen eraan onderdoor, soms letter
lijk. En de rust is nog steeds niet te
ruggekeerd. In navolging van
landbouwminister Van Aartsen pro
beerde minister Apotheker de
varkensstapel onlangs terug te drin
gen. De varkenshouders roerden
zich, wonnen de strijd bij de rechter
en de minister trad af omdat hij in het
kabinet te weinig steun voor zijn plan
nen ondervond. Apothekers opvolger
Brinkhorst probeert het nu opnieuw
Kieft: 'Het systeem van varkens
rechten, waarbij het aantal zeugen
wordt bevroren en bij een eventuele
verkoop van het bedrijf telkens iets
vermindert, is best acceptabel. Maar
zomaar twintig procent inleveren zon
der dat daar een goede schade
regeling tegenoverstaat, dat kan na
tuurlijk met.' De toehoorders kunnen
er wel begrip voor opbrengen. Na een
plakje varkensworst volgen zij Kieft
naar de stallen.
De bak met ontsmettingsmiddel,
waarin schoenen en laarzen werden
afgespoeld en die nog met eens zo
heel lang geleden vast item van het
televisiejournaal was, ontbreekt. In
plaats daarvan staat een mand plas
tic overschoenen en -jassen klaar die
besmetting moeten voorkomen, le
dereen trekt braaf de schoenen aan,
maar voor de jasjes vinden de mees
ten het te warm. 'De kans op virus
infecties is op Texel minder groot dan
bijvoorbeeld in Brabant. Hier karnde
ziekte met van bedrijf tot bedrijf
gaan', vertelt Kieft terwijl we de eer
ste van de twee stallen betreden: de
dek- en kraamafdeling van het be-
drijf.
Een vijftiental zeugen ligt ingeklemd
tussen stangen op roosters op een rij
De dieren zijn een beetje onrustig.
Het is de geur van vier enorme dek-
beren die hen opwindt. De beren lig
gen een meter verderop in aparte
hokken te wachten op hun beurt. De
geur brengt de ovulatiecyclus van de
zeugen op gang: ze worden beng.
Wijtten werkt niet met kunstmatige
inseminatie. Het dekken gaat hier
langs natuurlijke weg. 'Daardoor heb
je minder insleep van ziekten. Een
nadeel is wel dat het sperma tech
nisch gezien niet zo up-to-date is als
aan de overkant', verklaart Kieft. 'Om
de acht maanden komt er een nieuwe
beer.' Als uit een echoscopie blijkt dat
de zeug drachtig is, gaat ze naar de
volgende afdeling en lost een andere
zeug haar af. Een bezoekster vraagt
waarom de zeugen niet meer ruimte
krijgen, zodat zij zich tenminste kun
nen bewegen. 'Ze zijn hier te gespan
nen en zouden elkaar verwonden',
antwoordt Kieft De vrouw is met he
lemaal overtuigd.
In de enorme aanpalende zaal liggen
zo'n honderd drachtige zeugen te
wachten op hun bevalling, die 115
dagen na de conceptie volgt. Alle
varkens hebben een nummer. Een
computer houdt bij hoeveel voer ie
der dier krijgt, afhankelijk van het
aantal biggen dat de individuele zeug
pleegt te werpen. De temperatuur is
hier zomer en winter 21 graden. Het
stinkt er nauwelijks en vliegen zijn er
zeldzaam. De dieren zijn kalm en
opvallend schoon. 'Wijtten zorgt
goed voor de zeugen. Hij ventileert en
verwarmt consequent, wast de var
kens regelmatig en ruimt de mest di
rect op. Vandaar dat er ook zo wei
nig vliegen zijn', prijst Kieft zijn
opdrachtgever. Toch kunnen de var
kens zich ook hier amper bewegen
ven van lezers
De directie van Teso heeft de afgelo
pen jaren geen kans voorbij laten
gaan om de indruk te wekken dat ze
steeds hoopte niet onder druk van de
politieke en/of bepaalde belangen
groeperingen te moeten overgaan tot
uitbreiding van de capaciteit. Hoe
hypocriet blijkt nu. want tot mijn ver
bazing en ergernis lees ik onlangs in
(te Texelse Courant dat Teso daar 'de
politiek' helemaal niet voor nodig
beeft, want zélf als 180° is gedraaid.
Na nota bene - enige tijd geleden -
eerst nog de Texelse bevolking aan
de borst te hebben gedrukt in de
strijd tegen een mogelijke concurrent
In plaats van de veerverbinding juist
te gebruiken om het aantal auto's op
een - voor de meeste Texelaars en
zeker ook voor de meeste toeristen -
acceptabel niveau te houden (zie de
fW-promotie), zwicht Teso nu zoge
naamd voor toenemend vervoers
aanbod. Je kunt dus dat 'heerlijke
eiland van ruimte en rust' uit de VW-
tolders op twee manieren laten over
spoelen met auto's en het in feite
maken tot een verlengstuk van
Noordholland.
Door het aanleggen van een tun
ed (concreet en eenmalig); 2. Door de
capaciteit van Teso elke tien jaar te
"ergroten (verneukeratief en om-
slachtig) Het zal voor het effect op
bet leef- en vakantieklimaat weinig
uitmaken voor welke van de twee
manieren wordt gekozen. Er is één
verschil: bij de tweede methode heeft
Teso de poen.
Ondergetekende is niet aangespoeld,
"el aandeelhouder en ondernemer,
K. Smidt,
Den Burg.
Buiten verantwoordelijkheid van de redactie
Immy Vlaming (31) uit Oosterend
stond zaterdag op de dijk van
Nieuweschild voor de camera en
de microfoon van de EO-televisie.
In het programma dat rond haar
persoon wordt gemaakt vertelt ze
hoe zij voor Jezus heeft gekozen
na in haar leven door menig diep
dal te zijn gegaan. De opname-
ploeg was naar Texel gekomen om
een hoogtepunt van deze ontwik
keling in haar bestaan vast te leg
gen: doop door onderdompeling
in het water van de Waddenzee.
Immy deed dat samen met haar
man Gerrit (36) en vijf andere
geestverwanten, die vlak daarvoor
Lieve mevrouw De Goey,
We menen bij u aan het juiste adres
te zijn met de volgende klacht: wij
wonen in Eierland vlak bij de Slufter
en worden vooral bij mooi weer als
we in de tuin zitten of werken veelvul
dig geplaagd door het geluid van
meeuwen. We kunnen het soort met
precies determineren maar het zijn
hele grote met vervaarlijke snavels en
soms lijkt het of ze lachen, miauwen
of huilen als een klein kind. We we
ten met wat we eraan kunnen doen,
maar het is heel vervelend en het
enge geluid wordt als het ware over
ons uitgestrooid. Omdat we gelezen
hebben dat u binnenkort afstudeert
op zeevogelonderzoek denken we
van de objecten vragen tijd. Dus wij
zoeken vrijwilligers. Voor meer infor
matie: W. Toxopeus, tel. 317741.
Werkgroep Sommeltjespad.
ieder op hun eigen wijze onder
woorden brachten wat hen tot
deze stap had bewogen Het ze
vental, merendeels afkomstig uit
de gereformeerde en hervormde
kerk van Oosterend, hoort tot een
groeiende stroming van vooral ton
geren die op een heel andere dan
de hier gebruikelijke wijze het ge
loof willen beleven en uiten. Meer
daarover in de volgende krant. Het
door Feike ter Velde gepresen
teerde EO-programma rond Immy
Vlaming wordt donderdagavond
11 november uitgezonden om
22.00 uur via Nederland 2.
(Foto Harry Graaf)
dat u de juiste persoon bent om ons
te helpen. Zelf doen we er van alles
aan om die beesten van onze daken
te werén. Geen broodkorstjes laten
slingeren, de vuilnisbakken dicht etc.
maar tot nu toe zonder resultaat. Kunt
u ons een oplossing geven? Alvast
hartelijk dank.
P.S. Kunt u ons ook zeggen wat we
tegen dat vervelende ruisen van de
branding kunnen doen? Als we ons
slaapkamerraam open laten horen
we dat steeds!
Met vriendelijke groeten,
Nico Nagtegaal
De Cocksdorp.
Naar aanleiding van de ingezonden
brief in de Tex. Crt. van 14 septem
ber over het multiculturele festival bij
paal 12 willen wij als organisatie
graag reageren op een aantal onjuist
heden. Er is zo'n kleine twaalf uur
vermaak geweest, waaronder het
multiculturele buffet, dat niet voor
iedereen naar wens is verlopen.
Mede door de grote belangstelling en
enkelen die zich helaas hebben mis
dragen.
Daarentegen zijn er tot zonsonder
gang ruim tweehonderd vissen ge
bakken en ook stonden er tot diep in
de nacht schalen met goulash op het
buffet en deze zijn niet uit het zicht
geweest.
We hebben ervan geleerd dat er
overal sympathieke en onsympa
thieke mensen zijn, ongeacht hun
afkomst. Wij hadden voor ogen er
samen een geslaagde dag van te
maken en voor velen was dat ook zo.
Werkgroep 'Tussendeur'
Hoewel Texel '94 zondag met een
overwinning van 1-2 op HRC naar
huis ging, ontbrak op het sport
complex van de Helderse Racing
Club de echte derbysfeer met felle
duels en agressie. Alleen Bart
Oosterhof ontving in de blessure
tijd vlak voor rust een gele kaart
van scheidsrechter Moorman uit
Heerhugowaard. Verder werd er
slordig met de kansen omgespron
gen en bezondigden beide ploegen
zich aan het slecht inspelen van de
bal en foutieve passes. Bij winst
had de thuisclub, waar oud-
Texelaar Wim van Veen laatste man
stond, zich een plaatsje weten te
De raadscommissie Ruimte, Wonen
en Economie buigt zich vanavond
over de vraag of de gemeente bereid
is om de bouwrechten in de tuin van
huize Sonnevanck af te kopen. Het
voorstel vloeit voort uit het standpunt
van de raad, die geen huizen naast de
villa wil. Albert Heijn liet gisteren bij
monde van een woordvoerder weten
geen interesse te hebben in een der
gelijke afkoopregeling. 'De hoogte
van de vergoeding is simpelweg niet
aan te geven. Het hele plan bestaat
uit zoveel delen, dat zo'n onderdeel
niet in geld is uit te drukken. We hou
den dus vast aan de bouw, overigens
in goed overleg met het Texelse col
lege. Het is met anders.'
Uitgaande van de provinciale werk
groep Economie, Vrouwen en Ar
moede (EVA) wordt woensdag 6 ok
tober een 'netwerkdag' gehouden in
gebouw De Poort aan de Elemert In
het EVA-Netwerk kunnen vrouwen
elkaar ontmoeten om te spreken over
de problemen die zij tegenkomen om
zo elkaar te steunen in het onder de
aandacht brengen van hun proble
men bij kerk en overheid. Daarbij
wordt er vanuit gegaan dat er in Ne
derland nog steeds veel armoede
voorkomt en dat vrouwen daar meer
mee te maken hebben dan mannen.
Tijdens de bijeenkomst spreekt Nel
Eelman, wethouder van sociale za
ken, over het minimabeleid op het
eiland en Ko Vinke over zorg en ar
beid. Daarnaast is ruime gelegenheid
voor het stellen van vragen en het
voeren van discussie
De bijeenkomst duurt van 15.00 tot
19.30 uur en is gratis toegankelijk.
Voor koffie, thee, melk en soep wordt
gezorgd, brood moet door de bezoe
kers worden meegebracht. Kosten
voor vervoer en kinderopvang kun
nen (deels) worden gedeclareerd.
Voor opgave en meer informatie: Ria
van Strien, tel. 318670 of Riety Kui
per, 318397.
veroveren in de kopgroep van de
vierde klasse A.
Het eerste doelpunt kwam al na zes
minuten op naam van Erwin Koning.
Na goed aangeven van Simon Brand
draaide hij zich weg van zijn directe
tegenstander en scoorde onhoud
baar voor de boomlange keeper
Blaauboer (ex-Schagen) 0-1. Door
onzuiver te schieten wisten de
Texelaars deze voorsprong echter
niet direct te vergroten. Zij legden
leuke combinaties op de mat, maar
wisten niet tot scoren te komen. Ge
lukkig brachten ook de aanvallers van
thuisclub, die door onnodig en
klungelig balverlies van de gasten
enkele kansen kregen, er niets van
terecht. Maarten Koorn knalde een
prima door Martin Koorn ingespeelde
bal in de 25ste minuut net naast en
een klein kwartiertje later was een
veel te slap ingeschoten vrije trap van
een van de voorwaartsen van HRC
een gemakkelijke prooi voor doelman
Bart Heerschap. De keeper van HRC
probeerde zijn aanvallers met verre
uittrappen aan het werk te zetten,
maar ook hier was het resultaat nihil.
Na de rust werd Ruben Boogaard -
nog steeds bij een stand van 0-1 -
gewisseld voor Arie van der Vis. HRC
trok direct ten aanval, maar verder
dan een drietal gevaarlijke corners
kwamen de Racingers niet. Het spel
werd rommelig en onnauwkeurig,
hoe hard trainer Post zijn spelers
vanaf de zijlijn ook toeriep dat ze 'een
stappie tekort' kwamen. Na een uur
spelen werd Arnold Kaercher gewis
seld voor Jelte van der Kooi. Vlak
daarvoor werd een kopbal van spits
Koning ternauwernood over de lat
getikt en na een pass van John List
haalde Koning de bal nog eens vlak
langs de verkeerde kant van de paal.
Het duurde tot na de 63ste minuut
voordat John List een handige voor
zet van Maarten Koorn over links
langs de verraste keeper van HRC
wist te spelen. Twintig minuten voor
tijd kwam het Texelse doel nog een
maal in gevaar na te slordig ingrijpen
van de verdediging. In de 88ste mi
nuut verzilverde Dennis IJzendoorn
een penalty voor HRC, wat de eind
stand van 1-2 op het scorebord
bracht. Jelte van der Kooi had ver in
de blessuretijd nog de kans de score
op te voeren, maar zijn bal ging net
naast.
Zondag speelt Texel thuis tegen
Adelbert uit Egmond.
De Vogelwerkgroep Texel houdt za
terdag 25 september een efccursie
langs het Waagejot, de Zandkes en
de Ottersaat, waarbij vooral naar
steltlopers en eenden zal worden
gekeken. Onder leiding van Giel en
Marco Witte vertrekken de deelne
mers om 9.00 uur vanaf het parkeer
terrein bij de IJzeren Kaap. Het pro
gramma Natuurwijzer van Radio
Texel zal de volgende dag verslag
doen van deze excursie.
In de Hervormde kerk van Oosterend
vindt op 10 oktober het eerste optre
den plaats van het nieuwe Texelse
kinder-kerkkoor Sinds een half jaar
repeteert op initiatief van het kinder
pastoraat van de katholieke kerk een
groep kinderen vanaf groep drie elke
week in de RK kerk in Den Burg. Ver
wacht wordt dat het koor - mede
door de aanwas van nieuwe leden -
uit kan groeien tot een oecumenisch
koor, dat kan worden uitgenodigd
voor bijzondere feesten als eerste
communies en doop. Na het eerste
optreden op 10 oktober gaat het koor
werken aan een eigen kerstviering.
Belangstellenden worden uitgeno
digd eens een kijkje te nemen op een
repetitie, elke donderdag vanaf 15.45
uur. Het lidmaatschap is kosteloos,
vooraf verstrekt de dirigent graag
meer inlichtingen Voor meer informa
tie: Manken Stoverinck, tel. 322595
Een 11-jarig meisje uit Opmeer liep
donderdag een schaafwond aan een
knie op toen zij in een groepje fiet
sende kinderen ten val kwam op het
fietspad langs de Pontweg. Ze werd
per ambulance naar één van de huis
artsen gebracht.
Op het fietspad langs de Schilderweg
kwamen een 33-jarige fietser uit het
Duitse Stadsland en een snorfietser
uit Den Burg woensdag rond 23.10
uur met elkaar in botsing toen de toe
rist met voldoende rechts hield. De
Duitser liep een schaafwond op aan
het hoofd, de Texelaar een snijwond
in een hand en gekneusde ribben.
Anders dan afgelopen vrijdag in deze
krant stond vermeld, beginnen b en
w hun jaarlijkse bezoek aan de dor
pen niet in De Waal maar in Oude-
schild. De eerste vergadering staat
gepland voor maandag 4 oktober.
Het college is op maandag 1 novem
ber in De Waal.
Texelaars die didgeridoo willen leren
spelen, krijgen wellicht de kans. Als
er tenminste zestien belangstellen
den zijn. verzorgt Lies Beyennck een
workshop. Deze Amsterdamse heeft
zelf veel ondernomen om dit bijzon
dere blaasinstrument te leren bespe
len. Zo heeft ze in Australië een tijdje
bij de Aboriginals gewoond, die de
didgeridoo hebben 'uitgevonden'.
Voor opgave en meer informatie kun
nen geïnteresseerden terecht bij
Piëta Bakker, tel. 314 738 (na 18.00
uur).
ikkers zonder ogen, hazen en konij
nen met afgebroken oren, alle
Sommeltjes - compleet met funda
ment - uit de grond getrokken. Te
waar voor kinderen. Volwassenen
die met stokken naar de uil slaan. Er
aan gaan hangen om te voelen hoe
vast-ie zit.
Gelukkig, de weggehaalde eend is
weer teruggebracht, wat moet je ook
met zo'n ding in de tuin als heel Texel
weet waar hij vandaan komt. Nu het
spinneweb en de spin met vlieg nog
terug.
Jammer, heel jammer dat er volwas
senen zijn die kinderen het
Sommeltjespad blijkbaar met gun
nen. Jammer, heel jammer, dat er
ouders zijn die hun kinderen hun
gang maar laten gaan. Wij hebben
het nu toch gezien! Na ons de zond
vloed... ja toch? Of niet soms?
De werkgroep 'Sommeltjespad' vond
het zeer de moeite waard om het pad
te ontwikkelen En ook om het tijdens
het seizoen telkens weer te herstel
len. Want wat genoten de kinderen
ervan. En met alleen de kinderen.
Grootouders en ouders, Texelaars en
toeristen, hele schoolgroepen.. alle
maal enthousiast. Er zijn mensen die
elke week het pad lopen; sommigen
zelfs dagelijks. Liedjes worden er
over gemaakt en gezongen, dieren
worden nagemaakt, fantasie- en
natuurbeleving gaan hand in hand
over het pad.
Ons uitgangspunt is daarmee ge
haald. Dat de vernielingen zo erg zou
den zijn, hadden we echter met kun
nen inschatten. Hoe verder? De
werkgroep vrijwilligers wil doorgaan.
Maar een aantal leden vertrekt van
Texel. Onderhoud, reparatie, maar
ook het ontwikkelen en aanpassen
De drachtige zeugen verblijven zo'n drie maanden in eikaars gezelschap. Vlak voor de bevalling krijgen zij een eigen plek om te ba
ren en hun kroost gedurende vier weken te zogen.
