Zoeken naar compromis
tussen schapenhouderij
en erosiebestendigheid
Ongeluk op TX 68 leert
lessen voor de toekomst
Qeslaagd
Medische hulp kwam vijf uur later
Gemeente vraagt
aandacht voor
rattenbestrijding
Wat ik zeggen wou...
Weg ermee
Texelse ram
Wat ik zeggen wou...
Druk toerisme
LIS houdt bemestingsproeven op waddendijken
TEXELSE^" couRANT
'Ruimtenood Rabo
niet te voorzien?'
Eerste klas van 1954 sluit Redmer IJskaschool symbolisch
Vliehors
VERVOLG VAN PAGINA 1
[en aantal voorbijgangers zal ze
lebben opgemerkt, maar velen
iok niet. De proefvakken die het
ioogheemraadschap van Uit
gerende Sluizen in Hollands
loorderkwartier op de waddendijk
;;eft aangelegd. Ze zijn bedoeld
oor het meten van de effecten van
emesting op de groei, de samen-
itelling en de beworteling van het
iras. De proef moet onder andere
uidelijk maken of het houden van
ichapen is te combineren met de
rimaire functie van de dijk als
laterkering.
bl onderzoek wordt uitgevoerd door
Hans Sprangers, van het
nderzoeksinstituut Alterra, het vroe-
ere IBN. Hij promoveerde op een
bdie naar de begroeiing op dijken op
intig verschillende locaties 'Daar-
it bleek dat percelen die jarenlang
iet worden bemest de beste
worteling geven en daardoor de
oogste erosiebestendigheid heb-
en. Waar de wortels van rijk bemest
tas slechts vijf centimeter diep gaan,
in de zode van schraal gehouden
eiland zich wel tot twintig centime-
i vertakken, 'Belangrijk is dat het
tn dicht vertakt, fijn wortelstelsel is,
aarin fijne kleideeltjes zich verkitten
tot een soort elastisch materiaal dat
toch een poreuze samenstelling
heeft, zodat het regenwater er mak
kelijk in kan doordringen. Proeven
hebben uitgewezen dat dit gras tij
dens superstormen niet kapot is te
krijgen Technisch gesproken hoef je
met zo'n zode boven de getijdezone
met te asfalteren. De kruin is veel ster
ker, zodat die bij golfoverslag veel
beter in stand blijft De dijk kan daar
door twintig centimeter lager blijven.'
Kruidiger
De proef op Texel, die drie kleine
omheinde vakken omvat, wordt ge
houden op drie verschillende plekken
op het eiland Eén veldje krijgt 150
kilogram zuivere stikstof, één perceel
tje 75 kg en één vierkantje wordt niet
bemest. Een proeflocatie bevindt
zich op een dijk die wordt gepacht een
boer die ruim bemest, op een ander
deel strooide de pachter niets en het
derde blok zat er tussenin In het vak
waar flink werd bemest is na ruim
twee jaar te zien dat een stikstof-
minnend gewas als Engels raaigras,
het moet afleggen tegen bijvoorbeeld
roodzwenkgras, dat beter gedijt in
stikstofarme omstandigheden. De
samenstelling van de vegetatie blijk in
de arm gehouden blokjes veelzijdiger.
Komend voorjaar zal de beworteling
worden bekeken, de beoordeling van
de bedekking van de dijk volgt in juni
Arm gehouden dijken, die daardoor
kruidiger van samenstelling zijn. slui
ten volgens Sprangers schapen
houderij met uit. 'Maar het vereist wel
meer vakmanschap. Een boer moet
vaker omweiden Extensieve begra-
zing van de dijk wil niet zeggen: een
paar schapen op een grote opper
vlakte. Beter is het om in korte tijd een
dijk kort te grazen en dan uit te wijken
naar een ander stuk. Dan gebruik je
de schapen als een soort maai-
machine Het mooiste is als dat twee
tot drie keer per jaar gebeurt. Daar
mee benader je het beste de ideale
situatie een paar keer de dijk maaien
en de ruigte afvoeren. Maar ook die
methode kent weer z'n nadelen. Om
het beweiden voor de schapen
houders wat aantrekkelijker te maken
zou een gift van 50 kilogram stikstof
per jaar wellicht een goed compromis
zijn. 'Want het is met de bedoeling dat
de schapen van de dijk gaan.'
«Is vaker in het najaar worden
Texel weer veel ratten gesigna-
erd. Het lijken er meer dan vorig
ar, althans er zijn meer mensen
ebij de gemeente gratis gif ko
en halen.Vooral op erven en in
rotkanten in het buitengebied
nde dieren of hun sporen gezien,
ak op plekken waar ze in vorige
en juist niet waren. Dat heeft te
aken met voedselaanbod. Waar
voorbeeld maïs en bieten-
ppen liggen, vestigen zich ook
iag ratten, vooral als er veel
luilplaatsen zijn zoals romme-
erven. In vorige seizoenen wer-
a ook op menig recreatieterrein
gen aangetroffen.
gemeente Texel is graag behulp-
m bij de bestrijding. Bij
meentewerken (telefoon 312510)
de R.P.Keijserstraat kan men te-
tit voor gratis gif en advies,
nodig komen de gemeentelijke
'enbestrijders Jan Vennik en
lem Moor in actie op het terrein
zelf. Eerstgenoemde slaagde on
langs voor het Diploma Ongedierte-
bestrijding, maar weet ook uit de
praktijk welke strategie moet worden
gevolgd om de opmars van de bruine
knagers te stoppen. Het is bijna altijd
een combinatie van maatregelen. Dat
geldt ook voor handelingen ter voor
koming van ratten. Wie in een rom
melige omgeving (te veel) voer voor
vogels en huisdieren uitstrooit dat
niet direct wordt opgegeten, vraagt
om ratten, vooral als er water in de
buurt is. Ook compostbakken en
hopen afval zijn risicofactoren, even
als overvolle vuilcontainers waar de
rommel uitpuilt. De gemeentelijke
rattenbestrijders hebben een een
voudig foldertje samengesteld met
tips voor het weren en bestrijden van
ratten. Als favoriete schuilplaatsen
voor de dieren worden daarin ge
noemd: slootkanten, ruigten, bij sta
pels hout, maiskuilen, onder en in
gebouwen, opslagterreinen en bij
voerplaatsen voor vogels. Speciale
voerkistjes waarin het gif (niet meer
dan 250 gram tegelijk) moet worden
gedaan, dienen zo dicht mogelijk bij
deze plekken te worden opgesteld,
onbereikbaar voor kinderen, vogels
en huisdieren.
Hugo Commandeur (23) uit Den
Hoorn is aan de Hogeschool Haarlem
en aan de Fachhochschule
Osnabrück in Duitsland afgestudeerd
als ingenieur in de elektronica. De ti
tel van zijn afstudeerscriptie luidde
'Aufbauten und Techmken zur
Erstellung von Hologrammen mit
einem Helium-Neon-Laser'.
Nu pak ik mijn pen en ga ik mijn
ergerenissen eruit gooien. Al zo'n jaar
of dertig kom ik op Texel, een stukje
land dat mijn hart heeft gestolen.
Maar de laatste jaren zit ik met sa
mengeknepen tenen op de boot Wat
is er nu weer verpest, denk ik dan. Dat
VERVOLG VAN PAGINA 1
erden twaalf ooien gedekt, afkom-
ig van de stamboekbedrijven van
an Engel en Ad Klaver. Direct na
ankomst op Texel werd de ram aan
werk gezet bij Maarten, Dirk en
acob Roeper van De Fenne en De
emp en vervolgens mag hij zich uit
een op De Waddel waar een harem
an vijftig ooien op hem wacht. Zijn
oed is dus al verspreid.
Het spreekt vanzelf dat eigenaar Piet
Bakker het komende voorjaar met
spanning zal letten op de ontwikke
ling van de lammeren die door het
geïmporteerde vaderdier zijn ver
wekt. Vitale schapen vindt hij van
groot belang voor de toekomst van
zijn bedrijf, waarbij hij denkt aan zijn
21-jarige zoon en opvolger Jan
Willem. Die zit in het laatste jaar van
de Hogere Landbouwschool in
Leeuwarden en is momenteel bezig
met een projectstage in Ierland.
De aankoop van de ram van het
Franse type is enigszins vergelijkbaar
met het in de jaren tachtig introduce
ren van Amerikaanse stieren in de
rundveehouderij. Dat gaf toen nogal
wat commotie maar bleek achteraf
een groot succes. Het inzetten van de
'Franse' ram op de Waddel zal min
der opspraak geven. Dit bedrijf is
namelijk niet zwoegervrij. Als het dier
eenmaal daar aan het werk is ge
weest, kan hij niet meer op zwoeger-
vrije bedrijven worden ingezet.
Zwwttzwwtl.. zwwtl Zo'n 200
auto's komen van de boot, diverse
andere gaan richting boot Bijna zijn
ze afgevoerd en., daar komt de vol
gende boot Hoe moet dat als er 300
auto's van afkomen? Kunnen wij als
Texelse bewoners dan nog de weg op
of over komen?
Wat blijft er voor ons Texelaars over?
Boodschappen doen is helemaal met
leuk meer. Dringen om door 't volk
te komen, die dan ook nog veront
waardigd reageren.
Ik was altijd blij als de zomer voorbij
was. Dan zag je elkaar weer. Maar
dat schijnt verleden tijd te zijn. Wan
neer zien wij Texelaars elkaar nog7
Bij een kassa? Welnee Eén Texel
aar, vier of vijf vreemden en dan zie
je pas weer een bekende Of hele
maal niet. Vanmorgen bij de Hema
drie kassa's met wachtenden, met
ongeveer twee Texelaars Je hoeft
helemaal niet je best te doen om 'in
cognito' te gaan.
Wat denken VVV, verhuurders en de
Teso wat ervan Texel overblijft? Rust
maakte ons eiland aantrekkelijk. Maar
ga eens naar de Dennen. Overal au
to's. Waar is de rust gebleven? Onze
vriendelijkheid en verdraagzaamheid,
zullen we dat nog lang vol houden?
Klachten hoor je al Texelaars moe
ten maar rekening houden met de
gasten, zij niet met ons.
Ja, 't is goed voor de economie. Maar
wees s.v.p eerlijk, geld maakt het 'le
ven' niet vrolijker. Daarom gebruik je
het geld voor drank, seks en drugs,
dan heb je nog wat schijnplezier
Nog meer mensen? Acht tot twaalf
weken houden we misschien vol,
maar dan weer eens op jezelf zijn is
toch heerlijk7 Bouw misschien liever
een kleinere boot. Kunnen ze nog
eens in de rij staan Is helemaal geen
probleem, je gaat per auto naar
Schiphol, moet daar uren wachten en
dan nog vliegen en., geen protest. Ik
vind mensen enig, maar hier baal ik
van, dat mag u wel weten Misschien
zijn er meer?
Paula Brouwer.
'Elba'. Zuid-Haffel.
volgens de Raad verstandig aan ge
daan het medisch handboek te raad
plegen, ook al was er geen sprake
van alarmerende verschijnselen en
was de patiënt bij kennis. 'Bij alle
behalve de zeer lichte hoofdwonden
is raadpleging gewenst. In geval van
verdere complicaties zou de schipper
dan beter weten hoe te handelen
Overigens had de gewonde in kwes
tie een veiligheidshelm moeten dra
gen. vindt de Raad. Hij had zijn ver
wondingen er waarschijnlijk met mee
kunrten voorkomen, maar als de haak
iets hoger tegen zijn hoofd was ge
zwiept, hadden de gevolgen bijzon
der ernstig kunnen zijn.
De klacht van DETV over
onduidelijkheid van de zend
frequenties na het wegvallen van
Scheveningen Radio en de invoering
van het nieuwe zendsysteem
GMDSS, is naar het oordeel van de
Raad begrijpelijk. Er wordt inmiddels
gewerkt aan een geplastificeerde in
structie voor aan boord, zodat de
schipper weet wat hem te doen staat,
zo constateert de Raad tevreden. Wel
draagt de Raad de scheepvaart
autoriteiten op pas tot opheffing van
de oude frequenties over te gaan
wanneer alle vissers weten welke
GMDSS apparatuur voor hen ver
plicht is. Zij moeten daarover duide
lijk en tijdig geïnformeerd worden.
'Het betreft de veiligheid van de
visserman op zee. Deze kan en mag
niet ondergeschikt worden gemaakt
aan ambtelijke politiek.'
Nog maar kort na de opening van het
gemeentelijk expositiecentrum
'Tusse de Banke'. tevens clubhuis
van de Historische Vereniging, wordt
dit gebouw alweer ingrijpend uitge
breid Eigenaar Rabobank maakt op
de bovenverdieping kantoren en
spreekkamers. De exporuimte en het
clubhuis worden 'herschikt'. De
nieuwe stoffering van de expositie
ruimte komt voor rekening van de
gemeente.
Raadslid Pieter de Groot vroeg zich
in de commissievergadering van
Welzijn en Onderwijs van woensdag
avond af of de Rabobank met eerder
had kunnen weten dat zij meer
kantoorruimte nodig had. Hij vond dat
de bank de stoffering zelf maar moest
betalen. Voorzitter-wethouder Nel
Eelman was het totaal niet eens met
die opvatting Volgens haar was de
bank uiterst coulant geweest. Het
aanvankelijke verbouwplan was voor
de gemeente ongunstig want de
expositieruimte werd kleiner De bank
was echter direct bereid een ander
ontwerp te maken waarbij met alle
wensen van de gemeente rekening is
gehouden zodat het juist beter werd
dan vroeger. Ook moet in aanmerking
worden genomen dat de bank een
lage huur vraagt (ongeveer de helft
van het 'commerciële' bedrag) en dat
de continuïteit van het expositie
centrum en het clubhuis beter zijn
gewaarborgd. 'Dat we dat stukje
vloerbedekking voor onze rekening
nemen is niet meer dan reëel', aldus
de wethouder.
afschuwelijke hotel Juliana en haar
zus Opduin, die dozen bovenop een
prachtig duin Daarna dat enorme
parkeerterrein met dat bruggetje, die
zogenaamde koopflats, plus restau
rant en een kapitale villa. Wie regelt
dat allemaal toch? Dan een douche-
en WC-complex, met te geloven. Mid
den in de duinen, langs een pad. En
tot slot de nieuwbouw van Mantje in
De Koog Wat een bouwtekening, wat
een miskleun. Is er niet wat anders te
verzinnen dan dat grachtenpand?
Zeker uitgevoerd in die witte schim
mel, net als die huizen aan de Pont-
weg bij De Koog. Weg ermee. Doe
niet zo modern, dat past niet op Texel.
Of gaat Texel net zo worden als de
kustlijn van Petten tot Den Helder? Ik
zie het somber in. Ik doe in het ver
volg mijn contactlenzen uit, dan zie ik
alles niet zo scherp.
Trui Hemker,
Amsterdam
DINSDAG 26 OKTOBER 1999
Rolie Zweere, Dirk Roeper, Henk Rik-
kenberg, Jan Kooger, Jaap Betsema
en Kees Koopman, oud-leerlingen
van de Redmer IJskaschool die bij de
opening in 1954 het eerste klasje
vormden, namen 45 jaar na dato nog
éénmaal plaats in de schoolbanken.
De reünie van het gemiddeld 52-ja-
rige gezelschap was bedoeld als een
symbolische sluiting van de school.
De stemming was emotioneel, maar
ook berustend. 'Dit is de doodsklap
voor De Waal, nu hebben we hele
maal mets meer over', verwoordde
Roeper Hij herinnerde zich hoe hij als
jochie met Rikkenberg achterin het
lokaal zat te kletsen. 'Opeens gooide
meester Albers een spons naar m'n
hoofd. Die heb ik toen onder de kraan
gehouden en terug geworpen. De
plek waar de spons tegen de muur
zeilde was jaren daarna nog te zien.
Oud-klasgenoot Betsema kan niet
met de sluiting zitten: 'Prachtig toch!
Ik was er bij toen de school werd ge
opend en nu maak ik ook nog mee dat
hij wordt gesloten.Voormalig klasge
noot Ankie Bemardus kon niet aan
wezig zijn op de reünie. De jongste
generatie leerlingen van de Waal der
school heeft inmiddels ergens anders
een plaatsje gevonden.
(foto Gerard Torvnerman)
Frits Witte, medewerker van Uitwaterende Sluizen, verricht werkzaamheden aan één van de omheinde proefpercelen op de dijk bij
De Schans. (Foto Gorard Timmerman)
opgestuurd. Een verzoek van de bur
gemeester om de bedenken alsnog
in behandeling te nemen, heeft het
ministerie naast zich neergelegd.
De gemeente tilt met zwaar aan het
verspelen van het recht op hoger be
roep. Wethouder Peter Bakker (Mi
lieu) verwacht dat zaken zoals aan
passing van de aanvliegroute en
beperkingen van de tijden van de
oefeningen in het convenant met
Defensie kunnen worden geregeld.
Oude koers
'VROM heeft niets van onze beden
kingen overgenomen', reageert Sicco
ten Brug, voorzitter van de dorps
commissie De Cocksdorp en
Eierland, teleurgesteld 'In feite blij
ven ze precies op de oude koers,
zoals die in het ontwerpbesluit is ver
woord. In de bestaande vergunning,
die eigenlijk al jaren is verlopen, zijn
een paar extra regeltjes opgenomen,
maar het betreft zaken die in de prak
tijk toch al nooit werden overschre
den. In feite is hierin zelfs een extra
marge aangebracht. Want de lucht
macht komt nu al nooit aan de zeven
tig vijfhonderdponders per jaar. In die
honderdtwintig die worden genoemd
moeten volgens mij ook kleine bom
metjes zijn meegenomen. Wij praten
over 500-ponders. En straaljagers
vliegen bij mijn weten nooit tot half elf
's avonds. Het is zeer betreurens
waardig dat het ministerie onze argu
mentatie achteloos van tafel heeft
geveegd. Ze negeren ons volledig.
We krijgen niet eens antwoord op
onze vragen.'
Ten Brug heeft zijn hoop nu gevestigd
op het convenant met het ministerie
van Defensie. 'Die onderhandelingen
waren veel breder. Het ging ook over
hinder door de aanvliegroutes en het
geschut van de landmacht. Het over
leg verliep aanvankelijk zeer hoopvol.
Maar ook van dat verhaal is mets in
deze milieuvergunning terug te vin
den, al is het convenant natuurlijks
iets tussen Texel en Defensie, en niet
met VROM. We moeten proberen er
veel meer uit te slepen dan nu op
papier is gezet.'
Het ongeluk aan boord van de TX 68 van 9 december 1998 was voor de
Raad voor de Scheepvaart aanleiding om een aantal aanbevelingen te
doen die van belang zijn voor de hele Nederlandse vissersvloot. De Raad
beoordeelde het incident na klachten van de Texelse visserijvereniging
DETV, die onder meer vond dat het wel erg lang had geduurd voordat
de gewonde matroos Ron van der Slikke de nodige medische hulp ge
boden werd. Gebrekkige communicatie was daar mede debet aan. In
middels werken het ministerie, de Kustwacht en de KNRM aan een in
structie voor het inroepen van medische hulp met informatie over de
radiokanalen die de schippers dienen te gebruiken. Daarover was na
het wegvallen van Scheveningen Radio onduidelijkheid ontstaan.
Het ongeluk speelde zich om 1.30 uur
af nabij de Bruine Bank. zo'n 60 mijl
ten westen van Texel. Visser Ron van
der Slikke wilde een leeg net ter re
paratie naar achteren trekken. Dat
ging moeizaam door de zware rubbe
ren banden die onder de kuil hingen.
Hij bevestigde een lijn met haak aan
één van de nettouwen, en probeerde
de lijn met de lier binnen te halen. De
rekbare lijn kwam strak te staan,
knapte en sldeg met een enorme
kracht terug. De lijn en de haak raak
ten de hals en de kaak van de visser
man, die tegen de vlakte ging. Hij
bloedde uit en boven zijn mond. en
had volgens schipper Daalder een
kaak gebroken. Later zou dat ver
moeden bewaarheid worden. Daal
der zette meteen koers richting Den
Helder De Raad voor de Scheepvaart
vindt dat de schipper daarmee juist
heeft gehandeld. Maar dat was zo
ongeveer het enige* dat die
decembernacht is goed gegaan.
Daalder vond de verwondingen met
ernstig genoeg om het noodkanaal
van de Kustwacht te gebruiken, maar
wilde toch Radio Medisch Advies
(RMA) inwinnen. Hij wist dat
Scheveningen Radio 's nachts geslo
ten was en riep daarom de hulp van
Radio Oostende in. Die waar
schuwde de Kustwacht, maar toen
de Kustwacht contact met de TX 68
zocht had Daalder al weer overge
schakeld op het Belgische Oostende,
omdat hij van de Kustwacht maar
niks hoorde. Rond 3.30 uur - twee
uur na het ongeluk - was de arts aan
de telefoon, maar de doorverbinding
met de kotter mislukte om onver
klaarbare reden. Via de operator werd
toen maar indirect gecommuniceerd,
waarna de arts besloot de gewonde
met de helikopter van boord te halen.
Die steeg op van marinevliegbasis De
Kooy, maar keerde snel terug van
wege de laaghangende bewolking.
Daarop werd de Helderse redding
boot Dorus Rijkers ingezet, die het
schip vijf uur na het ongeluk om 6.30
uur zes mijl buiten het Molengat be
reikte. Om 7.30 uur werd Van der Slik
in het Gemini behandeld, waarna de
gebroken kaak in Alkmaar werd ge
opereerd. Zeven weken later was Van
der Slik weer volledig hersteld.
Volgens de Raad voor de Scheep
vaart had schipper Daalder kostbaar
tijdverlies kunnen voorkomen door
het NSV-noodkanaal van de Kust
wacht te gebruiken. 'Dit kanaal moet
altijd bij RMA-verkeer worden ge
bruikt, omdat het hier om spoed-
verkeer gaat.' Verder had Daalder er
'ibrand C. Eelman (de 'Spiekerkoning') hield zich voor de oorlog bezig met het exporteren van de toen nog forse Texelse schapen.
I foto werd eind dertiger jaren gemaakt aan de Schilderweg bij het voorbereiden van een transport. Links Sljbrand Eelman, in het
'•dden Maarten Koorn P.J.zn en rechts Piet Brouwer (de 'Pettemer').
