Voeten vegen bij
febroeders De Wi
Eilanden bieden
ambulanceplan aan
Spectaculaire piek in
vervoerscijfers Teso
Gehandicapte kan veel
zelf doen in Tesselhuus
Wie helpt mee de
tuinwallen opknappen?
Van der Linden en Stark
op dreef bij klaverjassen
Fraaie acts bij
playbackshow
Boerderijentocht leerzaam landbouwuitje
texelse||courant
Adverteren?
TEXELSE yCOURANT
Renovatie na drie jaar voltooid
rol. Maar dat neemt niet weg dat het
verschil opmerkelijk is', meent
Bloem.
Bij de VW is men wat verrast door de
enorme piek. 'We hadden wel ge
merkt dat de bezetting beter was dan
vorig jaar, maar zo spectaculair leek
het ons met. Er was ook nog veel vrij',
meldt directeur Veronica Bos Opval
lend noemt ze wel het totaal aantal
reserveringen voor het jaar 2000. Op
dit moment zijn dat er zo'n zeventien
procent meer dan vorig jaar in de-
Lf"a ÏMjrt' Jt'tii nkdktu
Langeveld en de Rooy
Spinbaan 6,
tel. 35 26 00, fax 31 41 11.
Geopend tijdens kantooruren.
Minstens 100 vrijwilligers komen
zaterdag 25 maart naar Texel om
in het Hogeberggebied tuinwallen
te bouwen en te herstellen. Het is
een initiatief van de stichting
Landschapsbeheer Noord-Hol
land, die hoopt dat ook Texelaars
daarbij de handen uit de mouwen
zullen steken.
Het plan om dit met vrijwilligers 'te
doen werd geboren tijdens overleg
tussen Piet Bolier van de Gemeente
lijke Plantsoenendienst, Maarten
Stoepker van Staatsbosbeheer en
Ben Brugge, bestuurslid van
Landschapsbeheer Noord-Holland.
Ook mensen van aannemersbedrijf
Tatenhove, de Agrarische Natuur-
vereniging Texel en Natuur
monumenten zijn erbij betrokken.
Landschapsbeheer Noord-Holland
organiseert vaker projecten waarbij
vrijwilligers in de natuur werken. Zo'n
110 vrijwilligersgroepen (totaal 3000
personen) zijn erbij aangesloten Op
Texel bestaat zo'n groep nog niet.
Getracht zal worden daar nu veran
dering in te brengen en met een
groep Texelaars het beheer van tuin
wallen structureel aan te pakken.
Wie op 25 maart wil meedoen hoeft
geen ervaring te hebben. Tevoren
opgeven hoeft ook met. Liefhebbers
worden om 10.00 uur verwacht bij
herberg Panorama. Het startsein
wordt gegeven door de ervaren tuin-
wallenbouwer Bertus WittJ, die op
Zuidhaffel zal beginnen met het ma
ken van een nieuwe wal. Omstreeks
16.00 uur zorgt wethouder Peter Bak
ker voor de officiële afsluiting.
Landschapsbeheer Noord-Holland
ziet tuinwallen niet alleen als cultuur
historisch belangwekkende elemen
ten in het landschap, maar ook als
onmisbaar leefgebied voor allerlei
planten en insecten, waaronder de
Texelse zandbij en de klokjesdikpoot.
Een probleem is dat de afgelopen tien
jaar de vegetatie van de tuinwallen
minder gevarieerd is geworden.
Grasachtigen krijgen de overhand en
verdringen de oorspronkelijke bloem
rijke begroeiing wat ook voor de
fauna negatief is. Intensiever beheer
wordt gezien als remedie. De tuin
wallen die 25 maart onder handen
genomen worden zijn eigendom van
Staatsbosbeheer, de gemeente en
Natuurmonumenten.
ning in hoogte verstelbaar zijn. Verder
beschikt het Tesselhuus over een
nieuwe douchewagen en een kost
bare intercominstallatie. De brand
veiligheid werd verbeterd, net als het
verblijf voor de in totaal honderd vrij
willigers die ieder jaar de vakanties
begeleiden. Hun kamers kregen
nieuwe bedden, kasten en gordijnen
Het vakantiehuis voor gehandicapten
is nu optimaal toegerust en kan vol
gens het stichtingsbestuur als voor
beeld dienen voor gelijksoortige ver
blijven in de rest van het land.
De tweede fase, die rond de
ƒ160.000,- heeft gekost, werd mede
mogelijk gemaakt door de landelijke
Stichting Steun door Rabobanken, die
25 mille bijdroeg. De gemeente ver
leende een subsidie van ƒ10.000,-
Andere sponsoren waren drie
overkantse stichtingen, de Vriendin
nen van het Tesselhuus en tegelzetter
Piet Kooger.
VRIJDAG 10 MAART 2000
'We doen toch maar mee. Ga jij effe
snel een hoed en een zonnebril ha
len?' Het was een veelgehoorde
kreet, zaterdagavond in dorpshuis 't
Skiltje, waar voor het derde achter
eenvolgende jaar de Oudeschilder
playbackkampioenschappen werden
gehouden. De jeugd was met veertien
groepen direct al goed vertegen
woordigd, maar de volwassenen, die
voor het eerst konden meedoen, had
den duidelijk een zetje nodig. Uitein
delijk lieten nog zeven mannen, vrou
wen en groepen zich overhalen door
de organisatie, waardoor het totaal
aantal voorstellingen bij hen op negen
kwam. Zo goed voorbereid als de
jeugd waren ze natuurlijk niet, maar
het was wonderbaarlijk te zien hoe
sommigen er, tot enthousiasme van
de bomvolle zaal, met inderhaast
opgehaalde attributen nog een fraaie
act van wisten te maken Winnaars bij
de 'oudjeswerden Sjef Boom en Adn
Hutjes, die vader Abraham voor het
voetlicht brachten Beste bij de jeugd
was Melanie Kalverboer. Zij kroop op
zeer geloofwaardige wijze in de huid
van Trijntje Oosterhuis, een prestatie
die op de foto werd vastgelegd door
Bert Koning
Het college van b en w en Paul
Smidt van Ambulancedienst Texel
zullen gedeputeerde E. Neef maan
dag in Haarlem een plan aanbie
den, dat de ziekenvervoerders van
de waddeneilanden gezamenlijk
hebben opgesteld om de ambu
lancevoorzieningen op de eilanden
op een verantwoord niveau te
brengen. Zij zullen Neef verzoeken
bij minister Borst van Volksge
zondheid een warm pleidooi voor
het plan te houden.
Het plan is mede opgesteld naar aan
leiding van het onderzoek naar de
kwaliteit van de ambulance
voorzieningen, dat de Inspectie voor
de Volksgezondheid in oktober 1999
op de waddeneilanden heeft uitge
voerd. Texel kwam er relatief goed
vanaf, maar de inspectie vond wel
dat de minister meer geld beschik
baar zou moeten stellen om het zorg-
niveau op Texel in de toekomst te
handhaven. 'Mede vanwege het ge
ringe budget wordt bewaking, be
heersing en verbetering van de kwa
liteit haast onmogelijk gemaakt',
concludeerde de inspectie. De pro
blemen bleken het grootst op
Ameland en Terschelling.
Eigenlijk zitten alle waddeneilanden
in hetzelfde schuitje: voor een kleine
gemeenschap moeten toch twee
ambulances met gekwalificeerd per
soneel klaarstaan, die de patiënt bin
nen een kwartier adequaat kunnen
helpen. Voor een kostendekkende
exploitatie schieten de huidige bud
getten tekort. Om de voorzieningen
op alle eilanden op het niveau van de
geldende norm te brengen, hebben
de ziekenvervoerders van de
waddeneilanden de koppen bij elkaar
gestoken en in overleg met de
ziektekostenverzekeraars een plan
opgesteld. De inhoud daarvan is nog
met openbaar, maar zeker is wel dat
de minister wordt verzocht om voor
de gezamenlijke diensten nog dit jaar
één miljoen gulden extra uit te trek
ken Het plan wordt ondersteund
door de Inspectie voor de Volksge
zondheid.
Gedeputeerde Neet, die het plan in
het provinciehuis in ontvangst zal
nemen, heeft al toegezegd dat hij de
minister aan haar jasje zal trekken.
Het plan wordt gelijktijdig (om 12.00
uur) in Leeuwarden aan een Friese
provinciebestuurder aangeboden.
Vorig jaar hebben de wadden
gemeenten, de provincie en de
vervoerders er bij minister Borst ook
al op aangedrongen extra geld voor
de ambulancezorg op de eilanden
beschikbaar te stellen.
Bram van der Linden en Frans
Stark tekenden voor de winst in de
tweeëntwintigste ronde van
Klaverjasclub Den Burg. Daardoor
nemen zij de leiding over in de
vierde periode. In het algemeen
klassement hebben Gerda en
Freek Veeger de aanval op hun lei
dende positie voorlopig afgesla
gen. Het verschil met de nummers
twee bedraagt nu weer meer dan
1500 punten.
Van der Linden en Stark dankten de
winst vooral aan een ijzersterke laat
ste ronde. Na vier spelletjes hadden
zij al ruim 900 punten verzameld. Uit
eindelijk stopte de teller bij dit spel bij
2274 punten. De totale avondscore
was 7338 punten Het resultaat was
goed voor twee plaatsen winst. Het
duo staat nu op de twaalfde plaats.
Nel Koomen en Jan Kloosterman
scoorden 7040 punten en werden
tweede in deze ronde. Het gerouti
neerde duo kende een uitschieter van
2214 punten Ook zij stegen twee
plaatsen in het klassement en staan
nu elfde. Door Witte en Janny Kiewiet
verrasten met een derde plaats. Zij
scoorden 6827 punten, ook al dank
zij de hoogste ronde van de avond
(2454 punten). Door dit resultaat klim
men de dames van de twintigste naar
de negentiende plaats. Gerda en
Freek Veeger bouwden na een paar
benauwde weken hun voorsprong
weer eens uit Zij scoorden 6736 pun
ten.
Theo Witte en Lia van Leersum (die
Jaap Witte verving) en John Vlaming
en Eric Jan Geus behaalden met pre
cies evenveel punten een gedeelde
vijfde plaats. Beide koppels kwamen
tot een score van 6709 In het alge
meen klassement bleven ze op een
achtste respectievelijk negende
plaats staan. Het gemiddelde was
met 6181 punten weer laag. Aan het
einde van het seizoen gaan de pun
ten kennelijk tellen. Er werden 44
marsen gespeeld
In de strijd om de periodetitel is het
traditiegetrouw weer spannend
Frans Stark en Bram van der Linden
leiden, maar de voorsprong op num
mer twee (Jaap en Theo Witte) en drie
(Nel Koomen en Jan Kloosterman)
bedraagt minder dan honderd pun
ten.
Algemeen klassement
1 Gerda en Freek Veeger 147.972. 2 Chris
Schraag en Willem Koomen 146 390; 3.Fenny
en Rob Caspers 145.118. 4 Lieuwe van der
Veen en Hans Westdorp 144.754 5 Wil
Derksen en Peter van Heerwaarden 142.16.
6 Roel de Zwart en Jean Zeeman 14 1 109:
7.Arend Di|ker en Piet Moree 140.882 8.Jaan
en Theo Witte 140.776: 9.John Vlaming en i
Jan Geus 140.694. 10Guusta Lmneman en
Jitze de Vries 138 984
zelfde tijd. 'Dat zegt met alles, want
het kan ook zijn dat mensen vroeger
boeken. Maar het ziet er veelbelo
vend uit, vooral ook voor het voor-
o heeft in de voorjaarsvakantie
lallend meer mensen en auto's
roerd dan vorig jaar. De groei
sen vrijdag 25 februari en zon-
5 maart bedroeg in beide ge
en ruim twintig procent (20,76
20,82) ten opzichte van 1999.
absolute aantallen bracht de
Irdienst6801 personen en 1972
u's meer van Den Helder naar
el. In totaal ging het om 39.569
eonen en 11.444 auto's.
topdag kende Teso vooral op
lag 3 maart, toen 6961 personen
>215 auto's naar Texel kwamen,
de drukte de baas te kunnen
d de reserveboot die dag tussen
en 17.05 uur ingezet, een uur
jer dan gepland. Ook op donder-
toch geen reguliere wisseldag,
ikten opmerkelijk veel vakantie-
gers gebruik van de diensten van
'Ongekend. Dit heb ik nog met
Ier mogen beleven', verklaart Jan
sm, hoofd operationele zaken,
arte cijfers daarover hebben we
maar mij is opgevallen dat er
Duitsers bij waren.'
duidelijke verklaring heeft Bloem
voor de groei. Wel constateert hij
de trend zich doorzet dat mensen
ids meer kiezen voor korte vakan-
die ze meerdere keren per jaar
emen. Overigens is een geheel
rouwbare vergelijking niet te ma-
Dat heeft vooral te maken met
lakantiespreiding. Teso vergelijkt
■ciifers met de periode 12 tot 21
luari 1999, toen in Nederland op
.tgenoemde dag de vakanties in
agio's midden en zuid begonnen,
week later (op 19 februari) gin-
de vakanties in de regio noord
start, terwijl Nederland carnaval
Ie op 15 en 16 februari. Dit jaar
den eerst de regio's noord en
|den vakantie (vanaf vrijdag 25
lari). Vanaf vrijdag 3 maart had-
de zuiderlingen een week vrij.
riaval was het op 6 en 7 maart,
k het weer speelt natuurlijk een
De renovatie van het Tesselhuus is
voltooid. De eerste fase van de
operatie is in 1997 en 1998 uitge
voerd en bestond vooral uit bouw
kundige ingrepen. Vorig jaar en af
gelopen winter zijn het interieur en
de voorzieningen zodanig aange
past dat de gehandicapte vakan
tiegangers zich zoveel mogelijk
zelf kunnen redden.
Het gerenoveerde Tesselhuus werd
gisteren door stichtingsvoorzitter Jan
Bloem in aanwezigheid van genodig
den heropend 'Er is de afgelopen
weken hard gewerkt om de renova
tie af te ronden nog voordat de eer
ste bewoners zullen arriveren. We zijn
erin geslaagd om dankzij moderne
technieken - die doorlopend verbe
terd worden - een hoge mate van
zelfredzaamheid te realiseren', sprak
Bloem.
Bloem doelde onder meer op hulp
middelen als speciale douche
panelen, een extra rolstoel en een
tweede tillift. De lift is bedoeld om
zwaar gehandicapten, met name aan
spierziekten lijdende gasten te ver
plaatsen, bijvoorbeeld van hun bed
naar de badkamer of het toilet. Er zijn
douche- en toiletstoelen, en aange
paste wastafels aangeschaft, die in
alle slaapkamers per afstandsbedie-
Witte van de Nesweg temidden van collega's in de nieuwe jongveestal.
Mevrouw Plaatsman bekijkt de uitgestalde oliehoudende producten die in het bedrijf
van de gebroeders De Wit worden gefabriceerd.
De schuur aan de Laagwaalderweg
dient als opslagplaats voor de vaten
olie en heeft een klein laboratorium
om de kwaliteit daarvan te controle
ren. De landbouwers werd ook een
kijkje gegund in het ruime kantoor, de
vergaderruimte en het keukentje op
de eerste verdieping. 'Zoals jullie
zien, hebben we er geen apparte
ment in gebouwd', reageerde Joost
de Wit op praatjes die de ronde doen.
De olie wordt er opgeslagen in vaten,
die in een koelcel bij een graad of
zeven worden bewaard. Als het no
dig is de olie langdurig te bewaren,
wordt die elders ingevroren. Het be
drijf beschikt over een installatie
waarin desgewenst vitamine E (een
anti-oxidant) aan de olie kan worden
toegevoegd. Ook binnen het bedrijf
aan de Laagwaalderweg wordt er al
les aan gedaan om het stof buiten de
deur te houden.
Jongveestal
Een kijkje werd ook genomen bij de
familie Witte van De Nes bij Ooster
end, alwaar de nieuwe éen- plus
tweerijige jongveestal werd bekeken
Op het bedrijf van Cor, Martha en
Marcel Witte worden negentig koeien
gemolken De nieuwe stal biedt
plaats aan nog eens negentig runde
ren, in de leeftijd van vijf maanden tot
hoogdrachtige vaars. De stal is ge
deeltelijk onderkelderd en heeft een
mestopslag van 360 kubieke meter.
In de zijmuren is een ruimte van één
meter vrij gehouden, die is afgedekt
met fijnmazig gaaskleed. Doel is het
hebben van een frisse, droge stal,
zonder tocht. Dit moet ten goede
komen aan de gezondheid van de
dieren. Het hoge aantal dieren, is voor
Witte tot dusver geen reden geweest
een voercomputer aan te schaffen
'We strooien het voer er gewoon met
de hand bij.' Witte beschikt over een
melktank van 12 000 liter en heeft
plannen voor uitbreiding van de
melkveestapel.
Tot de bezochte bedrijven behoorde
ook dat van Jos, Geert en Han Tim--
mer. aan de Pontweg bij 't Horntje. De
bestaande hgboxenstal is vervangen
door een nieuwe één- plus tweerijige
stal. De Timmers hebben gekozen
voor een roostervloer. De mest wordt
gemengd met stro. De strorijke stal
mest bevordert de vruchtbaarheid
van de zandgrond in de Prins
Hendrikpolder, wat gunstig is voor de
teelt van bloembollen. Er is speciale
apparatuur aanwezig om het te ge
bruiken stro voor de boxen makkelij
ker te transporteren en uit te strooien
in de stal. Het bedrijf beschikt over
een voerautomaat en een nieuwe
melkstal met lokaal
Gebroeders Lap
Net als bij de schuur van de gebroe
ders De Wit is over de bouw van
schuur van Piet en Jan Lap aan de
Westerweg het nodige te doen ge
weest. Gemeente en provincie stem
den toe in de bouw, nadat binnen een
eerder firmaverband de samenwer
king was beëindigd. Met veel eigen
arbeid werd eerst het voorste deel
van het bedrijf gebouwd, voor de
opslag en verwerking van aardappe
len en het bergen van machines. Ver
groting van de oppervlakte aardap
pelen en het centraal verwerken van
poters in de schuur, noodzaakten tot
verdere groei. Thans beschikken de
gebroeders Lap over een schuur-
ruimte van 2.170 vierkante meter, die
wordt gebruikt voor opslag en ver
werking van pootaardappels en op
slag en stalling van machines en
werktuigen. Kort geleden is het be
drijf voorzien van een mechanisch
koelsysteem voor het bewaren van
het uitgangsmateriaal (circa 200 ton).
Op een ander deel van het eiland
vereerden de landbouwers collega's
Ard en Marcel van de Sar uit De
Cocksdorp met een bezoek. Zij ver
grootten onlangs hun opslagruimte
voor poters en machines met 900
vierkante meter. Een ruimte van 20 bij
30 meter is ingeruimd voor kisten-
bewaring. Met deze nieuwe ruimte
erbij beschikt het bedrijf over een to
tale opslagcapaciteit van 1.700 ton.
Het bedrijf verwerkt zelf de oogst. Het
luchtventiltatiesysteem heeft als doel
de kwaliteit van het product te verbe
teren
Jan Bloem demonstreert de werking van de in hoogte verstelbare douche wagen. De gehandicapte wordt uit de rolstoel op de wagen
getild en omhoog gehesen. Uit de kraan komt een mengsel van water en shampoo of zeep. jvio Bon Boschi
farmaceutische en cosmetische be
drijven, maar toen de markt daarom
vroeg startte De Wit zelf met de win
ning van olie uit zaad
De olie Is afkomstig uit het zaad van
borage, maar ook uit de
theunisbloem en zwarte bes, zaden
die eveneens door De Wit worden
verwerkt. Borage (ook wel bernagie
genoemd) is een plant van mediter
rane oorsprong, ook bekend als kruid
der blijdschap, dat door de Romei
nen werd ingenomen als middel te
gen depressies. Vermoedelijk is de
plant door de Romeinen in noord-
Europa terecht gekomen. In de Mid
deleeuwen werd het gebruikt als mid
del tegen opvliegers, reuma en
hartkwalen. Door de komkommers-
maak werd het ook wel gebruikt bij de
bereiding van eten
Tegenwoordig staan de zaden van
deze planten in de belangstelling van
de farmaceutische en cosmetische
industrie. Dat komt doordat ze het
gammalinoleen zuur bevatten, een
stof die baat geeft bij menstruatiepijn,
hoge bloeddruk, bronchitis en andere
longaandoeningen, stress en huid
kwalen, zoals eczeem en psoriasis.
Verder houdt het volgens kenners de
huid jong en voorkomt het uitdroging,
Theunisbloem helpt tegen reuma,
hyperactiviteit bij kinderen, multiple
sclerose, diabetes, effecten van
alcoholmisbruik, etc. De olie uit de
pitten in zwarte bessen zouden baat
bieden bij verkoudheid, diarree en
artrose. De olie wordt voor een groot
deel verpakt in capsules, maar wordt
ook verwerkt in zalfjes, voeding voor
huisdieren en cosmetische artikelen
Aan deze kant-en-klare consument
producten gaat een ingrijpend proces
vooraf. Dat begint op Texel met het
zaaien van de borage. Dat gebeurt op
zandgrond die in de polders Eierland
en Het Noorden in ruime mate aan
wezig is. Want het zaad valt na de
bloei op de grond Omdat geschikte
oogstmachines niet bestonden, con
strueerde de piomersfamilie die zelf.
Om de oogst van het land te krijgen
beschikt het bedrijf over een uitge
breid machinepark, dat deels in het
nieuwe bedrijfsgebouw aan de Laag
waalderweg is gestald.
Het zaad kan alleen worden geoogst
als het droog weer is. Eén hectare
levert ruwweg een opbrengst van
duizend kilogram zaad, dat voor on
geveer een derde uit olie bestaat. Na
de oogst wordt het zaad gezeefd en
gereinigd, waarna de olie kan worden
gewonnen. Dat gebeurt via persing of
op chemische wijze, waarbij de olie
via raffinage of filtratie wordt gezui
verd-
Om het stoffige oogst- en reinigings-
werk te scheiden van het schone pro
ces, heeft de familie De Wit ervoor
gekozen deze onderdelen apart on
der te brengen. De oogstverwerking
bleef aan de Stuifweg. Om plaats te
bieden aan de groeiende activiteiten
binnen dit bedrijfsonderdeel, wordt in
Het Noorden binnenkort een nieuwe
schuur gebouwd.
iwinning op Texel? Het is de
ialiteit van de gebroeders
ist en Gert-Jan de Wit, telers
zo'n zestig hectare borage, het
rse komkommerkruid dat in
ustus volop staat te bloeien.
zelf ontwikkelde machines
sten ze het zaad in de zomer en
verken het tot speciale, ge-
skrachtige olie, voor gebruik in
ding, farmacie en cosmetica,
laatste gebeurt in de nieuwe
uur aan de Laagwaalderweg,
irin ze Texelse landbouwers
nsdag, tijdens de boerderijen-
it, een kijkje gunden.
onwennig veegden de vee-
Iers bij aankomst in de bedrijfs-
Ihun besmeurde klompen op de
van de smetteloze entree van De
Speciality Oils. Hygiëne staat
in het vaandel van Joost (31)
iert-Jan de Wit, zonen van Gerrit,
ipnchter van het bedrijf dat z'n
prong heeft aan de Stuifweg in
er Het Noorden. Daar startte hij
Ï978 met de teelt van borage. Het
iliebedrijf groeide uit tot een be-
|ri|ke marktpartij bij de productie
en handel in plantaardige, GLA
nmalmoleen) specialiteitsoliën,
overigens een bescheiden markt
laast de zestig hectare borage die
ëxel wordt geteeld, contracteren
tet heilzame natuurproduct uit
andere Engeland, Nieuw Zee-
en China. Aanvankelijk verkocht
het oliehoudende zaad aan
