Jniek Eiland compromis tussen gevoel en verstand
tekenkamer moet inzicht
en macht raad vergroten
Detailhandel VEM
naar Weverstraat
5
"4.
Overkantse deskundigen in commissie
.TEXELSE
COURANT"
Oil
Vleermuis
Te veel gedronken
Bouwplan Tromp
Tuinwalproject
DINSDAG 28 MAART 2000
ijn hart ligt bij Authentiek Eiland, maar mijn verstand en durf
an in de richting van Natuur- en Eco-eiland.' Een dilemma
or één van de 150 deelnemers aan de zoekconferenties, die
n de basis stonden van Texel Uniek Eiland, het toekomst-
enario voor 2030, dat is geschreven in opdracht van de WV.
oral tijdens de tweede keuze-bijeenkomst bleek dat veel
xelaars hechten aan de bestaande situatie. De compromis-
rsie die er uiteindelijk uitrolde, houdt het midden tussen de
e genoemde scenario's.
jiek Eilapd Texel wordt ingedeeld in
1 zones, waarvan de bestemming
precies is omschreven: toerisme
it slaapplaatsen), recreatie (zonder
lapplaatsen), watersport, natuur-
rein, Nationaal Park, uniek cultuur-
idschap, landbouw, wonen, indus-
ile bedrijvigheid, dienstverlening,
Het beleid is erop gericht activi-
len die met in een bepaalde,zone
ssen te verplaatsen naar een ge-
id waarin ze wel passen.
t toerisme wordt geconcentreerd
"e< De Cocksdorp en De Koog, dat
Lr dertig jaar geheel zal zijn gere-
reerd In Oudeschild heeft de wa
rn sport zich dan verder ontwikkeld
de jachthaven opnieuw ingericht
gens het thema van de VOC. In
irland en polder Het Noorden zijn
landbouw en natuurbeheer, en in
>r beperkte mate dagrecreatie,
integreerd De land-bouwbedrijven
aben daarin een belangrijke func-
Inrichting van het landschap en
architectuur van de gebouwen
lan onder streng welstands-
izicht: geen verrom-meling en le-
heid.
economische ontwikkeling van
iel is vooral in kwalitatieve zin ver-
Jerd: meer diversiteit en hoogwaar
ier werkgelegenheid. De relaties en
lenwerkmg tussen de toeristisch
tor, de natuurorganisaties en de
|dbouw zijn intensief. Met ziet el-
ir als partners, met als tegenstan-
s. Bestuurlijk kenmerkt Texel zich
r vernieuwend, maar vooral zeer
lidelijk beleid: men durft te kiezen
sluit geen vage compromissen,
specialisatie en kwaliteit van het
ristische aanbod zijn groot. Texel
ift in 2030 fors geïnvesteerd in
izondheid en kuurtoerisme, cultuur-
msme, natuurtoerisme, sporten, tal
jn toeristische activiteiten en water-
rt Deze specialisatie trekt een
veelheid aan verschillend geaarde
toeristen. Er is geen toeristische
mono-ocultuur. Veel toeristische be
drijven zijn toegetreden tot franchise-
-ketens. Daardoor zijn investeringen
mogelijk geworden die volgens de
rapportage nodig zijn om een rijk
geschakeerde en kwalitatief goede
aanbod mogelijk te maken Deze
franchise-ketens hebben op Texel
een fors marktaandeel gekregen,
doordat veel Texelse bedrijven zich
erbij hebben aangesloten. Volgens
Van de Bunt is het een misvatting dat
alleen kleinschalige bedrijven maat
werk kunnen leveren, een stelling die
volgens hem wordt bevestigd door
de variatie in de schappen van Albert
Heyn. 'Dankzij de grote slagkracht
van deze ketens, op het gebied van
kennis, kapitaal en technologie heb
ben de franchise-bedrijven een voor
sprong. De prijs-kwaliteitverhouding
is hoog, mede doordat ze veel goed
koper en efficiënter kunnen werken.
Via internet kunnen potentiële gasten
thuis hun accommodatie, de omge
ving en zelfs de menukaart inzien.
Activiteiten, sporten en culturele eve
nementen worden in op internet ge
presenteerd, zodat vooraf een keuze
kan worden gemaakt. Thuis, vanaf de
zitbank is dus alles te regelen. Echt
gespecialiseerde en kwalitatief goede
familiebedrijven hebben hun plek
behouden. Ze onderscheiden zich
met aanbiedingen, zoals natuur- of
cultuur arrangementen.'
De Koog is volgens de toekomstvisie
gerenoveerd op basis van een ge
durfd plan. Er is een geheel ver
nieuwde badplaats ontstaan, waarbij
hotels, pensions, appartementen,
winkels en café-restaurants 'een
smaakvol en samenhangend geheel'
vormen. Er is ook een kleine boule
vard. Ook op cultureel gebied valt er
veel te beleven. Er zijn regelmatig
muziekuitvoeringen en er is een groot
internationaal muziek- en theater-
Uniek Eiland Texel, de artistieke interpretatie van de toekomstvisie voor Texel in 2030. Te zien Is onder andere het spoorlijntje, dat loopt vanaf 't Horntje naar De Cocksdorp en
dat diverse aftakkingen krijgt. Delen van polder Het Noorden worden onder water gezet.
festival, dat mensen uit heel Europa
trekt. Texel heeft daarvoor een nieuw,
multifunctioneel theater gekregen.
Kunst in Zee is volgens de VW-visie
uitgegroeid tot een vermaarde
expositiemogelijkheid, waaraan kun
stenaars en galeries uit heel Europa
meedoen. Ook de sportieve toerist
komt aan z'n trekken: er is jaarlijks
een groot internationaal golftoernooi
en tennis wordt volop beoefend.
Paardeneigenaars komen met hun
dieren naar het eiland, waarvoor
meerdere hippische evenementen
worden gehouden. Liefhebbers van
natuur kunnen volop fietsen en wan
delen, waarvoor speciale arrange
menten worden georganiseerd. Eco-
Mare is uitgegroeid tot het inter
nationale educatie en voorlichtings
centrum voor de Waddenzee, dat een
Europees natuurpark is geworden.
In Oudeschild bestaan visserij en
pleziervaart naast elkaar. Het
Maritiem en Juttersmuseum is opge
gaan in een samenwerking met an
dere visserij- en scheepvaartmusea.
Er worden regelmatig zomerexposi-
ties gehouden, waarop bruikleen-
voorwerpen zijn te bezichtigen.
De relaties en samenwerking tussen
de landbouw, natuurorganisaties en
de toeristische sector zijn sterk ver
beterd De traditionele landbouw
heeft zich gehandhaafd in producten
waarin Texel een unieke positie in
neemt. Veel bedrijven hebben zich
toegelegd op streekproducten en
zich verenigd in sterke coöperaties,
die tegenwicht bieden aan de grote
supermarkten. Er zijn ook bedrijven
ontstaan waar naast landbouw aan
natuurbeheer wordt gedaan en boer
derijen waar met toeristische activi
teiten.
Op boerderijen in de noordelijke pol
ders is op bescheiden schaal dag
recreatie ontwikkeld. Niet in de vorm
van slaapplaatsen, maar door het
bieden van interessante activiteiten,
bezienswaardigheden en ambach
ten. Te denken valt aan natuur
wandelingen, paardrijden, fruit pluk
ken en kaas- en zuivelproducten. Bij
boerderijen op het ouwe land in het
midden en zuiden van het eiland zijn
deze activiteiten alleen toegestaan
als de sfeer en het landschap niet
worden aangetast. Het oude, klein
schalige cultuurlandschap moet daar
behouden blijven.
Eierland is deels kleinschalig inge
richt Landbouw en natuurbeheer
komen naast elkaar voor. In delen van
de laag gelegen polder Het Noorden
wordt geëxperimenteerd met omzet
ting van landbouwgrond in natte na
tuur. De agrarische bedrijven krijgen
hiervoor goed betaald. De wadden
dijk is afgesloten met schuiven, die
naar wens open of dicht kunnen wor
den gezet
Aan de zuidkant van het eiland is een
klein science park ontstaan, met in
ternationale bekendheid. De weten
schap heeft zich tot vierde pijler on
der de eilandeconomie ontwikkeld.
Dit kan alleen, zo drukte Van Waes de
toehoorders op het hart, als Texel een
stevige lobby voert voor de vestiging
van onderzoeksinstituten op het ei
land. 'Want die zullen zich verder
centraliseren.' Uiteindelijk zal dit cen
trum werk bieden aan vele honder
den mensen. Volgens de visie biedt
de Texelse economie in 2030 werk
aan circa 5750 mensen, zo'n 750
meer dan in 1995. Meer dan nu het
geval, heeft de jeugd kans op werk.
Met uitzondering van de visserij en de
overheid, is de werkgelegenheid ge
stegen.
Om het autoverkeer te beperken is
het openbaar vervoer verbeterd. Er
loopt een treintje van 't Horntje naar
De Cocksdorp, met aftakkingen naar
Den Burg en Oudeschild.
De omvang van het toerisme wordt
strak beheerst en gestuurd met be
hulp van drie instrumenten: zonering,
een plafond aan het aantal Slaap
plaatsen en een mix van accommo
datie. Promotie, de toeristenbelasting
en de capaciteit van Teso worden
aangemerkt als 'reserve-instrumen
ten' om bij te sturen.
Het aantal slaapplaatsen is in 2001
gelimiteerd tot 45.000 Van bedrijven
die ermee stoppen worden de
slaapplaatsvergunningen ingeno
men. Een deel daarvan is uitgegeven
aan bedrijven die passen binnen het
kwaliteitsimago van Texel en die bin
nen de toeristische zone vallen, wat
tot een verdergaande concentratie
heeft geleid. Dit heeft ertoe geleid dat
het aantal bedden in 2030 beperkt zal
zijn tot 43.000. Het aantal winter
harde verblijfssaccommodaties is
beperkt tot zestig procent van het
totaal. De rest blijven caravans en
tenten. Ook dit heeft een remmende
werking. Mocht het toerisme dan nog
te sterk groeien, dan heeft eiland
promotor VW nog de mogelijkheid
om voor de drukke zomerpiek een
ontmoedigingsbeleid voor dag
recreatie te voeren. Beperking van de
capaciteit of de vaarfrequentie van
Teso is een instrument dat als een
noodrem wordt gezien, voor wanneer
de groei echt onbeheersbaar zou
worden.
Door al deze maatregelen zal het aan
tal overnachtingen in 2030 zijn geste
gen tot 5,5 miljoen. In 1997 waren dat
er nog 3,9 miljoen. Uit schattingen
naar aanleiding van het recente on
derzoek onder Teso-reizigers blijkt
dat dit aantal in 1999 al is benaderd
gemeente Texel krijgt er een orgaan bij: de rekenkamer-
immissie. Deze onafhankelijke commissie van externe
skundigen is niet - zoals de raadscommissies - bedoeld
het college te adviseren, maar om de gemeenteraad een
:tra controle-instrument te bieden. De commissie onder-
lekt (achteraf) de recht- en doelmatigheid van de gemeen-
lijke uitgaven om de raad inzicht te verschaffen in hoe-
rre de beleidsdoelstellingen worden gehaald. Doel van
onderzoek is niet om schuldigen aan te wijzen maar le-
ig te trekken voor de toekomst, zodat het beleid kan
orden bijgesteld. De rekenkamercommissie moet de po-
lie van de raad ten opzichte van het college versterken.
gemeenteraad is op papier de
ichtigste instelling binnen de lokale
mocratie, maar in de dagelijkse
iktijk overheerst het college van b
w de bestuurlijke verhoudingen,
t de gemeenteraad niet zo gek veel
de melk te brokkelen heeft, bleek
een enquête van het tijdschrift
inenlands Bestuur, minder dan tien
>cent van de Nederlandse lokale
litici denkt dat de gemeenteraad
adwerkelijk als het hoogste
meenteorgaan kan worden aange-
rkt.
machtsverschil is simpel te verkla
ren: de leden van het college steken
als bijna-fulltimers veel meer tijd in
het besturen dan de raadsleden, die
het werk als bijbaantje doen. De
rekenkamercommissie zal daar wei
nig aan veranderen. Maar b en w
hebben ook meer macht doordat zij
een groot ambtelijk apparaat ter be
schikking hebben dat hun ten op
zichte .van de raadsleden een aan
zienlijke informatievoorsprong
verschaft. Het onderzoek van de on
afhankelijke rekenkamercommissie
kan de raad de kennis opleveren die
nodig is om beleid bij te sturen en zo
VERVOLG VAN PAGINA 1
zieke laatvliegers aan rabiës. On-
r de gezonde exemplaren ligt dat
rcentage veel en veel lager. Van-
:ge het geringe risico zou ik mezelf
it laten inenten als ik werd gebe-
i Volgens Bonnet zijn er wereld-
d niet meer dan drie mensen over-
Sen na een vleermuisbeet 'En dat
ren Russische en Finse onderzoe
ts. die veel met de dieren in aan-
ting kwamen.'
vleermuis is een beschermd
logdier. Op Texel is de laatvlieger de
eest voorkomende soort. Het is de
ïrkste en meest forse vleermuis.
>nnet schat het aantal op grofweg
nzend exemplaren, waarvan tien
'lomes van veertig dieren in Den
Jrg huizen. Verder komen de dwerg
1 de ruige dwerg voor. De laatste is
ft vatbaar voor rabiës. 'Als je een
fermuis vindt kun je hem het best
lngen door er een doosie overheen
zetten, net zoals je een spin vangt,
■^tt kan |e hem naar EcoMare bren-
jüen of 's avonds weer loslaten.' Bon-
benadrukt dat een vleermuis
mensen in een gewone situatie niet
zal bijten. 'Maar als je hem wilt pak
ken raakt hij in paniek. Je moet een
vleermuis dan ook nooit met blote
handen beetpakken.'
Een laatvlieger t
het machtsevenwicht tussen raads-
en collegeleden enigszins herstellen.
De rekeningkamercommissie komt
op verzoek van de gemeenteraad in
actie nadat de jaarrekening (de staat
met gemeentelijke ontvangsten en
uitgaven over het afgelopen jaar)
door het college en de raads
commissie Financiën, Werken en
Milieu (FWE) is besproken en in de
gemeenteraad is vastgesteld De
rekenkamercommissie draagt zelf
onderwerpen aan en formuleert een
onderzoeksvoorstel, dat eventueel
door de raad wordt aangevuld of ge
wijzigd. Daarna geeft de raad of de
commissie FWE de opdracht voor
het onderzoek.
De rekenkamercommissie onder
zoekt met alleen of de gemeentelijke
uitgaven rechtmatig zijn geweest -
een onderzoek dat ook al door de
accountant wordt gedaan - maar
vooral of de middelen efficiënt zijn
ingezet, de beoogde beleidsdoelen
zijn gehaald en er geen ongewenste
neveneffecten zijn opgetreden Met
andere woorden: is het door de raad
vastgestelde beleid door het college
en de ambtelijke organisatie doelma
tig en doeltreffend uitgevoerd? De
commissie gaat verder na of de raad
over de uitvoering van het beleid vol
doende is geïnformeerd.
Een 29-jarige man uit Den Burg werd
in de nacht van zaterdag op zondag
in de Wilhelminalaan aangehouden
op verdenking van het rijden onder
invloed. Een ademanalyse wees uit
dat hij bijna anderhalf keer de toege
stane hoeveelheid alcohol had genut
tigd. De politie maakte proces-ver-
baal tegen de man op.
'Juwelier Martin Tromp werd vorig
jaar februari eigenaar en liet na over
leg met de Historische Vereniging
door architect Jan Koorn het nu aan
de orde zijnde verbouw- en
restauratieplan maken.' Aldus stond
in het artikel over het bouwplan
Tromp in de vorige krant. Het bestuur
van de Historische Vereniging laat
weten dat Tromp informatie heeft in
gewonnen bij enkele individuele le
den van de vereniging. De vereniging
als geheel heeft met de zaak mets
van doen gehad.
De werkwijze van de rekenkamer
commissie wordt in een gemeente
lijke verordening vastgelegd. Daarin
wordt onder meer geregeld dat de
commissie de verantwoordelijke wet
houders en de leidinggevende amb
tenaren kan horen. Voor een diep
gaande beleidsevaluatie en het
doorlichten van de gemeentelijke or
ganisatie kan de rekenkamer
commissie een extern onderzoeks
bureau inschakelen. Of dit nodig is
zal afhangen van de samenstelling
van de commissie en de deskundig
heid waarover de leden zelf op het
desbetreffende beleidsterrein be
schikken. Omdat.het college ervoor
kiest om de commissie met per on
derzoek van samenstelling te laten
wisselen, ligt het inhuren van deskun
digen voor de hand. Daarvoor zal de
raad dan wel het benodigde budget
beschikbaar moeten stellen. In plaats
van externe expertise kan de com
missie ervoor kiezen om zich door het
ambtelijk apparaat te laten onder
steunen, maar daarmee komt de on
afhankelijkheid van het onderzoek in
het geding omdat de wethouders en
de sectorhoofden een directe band
onderhouden. Bovendien kan de
raad weliswaar politieke gevolgen
verbinden aan de uitkomsten van het
onderzoek, maar is het niet de be
doeling dat het onderzoek zelf een
politiek karakter draagt. De
rekenkamercommissie komt tijdens
het onderzoek regelmatig bijeen en
rapporteert over de voortgang aan de
raad Haar beraadslagingen zijn ge
heim.
Wanneer het onderzoek ten einde is
wordt het rapport met de conclusies
en adviezen eerst voor commentaar
voorgelegd aan de verantwoordelijke
wethouder en het sectorhoofd.
waarna het college zich erover buigt.
Daarna gaat het rapport naar de raad,
die de resultaten en conclusies vast
stelt en aanbevelingen doet ter ver
betering van het beleid of het beheer
van de organisatie. Daarbij gaat het
er niet om.schuldigen aan te wijzen
maar te leren van het verleden. Om
dezelfde reden zal de keuze van de
onderzoeksonderwerpen niet door
een incidentele misstand worden
bepaald, maar door beleidsmatige
overwegingen
Samenstelling
Voor de samenstelling van de com
missie. die uit drie of vijf leden kan
bestaan, zijn verschillende varianten
denkbaar Oud-wethouders, oud
burgemeesters, oud-raadsleden,
organisatieadviseurs, ambtenaren en
anderen met bestuurlijke ervaring
komen in aanmerking. Zij mogen
geen binding hebben met de plaat
selijke politieke partijen. Ambtenaren
die in dienst zijn van de gemeente
Texel zijn uitgesloten van lidmaat
schap.
De detailhandel van installatie
bedrijf VEM Elektrotechniek ver
huist van Spinbaan 1 naar Wever
straat 70, om daar de plaats in te
nemen van de meübelhandel van
Jelle Wiersma. De VEM huurt dit
pand voorlopig voor een jaar van
William Witte die er onlangs eige
naar van werd. Daarmee is een nij
pend probleem opgelost. Voortzet
ting van de detailhandef op het
oude adres is na 10 april onmoge
lijk want dat zou de firma een
dwangsom van ƒ10.000,- per dag
kosten.
Spinbaan 1 heeft geen detailhandels
bestemming maar het gemeentebe
stuur verleende ontheffing toen de
VEMditpandvier jaar geleden kocht.
De firma Gebroeders Schoorl kwam
daartegen in het geweer en werd tot
in hoogste instantie (de Raad van
State) in het gelijk gesteld. De detail
handel moest op deze plaats onher
roepelijk sluiten zodat al enige tijd
Het college stelt de raad voor om een
vijfkoppige commissie in te stellen,
waarvan minstens drie leden (inclu
sief de voorzitter) afkomstig zijn van
de overkant. Daarmee is de onafhan
kelijkheid volgens b en w het best
gewaarborgd. Deskundigheid op ba
sis van bestuurlijke ervaring en be
kendheid met de Texelse situatie zijn
de doorslaggevende criteria. De
commissie wordt ambtelijk onder
steund door de gemeentesecretaris,
die overigens geen lid van de com
missie is.
De commissieleden worden op voor
dracht van het college voor een pe
riode van vier jaren door de raad be
noemd De zittingsduur is afgestemd
op die van de gemeenteraad; na de
verkiezingen installeert de nieuwe
raad ook een nieuwe rekenkamer. De
leden ontvangen een presentiegeld
en een reiskostenvergoeding. De to
tale onderzoekskosten worden
begroot op ƒ35.000,- per jaar.
Een meerderheid van de raads
commissie FWE heeft zich in juni
1998 uitgesproken voor de komst
van het nieuwe controleorgaan. Al
leen Texels Belang was tegen. Na het
vertrek van burgemeester Van
Rappard is de introductie van de re
kenkamer op een laag pitje gezet. De
bedoeling is dat de rekenkamer
'voorzichtig' begint, met een relatief
licht en eenvoudig onderzoek. Na een
evaluatie zal de werkwijze definitief
worden vastgesteld.
werd uitgekeken naar een ander on
derkomen. Dat is dus nu gevonden
aan de Weverstraat. De meubel-
handel van Wiersma is inmiddels ver
huisd naar Wilhelminalaan 14. Het
toeval wil dat de VEM 25 jaar geleden
in ditzelfde gebouw van start ging. In
Spinbaan 1 is voortaan alleen nog de
afdeling grootkeukeninstallaties van
de VEM gevestigd.
De verhuizing van het detailgedeette
naar de Weverstraat betekent tevens
uitbreiding van activiteiten. Niet al
leen voor wasmachines, koelkasten,
magnetrons en stuifzuigers kan men
hier terecht maar nu ook voor kleinere
elektrische apparaten zoals strijk
ijzers en koffiezetapparaten. Volgens
VEM-firmant Toon van Beek is meer
omzet gewenst omdat in de nieuwe
situatie meer personeel nodig is. Aan
de Spinbaan behartigden de mensen
van de grootkeukeninstallaties te
vens het detailhandelsgedeelte Voor
de nieuwe vestiging, die op 7 of 8
april zijn deuren opent, is men op
zoek naar twee parttimers.
VERVOLG VAN PAGINA 1
zich aangemeld Toch wil Buzugbe
proberen ook hier een vrijwilligers-
groep te starten, die het beheer van
de tuinwallen voortzet. De werkgroep
is nodig ondanks de provinciale
subsidieregeling voor agrariërs.
Buzugbe- 'Dat geld is bestemd voor
de instandhouding van de tuinwaller
en minder voor het beheer. Het is
naast het onderhoud door de boer
van groot belang dat de wallen regel
matig worden gemaaid.'
De nieuwe wal werd neergezet op de
hoek Schansweg-Zuidhaffel. Het
zand voor de kern werd uit het wei
land gegraven, evenals de plaggen
Achter een trekkertje werden met een
onder een speciale hoek ingestelde
ploeg wigvormige repen gras gesto
ken, die op een stalen plaat naar de
wal werden gesleept en met de
spade tot vierkante zoden werden
gehakt Door bij het stapelen van de
plaggen telkens een stukje in te sprin
gen ontstond een taps toelopende
wal van één meter breedte aan de
voet en een halve meter aan de top.
Na het opvullen met zand en aan
duwen van de plaggen werd de bo
venkant afgedekt met een 'gewone'
zode. De laatste plag van de 25 me
ter lange tuinwal werd door wethou
der Peter Bakker gelegd. Bakker
sprak namens de gemeente zijn dank
uit en maakte bekend dat alle deel
nemers waren geslaagd voor het
milieudiploma 'Tuunwalmaker 1e
klas'. Hij overhandigde de vrolijk la
chende vrijwilligers een fraaie oor
konde in kleur. Bovendien deed Bak
ker een plechtige belofte: 'Er moet
nog een hoop gedaan worden. Als op
Texel een tuinwalgroep van de grond
komt, meld ik me meteen aan als lid.'
Wie meer wil weten over de activiteiten
van Landschapsbeheer of zich wil aan
melden voor een Texelse tuinwal-
werkgroep kan bellen met 023-5143080.
(Fax: 023-5143081, adresZijlweg 245,
postbus 6090, 2001 HB Haarlem)
De plaggen worden op de top van de nieuwe wal geplaatst. Rechtsonder
het vulzand vandaan is gehaald.
het gat waar
ftvf Bosch
