s ik twee kwartjes extra
eg, was Leiden in last'
lingsteekwedstrijd
rooi echtpaar Spigt
Texel SchapeneHa
WtëtE8k&$5fëi -
F amilieberichten
Familieberichten
Lizc
TEXELSE J courant-
Kuiper kijkt terug op halve eeuw schapenscheren
Fietspuzzeltocht
voor 55-plussers
SCHEEP3REPARMIE
SMEDERIJ t> D0K8EDRIJF J
ijiper scheerde een halve eeuw geleden zijn eerste schaap.
En Hij ging in, om met hen te blijven.
Lukas 24: 29b
Hand in hand zijn we gegaan
tot aan de drempel
moegestreden,
maar omringd door ons allen
ben je moedig en rustig heengegaan
Bedroefd geven wij u kennis van het overlijden
van mijn lieve vrouw, onze moeder en oma
Johanna Dirkje de Roon-van der Stelt
Hardinxveld,
23 september 1924
t Texel.
24 juni 2000
A.H.A. de Roon
Thijs en Nanda
Sander
Teuni en Arie
José
Kadijksweg 4
1791 LT Den Burg
Moeder is opgebaard in het uitvaartcentrum
Texel, Bernhardlaan 147 te Den Burg
Woensdag 28 juni wordt om 14.00 uur een
afscheidsplechtigheid gehouden in de Doops
gezinde kerk, Kogerstraat 18 te Den Burg, waarna
de begrafenis plaatsvindt op de Algemene
begraafplaats aan de Kogerstraat
Na afloop van de begrafenis is er gelegenheid de
familie te ontmoeten en te condoleren in „het
Zaaltje" van de bovengenoemde kerk.
Allen die zo met ons meegeleefd hebben na het over
lijden van mijn onvergetelijke man, onze lieve vader
en opa
JAN K. FEIKEMA
willen wij hiermee hartelijk danken
Dank voor de prachtige bloemen, de kaarten, brie
ven. telefoontjes, troostende woorden, het aanwezia
zijn.
Het heeft ons getroost en gesterkt.
Jetty Feikema-Bakker
en familie
De Koog, juni 2000
'11 'ij willen qrnaq iedereen bedanken die ervoor heeft
jjeeonjd dat 26 mei voor ons een daq is qcwordcn om
nooit te vergeten.
hm en 'Daniëffe Snowdcn
Wij zijn dankbaar en hee\
blij met
Wouter Willem Adriaan
Wouter i5 geboren op
23 juni 2000
om 22.27 uur.
Jaap, Anneke en
Marije Vlasblom
Herenstraat 37
1797 AG Pen Hoorn - Texel
0222 - 319277
Emma en Paul hebben
een zusje en wij hebben
een dochter.
Lizc fniict
Zij is geboren op
2b juni 2000
Cerrit, Evelien,
Emma en Paul Koorn
krim weg b50
17C>3 MC De Cockdorp
Tel. 0222-316735
E-mail:
Li/o. koorni"' 12move.nl
Bezoek graag in de
kraamweek.
dinsdag 27 JUNI 2000
en Tineke Spigt hebben zon
de eerste ringsteekwedstrijd
dit seizoen gewonnen. Het was
>nder spannend in De Waal,
na vijf ronden hadden twee
U spanningen 14 punten verza-
U den stonden twee andere op
score van 13. In de barrage
jy; 'de het geroutineerde echtpaar
DeGrie zich het koelbloedigst.
j3 xjverture om het Texels kam-
nschap slaagde in alle opzichten,
de vijftien aanspanningen zich
Ine uur 's middags presenteer-
regende het licht, maar al gauw
'het droog en werd het zelfs re-
aangenaam weer. Aangenaam
>eg voor de in groten getale op-
mien toeschouwers om massaal
het spannende en immer stijl
evenement te blijven kijken,
herwas alleen dat enkele gerou
wde deelnemers verstek lieten
Gerard en Eveline du Porto, de
öars van vorig jaar, hadden daar
)oede reden voor, aangezien hun
Albert kreupel was.
^binaties die wel meededen,
den zich gewaagd aan elkaar.
1 de laatste ronde was verstre-
bleken koetsier Lisanne de
,w en stéekster Maroes Albers
'te hebben toegegeven op Henk
'meke Spigt, terwijl Frits en Elles
'6n Rein en José Eelman met
p één punt minder een gooi
derde plaats deden. In de
•°gde barrage bleek start-
t|1er 13 geen ongeluk te brengen
het echtpaar Spigt. Steekster
shield haar zenuwen uitstekend
dvvang en reeg alle drie de rin
gen aan haar sabel, terwijl concurrent
Albers er eentje miste. In de strijd om
de derde plaats was het zo mogelijk
nog spannender. Zowel vader en
dochter Witte als vader en schoon
dochter Eelman staken driemaal
raak, waarna de tijd de beslissing
moest brengen. De Eelmannen had
den slechts twintig seconden nodig
tussen de eerste en de derde ring,
drie seconden minder dan de Wittes.
De door menvereniging Wad en Duin
beschikbaar gestelde beker ging naar
Josje Visser en Tilly de Groot, de twee
succesvolste steeksters tijdens de
toeristenronde. Piek Bakker van De
Atlas en zijn steekster kon zich troos
ten met de poedelprijs van Cavo
Latuco.
De volgende wedstrijd wordt zondag
verreden op de haven van Oude-
schild en begint in verband met het
EK-voetbal al om 17.00 uur. De deel
nemers dienen zich op te stellen bij
't Bolwerk.
De Stichting Welzijn Ouderen Texel
(SWOT) organiseert donderdag een
fietspuzzeltocht voor 55-plussers.
Voor de deelnemers aan deze zomer-
activiteit is een route uitgestippeld
over een aantrekkelijk deel van het
eiland. De tocht is een combinatie
van puzzelen, sportief bezig zijn en
genieten van het eilandelijk schoon
De start is om 10.30 uur bij De Buure-
ton, Molenstraat 2 in Den Burg. Deel
name kost ƒ7,50, inclusief broodjes
en drinken. Voor inlichtingen of aan
melding, tel. 312 696.
Koetsier Lisanne de Leeuw en steekster Maroes Albers waren op dreef m De Waal en moesten na een barrage alleen Henk en Tineke
Spigt voor zich dulden. oto Joop nwumisj
Uit de oude doos. Op de foto links scheert Piet Kuiper de schapen nog met de handtondeuse. Op het plaatje rechts, waarop Kuiper samenwerkt met Uerara üenraag, neen net
handwerk plaatsgemaakt voor de elektrische schaar.
Josterender Piet Kuiper zijn
ar pakte om tegen het eind
het voorjaar de schapen uit
vollen jas te helpen, verdron-
le toeristen zich rond het hek.
schapenscheren behoort tot
toeristische bezienswaardig-
het maakt Kuiper, die vijf-
ar geleden zijn eerste exem-
7 55 schoor, tot één van de meest
lografeerde Texelaars. De
erender vakman werd drie
Nederlands kampioen en
van Engeland tot Kraantje
3.1:|gevraagd om schapen te sche-
Een beroerte, waar hij overi-
redelijk goed van is hersteld,
He een eind aan zijn scheer-
jiopbaan.
pa67-jarige schapenscheerder
binnen zijn vakgebied de afge-
ifalve eeuw héél wat verande-
-eegemaakt. 'Van een Texels
jtóchoor je vroeger gemiddeld
0 wer kilo. Ze werden toen in de
iplaats gehouden voor de wol
icht melk. Doordat ze later compac-
mt schapen zijn gaan fokken, met
jea adruk op de vleesproductie,
dp Je er minder wol op het dier. Als
sen 'drie kilo halen, denk ik dat je er
na En dan de prijs van de wol. Ik
toren vertellen dat het nu één
ids n en tachtig cent per kilo op-
|t Terwijl het vorig jaar nog geen
jas ïi was. Het scheerloon kan er
rki leer van worden betaald. Het is
ar er dat de schapenhouderij nu
ek: cht rendeert. Dat werkt door in
co scheerdersloon. Als ik twee
jzi jes extra vroeg, was Leiden in
Icit Dat was vroeger heel anders,
)lt il moest er toen ook een hele
worden geleverd alvorens ik het
iko en boer eens was. Ze meenden
nd 1
altijd dat je van het scheren gigan
tisch rijk werd. Maar ze vergaten dat
ook ik kosten moest maken En dat
je het van je kont afhaalde, In die
beginjaren, toen mi|n armen nog niet
zo dik waren en alles nog met de
hand ging, was ik 's avonds soms zó
uitgeput, dat ik thuis languit in de
kamer lag, te moe om te eten. Met de
wolschaar kon ik drie schapen in het
uur scheren. Dan was je een héle
beste. Later, met de handtondeuse,
haalde ik er zes in het uur. En met de
elektrische schaar had ik er in de
zelfde tijd twaalf.'
'Ik ben geboren tussen de schapen.
Zodra ik kon lopen moest ik achter de
schapen aan. Mijn vader. Jan Kuiper,
had een klein boerderijtje. Het Varken.
in Oost. Het was het enige dat was
overgebleven uit de nalatenschap
van mijn grootvader Jan Harten. Hij
reed vracht met paard en wagen en
had een taxi. Hij was vooruitstrevend
en kocht later een vrachtwagen en
een T-ford De man zat in het zeewier
en had ook een boerderij Na zijn
dood is mijn vader ermee doorge
gaan. Toen begon de ellende. Het
was in die tijd al niet dik, en in de
dertiger jaren kwam daar de crisis
nog eens overheen. Tot overmaat van
ramp verdween het zeegras. Of dat
door een ziekte of door de Afsluitdijk
is gekomen, zal altijd wel een twist
punt blijven De vrachtwagen ging
aan de kant; alleen de boerderij bleef
over. Het was in mijn jeugd
schraalhans keukenmeester. Thuis
molken we schapen om boter te
maken. Zodra ik kon lopen, mocht ik
de schapen ophalen. Als die binnen
waren, ging ik naast mi|n vader zitten
om ook aan die spenen te trekken.
Daarna werd de melk in de ontromer
gegoten en mocht ik aan de slinger
van de draaien.
Het schapenmelken gebeurde vroeg
in de morgen. Als het werk klaar was
at ik een stukje brood en ging naar
school. Daar blonk ik overigens niet
uit. De schoolmeester zei tijdens een
vakantie tegen mijn vader: Zeg het
nog maar niet tegen die jongen, maar
ik wil hem na de zomer niet meer te
rugzien. Dus toen ik op een dag thuis
kwam, zei mijn vader: Ik heb je ver
huurd als knecht. Het was in 1947,
zo'n allemachtig droog jaar, geen
beest had iets te vreten. Mijn vader
liet toen met een paar collega's de
schapen grazen in polder De Een
dracht. Dat was toen nog een prairie
met hier en daar een hoekje bieten.
Als dertienjarig jochie was het mijn
taak om de schapen uit die bieten te
houden. Daar liep ik dus de hele dag
achter die beesten aan te sjouwen Ik
verveelde me rot. Ze kregen me op
laatst met geen tien paarden meer de
polder in.'
Kuiper bleef tot zijn zeventiende bij de
boer in dienst en ging daarna als
losse arbeider aan de slag bij de
dorsmachine, in de aardappels, slo
ten maaien of tuinwallen zetten. 'Ik
pakte alles aan en wilde ook schapen
scheren. Maar dat ging niet zomaar.
Bij ons op de boerderij gebeurde dat
door de gebroeders Trap Ze zeiden
Koop maar een hand- en een wol-
schaar In Oosterend. dan zullen wij je
het wel leren. En daar ging ik dus. op
de fiets, met een scheerbroek onder
de snelbinders en een fles drinken
voor de dorst. Eerst moest ik de nek
ken knippen. Want als je dat niet kunt.
dan wordt het niets, zeiden ze.
Daarna pakten zij de rest van het dier
over. Na verloop van tijd wist ik een
heel schaap uit haar jas te peuteren.
Met zo'n handtondeuse - er waren
toen nog geen elektrische scharen -
was dat een he'le klus Soms zaten de
vachten vol zand en waren de mes
sen binnen een mum van tijd stomp.
Na twee jaar zeiden de Trappen: Jon
gen, /e moet je kont maar redden,
want wil gaan verder in de bollen.
Toen stond ik er dus in mijn eentje
voor.'
Het scheerseizoen duurde zo'n zeven
weken. Ik begon toen niet, zoals nu,
al half mei, want dat vonden de boe
ren toen nog veel te koud. Bovendien
rijpte de wol vroeger minder snel af
Er was toen nog niet zulke goede
kunstmest, waardoor de schapen
minder hadden te vreten en de wol
minder snel groeide Nu dat wel het
peval is, is het scheren wel een
maand naar voren geschoven. Het
moet natuurlijk warm weer zijn. Want
dan smelt het vet in de vacht en dan
scheert het op z'n best Op warme
dagen droop het vet van je lijf. Er
waren wel scheerders die toch met
kou aan de gang gingen en de scha
pen lieten hardlopen, zodat het vet
oploste. Maar met zo'n frisse noor
denwind was het binnen een half uur
al gestold. Dan waren ze na een uur
weer zo droog als een tor. Geef mij
maar een mild zomerdagje, want dan
scheert het op z'n best.'
Kuiper spreekt met weemoed over
jaren dat de wol nog goed werd be
taald, een guldentje of vier per kilo
gram. 'Ik weet nog, tijdens de
Koreaoorlog, dat de wol vijftien gul
den opbracht. En toch was er nog
een boer die dat te weinig vond en
alles naar de zolder bracht Hij kreeg
er spijt van, want het jaar erop was
de wol geen sodemieter meer waard.'
Veel boeren maakten er een ge
woonte van de schapen vóór het
scheren te groeperen 'Het seizoen
begon met de enterlingen. dat zijn de
schapen die nog met hebben ge-
lamd. Daarna de schapen met één
lam en daarna die met meer lamme
ren. Want de dieren die werden ge
molken moesten zo lang mogelijk
'onder de wol' blijven. Als de vacht er
af was en het werd slecht weer. dan
stonden ze snel droog. Die laatste
schapen waren soms van onderen
helemaal kaal. Zo heb ik bij Nieuwe-
schild met de hand ooit 65 melk-
schapen op éen dag weten te sche
ren. Daar sprak héél Texel over. De
dag erop deed ik er zestig op een
dag. Toen ik daarna overstapte op de
elektrische schaar, verklaarden de
boeren me voor gek. Want /ij kunt er
toch zóveel knippen, zeiden ze. Pro
bleem was dat je vóór de ruilverka
veling niet overal stroom had. Dan
zeiden de boeren: Ik haal de schapen
niet naar huis. Je knipt ze in het land
maar met de hand. Daar kreeg ik een
al grotere hekel aan. Het ging maar
half zo snel. Zo kwam ik bij een boer
met 21 schapen achter in het land.
Die moesten met de hand. Ik had ze
in één ochtend uit de wol. Maar 's
middags kon ik bij hem thuis terecht
en toen draaide ik er 59 uit hun vacht.
Ik zeg tegen hem Heb ;e het nu ge
zien? De hand schaar gaat weg, ik doe
het nooit meer. Toch kende de elek
trische schaar in het begin veel kin
derziekten. De ene keer waren de
messen stomp, de andere keer
sprongen de veertjes eraf. Het was
vaak martelen, maar dat werd later
beter
Het scheren van een schaap is een
karwei dan handigheid vergt. 'Je
moet het vergelijken met judo. Ik gnjp
zo'n schaap en hup, zet het dier op
de kont. Je moet er niet aan gaan til
len. In de tijd dat ze de schapen nog
met behandelden, leefde er van alles
in zo'n vacht. De beesten zagen er na
het scheren net uit als een krenten
brood. Vol met teken en eitjes. Dat
heb |e tegenwoordig met meer.'
Het schapen scheren trok altijd zó
veel bekijks, vooral toen het toerisme
toenam. De eerste vraag was altijd:
Meneer, hebben die schapen het nu
niet koud? Koud hebben ze het niet,
maar de schapen die hun vacht nog
hebben, verdragen de warmte beter
dan zo'n pasgeschoren schaap. Die
zon brandt dan zó op hun kale bast,
terwijl wol isoleert. Dan vragen ze:
Gaat die wol allemaal naar de
dekbeddenfabriek? Ik zeg: Nee, het
gaat allemaal naar de overkant. De
wol die voor de dekbedden wordt
gebruikt, wordt eerst in België gewas
sen. Dan vraag ik: Zijn jullie milieu
bewust?: Jaaa, is dan het antwoord.
Ik: De door onze zuiderburen gewas
sen wol komt schoon terug. En dat
smerige water uit België stroomt via
de Schelde ook naar Nederland
Ik ging wel met Gerrit Schraag te
scheren. Hij vroeg of ik meeging om
de schapen op het vliegveld te knip
pen. We liepen maar achter die bees
ten aan te jagen, want we moesten de
start- en landingsbanen vrijhouden.
Schraag werd ouder, en kon het werk
op zeker moment met meer aan. Hij
haalde op het laatst met meer de helft
van het aantal dat Ik schoor. Ik liet
hem echter niet vallen. Maar toen hij
zei: Ik slop er mee. je moet maar al
leen verder, sprong ik bijkans een gat
in de lucht. Ik heb toen met mezelf
afgesproken dat ik nooit meer met
iemand zou samenwerken. Ik moest
van moeder wel de telefoon mee. Ze
moest me kunnen bereiken. En stel
je voor dat er iets zou gebeuren. Dat
het scheren niet ongevaarlijk is, be
wijzen de vele littekens op zijn hand.
'Ik was eens bij een boer aan het
scheren en toen jaste het mes in mijn
hand. Ik voelde mijn vinger zakken,
en had dus een pees geraakt. Loop
ik over het erf, kom ik die boer tegen.
Die had ook een bebloede hand! Hij
schreeuwde. Ik heb de kuilvoersmjder
gesneden en moet naar het zieken
huis. Ik vroeg' kan ik met je meerij
den?'
Alléén werken heeft z'n voordelen.
Maar erg gezellig was het niet. Alleen
bij de dames Dijt pakten we het met
een man of vier, vijf aan. We werkten
onder andere op Westergeest of Au-
rora. Dat was berengezellig. Want wat
de één met weet, wist de ander wel.'
Zodra het schapenscheren achter de
rug was, pakte Kuiper andere klussen
aan. Bij Keijser Co. was ik sjouwer
in het pakhuis. Maar toen ik later
machinedrijver werd, wilden ze dat ik
het hele jaar bleef. Maar ik kon het
scheren niet laten schieten. Want het
was prachtig werk en ik verdiende
meer dan bij een baas. Toen raakte
ik naar De Vries Van de Wiel, die het
wel accepteerde dat ik een aantal
weken in de schapen zat. Emge na
deel was dat promoties daardoor aan
mijn neus voorbij gingen. Want ik was
er niet het hele jaar. Waar anderen
bijvoorbeeld voorman werden, hield
ik mijn oude lunctie.'
Een man die zoveel schapen heeft
geschoren, moet wel verstand van
wol hebben 'De mooiste schapen
wol komt van het eiland Dat komt
doordat de schapen elders ruimer
worden gehouden, waardoor de wol
grof wordt. De wol is hier fijner, dat
heeft ook met de fokkerij en het weer
te maken.'
Dat het scheren na 49 jaar niet meer
gaat, doet hem zeer. 'Ik voel het krie
belen. Eigenlijk mag ik het met doen,
maar ik heb er stiekem toch een paar
geschoren. Dat was toen mijn zoon
bezig was met een koppel. Ik ging
heen voor een praatje, maar kon het
toch met laten. Voor de aardigheid
heb ik er toen een paar uit hun jas
geholpen.'
Gerard Timmerman
Het schapenscheren is een toeristische bezienswaardigheid, zo bllikt uit de ansichtkaart waarop Kuiper, hier in gezelschap van zijn
zoon, staat afgebeeld.
