Dagje Vlieland: luxe van Najade of romantiek
van
S
Wappitappi, zeurpieten
en de sage van Wanda
Najade wel in
trek voor reisjes
COURANT
.TEXELSE
G ej/flflffljfc
06-35 012 023
Wie zijn dit?
Als lijndienst bestaat er voor de
Najade nog weinig animo, maar
voor het vervoer van gezelschap
pen is er veel belangstelling voor
het paradepaardje van rederij
Doeksen. Van september tot juni
wordt het schip onder andere
gecharterd door vier Texelse on
dernemingen, verenigd in GAST
(Gastheren Arbeiden Samen op
Texel). Ze organiseren onder an
dere groepsreizen, feesten en za
kelijke bijeenkomsten. Jan Bak
ker van Hotel Greenside: 'De
Najade is een heel flexibel schip.
De inrichting is aan te passen aan
de vraag. De banken kunnen
zondanig worden verplaatst, dat
er zitjes ontstaan, zodat er feest
jes kunnen worden gegeven, er
kan worden vergaderd of er kan
een scherm worden geplaatst
voor het geven van presentaties.
Het is een zeewaardig schip
waarmee gasten desgewenst
kunnen worden opgehaald of
weggebracht. We adverteren er
mee op internet. 'Het ziet er veel
belovend uit. Er zijn al héél wat
reacties binnen.'
DINSDAG 18 JULI 2000
TÜYTT CC Z
Dirk Kuiter (links) krijgt een fiets van Jan van Vlieland. De fietsenverhuurder, c
tor, verslaggever en goeroe, nam het initiatief om de Najade tussen Texel en Wiek
te zetten. <fo<o G°r,tni
Hein Room; 31. Dirk Roeper (vader
van de gemeentebode); 32. Piet Roe
per; 33. Albert de Ruyter 34. 35.
36. 37. 38 Aad Bakker Jaczn.
Lisanne de Leeuw uit Den f
aan het Novo College te h
geslaagd voor de opleiding
allround-kapper.
Vragen over Drugs?
®e' voor informatie en advies
De Drugs Informatielijn
IJ^^Ook voor gratis folders
water, helemaal vast. Met een bak
met volk is dat toch erg vervelend.'
Zijn mening over de Najade steekt hij
niet onder stoelen of banken. 'Die
overtocht haalt het qua sfeer en be
leving niet bij De Vriendschap. Er is
geen markt voor een tweede veer
dienst. Laten er met Sil op een goeie
dag eens 180 toeristen van Texel naar
Vlieland komen, dan heb je het wel
gehad. En misschien dat er 20 toe
risten van deze kant naar Texel gaan.
Want mensen zitten hier omdat ze op
Vlieland willen zijn, niet omdat ze naar
Texel willen. Sil doet het leuk, wij
doen het leuk, gun ons nou die paar
toeristen.'
Dirk wijst de truckchauffeur erop dat
het initiatief tot de concurrerende
verbinding door Jan van Vlieland is
genomen. 'Wat? En tegen ons zegt hij
dat het een Texels plan is. Ach Jan,
is een makelaar in luchtkastelen. Een
man met veel ideeën, die z'n eigen
zaakjes goed runt, maar soms ver
geet hij om met beide beentjes op de
grond te blijven staan.' Voor alle dui
delijkheid: onze chauffeur spreekt
over z'n concurrent. De fietsen bij de
overstap bij 't Posthuys worden ver
huurd door Nouta en zakenpartner
Maarten Nijman, een oud-Texelaar
die in aansluiting op De Vriendschap
vijftien jaar geleden de Vliehors-
express is gestart. Jan van Vlieland
verzorgt de fietsenverhuur vanaf
Vlieland-Oost, de andere toegangs
poort tot het eiland. Nog een reden
voor de man die door plaatsgenoten
ook wel 'Jan Fantast' wordt genoemd
een tweede veerdienst op te zetten.
Nouta zet ons af bij de toren van de
luchtmacht en rijdt met een truck die
uitpuilt van het volk naar het puntje
van de Vliehors. Vanuit de toren is
goed te zien hoe F16 straaljagers
verroeste tanks op de korrel nemen.
'We hebben hier zo'n 3000 vluchten
per jaar', legt sergeant Rene Bijma
uit. 'Ja, we weten dat het op Texel
gevoelig ligt. De piloten moeten
daarom met hun toestellen een mijl
Op bijgaande foto staat afgebeeld
een groep Texelaars die omstreeks
1933 een cursus Esperanto volgden.
Veel namen zijn al bekend, maar er
ontbreken er nog enkele. De Histori
sche Vereniging wil graag weten wie
de ontbrekende personen zijn. Men
sen die gelijkenis of herkenning zien,
kunnen contact opnemen met Simon
Dros, tel 313204.
1. 2 3. Tinus Moojen, 4. Wim
(Foto Gomrd Timmerman)
SP
ezi
van Texel vandaan blijven, tke
den dat met de radar nauwt »ec
de gaten. Maar soms zijn de
zo met hun apparatuur bez larf
vergeten ze waar ze zitten ki jn
de fout ingaat, kan het scl id
Zware bombardementen wo|>en
het seizoen niet uitgevoerd,
buiten niet als de inversie ben
1.500 voet zit, want dan wea
de luchtdruk tegen het wolk
Na enkele beschietingen vk
tweetal straaljagers met dor
geraas langs de toren
telefoon herinnert me eraan-
de krant werk Het is Koge er~
activist Pieter de Vries die be
je het al? De gemeente heef
ei van Columbus uitgevorv
staat een nieuwe stalling
Vogelenzang. Er is geen fie
kennen. En in de Kogerstraal
er zwart van Wat is al die h
de achtergrond trouwens,
je?' 'Pieter', probeer ik mez
staanbaar te maken 'Schiet
een mooie foto van.'
Karei pikt ons weer op metz'
Op de terugweg passeren
Cupido, de laatste postilj
Vlieland. De chauffeur glundi
terin hebben het enorm naarl
De vraag is of in de kleine
gemeenschap zaken en privéi
zijn te combineren. 'Het is
noeuvreren op de vierkante m
moet het kunnen scheiden,
moet het ook kunnen combi
De ontspannen strandrit stas
vig contrast met de rijstijl vani
gestresste taxichauffeur, die
bezetene tussen de fietsers m
vreert. 'Ik moet de boot nog
De vraag waarom hij als en
bedrijf zoveel haast maakt
oorlogen kent Vlieland met -la
maar in het midden.
Om onduidelijke reden is dek
van de Najade teruggekomen!
plan om voor de terugreis de
route via Harlingen te nemen
door we zeker een half uur
thuis zouden zijn. Ook nu dj
reis een uur en drie kwartier
oogleden zwaar dreigen te w
grijpt nautisch stewardess K
in. 'Wie kent de sage van Ws
onderhoudt ze ons met de om
ontstaansgeschiedenis van VI
Een juttersverhaal over de v
een vat sterke drank, waa
het is leeggedronken een
veerde aap tevoorschijn kc
bekend. Hoe ze eraan kom
veel.'
Als we zijn afgemeerd in Oi
wacht havenmeester Kees
op. 'Hoeveel mensen zati
boord? Tweeëntwintig. Met
schip kan dat toch nooit ui
beren al jaren zo'n Vlieland
houden, maar volgens mij
nooit.'
In de maanden juli en auguslu
de Najade elke woensdag (i
naar Vlieland. De vertrektijden1
Oudeschild zijn: 8.30,12.30 en».,
uur. Een retour kost 65,-, een
tje 39,-. Kinderen tot twaalfp |r
talen de helft.
Kaarten voor dagtochten m fu
Vriendschap (kosten ƒ27,50): re;
koop bij Paviljoen Vliezicht bij pafdf
j
Stiggelbout; 5. Nel Dros Ad.: 6.'Trijn
Bakker; 7. Jo Moerbeek; 8. Annie
Moerbeek-Geus; 9. Krijntje Beeken
kamp: 10 Piet Sluijsman; 11. 12.
13. P. de Porto (Schilderend); 14.
15. 16. Egbert Lap; 17. Leraar;
18 Mar Gorter-Langeveld; 19. 20.
Nel Mantje-Brum (Den Hoorn); 21.
Mar Dogger-Lagerveld; 22. Truus den
Brave-Kikkert; 23. Marie Keijser; 24.
Grietje Geus-Krijnen; 25. 26. Dirk
Zuidewind; 27 Dirk Maas (Rozen-
dijk); 28. 29 Willem du Porto: 30.
den. Zeker met een zomer als deze
Moet je die terrassen zien, alle stoe
len zijn leeg Over de aantrekkings
kracht van ons buureiland: 'De natuur
is hier nummer één Het Posthuys is
uniek, we hebben het Tromphuys, de
vuurtoren en een kerkje met banken
van juthout. Het is géén zitten, maar
wel prachtig. Alleen die paar
opgestopte vogels in ons bezoekers
centrum stelt niet veel voor. Op Texel
valt voor toensten veel meer te onder
nemen.'
Van Vlieland is even populair als om
streden. Hij werd er ooit van beschul
digd dat hij een zilverschat, die aan
het Tromphuys toebehoorde, achter
over had gedrukt 'Ik zal je vertellen
borst (een titel waarmee hij iedereen
aanspreekt, red.) Al is het nog zo'n
onzin, je kunt tegen dat soort verha
len mets doen. Het heeft mij een tijd
lang beschadigd Er is een
rechercheonderzoek geweest, maar
het is nooit tot een vervolging geko
men.' Wegens verkiezingsfraude
stond hij ooit zelfs terecht. 'Men be
weerde dat we 's nachts hadden in
gebroken in het bejaardenhuis, waar
de stembus tegen de regels had ge
staan, om zes biljetten ongeldig te
maken. De rechter was in een paar
minuten klaar met die onzin: vnj-
spraak. Ach, er zijn zoveel leukere
Chauffeur Karei Nouta (links) neemt afscheid van de passagiers van de Vliehors-Express.
Pasen. Maar dat is er helaas met van
gekomen.' Rienks. 'Je moet het pro
ject drie jaar de tijd geven. Als ook
Terschelling er bij komt, moet je eens
kijken hoe het gaat lopen.'
Op Texel hebben ze inmiddels ge
leerd hoe ze het de Vlielandse toeris
ten naar de zin maken Met het arran
gement 'Ter land, ter zee en in de
lucht' gaan ze met de Vriendschap
vanaf Vlieland naar Texel, waarna de
mensen worden overgebracht naar
het vliegveld voor een rondvlucht en
een lunch. De gasten die door bus
chauffeur Kees 'Pomp' Dekker in het
vliegveldrestaurant werd afgeleverd,
werden door exploitant Wim
Gouwens met een kwinkslag ont
haald. 'Kees, wat maak je me nou?
Had toch gezegd dat je kwam. Nu
heb ik helemaal geen plaats meer
voor deze mensen. Waarna hij de
stomverbaasde mensen alsnog naar
hun gereserveerde tafel achter in de
zaak leidde.'
Riemens, manager marketing en
sales bij De Krim, ziet voor de Najade
interessante mogelijkheden voor de
groepenmarkt. 'Het is steeds moei
lijker om mensen naar Texel te krij
gen. Dat komt door toenemende
concurrentie in Nederland en het
buitenland. Het vergt steeds meer
inspannen om gasten naar het eiland
te krijgen. We houden daarom de
trends nauwlettend in de gaten. Zo is
er vraag naar een stuk extra beleving
van de vakantie. Men wil iets onder
nemen. Texel kent op dat gebied vele
mogelijkheden karten, een
natuurexursie, parachutespringen,
EcoMare, maar ook een dagje
Vlieland. De mogelijkheid voor zulke
uitstapjes is, afgezien van de vraag of
ze er ook aan zullen meedoen, voor
velen dé reden om een vakantie bij
ons te boeken. We nemen de arran
gementen daarom op in de brochu
res die we versturen Dat er animo
voor een dagje Vlieland is, blijkt uit
het grote aantal gasten van De Krim
onder de opvarenden van De Vriend
schap.' Deze rederij start volgend jaar
met meer uitgebreide
Vlielandarrangementen.
Het uitstapje naar Vlieland is voor
Riemens geen verloren dag De ban
den met Jan van Vlieland worden flink
aangehaald. Door diens enthou
siasme weet hij veel groepen voor zijn
eiland te interesseren. 'Je moet de
mensen een goed gevoel meegeven
Dat eilandgevoel vertaalt onze gast
heer in de kreet Wappitappiü - een
variant op Tsjakka'.'.. 'We verkopen
zelfs wappitappipannekoeken.' Door
de beperkte accommodatie op het
eiland (circa 3.500 'winterharde' bed
den) moet hij nog wel eens 'nee' ver
kopen aan potentiele klanten.
Riemens: 'Op dat gebied kunnen we
wat voor elkaar betekenen. Als
Vlieland vol zit, informeert hij of De
Krim plaats heeft.' Inclusief de cam
ping heeft het Texelse park plaats
voor 5.500 gasten, zo'n 2.000 minder
dan op héél Vlieland. 'Als de groepen
besluiten naar Texel te komen dan
kunnen ze profiteren van de veel rui
mere recreatiemogelijkheden op het
eiland. Er is bijvoorbeeld veel vraag
naar golf en dat kan niet op ons buur-
eiland. Jan van Vlieland vindt het wel
prettig als het gezelschap een dagje
naar zijn eiland komt, om daar toch
wat activiteiten te ondernemen. Daar
voor biedt de Najade goede mogelijk
heden. Andersom is het zo dat als hij
een groep heeft die wil golfen of naar
EcoMare, hij deze mensen 's mor
gens met de snelle boot voor een
dagje naar Texel stuurt.'
Nadat Jan van Vlieland voor ons een
stel wapp/fapp/fietsen uit het maga
zijn heeft gehaald, trappen we naar
de vuurtoren. Die is officieel niet meer
bemand, maar kan wel worden be
klommen. Een publiekstrekker vertelt
objectbeheerder Gerrit Veenstra, die
wekelijks 1200 bezoekers krijgt, zo'n
twintig procent van alle toeristen op
het eiland Vanuit de toren krijgt het
begrip eiland betekenis. In de verte
staat de Texelse vuurtoren te glim
men in het zonnetje en aan de andere
kant de Brandaris. Door de verrekij
ker, ooit van een stuk Duits afweer
geschut geschroefd, menen we zelfs
Piet Stam te ontwaren. Beneden
wacht de taxi, die ons naar Het
Posthuys brengt. 'Texelaars zijn een
stelletje zeurpieten', doelt de chauf
feur op ons verzet tegen de schiet
oefeningen op De Vliehors. 'Er leven
hier vijftig gezinnen van. Die kopen
hier elke dag hun brood bij de bak
ker en vlees bij de slager Voor een
monocultuur als onze gemeenschap
zijn die inkomsten van groot belang.
Het is maar goed dat ze niet naar die
Texelaars luisteren en de milieu
vergunning met vijftien jaar verlen
gen.' Ook voor de onlangs gehouden
varende milieuactie op de Wadden
heeft de chauffeur geen goed woord
over. 'Die lui hebben geen idee waar
ze over praten. Laat ze alsjeblieft
oprotten, het moet hier leefbaar blij
ven.'
Bij het Posthuys wacht de ronkende
truck van de Vliehors-Express. In de
cabine van het omgebouwde leger
voertuig waarmee passagiers over
de Vliehors worden vervoerd, lucht
chauffeur Karei Nouta zijn hart. 'Ein
delijk de zon. Het is echt doe-weer
vandaag, de mensen willen er op uit.
Volle bak dus. Op dit soort dagen rij
ik zes weer heen en weer naar de
Vliehors. We zijn overal voor te por
ren Voor een goeie jut trapt hij reso
luut op de rem. 'Vorige week nog een
stukje antiek hout en een paar jaar
gelden zelfs drie containers op het
stand.'Toch is de klant koning. 'Al wil
je 's nachts barbecuen op het puntje.'
Al sturend negeert hij de rode vlag
gen, die aangeven dat er wordt ge
oefend. 'Wij mogen hier als enige
burgers komen.' De constructie van
de truck kan tegen een stootje, maar
soms wordt het toch te gortig. 'Zo
stond ik laatst tot de cabine in het
'De bevolking van Vlieland is verdeeld in twee kampen, auto's
rijden er op rode diesel, de veearts kom maar twee keer per
week en de dokter hebben ze moeten omkopen, anders wilde
hij niet naar Vlieland. Want met 1.100 bewoners kan hij er z'n
brood niet verdienen. En aan de snelheid waarmee de nieuw
tjes rondgaan, kan Texel nog een puntje zuigen, ledereen hier
kent elkaar en als je eenmaal een naam hebt, raak je die zo
maar niet kwijt.' Aan sterke verhalen over Vlieland geen gebrek.
Des te meer reden voor Dirk Kuiter, Teso-matroos en corres
pondent van de Harlinger Courant, en TC-redacteur Gerard
Timmerman om met de luxueuze Najade naar het buureiland
af te reizen. Een verslag.
Terwijl een Cocksdorper ondernemer
met bloed zweet en tranen een veer
dienst met Vlieland probeert te onder
houden, wijdt de Texelse Courant een
artikel aan de geldverslindende boot
verbinding van een kapitaalkrachtige
overkantse rederij. Is dat niet zoiets
als vloeken in de kerk? Nee dus, want
een dagje overzees met de Najade.
de Waternimf van de Voorspoed, leert
dat een reisje met dit supersnelle
schip weliswaar een comfortabele
gebeurtenis is, maar qua beleving
niet kan wedijveren met een avon
tuurlijk tochtje met De Vriendschap
van Sil en Janka Boon.
Volgens afspraak melden Dirk en ik
ons woensdagmorgen om half negen
's morgens, de vertrektijd van de
Najade, op de haven van Oudeschild,
waar de kaartjes keurig worden ge
knipt door stuurman en machinist
Auke de Boer We zoeken een plekje
in de luxueuze salon, die bij vertrek
hermetisch wordt gesloten, waarna
het schip geruisloos het ruime sop
kiest. Dan verstoort een stem uit de
luidspreker de ochtendstilte. 'U be-
vanuit z'n comfortabele zetel. Vol
gens Rienks heeft de Fries een flexi
bele instelling. 'De vorige keer kwam
ik er aan boord achter dat ik mijn
paraplu op Vlieland had laten staan.
Dan gaan we toch even terug om hem
op te halen, bood hij aan.
Naast de gezagvoerder zit de stuur
man, die z'n aandacht verdeelt over
de radar, tellertjes, wijzerplaten en de
monitor die zicht geeft op de machi
nekamer, die een motor heeft van
3000 paardenkrachten, ongeveer
anderhalf keer zoveel als dat van een
gemiddelde Noordzeekotter De
Najade jaagt er per uur 400 liter
brandstof doorheen. Het motor
vermogen zorgt ervoor dat de kapi
tein zelfs bij de sterkste tegenstroom
zijn schip op snelheid weet te hou
den. Het in het Midden-Oosten ge
bouwde vaartuig heeft een romp van
aluminium en een diepgang van 80
centimeter en is daarmee dus bij uit
stek geschikt voor het bevaren van
ondiepe geulen van het Wad. Net als
ik me voorbereid op een ruige vaar
tocht brengt de man met de gouden
Passagiers mogen een kijkje nemen in de h
veerdienst tussen Oudeschild en Vlieland-C
vindt zich aan boord van de Najade.'
Toch niet zo'n bandje? De live vrou
wenstem behoort toe aan nautisch
stewardess Nathalie Idsinga. Ze ver
telt dat roken in de salon met is toe
gestaan. Een passagier die tijdens de
vorige reis in het toilet stiekem een
sigaretje opstak, kreeg de schrik van
z'n leven. Door de rook begon het
brandalarm te loeien. Van de circa
180 zitplaatsen zijn er zegge schrijve
zestien bezet, inclusief de zes met-
betalende bezoekers. Behalve Dirk
en ik zijn dat Willem en Nel Gouwens
van het Vliegveldrestaurant, Maurice
Riemens van Vakantiepark De Krim
en Bob Rienks van het Paracentrum.
Ze varen mee vanwege hun deel
name aan Vlielandarrangementen,
Tien betalende bezoekers is welis
waar een stuk beter dan de vier van
vorige week, het is nog te vroeg om
van een succes te spreken.
We mogen een kijkje nemen in de
stuurhut (wat alleen mag als er wei
nig passagiers aanboord zijn). Aan
het roer zit kapitein Geert-Jan
Swietynk. Nou ja roer, de stuurknup-
pel waarop de waterjets reageren is
niet veel groter dan de joystick van
een huiscomputer, net zoals de gas
hendel waarmee hij de snelheid met
een soepele polsbeweging opstuwt
tot ruim zestig kilometer per uur. De
hypermoderne cockpit is volgepropt
met techniek, die de kapitein bedient
oermodeme stuurhut van de Najade, die de
'St onderhoudt. (Foto Gerard Timmerman)
biezen op de schouders de snelheid
terug tot circa 32 km/uur. 'We varen
nu in het Skeurrak, een gebied met
hoge natuurwaarden, waarin we niet
sneller mogen.'
Dat het goed gaat met de Wadden
zee bevestigen de zeehonden die
rijendik op de Richel in de zon liggen
te bakken. Als het wat knobbelige
zeetje overgaat in flinke deining va
ren we in het stroomgebied tussen
Vlieland en Terschelling. Swietynk:
'Met dit schip kunnen we bij hevige
golfslag lang doorvaren, maar dat
kunnen we onze passagiers niet aan
doen. Als ze groen van ellende aan
wal stappen, krijg je ze nooit meer
aan boord.' Wanneer de haven van
Vlieland-Oost in zicht komt, is de
deining op z'n hevigst en blijkt
waarom de stoelen zijn voorzien van
veiligheidsgordels. Rienks heeft het
advies met opgevolgd en wrijft na een
zweefvlucht over het pijnlijke achter
werk.
Aan de stamtafel in etablissement De
Stern praat Jan (van Vlieland) Houter,
fietsenverhuurder en organisatietijger
in Vlieland-Oost, de Texelaars bij over
zijn eiland. 'We hebben hier ongeveer
7.000 slaapplaatsen. De helft voor
kampeerders, de rest winterhard. Die
verhouding staat ter discussie Want
de campings zijn alleen acht dagen
in het hoofdseizoen vol en daarna
vliegt het aantal toeristen naar bene
dingen dan politiek.' Ook via andere
wegen is de ondernemende en praat
grage Vlielander van grote invloed op
de eilandgemeenschap. Bijvoorbeeld
als redacteur van het tweewekelijkse
periodiek Vliezier, waarin op A4-for-
maat de laatste nieuwtjes zijn opge
nomen. 'Ik heb nu weer een primeur
over een solozeiler...'
Om van de Texelse mogelijkheden
een graantje mee te pikken nam Van
Vlieland het initiatief om met de
Najade, die door Doeksen eigenlijk is
aangekocht als schip voor vervoer
tussen Vlieland en Terschelling en
Harlingen en voor arrangementen,
ook in te zetten tussen Texel en
Vlieland. 'Met de aanwezigheid van
drie eilanden zo dicht bij elkaar is veel
meer te doen', doelt hij op recreatieve
dagtochtjes over het eiland vanuit
Vlieland-Oost. 'Met dit idee ben ik
eerst naar Sil (Boon, red.) gestapt,
maar die voelde er mets voor Toen
kwam Doeksen in beeld.'
De teleurstellende animo voor de lijn
zorgt voor discussie Een kaartje kost
meer dan het dubbele als van De
Vriendschap. De late start van de
promotiecampagne heeft er volgens
Riemens ook geen goed aan gedaan.
'Toen onze mening werd gevraagd,
hebben we gezegd dat de Najade
pas iets toevoegt, als het schip ook
van Texel naar Terschelling vaart. En
buiten het seizoen, bijvoorbeeld met
