Societyloopt uit voor Texelse schapenfokdag
Cees Kikkert fokt
ram van de toekomst
.TEXELSE j
COURANT
Blik vanger
Burgemeester als keurmeester
Vreemde dingen
DINSDAG 5 SEPTEMBER 2000
De beste tien ramlammeren op een rij.
Izakelijke verbeteringen van het Texelse schaap moeten
en gevonden binnen het ras en met via kruisingen. Aldus
iert Jan Zwagerman, voorzitter van het Texelse Schapen-
boek in Noord-Holland, op de wat prikkelende krantenkop
Ier, de Texelaar van de toekomst?', onlangs in de Texelse
ant, waarin de hoge vruchtbaarheid van deze kruising van
'laming en de Texelaar werd beschreven. 'De fokkers van
xelaar zijn mans genoeg om een dier te fokken dat twee
leren kan grootbrengen', vindt Zwagerman. Op de
aenfokdag die gistermorgen onder grote binnen- en bui-
idse belangstelling werd gehouden, toonden de Texelse
irs de resultaten van hun inspanningen.
geen zichzelf respecterende
mfokker wil ontbreken op de
schapenfokdag, waren lief-
svan heinde en verre afgelo-
iekend naar het eiland geko-
m aanwezig te zijn op wat
I staat als het jaarlijkse hoog-
voor fokkers van de Texelaars,
okkersbegrippen is hier toch
lety bijeen', wees handelaar
elmich op de menigte die zich
ig rond de ring op de Groene-
e Texelaar door menigeen nog
lang afgeschilderd als een
chaap dat menigmaal moest
via een keizersnede en dat
de welzijns- en economische
ioldeed, inmiddels is de sec-
er gisteren geen doekjes om te win
den. 'Discussie binnen de sector is
altijd goed. Over het nieuwe fokdoel
zijn alle misverstanden inderdaad
nog niet uit de wereld. Maar laat er
geen misverstand over bestaan: het
nieuwe fokdoel is om de functionali
teit van de Texelaar terug te brengen.
Dat wil zeggen dat de lammeren op
een normale manier worden geboren
en dat een ooi met gemak twee lam
meren kan grootbrengen. Een dier
dat lengte heeft en voldoende plaats
voor het hart en de longen. Dus met
van die korte, ineengepropte dieren.
Stakkers die bij het eerste zonne
straaltje omvallen van de hitte en die
nauwelijks melk geven. Nu moet de
Texelaar ook geen typisch melk-
prachtige kop net even boven uit.
Echt een foutloos schaap met veel
mogelijkheden voor de fokkerij.'
Oneffenheidjes
Enthousiast liet Vis zich ook uit over
een ooi met drie lammeren van Cees
Commandeur. 'Hoe kan een schaap
drie zo goed ontwikkelde lammeren
hebben?' Vis constateerde dat het
nieuwe fokdoel voor de jury een keer
zijde heeft. 'De schapen worden wat
groter en dat maakt het keuren er niet
makkelijker op. Oneffenheidjes vallen
sneller op dan bij een klein dier. Maar
als het erom gaat, zetten we toch de
wat royalere schapen bovenaan.'
Vis constateert wel dat er te weinig
aandacht wordt besteed aan de
vruchtbaarheid van de schapen. 'We
kunnen dat bij deze keuring met la
ten meewegen, omdat we alleen naar
de uiterlijke kenmerken kijken. Maar
het is wel zaak dat de ondernemers
bij de aankoop van dieren op de
vruchtbaarheid letten. De Texelse
fokkers zijn in dat opzicht erg kritisch,
maar aan de vastewal wordt daar nog
wel eens te weinig op gelet.'
Tevreden
Schapenhouder en -fokker Herman
Barhorst uit Oost, één van de Texelse
inzenders, is met een gemiddelde
usfe oudere ooien, met voorop de kampioen, eigendom van Plet Verberne, en de reservekampioen van Cees Commandeur.
doende dat imago van zich,
kudden. Hiervoor stelde het
;cJ«istamboek zich een nieuw
dat moest afrekenen met de
.frlgedrongen dieren waarbij de
ui ie kenmerken vóórrang had-
wen de lichamelijke functies
:t dier. Een fokdoel dat overi-
memg fokveedag al kritiek
eerde. Want zoals Nederland
gebied van voetbal veel
coaches kent, zo lopen ook de
gen over de fokkerij van scha-
'een. Reden voor veearts Loek
et, tevens inzender van twin-
schapen (waaronder één van
itetien ramlammeren), de ver
vervan de Texelse Courant bij
at op het hart te drukken de
sniet te branden aan deze ge-
materie.
voorzitter Zwagerman wenste
schaap worden, dat heel hoog en
rank is. We willen gewoon een goed
functionerend schaap, met behoud
van de typische kenmerken, zoals
een goede bevleesheid, want juist
dankzij die rastypische eigenschap is
de Texelaar wereldberoemd.'
Zwagerman heeft grote waardering
voor de fokkers, die er volgens hem
in zijn geslaagd in korte tijd naar het
nieuwe fokdoel toe te groeien. Jury
lid Cees Vis bevestigde de kwaliteit.
'Ik heb net de oudere rammen ge
keurd. We hadden er zes in de ring en
dat waren echt toppers. De anderhalf
jarige rammen waren enorm best. De
oudere ooien munten uit in uniformi
teit. We zeiden tegen elkaar: "Wat is
het toch moeilijk om hier de kam
pioen en de reservekampioen uit te
halen." De ooi van Verberne stak er
qua lengte, type, bespiering en die
van ruim 1,7 lam per ooi tevreden
over de vruchtbaarheid van zijn vee
stapel. 'De schapen die ik heb blin
ken niet uit door veel luxe, maar zijn
wel makkelijk in het gebruik. Dat moet
ook als je er zoals ik 200 hebt te lam
men. Dit voorjaar was er met één kei
zersnede nodig. Door die eigenschap
kopen schapenhouders toch regel-
k1: Oudere rammen: 1A fokker/elge-
16 Verberne, Oosterend, 1B fokker/eige-
A. Commandeur, Den Hoorn; 1C fokker
Ren, Sint Maartensvlotbrug, eigenaar
fohorst, Oosterend Rubriek 2: Ram-
iboren In 1998: 1A en kampioen f/e P
Jé '9, Oosterend; 1B en reservekampioen
.j Commandeur, Den Hoorn; 1C fokker
c van Vliet, Den Burg, eigenaar H.J.C.
'i Oosterend Rubriek 3: Eenjarige
IA fok. P. Hiddmga, Beetgum, eig. D
Den Hoorn; 1B f/e P Verberne, Ooster-
C tok. C. Kikkert, Den Burg, eig fa
Undehoeve, Den Hoorn. Rubriek 4:
&e rammen: 1A fok. J Eelman, Ooster-
1 K Tjepkema. De Waal; 1B fok. K
'a. De Waal; eig N.BM. van Heer-
n.PG Kooiman, T Witte. Texel; 1C fok.
''erna, De Waal, eig J Eelman, Ooster-
ubrlek 5: Eenjarige rammen: 1A en
kampioen: f/e P Verberne, Oosterend,
CA Commandeur, Den Hoorn, 1C f/e
-€ma. De Waal Rubriek 6: Eenjarige
*1Aen kampioen: f/e O. Kikkert, Den
3 '/e C. Kikkert, Den Burg, 1C fok. D
Dsn Hoorn, eig. K. Tjepkema, De Waal.
k 7: Tweetallen ramlammeren van één
'A inzending van C A. Commandeur,
^rn; 1B inzending van G. Bakker,
1C inzending van C.A. Comman-
^Hoorn Rubriek 8: Tweetallen ram-
*n van één vader: 1A C. Kikkert, Den
3C. Kikkert, Den Burg;
van Heerwaarden, Den Burg. Ru-
weetallen ramlammeren van één
'AK. Tjepkema, De Waal; 1B J. Mantje,
büd; 1C R.J, Witte, Den Burg Rubriek
Wallen ramlammeren van verschll-
Wders: C.A Commandeur, Den
'BK. Tjepkema. De Waal; 1CJ. Mantje.
'""to Rubriek 11: TV/eetallen ram-
'tovan verschillende vaders: 1B K
De Waal, 1C L A M. van Vliet. Den
®riek 12: Drietallen ramlammeren
""•der 1A D Kikkert, Den Hoorn; 1B
Den Hoorn; 1C C A Commandeur,
Rubriek 13: Drietallen ram-
Wivan één vader 1A K Tjepkema. De
®PG Kooiman. Den Burg, 1C JC
Oosterend Rubriek 14: Drietallen
;^ren van één vader: 1A P. Verberne,
"di 1B P. Verberne, Oosterend; 1C P
Oosterend Rubriek 15: Drietallen
""Wen van verschillende vaders: 1A
^.Oosterend, 1B C.A. Commandeur,
1C C.A Commandeur, Den Hoorn.
'6: Drietallen ramlammeren van
^ode vaders: 1AC. Kikkert, Den Burg
jRtoing); 1BC Kikkert Den Burg, 1C
"DenHoorn. Rubriek 17: Drietallen
ramlammeren van verschillende vaders: 1A
fa. Veeger Lindehoeve, Den Hoorn; 1B fa.
Veeger Lindehoeve, Den Hoorn; 1C P.
Verberne. Oosterend Rubriek 18: Schaap en
twee ramlammeren: 1A J Eelman, Oosterend;
1B P. Verberne. Oosterend, 1C J. Eelman,
Oosterend Rubriek 19: Schaap en ooi- en
ramlam: 1A D Kikkert, Den Hoorn, 1B P
Verberne, Oosterend, 1C K. Tjepkema, De
Waal. Rubriek 20: Schaap en ooi- en ramlam:
1A L.A M van Vliet. Den Burg; 18 P. Verberne,
Oosterend; 1C N.B M van Heerwaarden, Den
Burg Rubriek 21: Schaap en twee
ooilammeren: 1A C A Commandeur, Den
Hoorn;
1B fa. Veeger Lindehoeve, Den Hoorn; 1C PG.
Kooiman, Den Burg Rubriek 22: Schaap en
drie lammeren: 1A C.A Commandeur, Den
Hoorn (beste inzending), 1B L A M. van Vliet,
Den Burg, 1C K. Tjepkema. De Waal. Rubriek
23: Éénjarige ooi met één lam: 1A K
Tjepkema, De Waal (beste inzending), 1B D
Kikkert, Den Hoorn. 1C K. Tjpekema, De Waal.
Rubriek 24: Éénjarige ooi met twee lamme
ren: 1A D Kikkert. Den Hoorn, 1B K Tjepkema.
De Waal. Rubriek 25: Drietallen
ooilammeren: 1A en reservekampioen N B M.
van Heerwarden, Den Burg; 1B L.A.M. van Vliet,
Den Burg, 1C C A Commandeur, Den Hoorn.
Rubriek 26: Viertallen ooilammeren: 1A fa
Veeger Lindehoeve. Den Hoorn; 1B P Verberne,
Oosterend, 1C K. Tjepkema, De Waal. Rubriek
27: Viertallen ooilammeren: 1A en kampioen
C. Kikkert, Den Burg; 1B D Kikkert, Den Hoorn;
1C P Verberne. Oosterend Rubriek 28: Drie
tallen éénjarige ooien: 1A C. Kikkert, Den
Burg; 1B R Bakker. Den Hoorn, 1C N B.M. van
Heerwaarden en L.A M. van Vliet, Den Burg.
Rubriek 29: Viertallen éénjarige ooien: 1A en
kampioen P Verberne, Oosterend; 1B C A
Commandeur, Den Hoorn, 1C C. Kikkert, Den
Burg Rubriek 30: Viertallen éénjarige ooien:
1Aen reservekampioen fa. Veeger Lindehoeve,
Den Hoorn; 1B P. Verberne, Oosterend, 1C P
Verberne. Oosterend Rubriek 31 Viertallen
oudere fokooien: 1A en kampioen P Verberne,
Oosterend: 1 Ben reservekampioen: C A Com
mandeur, Den Hoorn; 1C P. Verberne, Ooster
end.
Kampioen oudere ooi; P Verberne, Oosterend,
reservekampioen oudere ooi. C.A Comman
deur, Den Hoorn; kampioen éénjarige ooi; C.
Kikkert, Den Burg; reservekampioen éénjarige
ooi P Verberne, Oosterend Tien beste ram
lammeren: LA.M. van Vliet, Den Burg; C
Kikkert, Den Hoorn. K. Tjepkema, De Waal; D.
Kikkert, Den Hoorn; P Verberne. Oosterend; P
Verberne. Oosterend; C Kikkert, Den Burg; C
Kikkert, Den Burg, C Kikkert. Den Burg; C
Kikkert, Den Burg.
De kampioen onder de oudere rammen, gefokt door Piet Verberne.
Nieuw gezicht temidden van de
gelouterde keurmeesters op de
schapenfokdag die gisteren in Den
Burg werd gehouden was dat van
burgemeester Joke Geldorp. Als as-
pirant-jurylid was ze toegevoegd aan
het korps van juryleden. In gezel
schap van Cees Vis en Jacco
Bregman maakte Texelse eerste bur
ger, gehuld in bijpassende witte jas,
een inspectieronde langs de wollige
Texelaars. Ze had zich voorbereid
door de schapen die nabij haar wo
ning in Den Hoorn grazen, goed te
bestuderen.
Er zijn van die dagen waarop je er
vaart dat iedereen vreemde dingen
zegt. Gisteren was zo'n dag. Het be
gon op de fiets, een man die voorbij
stuift en heel hard 'Hallo ik ben goed,
zeer goed' in je oor tettert. Niet goed
snik, denk ik, maar ik kijk toch even
naar de rug gehuld in rode trui die als
een gek voor mij uitraast. Honderd
meter verder stopt de man, stapt af
en herhaalt het ritueel wanneer ik
vlakbij gekomen ben. 'Hallo ik ben
goed, zeer zeer goed.' 'Mooi, fijn
dan', mompel ik onhoorbaar De man
stapt op de fiets en haalt mij weer in.
Voor de derde maal. Oostindisch
doof wend ik mijn hoofd af en staar
naar de schapen, die als op afspraak
in koor onsmakelijke geluiden laten
horen. 'Zeer, zeer goed', zindert het
na.
Ik besluit van richting te veranderen,
maar de man verandert mee en blijft
de zin herhalen. Uiteindelijk kom ik
enigszins bezweet in Den Burg aan.
Het is druk. Ik begeef mij in de stroom
en zie een leuke vader lopen, goed
soort, fris, energiek, kind van vijf aan
zijn arm bungelend, vlak naast hem
een vrolijke vrouw met peuter op de
arm. Mooie kaak, kuif, bruin gelaat,
bruine benen en oogstrelende kleren
in gedempte tinten. Ideaal.
Totdat de man in kwestie luid grinni
kend zich naar zijn dochter buigt en
zegt: 'KijkTara, daar, dat terras, daar
zaten we vorig jaar ook. Toen was je
zo vervelend en gaf ik je een flinke lel.
Hahahahaha. Weet je het nog. Zo'n
pets tegen je oren.'
Tara is klein, Tara weet mets meer van
dit alles en staart haar vader verwon
derd aan. Onverschrokken gaat ze
verder: 'Ik wil een ijsje, je zei dat ik
een ijsje mochtMaar de vader gaat
nog even door: 'Weet ie het niet meer
Het ging toen ook over een ijsje. Nou,
ik dacht dat je zo'n lel met zou ver
geten. Hahaha.' Tara wrikt haar hand
los. 'Een ijsje, ik mocht een ijsje',
klinkt het dapper. De aantrekkelijke
kaak is met meer aantrekkelijk. De
vader kijkt naar zijn vrouw, maarzij is
opeens verdiept geraakt in het bekij
ken van schapenwollen vesten in een
etalage en lijkt er niet meer bij te ho
ren 'Ik mocht een ijsje.' De stem van
het kind wordt harder en een kleine
voet in rode sandaal zet kracht bij de
woorden en stampt op de grond.
'Nog even en dan komt er weer een
lel, zo een waarvan je suizeboltDe
vader kijkt triomfantelijk om zich
heen. Zich zeer bewust van zijn ge
zag. Lekkende agressie, zijn frisheid
is vef te zoeken.
Ik kijk de man aan. Je deugt niet,
denk ik. Je bent een verwaande, drif
tige, vervelende snertvader Ik zal jou
eens een lel verkopen die je nooit
meer vergeet, 'Loop door idioot', zeg
ik om toch iets bij te dragen aan het
geheel. Het kind kijkt geschrokken
opzij en ik duik op het terras bij de
bakker en verschuil mij achter krant
en koffie. Maar rust en concentratie
zijn mij niet beschoren. Op een stoel
naast mij beginnen twee dikke vijfti
gers omstandig uit te leggen aan de
mevrouw die bedient hoe vaak ze op
Texel komen, hoe hard ze werken en
hoe ze zo schitterend bruin zijn ge
worden. Daarna verschijnen de na
men van de kinderen en de kleinkin
deren, het zijn er inmiddels zeven. De
serveerster knikt vermoeid vriendelijk
en probeert weg te komen. Maar nu
volgt een uitvoerig verhaal over een
spataderoperatie. Veel details. Veel
leed Veel pijn en artsen die alles maar
dan ook werkelijk alles fout hadden
gedaan. En ja hoor, terwijl de ser
veerster ongeveer door haar broze
gestel zakt, gaat de broekspijp om
hoog en mag het hele terras getuige
zijn van een rood blauw kaartspel in
de huid. 'En nou krijgen we van de
winter nog een operatie. ..we...' 'Juf
frouw', roep ik hard, 'mag ik nog een
koffie?' De man beduidt met een
genadiglijk gebaar dat ze mag gaan.
'Ik vertel zo wel verder', zegt hij met
een geheimzinnige intonatie. De kof
fie laat ik gaan. Voor de juffrouw ver
schijnt en het vervolgverhaal wordt
ingezet, ben ik verdwenen,
'Het is een ploert, gewoon een
ploert', hoor ik een vrouw tegen een
andere vrouw zeggen. 'Ik kan er niks
meer van maken, gewoon een ploert.'
'Vlak haar ook niet uit, een serpent,
niet te vertrouwen.' Ze gaan dicht
naast elkaar. De ploert en het serpent
lopen mee tussen hun gefronste
wenkbrauwen. Bij de supermarkt,
waar ik de helaas beloofde bood
schappen in de mand deponeer, ver
zeil ik bijna in een ordinaire ruzie over
een niet geprijsd artikel. 'Voortaan
wel effe kijken', zegt het meisje bij de
kassa en onderzoekt mij met een
meewarige blik. Dat 'effe' valt fout. De
agitatie vergroot zich in mij en weer
verdwijn ik alsof iemand mij achterna
zit. Het wil vandaag niet. Ik wil niks
horen en ik wil al helemaal niks zeg
gen. Gelukkig is daar mijn fiets. Ik laat
de boodschappen in mijn fietstas
verdwijnen. Ik stap op en snak naar
mijn tocht naar het buitengebied. In
tussen is er iets gebeurd hetgeen ik
met had waargenomen. Mijn fiets
piept, zucht, knarst en snerpt. Alles
lijkt tegelijk aan te lopen. Mijn eerste
impuls is om hem neer te gooien en
wederom op de vlucht te slaan. Maar
ik verman mij. Ik wil het niet horen. Ik
fiets gewoon door. 'Ga ie lekker',
roept zo'n klein etterbuiltje mij na. Ik
steek venijnig mijn middelvinger op.
'Wil je een lel', sis ik. 'Zo één die je
nooit meer vergeet.'
Dana Rover
matig een ram bij me.' Op de fokvee
dag beloonde de jury twee van zijn
rammen met een 1C-waardering en
waren twee rammen goed genoeg
om in de ring te mogen meedoen.
Naast het optimisme over de goede
fokkerijresultaten, klonken er ook
zorgelijke geluiden. Bijvoorbeeld over
het matige prijsniveau van het
Texelse lamsvlees, dat tot veler ver
bazing zou ontbreken op het menu
van een toonaangevend hotel op het
eiland. Ook bestaan er problemen
rond de mmeralenadministratie
(MINAS). Zwagerman: 'Er zijn veel
veehouders die zowel koeien als
schapen hebben. Als die met hun
mineralenbalans aan de top zitten,
ruimen ze als eerste de schapen op.
Want dat is toch de minst renderende
sector. Zo zijn er de afgelopen tijd
nogal wat boeren die de schapen aan
de kant hebben gedaan. Daarnaast
vergt het gezond houden van de vee
stapel de nodige inspanningen en
kosten. Zoals de bestrijding van
zwoegerziekte, scrapie, maag-, darm
en leverbotziekte, huidparasieten en
rotkreupel. Verder moet worden be
taald voor het ophalen van kadavers.
Toenemende regelgeving en stij
gende kosten, die worden afgewen
teld op de fokkers en de houders van
schapen. Terwijl de opbrengsten niet
hoger worden. Daardoor worden de
marges zeer klein. Als we niet oppas
sen is er voor de schapenhouderij
geen toekomst meer.'
'Ik moet er per schaap gemiddeld
honderd gulden bijleggen', aldus fok
ker Jos Witte, eigenaar van zeventig
schapen. 'Mijn vrouw maakt daar wel
eens een opmerking over. Maar voor
mij is het liefhebberij. Ik vind het
prachtig. De lammerentijd is het
mooist. Dit jaar was het helaas na vijf
weken al voorbij.'
Ram van de toekomst
Het financiële resultaat bij Witte zou
wellicht beter zijn als hij tot de top
fokkers behoorde. Die eer was maan
dag weggelegd voor Piet Verberne,
Cees Kikkert en Cees Commandeur,
wier schapen de hoogste waardering
kregen. Met name Verberne was met
veel schapen naar Den Burg geko
men. Hij leverde onder andere de
kampioen bij de oudere rammen, de
kampioen van de groep oudere ooien
en de individuele kampioen van de
oudere ooien. De prijs voor het meest
veelbelovende schaap ging naar een
eenjarige ram van Cees Kikkert De
het advies van de landbouw om te
onderzoeken of de schapenhouders
een bijdrage kunnen krijgen uit de
opbrengst van de toeristenbelasting.
De bezorgdheid van de schapen
fokkers en -houders wordt gedeeld
door burgemeester Joke Geldorp,
één van de genodigden tijdens de
officiële opening van de schapenfok
dag. 'Zoals het draaiorgel in Amster
dam thuishoort, zo horen schapen in
het Texelse landschap. Laten we met
elkaar proberen deze herkenbare
identiteit te behouden.' Vooruitlo
pend op een eventueel besluit van de
raad over een financiële injectie voor
de sector, deed ze geen toezeggin
gen en ventileerde een liberaal stand
punt. 'De fokker moet als onderne
mer eerst z'n eigen boontjes
proberen te doppen.' Wel gaf ze aan
te voelen voor een onderzoek in hoe
verre een bijdrage uit de toeristen
belasting haalbaar is.
Tekst en foto's Gerard Timmerman
topfokker mocht uit handen van wet
houder Peter Bakker een nieuwe
wisseltrofee in ontvangst nemen, die
door de gemeente was beschikbaar
gesteld, ter stimulering van de
schapenfokkerij. Het betreft een
bronzen schapenkop, gemaakt door
kunstenaar Frans Voskuil. Dat het
menselijk aspect meespeelt tijdens
de jurering, bleek tijdens de keuring
van de eenjarige rarpmen. De uitver
koren ram van Kikkert (4030-2782)
kreeg van één jurylid één punt, terwijl
zijn collega's er liefst twaalf voor over
hadden. 'Ach ja, we zijn ook met al
lemaal met dezelfde vrouw ge
trouwd', verzuchtte inspecteur en
spreekstalmeester Dick Reijne.
De zorgen binnen de schapen
houderij waren voor de samenstellers
van de onlangs verschenen
landbouwvisie 'Met het oog op mor
gen', reden te pleiten vooreen actief
en ondersteunend beleid. Zwager
man' 'De toerische sector vaart wel
bij het positieve imago van de
schapenhouderij. Maar de fokkers en
de houders worden hier geen cent
beter van.' Gezien het toeristische
belang sloot Zwagerman zich aan bij
Cees Kikkert fokte volgens de jury de (eenjarige) ram van de toekomst en kreeg daar
voor uit handen van wethouder Peter Bakker de nieuwe gemeentelijke wisseltrofee,
een bronzen schapenkop gemaakt door Frans Voskuil.
