Een visrookwedstrijd
hóórt bij Oosterend'
De Kokkel, de Wulk en de Wentelteef
Pastor Moltzer geïnstalleerd als deken
Verzet varkenshouderij
wijkt niet na excursie
Groeneplaats
Fossiel bot blijkt van witte dolfijn
^lik vanger
1EXELSE 5 COURANT
ans Kreeft
Zangavonden
Raad en critici naar Woerdens bedrijf
DINSDAG 19 SEPTEMBER 2000
VERVOLG VAN PAGINA 1
men. Het aanbouwtje aan de kopkant
van het gemeentehuis kan weg,
waardoor een ruime entree naar het
park ontstaat. 'Hierdoor ontstaan
nieuwe mogelijkheden voor inrichting
van het park.' Vanaf de serre tot aan
de Groeneplaats zou een overkap
ping kunnen komen, waarin muziek
uitvoeringen kunnen worden gehou
den en waaronder tijdens
regenachtige marktdagen kan wor
den gescholen.
De Vismarkt krijgt volgens GL door de
serre een meer gesloten karakter, met
beter zicht op de kerk en het park.
Het waaggebouw kan worden ge
bruikt voor het etaleren van locale
producten, maar ook als informatie
steunpunt dienen voor het Nationaal
Park en waarin ook excursies kunnen
worden geboekt. Het park mag wat
GL betreft wel wat meer worden af
gesloten. waarbij de inrichting van de
Burgwal meer zou moeten aansluiten
bij het park. 'Wat ons betreft mag dat
een paar parkeerplaatsen kosten,
want auto's doen geen goed aan het
beeld van deze omgeving.'
Een fossiel dat afgelopen winter door
de TX 68 bij de Bruine Bank werd
opgevist blijkt een staartwervel te zijn
van een witte dolfijn (beloega
Delphmapterus leucas). Het bot werd
gedetermineerd door de Urker
paleontoloog Klaas Post en maakt
inmiddels onderdeel uit van de col
lectie van EcoMare. De beloega of
witte dolfijn komt nu voor in de Bar-
entszee, maar in de Ijstijden leefde
dit dier ook langs de West-Europese
kusten Ze zwemmen vaak in zeer
ondiep kustwater en in rivieren, een
milieu dat in de Vierde Ijstijd ook in
het Noordzeegebied aanwezig was.
De dieren bereiken een lengte van vijf
meter en voeden zich met vis, bij
voorkeur zalm. Walrussen en zadel
robben zijn andere dieren die gedu
rende de Ijstijd voorkwamen in de
Noordzee. Ook van deze dieren heb
ben vissers botten aan EcoMare ge
schonken. De staartwervel van de
witte dolfijn, die samen met ruim hon
derd botten van andere ijstijd
zoogdieren zoals mammoet en wol-
harige neushoorn, is gevonden heeft
een grootte van circa 20 centimeter.
(Foto GerarO Timmerman)
VERVOLG VAN PAGINA 1
Mijn nichtje logeert op Texel Ze is
klein, donker en zingt als een nach
tegaal en ze heeft een Vreemde Orde
bij zich, die wij niet machtig zijn. Met
haar kleine handen stapelt ze als een
volmaakte huisvrouw de handdoeken
in de kast. Washandjes bij washand
jes. En theedoeken bij theedoeken.
Je kan er een liniaal langs trekken.
Wanneer ze afwast, zet ze de kopjes
als soldaten in het gelid. En in de
gang staan, sinds haar aanwezigheid,
onze schoenen in een kaarsrechte rij.
Ze is acht jaar, mijn nichtje, en ze heet
Sarah. Ze is de derde dochter van
mijn zuster. Ik zie mijn kinderen met
afgrijzen en verbazing naar haar kij
ken. Sarah spreekt met een onberis
pelijke telefoonstem. En waar ik blijf
pogen om het beschaafde Neder
lands bij mijn eigen nonchalante ge
broed een beetje op peil te houden,
klinkt het 'dank u wel' mevrouw en
'goedemiddag mevrouw 'als van een
perfecte telefoniste. Ik pijnig mijn her
sens af wat er bij mij aan de opvoe
ding gemankeerd heeft. Twee grote
sloddervossen rennen met onbehou
wen bewegingen voor mij uit, smijten
hun jassen en tassen op de grond en
laten een spoor na van zeer nadruk
kelijke aanwezigheid. Ze strooien de
hagelslag over de pindakaas en met
selen alles vast met extra lagen bo
ter. Ze spreken of onverstaanbaar of
overdreven fel. En sinds ze voorzien
zijn van eigen kleedgeld lopen ze er
bij als zwervers in zwart kreukelgoed.
'Kleren zijn absoluut onbelangrijk',
roepen ze. Maar Sarah loopt in mooie
jurken en witte broeken die nooit vuil
lijken te worden. Goed lopen kan ze
met. mijn dierbare Sarah. De lange
wandelingen, die wij gewend zijn te
maken, blijken voor haar een marte
ling. Aha. denk ik vals, mijn zuster is
in ieder geval niet sportief. Geen en
kele training zit er in die kleine been
tjes en zacht mokkend blijft kleine
Sarah achter en tornt eenzaam tegen
de wind op. Ze wil een spreekbeurt
houden over schelpen, zegt ze. Dat
vindt haar juffrouw vast heel leuk en
met grote ijver verzamelt ze de schel
pen die zij ziet en vraagt mij de na
men. Haar heldere stem galmt mij na.
De Noorse Hartschelp, de Wulp, de
Penhoren, de Platschelp, de Kokkel.
Ze ordent thuis op een vel papier,
plakt de schelpen op een rijtje en
schrijft de namen er onder De Venus-
schelp, de Bonte Mantel, de Tepel
horen, het Zaagje en het Wentel
trapje.
De volgende dagen horen wij haar als
een actrice bezig haar tekst in te
studeren.'lk doe het allemaal uit mijn
hoofd', zegt ze vastbesloten, 'dan
krijg ik een paar punten meer
'Waar je zin in hebt', bromt mijn zoon,
'wat kan jou die punten schelen'.
'Uitslover', gaapt mijn dochter, 'je
hebt toch vakantie, wie gaat er nou
voor school iets doen, jasses.' Maar
kleine Sarah laat zich niet door twee
luie donders ontmoedigen. Haar
stem klinkt fier in de kamer: 'De
schelpen van de Noordzee en de
Waddenzee. Schelpdieren leven In
zee. sommige Ingegraven in de bo
dem, andere liggend op het opper
vlak. Gaat het schelpdier dood. dan
spoelt de schelp aan op het strand.
Er zijn een groot aantal verschillende
schelpen.'. Sarah
gaat onverstoorbaar door: 'We heb
ben hier de Kokkel, de Wulk en het
Wenteltrapje.Dagen lang klinken de
schelpennamen in onze oren en jube
len we in koor: 'We hebben hier de
Kokkel, de Wulk en het Wenteltrapje.
Sarah vertrekt. Afgehaald door mijn
zuster, rijdt ze zwaaiend het erf af.
Drie dagen later hoor ik hoe de
spreekbeurt is gegaan. 'Ze deed al
les uit haar hoofd, heel goed', vertelt
mijn zuster trots door de telefoon.
'Maar ze vergiste zich bij het Wentel
trapje, ze zei Wentelteefje. De klas
barstte in lachen uit en toen vergiste
ze zich weer en zei dat ze Teefje be
doelde Nog meer gelach, de stak
kers, niemand kan zo goed vertellen
als onze Sarah. Kinderen zijn hard',
zegt mijn zuster opgewekt. 'Maar ze
kreeg wel een negen.'
Sindsdien roepen wij in koor: 'We
hebben hier de Kokkel, de Wulk en de
Wentelteef'
Dana Rover
i
j. Isnwereld onderhouden: een keer
week vijf e-mails die door SBS6
den gecontroleerd op toelaat-
j ïtieid. Gewone post mogen de
sagiers slechts een keer per twee
inden ontvangen, maar niet
ntwoorden Wel mag één van hen
9roep maakt uit wie) chatten met
sen tenslotte houden alle passa-
seen dagboek bij dat via internet
dt uitgezonden.
5 Kreeft reageerde op een pro-
nma van SBS6 waarin deelne-
svoor het project werden opge
ien. Duizenden anderen deden
lelfde, dus Kreeft mag van geluk
Eken dat hij door de selectie
ffl. Zijn vriend Niels zegt niet pre-
teweten op welke kwaliteiten de
pdigden zijn beoordeeld, maar
eoedt dat de persoonlijkheid en
gezellige inslag van zijn partner
'slaggevend zijn geweest. Hij
(t ook dat het feit dat Kreeft ho-
Ssksueel is en daar in alle open-
I over praat, voor het publiek en
«oor de programmamakers inte-
sant is.
Liefs van Texel
bleek op nogal spectaculaire
0fe"elke gevoelens de twee vrien-
roor elkaar koesteren. Toen de
in Loon op Zand stond ver-
[n 'Een 's middags een vliegtuig met
'Gesleep: 'Hans, liefs van Texel
,c Eis' De stunt moet een lieve cent
j-l ">en gekost. Het was allemaal
aj £htig te zien in de SBS6-uitzen-
9. ook hoe Hans er duidelijk ont-
op reageerde. Mooie beelden
de kijkcijfers op peil houden. Een
!ie later kwam Hans op een voor
1(j 'minder aangename wijze in de
i '"tocht. Tijdens een feestje ter ge
enheid van de vegaardag van pas-
Itor Rich, viel hij zo ongelukkig dat
een tand brak. Volgens het bericht
he site ging hij naar het zieken-
5 'Daar werd de zenuw uit de tand
'told zodat hij geen pijn meer
!lt Lukt het hem de rest van de
H'ld zonder schade door te ko-
W Hoe het ook zij, de Texelse
(ji ^'Passagier zorgt voor de brood-
spanning.
Om verspreiding van ziektekiemen te voorkomen staken raadsleden en kritisch buurtbewoners zich tijdens het informatieve bezoek
aan de Woerden se varkenshouderij in desinfecterende kleding. (Foto's .^monnto to.oo
zaterdag in Oosterend gehouden wedstrijd visroken wordt
i jaarlijks evenement. 'Dit is iets dat echt past bij een vis-
sdorp als Oosterend', zegt organisator Arjan Trap, die za-
jag veel positieve reacties kreeg, maar de volgende keer
ag nog wat meer deelnemers begroet.
wedstrijd werd gehouden op het
ein achter en naast 't Cafeetje,
in het centrum. Zeven rokers
iden daar de strijd aan. ieder met
eigen 'opstelling', meestal een
,jü|edankt olievat. Er zijn op Texel
(iter veel meer mensen die zich af
joe met het roken van vis bezig
den en het moet dus mogelijk zijn
het aantal deelnemers de vol-
jde keer nog wat op te voeren. Er
j tevoren wel met de buren over
evenement gesproken, want on-
wijfeld zouden ook zij wat merken
de vele rook die van de wedstri|d
gjling De omwonenden vonden het
x. maal best voor die ene dag per
maar kregen evengoed een
isumptiebon als compensatie
irhet eventuele ongerief.
Kritisch
wedstrijd was zeer serieus opge-
met een jury die uit maar liefst
il mannen en vrouwen bestond,
panel bestond voor een groot deel
Jmensen die zelf in hun leven de
iige visrookervaring hadden op-
laan en daarnaast uit fijnproevers
een visserijachtergrond Onder
de bijna 82-jarige Kees Daalder,
volgens organisator Trap wel eens
beste en meest ervaren visroker
Oosterend en omstreken zou
nen zijn. Het eerbiedwaardige
elschap had plaatsgenomen aan
lange tafel in het Cafeetje, buiten
zicht van de rokers, om elke
jnvan beïnvloeding te vermijden,
ordeelden de inzendingen op
en smaak en kenden punten
Alle deelnemers moesten twee
iels inleveren die los van elkaar
len beoordeeld: 's morgens poon
's middags slip. De jury kende
aan elke deelnemer nog een
derde cijfer toe dat betrekking had op
de netheid van de rookopstelling en
de behandeling van de te roken vis.
Met uitzondering van Adriaan Heer
schap die solistisch opereerde, tra
den de deelnemers in teams van
twee of drie personen op, waardoor
in totaal 14 personen met het roken
in touw waren
Eigen maniertjes
Ze waren tot 's middags vijf uur be
zig en ieder had zijn eigen maniertje.
De jury constateerde dan ook grote
verschillen in resultaat. De een rookt
de vis langdurig bij een betrekkelijk
lage temperatuur, terwijl de ander het
korter doet bij meer hitte. Verder is de
een wat royaler met de zoutpot bij het
pekelen vooraf. Ook is de samenstel
ling van de rook nogal van belang
voor kleur en smaak van het eindre
sultaat. Warmtebron is brandend
loofhout (dennenhout brandt te hard)
in korte blokjes die lage vlammen
geven. Dit vuurtje wordt gedeeltelijk
gedoofd door er houtmot over te
strooien. Het is deze smeulende mot
die de vereiste scherp geurende,
maar niet stinkende rook veroor
zaakt. Zaterdag kon je bij de rokende
vaten allerlei meningen horen over de
samenstelling van die belangrijke
houtmot. Moet het perse eikenhout
zijn of gaat het ook met hardhout
schilletjes die in elke timmerwerk
plaats voor het oprapen liggen bij de
schaafbank? En moet er ook een
handje gewoon vuren- of grenenmot
bij om de vlam er beter in te houden
en om wat harsgeur te krijgen? Ge
schilderd of geïmpregneerde brand
stof is taboe. Eén stukje creosootpaal
kan het hele rooksel totaal bederven.
In elk geval moet je er voortdurend bij
blijven. Als gevolg van een windvlaag
of stookdeurtje dat net iets te ver
openstaat, kan de smeulende massa
veranderen in een fel brandend vuur,
waardoor het allemaal veel te hard
gaat en de vinnen van de vissen af
branden, wat geen gezicht is.
De meeste rokers werken puur op
gevoel. Door de hand tegen het vat
te leggen, weten ze of het binnen
goed gaat, maar er waren zaterdag
ook enkele rokers die een professio
nele thermometer gebruikten. Een
stabiele temperatuur is in elk geval
gunstig. Een olievat koelt eigenlijk te
hard af. vooral als er wind staat. Be
ter is een dikwandige ketel, zoals het
hogedrukvat dat ooit dienst deed in
de noodslachtplaats in Den Burg of
een van dikke stalen platen gelast
vierkant rookvat, dat als bijkomend
voordeel heeft dat je veel vis tegelijk
kan roken.
Een juiste behandeling van de vis
voordat deze het rookvat in gaat is
ook belangrijk. De huid moet iets
ingedroogd en daardoor taai zijn,
zodat ze goed aan de spiesen blijven
hangen. Dat kan door de vis in eer
ste instantie in het nog open vat
droog te stoken, maar anderen laten
de spiesen met rauwe vis een dag of
een nacht in de openlucht hangen.
Wie er geen aandacht aan besteedt
loopt de kans een heel rooksel te
verliezen. De vissen vallen dan in het
vuur, het ergste dat de (beginnende)
roker kan overkomen.
Al deze technieken en gevaren waren
zaterdag onderwerp van geani
meerde gesprekken tussen rokers en
toeschouwers, tot het altijd weer
spannende moment dat het deksel of
de juten zak van het vat ging en het
resultaat in zicht kwam.
Er was zaterdag in en bij het Cafeetje
méér te beleven De deelnemers
Anton en Albert Schagen maakten
van de gelegenheid gebruik om re
clame te maken voor de consumptie
van kokkels, ledereen kreeg gelegen
heid om dit schelpdier te proeven en
kon een foldertje met wetens
waardigheden meenemen van de
Een der deelnemers toont een fraai rooksel poon.
producentenorganisatie.
Goede doelen
Verder werd continue een film ver
toond van Arie Ellen van de TX 14 met
interessante opnamen van de Texelse
visserij uit de jaren vijftig tot tachtig.
In het Cafeetje kon men tegen beta
ling het gewicht raden van een
enorme paling. Dat bracht 525,- op
ten bate van de kas van de
rommeltjesmarkt en komt dus ten
goede aan het Oosterender vereni
gingsleven.
De gerookte vis werd niet weggege
ven maar verkocht ten bate van de
Koninklijke Nederlandse Reddings-
(Foto's Harry cto Graaf)
maatschappij. Dit bracht 1091op.
De visrookwedstrijd werd gewonnen
door Mare en Pieter Drijver. De
tweede prijs was vóór Adriaan Heer
schap en de derde voor het team
Anton. Anita en Pieter Aris van der
Vis.
Verder was er nog een aanmoe
digingsprijs. die werd toegekend aan
Ron Buisman Hij was met Robert
Schulze kampioen geworden bij een
visrookwedstrijd in Oudeschild en
stelde nu de beker die hij toen kreeg
beschikbaar voor de winnaars van de
Oosterender wedstrijd, dus voor
Mare en Pieter Drijver
bedenking inzake de milieu
vergunning, die gisteren bij de ge
meente binnenkwam en was geda
teerd op 15 september, de dag na het
bezoek aan Woerden. Ook andere
bedenkingen zijn van die datum.
Witte: 'We hadden ook met verwacht
dat door dit bezoek alle bezwaren als
sneeuw voor de zon zouden verdwij
nen. Maar als informatief bezoek is
het zeker nuttig geweest, We zullen
bij het opstellen van de milieu
vergunning rekening houden met de
kritische geluiden.' Een meerderheid
van de raad liet zich al eerder posi
tief uit over de benodigde
bestemmingswijziging
Raadslid Pieter de Groot (D66) wilde
gisteravond van de burgemeester
weten wie de busrit naar Woerden
had betaald. 'De gemeente? Zo ja,
dan is er een precedent geschapen
voor soortgelijke gevallen.'
De varkenshouderij is ingericht vol
gens het zogenaamde beddenstal-
systeem, waarbij de varkens veel
bewegingsvrijheid hebben en zich
kunnen terugtrekken in hokken die
met plastic flappen zijn afgeschermd,
zodat de temperatuur aangenaam
blijft. Als de dieren het koud hebben
kruipen ze er in en als ze willen rond
lopen, gaan ze naar buiten. 'Zo
doende hebben ze toch een redelijk
natuurlijk leefritme, zonder dat hier
bij stank- of emissieproblemen ont
staan', verklaart Kees Witte van de
gemeentelijk afdeling milieu. Om
naast politici ook verklaard tegen
standers hiervan deelgenoot te ma
ken, reisde een bus van twintig
Texelaars af naar Woerden, om dit
staaltje van diervriendelijke
biolandbouw te aanschouwen. De
stal huisvest 2000 varkens, bij Wijt-
ten zullen dat er circa 1400 zijn. In-
Bij het beddenstalsysteem, zoals Marcel Wijtten wil toepassen, genieten de varkens
een grote mate van vrijheid.
De installatie van Moltzer komt bijna
een jaar nadat de Texelse pastor
werd benoemd tot deken. Het betreft
een bestuurlijke functie, waarbij
Moltzer een aanspreekpunt vormt
voor de parochie en collega-pastors.
Het dekenaat is een verzameling pa
rochies dat zich uitstrekt van Texel tot
Nieuwe Niedorp. Nu nog zijn er veer
tien dekenaten binnen het bisdom
Haarlem, maar dat aantal wordt be
perkt tot acht. Het diakonaal bestuur,
waarvan Moltzer voorzitter is, voert
ook het financieel beheer.
Een informatief bezoek aan een
varkenshouderij in Woerden, vol
gens hetzelfde systeem zoals
Marcel Wijtten die wil bouwen op
hoeve Bland en Berg, heeft er niet
toe geleid dat buurtbewoners en
andere kritische Texelaars hun be
zwaren hebben ingtrokken. 'Voor
het welzijn van de varkens is het
een hele vooruitgang, maar het
stinkt evengoed nog behoorlijk',
aldus B. van Reenen, die vooral
onaangenaam verrast werd door
de enorme omvang van de
varkenshouderij.
middels is voor de bouw een artikel
19-procedure gestart en is de aan
vraag voor de benodigde milieu
vergunning in procedure. Dat de be
leving van stank subjectief is bleek
uit verschillende reacties. Cees Witte:
'In de stal rook je de varkens natuur
lijk, maar buiten stonk het echt met.'
Van Reenen: 'Welnee, het stonk ook
buiten nog behoorlijk.' De buurt
bewoner is met alleen bang voor
overlast. 'Door zo'n fabriek voor de
deur gaat ook de waarde van mijn
woonhuis omlaag.' Dat hij zijn bezwa
ren onverkort handhaaft, bleek uit zijn
In het bijzijn van 'werkers in het
veld' is Pastor Ed Moltzer zaterdag
in Schagen officieel geïnstalleerd
als deken van het dekenaat Den
Helder/Schagen. De plechtigheid
vond plaats na afloop van een
diakonale impulsdag in de ge
meentelijke scholengemeenschap
in Schagen voor vrijwilligers en
belangstellenden verbonden aan
de Rooms-Katholieke kerk.
De impulsdag die aan de installatie
voorafging was een studiedag rond
de kerk als 'herberg met een open
<jeur' Versprad over de dag werden
in de school verschillende workshops
over de diaconie gehouden. Thema's
waren onder andere: 'Het rammelt
aan de kerkdeuren', 'Vluchteling zijn.
je kiest er niet voor', 'Mediteren bij
een hongerdoek' en 'Kijken naar tijd,
een schaars goed.' Onder de deelne
mers waren verschillende Texelaars.
Aansluitend vond een gebedsdienst
plaats waarin monseigneur Punt de
Texelse pastor tot deken installeerde.
Het koor van Gerrit Gerrits hervat
vanavond om 19.15 uur in de Her
vormde kerk in Den Burg de zang
avonden. Nieuwe leden zijn welkom.
Pastor Ed Moltzer, tijdens zijn installatie tot deken door monseigneur Punt. (Foto c«s hun>
