2
Drie stijlen op expositie
Amstelveense OOG-groep
Ovatie voor jubilerende schoolmeester
Mathilde Jansen onderzoekt
dialecten Waddeneilanden
Agenda
teso
.TEXELSE
COURANT'
Over woltrappen
en logeren op
de boerderij
Sportvissen
Catechese
Jeugdzorg
Dierenbescherming
Voetreflexologie
Progressieve folk
van Bushburys in
Question Plaza
Wat ik
zeggen wou...
Programma
zaalvoetbal
Skillepaadje
N oord -fVïolland
KENNISGEVING
DINSDAG 3 OKTOBER 2000
Anno 2000 perst een machine
schapenwol efficiënt in balen. Maar
vroeger ging dat anders. Jongelui
verdienden een vakantiecentje door
de wol in jute zakken te trappen.
'Geen klusje voor stijve harken, je
moest vlug en lenig zijn en niet op
zien tegen vies en zwaar werk',
schrijft Theo Backer, die in z'n jeugd
zelf woltrapper was. Over hoe dat in
z'n werk ging, schreef hij een verhaal
dat is afgedrukt in de jongste editie
van het blad van de Historische Ver
eniging Verder een opstel van Grietje
Dijt, één van de dames, geschreven
in 1922 over een logeerpartijtje op de
boerderij van haar tante en oom. Ze
schrijft onder andere over een
zelfbinder, koeien en luzerne. In De
Navorscher, een oudheidkundig tijd
schrift uit het begin van 1900. vond
Bad van der Beek een stukje over de
fraaie gevel van het Schoutshuis en
het raadhuis anno 1611. Irene Maas
en anderen laten hun licht schijnen
over de Monnikenput in 't Gerritsland.
De uitgave is te koop in de boekhan
del en kost 7,50.
Jeltje van Houten (I.), Hens van Rijswijk en Mien van As poserend voor het werk van de laatste.
Drie leden van de Amstelveense
kunstenaarsgroep 'OOG' expose
ren hun werk in de gemeentelijke
tentoonstellingsruimte Tusse de
Banke. Mien van As, die dertien
jaar geleden Amstelveen verruilde
voor Oudeschild, haalde het werk
van haar vriendinnen Jeltje van
Houten en Hens van Rijswijk naar
het eiland. Volgend jaar volgt de
rest van OOG.
'In en rond het Amsterdamse denken
wij wel eens "Hier gebeurt het alle
maal." Maar als je deze expositie
ruimte ziet past een bescheidener
opstelling', sprak Anneke Favié, de
voorzitter van de Stichting Amstel
veense Kunst Belangen, waaruit
OOG is voortgekomen. Over het werk
van Van As, Van Houten en Van Rijs
wijk was zij erg lovend. Zij deed een
greep in de ruime verzameling one
liners die de schrijver Oscar Wilde
heeft nagelaten. 'Kunst begint daar
waar de nabootsing ophoudt', ci
teerde zij. 'Deze uitspraak sluit aan bij
wat u hier ziet.'
Het werk van de drie dames is inder
daad origineel te noemen. Mien van
As is vertegenwoordigd met olieverf
schilderijen van abstracte en geab
straheerde figuren, waaronder een
serie van spelende kinderen. De
ronde figuren doen een beetje den
ken aan de beroemde poppetjes van
Fernand Léger, andere neigen meer
naar kubistische vormen Het spelen
met licht en de frisse felle kleuren
maken Van As' werk ook bij de eer
ste kennismaking tot een lust voor
het oog. Tk doe het nu even rustig
aan. Daarna stort ik me weer op het
abstracte werk', zegt Van As.
Hens van Rijswijk heeft zich laten in
spireren door haar reizen. Het werk is
overwegend impressionistisch, met
hier en daar een abstract uitstapje.
Indrukken van Marokko ('De bad
plaats Essaouira heeft mijn hart ge
stolen'), donker Afrika en Toscane zijn
met veel gevoel in acrylverf weerge
geven.
Jeltje van Houten tenslotte, werkt uit
sluitend abstract. Haar collages en
reliëfs in MDF-plaat worden geken
merkt door harde kleuren en afgete
kende vormen. 'Ik hou niet van vaag
en zacht', zegt Van Houten, 'het moet
luid en duidelijk zijn.' Vogels - uitge
knipte foto's van objedten die zij heeft
gemaakt - zijn elementen die in ver
schillende voorstellingen terugkeren.
De laatste tijd houdt Van Houten zich
bezig met de vervaardiging van mo
numentale speelobjecten voor kinde
ren
Het werk van de exposanten is te
koop. De tentoonstelling in Tusse de
Banke is tot en met 12 oktober te
zien.
De negende wedstrijd om het club
kampioenschap van de sportvissers
club werd bezocht door slechts vier
vissers. Op het strand bij paal 30 wis
ten zij met elkaar zestien vissen te
verschalken met een totale lengte
van 431 centimeter, wat een heel
behoorlijke vangst is te noemen Eer
ste werd Frans Bos met 146 centime
ter (zes vissen), tweede Rein Kuyper
met 4 vissen (109 cm). Cor Huisman
en Nico Tessel eindigden op een ge
deelde derde plaats met 3 vissen en
88 cm.
De volgende wedstrijd wordt gevist
op zondag 15 oktober bij de asfalt-
molen en begint om 20.00 uur.
In het gebouw De Poort, naast de
gereformeerde kerk van Den Burg,
beginnen donderdag om 19.30 uur
de catechesatielessen. ledereen tus
sen de twaalf en de zeventien jaar die
zich in de bijbel wil verdiepen, wordt
uitgenodigd hieraan del te nemen.
Tijdens de eerste bijeenkomst wordt
een indeling in groepen gemaakt en
een schema opgesteld.
Het wekelijkse spreekuur van het
Bureau Jeugdzorg in d'Ouwe Ulo op
donderdag gaat deze week met door.
Mensen kunnen wel naar het bureau
in Den Helder bellen, tel 0223-684
000.
Zo'n zestig collectanten gaan maan
dag op pad om geld in te zamelen
voor de Dierenbescherming Een
groot deel van de opbrengst wordt op
Texel besteed. Geld ging eerder on
der meer naar de zwaluwenwal bij het
Waagejot, een vijverproject van de
OSG en een pomp voor de vijver van
Kotex.
In het Maartenhuis in De Koog begint
vrijdag een cursus voetreflextherapie.
Deze opleiding duurt acht weekends
van zaterdag 10.30 tot zondag 13.30
uur en wordt verzorgd door Manda
Bergsma Van de School voor
Voetreflexologie. Voor inlichtingen en
opgave: tel. 319708.
Folk heeft bij veel mensen de repu
tatie nogal 'stoffige' muziek te zijn.
The Bushburys, de groep die donder
dag in Question Plaza het eerste con
cert uit de inmiddels bekende
folkserie verzorgt, maakt resoluut een
einde aan dit vooroordeel. De vier
Engelsen brengen wat de organisa
tie noemt 'jonge, progressieve folk,
van het soort dat inmiddels ook op
grote schaal wordt geadopteerd door
een jonger publiek'. In Zuid-Neder-
land en België worden folkconcerten
en -festivals bezocht door toehoor
ders die zo zouden kunnen worden
aangetroffen op Pinkpop of Low
lands. Omdat noordelijk Nederland
nog met helemaal rijp wordt geacht
voor deze 'not only daddy's folk'
worden The Bushburys op Texel ge
presenteerd als redelijk alternatief.
Hier nog geen gillende elektrische
gitaren of een overheersend drum
stel, wel 'nuchtere, vriendelijke, ei
gentijdse muziek'. Met een typische
rootsy sound, waarbij afwisselend
akoestische rock, folk en blues de
revue passeren.
Sinds de oprichting in 1994 toeren
Eddy Morton (zang, gitaar en
mandoline), Gerry Smith (piano en
accordeon), Micky Barker, (drums en
percussie) en Buzby Bywater (dub
bele en elektrische bas) op grote
schaal door Engeland en het vaste
land van Europa. Het viertal stond
inmiddels op meer dan honderdvijftig
festivals en honderden andere podia.
Ook hun zes CD's zijn opvallend
positief ontvangen door pers en pu
bliek. Dat gold ook voor hun recen
telijk verschenen live-CD, die zo veel
waardering kreeg, dat de groep werd
uitgenodigd deel te nemen aan de
verzamel-CD Highlands 2. Een eer,
want dat bracht ze in het goede ge
zelschap van grootheden als Sinead
O'Connor en The Chieftains.
Het concert van The Bushburys in
Question Plaza is het eerste van een
dozijn concerten dat de groep dit
najaar in Nederland geeft. Het begint
om 20.30 uur. De entree bedraagt
ƒ17,50. Een passe-partout vooralle
zeven concerten die komend winter
seizoen in de folkserie worden gege
ven kost ƒ90,-. Voor inlichtingen en
reserveringen kan contact worden
opgenomen met hotel De Linde
boom, tel. 312 041.
The Bushburys verzorgen donderdag in Question Plaza het eerste concert uit de
folkserie.
De dialecten van Ameland en
Midsland in vergelijking met het
Stadsfries zoals dat onder meer in
Leeuwarden wordt gesproken. Dat
is het onderwerp waarop Mathilde
Jansen deze maand afstudeerde
aan de Universiteit Leiden. De 23-
jarige oud-Texelse heeft haar inte
resse niet van een vreemde. Ze is
een dochter van Gelein Jansen, sa
mensteller van het Tessels Woor
denboek en schrijver van schier
ontelbare hoeveelheden artikelen
over en verhalen in het Texels dia
lect.
Mathilde Jansen zegt 'altijd al geïn
teresseerd' te zijn geweest in taal
Vooral etymologie, de herkomst van
woorden, en het gegeven dat veel
begrippen en uitdrukkingen uit het
oud-Nederlands nog steeds voorko
men in 'moderne' dialecten (waaron
der het Texels) boeiden haar enorm.
Omdat ze 'misschien wel journalist'
wilde worden en in ieder geval graag
las, koos ze na het behalen van haar
VWO-diploma in Den Burg voor een
studie Nederlands aan de universiteit
in Nijmegen.
Ze studeerde er twee jaar en maakte
toen de overstap naar Leiden. 'Ik
vond vooral de historische taalkunde
erg interessant en daarvoor beston
den in Nijmegen weinig mogelijkhe
den.' Dat was op haar nieuwe studie
adres gelukkig anders, ontdekte ze.
Ze volgde er met alleen colleges,
maar toog ook met medestudenten
en een docent 'het veld in', onder
meer om onderzoek te doen naar
specifieke kenmerken van dialecten
die in Drenthe worden gesproken.
Daarnaast leerde ze de beginselen
van verdwenen talen als oud-Hoog-
duits, oud-Engels en Gotisch.
'Toen hoorde ik van de mogelijkheid
om stage te lopen bij het Meertens
Instituut in Amsterdam, een instelling
voor taal- en volkenkunde. Ik heb er
in mijn laatste studiejaar onderzoek
gedaan naar de dialecten van Texel
en Ameland. Texel lag voor de hand,
omdat ik er ben opgegroeid. In mijn
tweede studiejaar had ik al een mmi-
scriptie geschreven over de historie
en taal van het eiland. Voor Ameland
heb ik gekozen omdat er nogal wat
overeenkomsten zijn met het Texels.
Vlieland viel af omdat er bijna geen
dialect meer wordt gesproken en het
Terschellings lijkt erg op Fries.
Amelands is een mengdialect van
Fries en Hollands.'
Voor haar (kleinschalige) onderzoek
interviewde Jansen vier personen van
rond de twintig, vier van tussen de
veertig en vijftig jaar oud en vier
ouderen. Ze werd via haar vader met
de informanten in contact gebracht.
'Dat was wel een makkelijke
binnenkomer. Maar ik wilde ook ge-
Geen les, maar lekker spelen aan op
het schoolplein. Leerlingen van de
Thijsseschool smaakten vrijdag dit
genoegen omdat het voor meester
Jan Heethuis een bijzondere dag
was. De 61-jarige onderwijzers zat
precies veertig iaar in het onderwijs,
een jubileum dat de school met on
gemerkt liet passeren Het feest
varken werd luidkeels toegezongen
door collega's en leerlingen, die zich
zelf mochten vermaken met allerlei
spelletje. Frans en Lies zorgden voor
de muzikale omlijsting, terwijl Heet
huis zijn loopbaan op school nog
eens de revue liet passeren. Die be
gon na het voltooien van de Rijks
Kweekschool voor Onderwijzers en
Onderwijzeressen in 1960 in Zuid
broek, een plaatsje tussen Win
schoten en Hoogezand. Op 1 mei
1975 verhuisde de Groninger naar
Texel, alwaar hij Sietse Bakker op
volgde als schoolhoofd van de
Thijsseschool. Een functie die hij
bleef vervullen tot enkele jaren gele
den, toen hij met zijn gezondheid
begon te sukkelen. 'Dat was een
moeilijke periode, maar ik voel me nu
weer prima en ga elke dag fluitend
naar school. Ik bekijk het van jaar tot
jaar. Zolang ik het kan en de kinde
ren het leuk vinden, ga ik door met
lesgeven.'
(foto Gornrü Timmerman)
Mathilde Jansen: Vanaf volgend jaar zal
ik ook veldwerk doen op Texel.
woon zeker zijn van hun achtergrond.
Belangrijk was dat ze op Texel waren
opgegroeid.'
Jansen legde hen onder meer Neder
landse zinnen voor die ze naar het
Texels moesten vertalen en an
dersom. Misschien een wat onna
tuurlijke manier van contact. 'Maar
het Texels dialect beheers ik niet en
dus was het met mogelijk om in een
spontaan gesprek de aspecten die
me opvielen te noteren.'
De conclusies waren weinig verras
send - steeds minder mensen spre
ken dialect, zeker op Texel -, maar
Jansen was enthousiast genoeg ge
worden om er in haar afstudeer
onderzoek op verder te bouwen. Ze
koos voor de dialecten op Ameland
en het Terschellingse Midsland (dat
eveneens een mengdialect is) en ver
geleek deze met het Stadsfries. Cen
traal stond de vraag in hoeverre het
Hollands was doorgedrongen in deze
(vanouds Friese) dialecten en in
welke mate het Amelands en
Midlands een zelfstandige ontwikke
ling hebben doorgemaakt. Opvallend
resultaat was dat veel grammaticale
constructies weliswaar uit het Fries
afkomstig zijn, maar dat veel begrip
pen een Hollandse oorsprong heb
ben. Jansens belangrijkste conclusie
was dat de dialecten op Ameland en
Midsland zelfstandig zijn ontstaan en
niet zijn 'overgesprongen' uit de
Friese steden. Ze wordt daarin onder
steund door historische gegevens
over de eilanden, die altijd veel han
del hebben gedreven met Holland,
terwijl Ameland bovendien lange tijd
bestuurd werd door Hollandse regen
ten.
Jansen werd getroffen door de aver
sie die veel inwoners van Midsland en
Ameland hebben tegen het Fries.
Achterin haar scriptie heeft ze enkele
fragmenten opgenomen uit de ge
sprekken met haar informanten. Een
Amelander vond dat z'n eiland
genoten er wel eens wat ver in gaan:
er zijn maar weinig Amelanders
die Fries spreken. Het is ook een
soort taboe he? Dat heb je wel begre
pen. Hoewel ik zelf graag Fries zou
willen spreken. Maar je hoort er hier
niet echt bij als je Fries spreekt. Dat
is ook een beetje flauwekul natuurlijk.
Ook dat verhaal: op 't gemeentehuis
kregen ze een brief en dat was Fries.
Hebben ze teruggestuurd, konden ze
met lezen. Dat is natuurlijk het lokale
chauvinisme ten top hè. Zo krijg je
oorlog.'
Onlangs kreeg Jansen een contract
om als OIO (Onderzoeker In Oplei
ding) voor het Meertens Instituut on
derzoek te doen naar het al dan met
opbloeien van de dialecten op de
Waddeneilanden. Bedoeling is het
project binnen vijf jaar af te ronden.
'Daarin betrek ik ook Texel. Het eer
ste jaar zal ik me vooral bezighouden
met het inlezen in bestaande theo
rieën Daarna verwacht ik meer dui
delijkheid te hebben. Vanaf volgend
jaar zal ik ongetwijfeld ook veldwerk
doen op Texel en Texelaars van
oudere en jongere generaties inter
viewen.'
Dinsdag 3 oktober
Bij voldoende belangstelling gaat
in dorpshuis De Hof in De Koog de
eerste les van de cursus 'sportief
bewegen voor 55+' van start. De
bijeenkomst duurt van 13.45 tot
14,30 uur. Opgave bij de Stichting
Welzijn Ouderen Texel. tel. 312696.
In het zaaltje bij de doopsgezinde
kerk in de Kogerstraat komt om
14.30 uur de doopsgezinde mid-
dag-zusterkring bijeen. Gelein
Jansen vertelt over het ontstaan
en de geschiedenis van Den Burg
In dorpshuis De Wielewaal te De
Waal begint om 20.00 uur de eer
ste van een serie van acht lessen
in country line dance, georgani
seerd door de Hillbilly Dance Club.
Deelname kost 50,-, aanmelden
bij cursusleidster Marleen Ter-
windt, tel. 329010.
In Cinema Texel draaien The Per
fect Storm (aanvang 20.00 uur) en
U-571 (20.30 uur).
Woensdag 4 oktober
In hotel Den Burg begint om 14.00
en 20.00 uur een modeshow voor
senioren, georganiseerd door de
Stichting Welzijn Ouderen Texel en
Zegel Modes. Kaarten zijn gratis af
te halen in de winkel van Zegel in
de Weverstraat.
De senioren van De Cocksdorp en
Eierland komen om 14.30 uur voor
het eerst weer bijeen in het
Eierlandsche Huis.
Sportvereniging De Cocksdorp
houdt een ledenvergadering in het
Eierlandsche Huis, aanvang 19.30
uur.
Vertegenwoordigers van de Sport
raad en de Texelse sport
verenigingen praten in hotel De
Lindeboom over de conceptnota
Texel, breder in de sport', waarin
voorstellen worden gedaan om de
sportbeoefening op het eiland te
stimuleren. De bijeenkomst begint
om 19.30 uur.
In Cinema Texel draaien U-571
(aanvang 14.30 en 20.30 uur) en
The Flinstones - Viva Rock Vegas
(15.00 uur).
Donderdag 5 oktober
De Welstandcommissie houdt'
13.30 tot 16.30 uur een opent*
vergadering in het gemeentehij
Mevrouw Loes Brandenbi
houdt voor de Nederlandse Ba
van Plattelandsvrouwen afdelu
Texel een lezing over het famii
huis van het Medisch Centrj
Alkmaar. Locatie is het zaaltje
de doopsgezinde kerk in
Burg, aanvang 14.00 uur.
In buurthuis Bethel (Muyweg3
Zuid-Eierland) begint om 20 OOi
een klaverjasdnve. Deelname ko
2,50 per persoon. De opbrens
is bestemd voor Bethel.
In Question Plaza begint om 20.;
uur een optreden van de folkgr»
The Bushburys. Toegang ƒ17,5
In Cinema Texel draaien Nutty Pfi
fessor 2 (aanvang 19.00 en 21
uur)en U-571 (19.00en21.45uu
Vrijdag 6 oktober
In Cinema Texel draaien Nutty Pu
fessor 2 (aanvang 19.00 en 21
uur) en U-571 (19.00 en 21.45 uu
Veerdienst Teso zet vri|dag en zi
terdag van 9.35 en 16.05 uur twe
boten in en vaart dan volgens
halfuursdienstregeling. Dat bels
kent dat er ieder half uur een a
vaart is, zowel vanaf Texel als var-
uit Den Helder. Er worden get
wachttijden verwacht. Op 1 oktt
ber is de winterdienstregeling ir,
gegaan. De eerste afvaart op zot
dag is sindsdien om 8.05 uur vans 4
Texel en om 8.35 uur vanuit De 10
Helder. Sinds 1 oktober is ook hs
wintertarief weer van kracht.
Hoogwater te Oudeschili
Di.
Wo.
Do.
Vr.
Za.
Zo.
Ma.
Di.
03
04
05
06
07
08
09
10
0.04
0.30
0.50
1.27
2.40
3.54
5.20
6.45
12.36 u.
12.40 a
13.00 a
13.44 a
14.45 a
16.10 a
17.50 a
19.20 a
Aan het strand is het ongeveer een uur
der hoogwater De zon komt 8 oktober q
om 7.52 uur en gaat onder om 18 59 uu2
oktober eerste kwartier, 7 oktober dood
'Skillepaadje doet naam weer eer
aan', las ik in de Texelse Courant van
vrijdag 22 september. Maar dat
woord en werkelijkheid twee verschil
lende zaken zijn, is mijns inziens wel
gebleken. Vooral op het eerste stuk
van het pad, vanaf Brakestein, ligt
meer klei dan schelpen. Verder zit het
gedeelte vanaf de brug naar Oude
schild nog vol met gaten. Woensdag
11 oktober zal de gemeenteraad een
kijkje nemen bij het havenproject. Een
tip- ga op de fiets langs het Skille
paadje en let op de speciale manier
waarop hier de bermen zijn bewerkt.
Alvast een leuke fietstocht gewenst.
D. Westdorp,
Oudeschild.
Woensdag 4 oktober
De Krim 5-NIOZ 18.30
RAB 2-De Krim 4 (ingelast) 19.
Klif 5-De Krim 3 20
RAB 1-Klif 3
Oosterend heeft zaaldienst.
Donderdag 5 oktober
De Koog C1-Klif C1
Oosterend 3-De Koog 3
Mantje 2-ZDH 1
Jelleboog 3-Texel'94 3
Klif heeft zaaldienst.
DAAR RED JE
LEVENS MEE
Vrijdag 6 oktober
Oosterend E1 -De Koog E1 161
Texel'94 D2-De Krim D1 17
Klif 4-Oosterend 2 18.
De Koog 1-PZW(NH beker) 19-
Casino 1-De Krim 1 20.
Klif 1-Jelleboog 2 21
Texel'94 4-De Krim 2 21
Texel'94 1-Oosterend 1 22
Texel'94 heeft zaaldienst.
(Advertentie)
INFORMATIEAVOND KUSTVEILIGHEID OP WOENSDAG
18 OKTOBER A.S.
Blijft de Hollandse kust bestand tegen de gevolgen van klimaat
verandering, zeespiegelrijzing en bodemdaling? Uit onderzoek
van de provincies Noord en Zuid-Holland blijkt dat dit met
automatisch het geval is. In alle kustplaatsen moet de kustver
dediging versterkt worden. Voor de Kop van Noord-Holland
(van Texel tot Callantsoog). het Westland en de kust van de
Zuid-Hollandse eilanden is er meer nodig dan versterking
van de kustverdediging Daarom zijn de provincies Noord en
Zuid-Holland het project 'Visie Hollandse kust 2050' gestart.
De informatieavond vindt plaats op woensdag 18 oktober op
het gemeentehuis van Texel. Groeneplaats I in Den Burg van
19 30 tot 21.30 uur. Zaal open 19.00 uur
Tijdens deze bijeenkomst wordt u geïnformeerd over de
uitkomsten van het onderzoek en over welke activiteiten de
komende tijd op het programma staan. Beide provincies willen
deze visie samen met kustbewoners en hun gemeenten, water
schappen. maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven vorm
geven De bijeenkomsten worden geleid door Pieter Jan Haagens.
Uw aanwezigheid en betrokkenheid stellen wij zeer op prijs'
U kunt zich voor de bijeenkomst aanmelden bij Claudia Beljaards
(projectsecretariaat) telefoon 023 5I4 33 69 Voor overige
informatie over de bijeenkomsten kunt u contact opnemen met
Gideon Ravesteijn telefoon: 023 5I4 33 12 ofjeannette Kluit
telefoon 023 5I43I 72 van de provincie Noord-Holland
